Þjóðviljinn - 29.07.1964, Blaðsíða 6

6 SlÐA
ÞIÓÐVIUINN
Mlðvikudagur 29. júlí 1984
V
Villan, sem Skorzeny sló eign sinni á í Austurríki.
Meðan herforingjaráð Hitlers
leitaði í örvæntingu ráða til að
geta tekið aftur frumkvæði á
vígvöllunum, gerðust óvæntir
atburðir í öxulveldinu Italíu.
ítalir fylgdust vandlega með
örlögum þýzku árásarherjanna
eftir ósigur þeirra við Moskvu
og Stalingrad.
h>ar við bættist að leifarnar
af þýzk-ítalska hemum í Afr-
íku urðu að gefast upp í miðj-
um maí 1943.
Tilkynningar um dauðsföll
frá fjarlægum vígvöllum bár-
ust í bunkum í ítalska bæi og
sveitaþorp, tugþúsundir ítalskra
fjölskyldna syrgðu fómarlömb
stríðsins. Englendingar og
Bandaríkjamenn gerðu loftá-
rásir á ítalskar borgir. Miðborg
Milano var lögð £ rúst. Róm,
borginni eilífu, var heldur ekki
hlíft. Stríðið, sem Ítalía hafði
tekið þátt i að undirbúa og
hefja, nálgaðist ftalu óðum.
Snemma í júlí tóku Englend-
ingar og Bandaríkjamenn land
á Sikiley. Allt benti til þess
að skömmu síðar mundu þeir
halda yfir á ítalska meginland-
ið. ftalskur verkalýður kærði
sig ekki um að halda áfram að
þræla fyrir þá, sem græddu á
stríðinu, aðeins til þess að
eyða síðan Iaunum sínum á
svartamarkaðnum. ftalskir
bændur þurftu hjálp sona
sinna, sem voru neyddir i her-
inn. ítalska þjóðin var þreytt
á striðinu, þreytt á fasisman-
um, sem hafði Ieitt svo mikla
óhamingju yfir hana, og var
þess albúin að hefja aðgerðir
gegn svartstökkum.
Jafnvel í fasistiska stórráð-
inu, æðstu stjóm svartstakk-
anna, var mikið ósamlyndi um
stjómarstefnuna framvegis.
Ráðandi öfl á Ítalíu fundu vax-
andi andstöðu þjóðarinnar
gegn fasismanum. '
Allir andstöðuhópar voru á
einu máli, að nauðsynlegt væri
að fjarlægja upphafsmann fas-
ismans, Benito Mussolini, sem
uppsperrtur kallaði sig „II
Duce“, úr forsætisráðherrastóli,
ef unnt ætti að vera að forða
ftalíu frá frekari afleiðingum
stríðsins.
23. júlj 1943 var Mussolini
hanðtekinn við heimsókn í
konungshöllinni, og lýst var yf-
ir að ný ríklsstjórn hefði. tekið
völdin og lofaði hún ftölum
heittóskuðum endalokum á
stríðinu sem skjótast. Pietro
Badoglio. marskálkur, sem
konungur skipaði forsætisráð-
herra, skoraði á landa sina að
afvopna fasistana.
>að liðu ekki nema nokkrar
klukkustundir þar til ítalskir
föðurlandsvinir höfðu afvopnað
lögreglu fasista. Flokksbræður
„Duce“ voru fljótir að henda
flokksmerkjum sínum í götu-
ræsin, Lífvörður Mussolini
heil herdeild lyfti ekki fingri
til að verja skipulagið. Þeir
lögðu einnig niður vopn, nýj-
ustu vopn sem Þjóðverjar
höfðu framleitt. Badoglio tók
opinberlega upp vopnahlés-
samninga við Bandamenn.
