Þjóðviljinn - 05.05.1964, Síða 10

1
JQ SÍÐA
ÞlðÐVHIINN
Þriðjudagur 5. mai 1964
RAYMOND POSTGATE:
lega tilhneigingu til að fegra
málstað sinn; alla vega var
framburður þeirra lítils virði.
Svo eru það laeknamir — einn
sýnilega haldinn ellisljóleika,
hinir reyna að gera gott úr því
að bað var kallað á þá til að
lækna drenginn, en hann dó í
höndunum á þeim. Þeir hrópa:
eitur, það er eina skýringin. Hún
er sjálfsagt eðlileg; en ég er
sennilega mjög kaldhæðinn gam-
all maður. Að minnsta kosti er
ég ekki sannfærður. Á mínum
aldri fer maður að tortryggja
slíkar yfirlýsingar sérfræðinga:
þær eru of algengar.
— Það má nú segja, herra
minn, sagði James Standard og
talaði upphátt, sjálfum sér til
undrunar.
— Þama er þjónustustúlka
sem stígur ekki í vitið og elda-
buska og garðyrkjumaður sem
sjálf liggja undir grun. Þarna
er blaðasali sem varð margsaga
þegar hann var yfirheyrður. og
svo kennari sem kom litlu betur
fynr' Og þar með er upptalinn
munnlegi vitnisburðurinn. Þetta
er vesæll hópur og ekki mikið á
honum að byggja.
— Hið eina sem við getum
treyst á að ekki hafi breytzt, er
vitnisburður hins ritaða máls.
Og skjölin eru tvö. í fyrsta lagi
er úrklippan úr Essex blaðinu,
í öðru lagi sagan um Sredni
Vashtar sem verjandinn las fyr-
ir okkur í réttarsainum. Þetta
hvort tveggja getum við athugað
vandlega. Þar höfum við þó að
minnsta kosti fast undir fótum.
Fyrst skulum við líta á dagblað-
ið. Það bendir óneitanlega til
þess að einhver i húsinu hafi
vitað hver pantaði blaðið. Og
HÁRGREIÐSLAN
Hárareiðsln og
snyrtistofa STEINH og DÓDÖ
Laneavegl 18 m h. (lyfta)
SfMT 84616.
P E R M A Garðsenda 81
SfMI 33968. Hárgreiðslu- og
snyrtistofa.
Dömur? Hárgreiðsla -dð
allra hæfl.
TJARNAHSTOFAN.
Tjamargötn 10. Vonarstrætis-
megin. — SfMI 14668.
HÁRGREIÐSLCSTOFA
AUSTURBÆJAR
(Maria Guðmundsdóttir)
Laugavegi 13 — SÍMi 14656.
— Nuddstofa á sama stað —
ef málið er athugað svolítið bet-
ur, þá er það í rauninni ekki
svo skrýtið. Meira en ár er um
liðið, og það getur meira en ver-
ið að því hafi bara verið ein-
faldlega gleymt á heiðarlegan
hátt. Því skyldi fólk leggja slíkt
á minnið í lengri tíma? En það
sem við vitum með öruggri
vissu er aðeins það, að blaðið
var i húsinu og hver sem er
getur lesið það og dregið sínar
ályktanir af. Hver sem er og
drengurinn líka.
34
— Jæja, sagan af Sredni
Vashtar segir okkur ögn meira.
Ég get ekki verið sammála
kviðdómandanum sem hefur fyr-
irlitningu á Sir Isambard Bums,
verjandanum. Ég held að hann
hafi veitt okkur ómetanlega
hjálp. Hann kann að hafa kom-
ið í veg fyrir alvarlega misbeit-
ingu dómsvaldsins. 1 sögunni af
Sredni Vashtar höfum við loks
fengið dálítið í hendur sem
bendir til ákveðinnar persónu.
Enginn kémúr”þar við sögu nema
bamið; sagan bendir ekki til
neins annars. Drengurinn einn
valdi þetta furðulega nafn
handa gæludýri sínu og enginn
annar í húsinu vissi hvað það
táknaði. Nú vitum við það: sag-
an tekur af allan efa um það.
Sredni Vashtar er sá sem hefna
skal. Hann er hlífiskjöldur
vansæls og einmana drengsnáða.
sem er angraður og píndur af
harðlyndri frænku, undir þvi yf-
irskyni að hún sé að hugsa um
heilsufar hans. De Ropp — van
Beer, — van Beer — de Ropp.
Það er svipaður hljómur í þess-
um nöfnum og hve óheillavæn-
leg hefur sú líking ekki verið!
Þið munið hvað kom fyrir þessa
frú De Ropp, frænkuna sem
einnig tortímdi gæludýri drengs-
ins? Hún var bitin á barkann.
Hún var drepin. höfundinum og
lesandanu-m til mikillar ánægju,
og litli drengurinn var sæll og
ánægður til æviloka. Þetta er
hræðileg saga í höndum heilsu-
veils og jafnvægislauss drengs.
