Þjóðviljinn - 23.07.1964, Qupperneq 6

0, SfÐA
HÖDVILJINN
Fimmtudagur 23, júlí 1964
ÆSKAN
OG SOSiALISMINN
OTG.: ÆSKULÝÐSFYLKINGIN — RITSTJÖRAR: HRAFN MAGNÚSSON,
RÖGNVALDUR HANNESSON OG SVAVAR GESTSSON.
Frá ÆFR og ÆFH
Um verzlunarmannahelgina
efna Fylkingardeildirnar í
Reykjavik og Hafnarfirði til
ferðar um V-Skaftafellssýslu.
Ekið verður að Klaustri og
gist þar. Á sunnudag verður
litazt um á Klaustri, gengið
á Systrastapa og að Systra-
vatni og víðar. Ekið því næst
austur að Dverghömrum og í
Fljótshverfi. I’aðan sést vel
austur yfir Skeiðarársand,
jöklarnir, Öræfin og sjálfur
Öræfajökull. Síðdegis verður
ekið til Víkur og gist í ná-
grenninu. Á mánudag er
fyrirhuguð ferð á Reynisfjáll
og í Dyrhólaey. Komið til
bæjarins um kvöldið. — Til-
kynnið þátttöku strax í skrif-
stofu ÆFR, Tjarnargötu 20,
sími 17513. Opið árdegis frá
kl. 10—12.30. Fcrðaskrifítofan
Landsýn tekur við þátttöku-
tilkynningum allan daginn I
síma 22890. — ÆFR : ÆFH.
Þar ríkir ósvikið
bandalag auðvalds
og harðstjórnar
Fyrirmyndarríki Barr'ý Goldwaters er Suður-Afríka
Sigurganga Afríku-
þjóða
Sú var tíðin að arðrán og
jrfirráð hvítrar forréttindastétt-
ar var ekkert sérkenni S-Afr-
íku, heldur kennimerki ákveð-
ins tímabils í sögunni. Á sama
hátt mun annað skeið SQgunn-
ar trúlega verða kennt við
endalok arðráns og auðvalds.
I þeim kafla sögunnar munu
verk hinna svörtu íbúa Afríku
stýra pennum sagnfræðinga,
því að í þeim heimshluta
standa nú yfir stórkostleg á-
tök milli auðvalds og alþýðu,
kúgaðra og drottnara. Hinir
þeldökku íbúar Afríku hafa
vaknað til vitundar um rétt
sinn til að stjóma málum sín-
um sjálfir og njóta sjálfir arðs-
ins af vinnu sinni. A hverju
ári hafa landakort Afríku
breytzt; á þau hafa bætztnýir
litir eins og þegar blómin
springa út á vorin, en gömlu lit-
imir, sem táknuðu nýlenduveldi
Evrópustórveldanna skreppa
saman eins og litir snævarins
og sinunnar. Gamall bama-
skólalærdómur hrekkur ekki
lengur til að svara spuming-
um forvitinna unglinga; á dög-
um gullstrandarinnar og
frönsku Vestur-Afríku var
hvorki til Ghana né Gínea,
Efra Volta eða Mali.
Kúgunin í Suður-
Afríku
Það er gegn þessum straumi,
sem Verwoerd og kumpánar
hans sigla skútu sinni og
þyngist róðurinn eftir því sem
lengra iíður. St.Jórnarfarið í
Suður-Afríku verður ekki ann-
að kallað en fasismi, ósvikið
bandalag auðvalds og harð-
stjómar. Lítum fyrst á ytri ein-
kenni: Réttarfarið í Suður-
Afríku getur ekki talizt upp á
marga fiska. Stjóminni er
heimilt að varpa mönnum í
fangelsi og halda þeim þar I
90 daga án dóms og laga Vit-
að er að lögreglan beitir ýms-
um pyndingum til að knýja
fram játningar. Lögreglufor-
ingi nokkur, sem sakaðtir var
um að hafa myrt fanga og
sært annan. svaraði með þess-
um fleygu orðum: ..Ég held
ekki að sú lögreglustöð sé til
hér í landi, þar sem ekki er
beitt valdi við yfirheyrslur”.