Og þegar þar við bætist að hann
notar nafnið, þetta nafn sem
getur ekki átt sér neinn annan
uppruna, sem nafn á gæludýr
sitt. hefur hann sýnt svo að ekki
verður um villzt, að hann tekur
söguna sér til fyrirmyndar. Ég er
í litlum vafa um að hann hefur
reynt að eitra fyrir hana með
þeim afleiðingum, að eitrið ban-
aði honum sjálfum . Vesalings
litli drengurinn: Lífið var hon-
um ekki sérlega ánægjulegt og
kannski er bezt að svo fór sem
fór. Að minnsta kosti, sagði dr.
Hojmes rösklega og bægði allri
tilfinningasemi frá sér, eru
hreint engar sannanir gegn kon-
unni.
— Það er öldungis rétt, sagði
herra Standard sem hafði komizt
að niðurstöðu með eigin ályktun-
um. — Það breytir hreint engu
að lögreglan ákærir hana. Það
-breytir hreint engu. Með sjálfum
sér bætti hann við. Lögreglan er
afskiptasöm og með nefið niðri
í öllu og vill helzt af öllu koma
af stað vandræðum. Og þeir víla
ekki fyrir sér að herja út ókeyp-
is drykki; hálfgerð fjárkúgun.
Og samt væri það eftir þeim að
reyna að standa þig að einhverju
ólöglegu strax næsta dag.
Herra Popesgrove greip aftur
fram í, til þess að umræðumar
yrðu ekki of stjómlausar.
— Og þér, herra minn? sagði
hann við unga manninn með
hversdagslega útlitið, Davíð Ell-
iston Smith. Herra Elliston
Smith hafði naumast myndað
sér skoðun ennþá. en honum
fannst hann verða að segja eitt-
hvað.
— Ég er ekki mjög hrifinn af
framkomu hinnar ákærðu, sagði
hann. — Hún fór ekki í vitna-
stúkuna, en það hefði hún vel
getað gert. Heiðarleg manneskja
hefði gert það. Það táknar að-
eins eitt, finnst mér. Hún hefur
einhverju að leyna.
— Ég er alveg sammála, sagði
sessunautur hans, leikarinn Ivor
Drake. — Það er alltaf dálítið
grunsamlegt. Mér virtist allt fas
hennar óeðlilegt allan tímann.
Ég fylgdist alltaf með henni.
Hér fannst herra Popesgrove
sem hann þyrfti að láta til sín
taka og hann gerði það svo um
munaði. — Þér vitið að við meg-
um ekki láta slíkt hafa áhrif á
afstöðu okkar. Dómarinn gerði
Ijósa grein fyrir enskum lögum
hvað þetta snerti. Hinn ákærði
hefur rétt til að bera vitni eða
ekki, hvort sem honum lízt, og
við megum ekki láta ákvörðun
hinnar ákærðu breyta afstöðu
okkar til eða frá. Margt alsak-
laust fólk á erfitt með að þola
hinar erfiðu gagnspumingar. Það
veit kannski fyrirfram að það
gerir sig að fífli í vitnastúkunni,
og af einskærum taugaóstyrk og
kvíða verður það margsaga og
veit ekki sitt rjúkandi ráð. Það
eru ekki allir sem geta haldið
rósemi sinni. þegar slyngur lög-
fræðingur spyr þá í þaula um
málefni sem getur varðað líf
þeirra. Ef fólk treystir sér ekki
í þá eldraun, þá hefur það leyfi
til að sleppa við hana. Og burt-
séð frá því öllu, þá liggur alveg
ljóst fyrir hver skylda okkar er,
samkvæmt orðum sjálfs dómar-
ans: Við megum á engan hátt
iáta það atriði hafa áhrif á af-
stöðu okkar. Hann leit á ungu
mennina tvo, mildur á svip en
þó ákveðinn. Þeir féllu sam-
stundis frá þessu aftur: þetta
hafði ekki verið þeim neitt sér-
stakt alvörumál.
Herra Popesgrove sneri sér að
Eðvarð George.
— Þér herra minn.
Ritari byggingaverkamanna-
sambandsins hrökk við og sagði:
— Ég hef ekki myndað mér á-
kveðna skoðun. Mig langar til að
hevra álit hinna fyrst.
Herra Popesgrove stundi af
feginleik. Nú þegar höfðu kom-
ið fram alltof margir fordómar
— mestmegnis ómerkilegir for-
dómar. Loks kom maður sem
tók skyldu sína jafnalvariega og
hann gerði sjálfur og leitaðist
við að vera óhlutdrægur. Kvið-
dómurinn var undirstaða brezkt
réttarfars og hann hafði staðið
sjálfan sig að því að velta fyrir
sér, hvort undirstaðan í þessu
máli væri eins traust og vera
bæri. Þetta var honum gleðiefni:
það yrði þó að minnsta kosti
tveir réttlátir menn.