Algengt er að kvrrsetja menn
heima hjá sér og banna mönn-
um samnevti við aðra, með
öðmm orðum. dæma menn til
félagsleg1- dauða.
Blaðiö Sunday Express *
Jóhannesarborg hefur eftirfar-
andi lýsingu eftir fanga sem
tóksc að sleppa:
.,Þeir vöfðu blautum poka
um höfuð hans og reyrðu
snöru um háls honum þangað
til hann missti meðvitund.
Þegar hann var kominn til
sjálfs sín aftur létu þeir hann
standa á öðrum fæti og jafn-
henda stein, meðan þeir stungu
hinn fótinn með prjónum. Þeir
lömdu hann i iljarnar með
prikum og hleyptu rafstraumi
í tæmar. Loks héldu þeir hon-
um á öklunum út um giugga
í 10 metra hasð — allt til að
knýja fram játningu.
Dómurinn yfir
Mandela
Nýjastur af nálinni er dóm-
urinn yfir Nelson Mandela og
félögum hans. Þeir voru á-
sakaðir um skemmdarverka-
starfsemi, en hegningarlög S-
Afríku geyma hin þyngstu við-
urlög við skemmdarverkastarf-
semi, enda er hún í miklu upp-
áhaldi sem ákæruefni hjá suð-
ur-afrískum dómstójjup, þegar
um pólitíska fanga er að ræða.
Vel er ómaksins vert að minna
á ummæli Verwoerds um þann
dóm. Skírskotaði hann óspart
til hins vestræna heims og
sagði, að suðurafrískir dóm-
stólar hefðu gert nákvæmlega
það sama og dómstólar í Bret-
landi myndu hafa gert við
sömu aðstæður, nefnilega dæmt
kommúnista fyrir skemmdar-
verkastarfsemi. Hann er sjálf-
sagt orðinn langur listinn yfir
óþurftarverk sem unnin hafa
verið til b>»rgar hinum vest-
ræna heimi allt norðan frá
Keflavik suður til Höfðaborg-
ar.
Andstæðingum Apartheid-
stefnunnar er gert erfitt fyrir
á ýmsan hátt. Verkalýðs- og
stjórnmálasamtök þeldökkra
eru algjörlega bönnuð, nema
þá því aðeins að þau falli í
kramið hjá Verwoerd og stjórn
hans. Nýlega hefur ýmsum
leiðtogum frjálslynda flokks-
ins, höfuðandstöðuflokks Ver-
woerds, verið bönnuð þátttaka
í stjómmálum, sömuleiðis ýms-
um leiðtogum Indverja og
blökkumanna.
ADartheitstefnan
Apartheid-stefnan lýsir sér
ekki aðeins i því að halda
kvnþáttunum aðskildum, held-
ur einnig í þvj að arðræna
hina þeldökku, láta þá skapa
verðmæti handa hinni hvítu
yfirstétt. Eftirfarandi tafla
gefur til kynna, hvað Apart-
heid er í raun og veru. (Fremri
dálkur: hvítir menn. sfðarí
dálkur: þeldökkir).
Fólksfjöldi í miljónum:
3 11
Tekjur á mann (1959):
$ 1.819 $ 109
Meðallaun námuverkam. (1962):
$ 3.587 $ 218
Skattskyldualdur:
21—60 ára 18—65 ara
Skattfrjálsar tekjur:
$ 840 engar
Framlag til skóla á nem. (1962):
$ 182 $ 18
Ungbarnadauði á hverjar 1000
fæðingar: 27 200
Skipting lands milli kynþátta
(í prósentum): 87% 13%
Skyldi þá ekki vera eríitt að
stjórna gegn vilja og hagsmun-
um svo margya manna? Frétta-
maður Reuters símaði eftir-
farandi frétt frá Pretoria hinn
26. janúar s.l.: „verið er að
byggja girðingu, 7 feta háa
og 2ja mílna langa, kring um
heimili nokkurra helztu ráð-
herranna og bústað brezka
sendiherrans. Efst á girðing-
unni er gaddavir, og mun hún
algjörlega umlykja eitt af út-
hverfum Pretoríu, þar sem
Swart forseti, yerwœrd og níu
aðrir ráðherrar búa. Girðing-
unni er ætlað að auka á ör-
yggi í hverfinu, en þar hafa
nýlega verið unnin skemmdar-
verk.”