Ef hann hefði áttað sig á því,
þá hefði hann fundið að það var
verið að móta skoðanimar fyrir
hann. Hann hafði talið það
skyldu sína að berjast gegn öll-
um hleypidómum. Réttlát á-
kvörðun; en hleypidómar í stofu
kviðdómenda hlutu fyrst og
fremst að beinast að hinni á-
kærðu, enda hafði sú raunin orð-
ið á. Ræður kvennanna tveggja,
tal snobbaða sölumannsins og
hin síðustu orðaskipti. — allt
hafði þetta gert það að verkum
að hann hafði þurft að koma
hinni ákærðu til vamar. Hann
var að finna afsakanir henni til
handa og fannst hún í raun-
inni persóna sem honum bar
að bera blak af. Nálin í huga
hans var farin að þokast í átt-
ina að sýknu.
Áður en fleiri gætu tekið til
máls, tók Eðvarð Bryan hend-
umar frá andlitinu og starði á
hina kvikdómenduma. Augu
hans voru hörkuleg og æst. Hann
hafði séð Ijós og nú vissi hann
hvað honum bar að gera. Það
var ekki auðvelt fyrir hann að
ganga fram og tala; en honum
bar skylda til að vitna og hann
vildi ekki skorast undan því.
— Ég vildi að ykkur hefði öll-
um hlotnazt sú náð, sagði hann
og talaði stillilega og af augljósri
einlægni að fá hjálp og leið-
sögn eins og ég. Leitið drott-
ins í bæn og þið munuð finna
hann. Ég hef gert það og nú
mun ég segja ykkur af veikum
mætti, hvers ég hef orðið vís-
ari. Ég mun reyna að nota
ykkar orðfæri, mál markaðsins,
og ég vona að þið viljið öll
hlýða á mál mitt.
— 1 þorpi þessu var hús þar
sem mikið bar á ljótu tali og af-
brýði. Frá næstum öllum sem
þar stigu fæti. steig eimur synd-
ar og spillingar: þetta var fólk,
eins og einn ykkar tók til orða,
sem enginn gat varpað trausti
sínu á. Aðeins ein persóna í
þessu húsi fékk vitnisburð sem
benti í aðra átt og það var hin
ákærða. Presturinn sem talaði
var veikur maður og hégómlegur
af þjóni guðs að vera. En hann
sagði okkur það sem við þurftum
að vita: þegar hún yfirgaf must-
eri hans af gildum ástæðum þá
fór hún að stunda bænagjörð
sína heima. Hún var að biðja
um leiðsögn, og í þessu húsi
virðist það hafa verið hún ein
sem leitaði að Ieiðsögn. Sú stað-
reynd að hitt fólkið í húsinu
hataði hana og beitti hana rang-
sleitni, er sönnun þess að hún
var réttlát kona í hópi syndugra.
Bryan hikaði og strauk fingri
eftir hálsinum fyrir innan stíf-
an flibbann. Hvemig gat hann
sagt við áheyrendur sína hvað
honum var f huga? 1 raun og
veru var það þetta sem hann
hugsaði. — Mér virðist sem þið
öll munuð brenna í logum hins
eilífa elds. Ég get ekki sagt um
hvort þið eruð syndugri eða fá-
vísari og mér stendur eiginlega
á sama um það. Allt fólkið sem
viðkemur þessu máli er af sama
tagi: óguðlegt, þrjózkufullt, með
lokuð hjörtu og lokuð eyru.
Nema ein mannvera, hin ákærða.
sem allir aðrir hafa ráðizt á. Ég
fann hjá mér hvöt til að spyrja
vissara spuminga og þrátt fyrir

Veit ég hvað klukkan ec?
Ekki nákvæmlega. Augnablik
ég skal gá að því.
Klukkan er nákvæmlega 12 á Jæja strákar við skulum taka
miðnætti. nýjasta Bítilslagið einu sinni
enn.
SKOTTA
' © Ki"g Ceatures Syndicate, Inc., 1962. World ric-hfj. reschei ~
Reynið þér nú að ganga eðlilega, fröken.
AðalfunJur
Sambands íslenzkra samvinnufélaga
verður haldinn að Bifröst í Borgarfirði
dagana 5. og 6. júní n.k. og hefst föstu-
daginn 5. júní kl. 9 árdegis.
Dagskrá samkvæmt samþykktum Sam-
bandsins.
STJÓRNIN.
VERKAMANNAFÉLAGIÐ
DAGSBRÚN
FUNDUR
verður haldinn í Verkamannafélaginu
Dagsbrún n.k. fimmtudag (Uppstigningar-
dag) 7. maí kl. 2 e.h. í Iðnó.
Fundarefni:
1. Verkamannasambandið — Kosn-
ing fulltrúa.
2. Samningarnir.
3. Önnur mál.
STJÓRNIN.
SVEFNSÓFAR
- SÓFASETT
HNOTAN húsgagnaverzlun
«