Andstaðan gegn
Verwoerd
Verwoerd og %jóm hans
hafa ekki aðeins hina þeldökku
íbúa Suður-Afríku upp á móti
sér, heldur einnig verulegan
hluta hinna hvítu. Ber þar
helzt að nefna samtök stúd-
enta og kommúnistaflokkinn.
Hinum nýfrjálsu þjóðum Afr-
íku er mjög í nöp við stefnu
Verwoerds og ekki að ástæðu-
lausu. Apartheid-stefnan hindr-
ar ekki aðeins hinar 11 milj-
ónir þeldökkra í Suður-Afríku
í að njóta sjálfsagðra mann-
réttinda, heldur veitir Ver-
woerd öfgaöflum meðal hvítra
manna annars staðar í Afríku
siðferðiiegan og pólitískan
stuðning, sbr. Suður-Rhodesíu.
Suður-Afríka er þróaðasta
:ðnaðarland Afríku og stjóm-
in leggur mikið kapp á her-
væðingu. Vísindamenn þar
vinna nú að framleiðslu á e’t-
urgastegundum, sem vitað r<-
að orðið gætu álika mannsk^'
ar og sjálf atómsprenr>'"
ámerískt fyrirtæki, Al,:
Ghalmers. er tiú að smi'’
fvrsta kjamakljúf Suður-Afr-
fku, og suðurafríkönsk atóm-
sprengja virðist ekki fjarstæðxtr
möguleiki. Þessum vopnum é
að beita gegn þeldökkum Suð-
ur-Áfríkumönnum, ef þeir ekki
sætta sig við það þegjandi og
1 \ WHÞtksÆm
m j HBk, wZr JyJS 11 7jJa»V
8-‘ ?»«
gfijþge&Sirj M ■ W/ §04

Hinir þeldökku ibúar Afriku hafa vaknaö til vitundar uin rétti sinn til ættjarðar sinnar og auð-
æfa hennar, þeir hafa vaknað til vitundar um rétt sinn til að stjórna málum sínum sjálfir og
njóta sjálfir arðsins af vinnu sinni. Á hverju ári hafa ladakort Afríku breytza, á þau hafa bætzt
nýir Iitir eins og þegar blómin springa út á vorin, en gömlu Iitirnir sem táknuðu nýlenduveldi
Evrópustórveldanna, skreppa saman. — Myndin sýnir hvemig þýzki teiknarinn Henri Parschau
hugsar sér baráttu Afrikuþjóða fyrir frelsi og jafnrétti og gegn harðstjóm auðvaldsins.
hljóðalaust að vera annars
flokks fólk í sínu eigin landi.
Suður-Afríkustjóm telur sig
líka vera að vígbúast gegn hin-
um nýfrjálsu ríkjum Afríku.
því ekki er líklegt að þau
muni horfa aðgerðarlaus á. ef
borgarastyrjöld brýst út 1
Suður-Afríku. Og færi svo áð
frcisisbarátta þeldökkra fari
eitthvað að hrófla við hags-
munum hins alþjóðlega auð-
valds þarf víst ekki lengi að
velta yöngum yfir afstöðu
hinna vestrænu stórvelda.
Það er því óhætt að segja
að ástandið i Suður-Afríku er
ógnun við friðinn í Afríku og
jafnvel heimsfriðinn. Verwoerd
og flokkur hans hafa marglýst
þvi yfir, að undansláttur af
þeirra hálfu komi ekki til
greina. Þá er ekki annað eftir
en að umheimurinn þvingi
Suður-Afríkustjórn til eftir-
gjafar, ef ekki á illa að fara. Til
er eitt ráð, sem viðurkennt er
aý muni duga, en það er við-
skíptabann. Það hefur nokkr-
um sinnum komið til umræðu,
bæði hjá Sameinuðu þjóðunum
og annars staðar á alþjóðavett-
vangi. En þrjú stórveldi og
sjálfskipaðir útverðir frelsis og
lýðræðis hafa til þessa ekki
viljað fallast á viðskiptabann
bettg eru auðvitað Bandaríkin
Bretland og Frakkland, banda-
menn okkar í NATO. Sem
kunnugt er hafa forsvarsmenn
bessar3 ríkja ekki dregið dul
á lýðræðis- og frelsisást sína.
enda’ farið hörðum orðum um
Apartheid-stefnuna.
Hagsmunir erlendra
auðhringa í S-
Afríku
En eins og oft áður verður
hér nokkurt ósamræmi milli
orða og vérka bandamanna
okkar í NATO. Þannig vill
nefnilega til, að bandarískir,
brezkir og franskir auðhringar
ávaxta pund sín óvíða betur en
í Suður-Afríku. Apartheid-
stefnan sér fyrir því að þel-
dökkum verkamönnurp er
bannað að stofna verkalýðs-
félög, þeim er bannað að
semja um kaup og kjör, bann-
að að gera verkföll, bannað að
flytjast búferlum án leyfis og
bannað að kjósa. Árangurinn
lýsir sér m.a. í því að meðal-
laun þeldökks námsmanns voru
í S-Afríku u.þ.b. 40 kr; á dag
árið 1963 á móti u.þ.b. 120 kr.
í grannríkinu Norður-Rhodesíu.
Og hvílíkt gósenland fyrir hið
alþjóðlega auðvald. Árið 1960
ráku 85 bandarísk fyrirtæki
atvinnutæki í Suður-Afríku.
en nú nálgast tala þeirra 200
t bílaiðnaðinum juku eftirtalin
bandarísk fyrirtæki fjáríest-
ingu árið 1963:
General MoW- $ 43 mi]j
Ford * n milj
Firestone $ 7 mi]j
Goodyear * 3 mi]j
Chrysler 80% framleiðsluaukn.
Gróði bandarískra fyrirtækja
hefur farið vaxandi síðan
1955
1959 S 43 miljónir
1960 S 50 miljónir
1961 $ 61 miljónir
1962 S 72 miljónir
Hér verður ekki fjallað um
tengsl bandarikjgstjórnar við
auðvaldið í Bandaríkjunum,
en hægt er að sýna fram á, að
þeir sem mest hagnast á Apart-
heid-stefnunni, þ.e. bandarískir
auðmenn eru síður en svo
nokkur, olnbogaböm banda-
ríkjastjómar. Maður er nefnd-
ur Charles W. Engelhard. Sá
býr í New Jersey og hefur í jseli
í Jóhannesarborg. Hann tekur
talsverðan þátt í bandarískum
stjórnmálum og er valinn til
að vera einn af fjórum full-
trúum bandaríkjastjómar við
krýningu Páls páfa sjötta.
Herra Engelhard stjómar nokkr-
um fjármála- og atvinnufyrir-
tækjum í Suður-Afríku sem
ganga undir nafninu Rand
Mines fyrirt. Þau hafa í þjón-
ustu sinni um 100 þúsund
manns. Engelhard hafði á sín-
um tíma forystu um að stofna
fyrirtækið American-South Afr.
Investment Company. sem
safnaði 36 milj. í Bandaríkj-
unum til að fjárfesta í Suður-
Afríku. Engelhard stjómaðl
einnig tveim fyrirtækjum, sem
útvega verkamenn víðsvegar að
úr Afríku til að vinna í gull-
námum S-Afríku við hin
verstu skilyrði. Engelhard er
talinn forstjóri Námaráðsins í
S-Afnku. ^em úkvcð’ur vinnu-
Framhald á 9. síðu.