Mussolini vildi koma sér í
m'júkinn hjá Badoglio, sem
hann hafði einú sinni útnefni
yfirforingja Austur-Afríku og
landsstjóra Líbiu. 26. júlí 194?
skrifaði hann:
Ég fnllvlssa yður Badoglio
marskálknr, í vitund um fyrra
samstarf okkar, að ég mun
ekki valda neinuito erfiðleikum
en er albúlnn til hvers konar
samstarfs.
En Bandamenn héldu fast
fram skilyrði sínu fyrir vopna-
hléssamningum, að Mussolini
yrði haldið stranglega einangr-
uðum óg síðar afhentur þeim.
Þess vegna var Badoglio alltaf
að skipta um aðsetursstaði
Mussolinis. Herskipið „Perse-
fone“ varð nokkurs konar fljót-
andi fangelsi. Loks var farið
með Mussolini í afskekkt
iþróttahótel, Campo Impera-
tore, sem stóð hátt í klettum
og aðeins var hægt að komast
þangað í svifhraut.
Mussolini fékk fréttir af því
hve horfur fasismans á Ítalíu
voru gjörsamlega vonlausar og
gafst upp. Með eigin hendi
hafði hann skrifað undir þús-
undir dauðadóma yfir andfas-
istum, undir fyrirskipanir um
ómannlegar kúgunarreglur,
undir stríðsáætlanir og stríðs-
yfirlýsingar, en nú skalf hann
af hræðslu við yfirvofandi dóm
eigin þjóðar,, allra þjóða, þeg-
ar hann skrifaði hjá sér:
Fall stjórnarinnar er jafn
tengt hernaðarviðburðum sem
orsðk afleiðingu. Þegar ein-
staklingur fellur með kerfi
sínu, er faiiið endanlegt, sér-
staklega þegar einstaklingurinn
er kominn yfir sextugt. Blóðið,
óskeikul rödd , blóðsins, segir
mér, að stjarna min sé gengin
undir fyrir fnilt og allt. Frá
hámarki dýrðarinnar fellur
maðnr beint til aftöku.
Mussolini var Það vel Ijóst
að hann var pólitískt lík.
„Mani in aito“
í höfuðstöðvum Hitlers ollu
hin gjörsamlega óvæntu stjóm-
arskipti á ítalíu fátkenndum
viðbrögðum. Gera varð rað fyr-
ir að bardagar hæfust á suð-
urvígstöðvunum, sem hingað til
höfðu verið taldar öruggar. í
hverri fréttinni af annarri frá
ftalíu var sagt að hún mundi
brátt gefast upp.
Herdeildir voru settar sam-
an í flýti og sendar suður til
þess að taka að minnsta kosti
iðnsvæði Norður-ltalíu.
Ennþá einu sinni vanmat
Hitler hið raunverulega ástand.
Hann fyrirskipaði hina leyni-
legu „operation AIarich“. Það
átti skyndilega að handtaka
konunginn, Badoglio marskálk
og nokkra fyrrverandi fasista,
samtals um 40 manns, til þess
að ryðia brautina fyrir fasist-
ana. Fljótt kom í ljós að á-
ætlunín var óframkvæmanleg
26. júli 1943 kom yfirstorm-
sveitarforingi SD, Otto Skorz-
eny til Hitlers i „Wolfsscban‘ze“
til að taka við fýrirmælum.
Ég hef mikilsvert - verkefnj
fyrir yður, sagði Hitler, Musso-
lini vinur minn og tryggur
vopnabróðir okkar var hand-
tekinn í gær. Sem skjótast
verður að bjarga honum, ann-
ars verður hann afhentur
Bandamðnnum.
Hitler Iauk máli sínu með
bví að undirstrika, að þessari
aðgerð yrði að halda algerlega
leyndri. Skorzeny stóð teinrétt
ur með hendur niður með síð-
um og svaraði: Ég hef skili?l
'oringi minn, og mun gera mí'
bezta.
Leyniþjónustan komst fljót<
í spor ítalska einvaldans
'yrrverandi. Að vísu var ítalska
leyniþjónustan, sem hafði hafi
náið samstarf við Gestapo o"
þýzku leyniþjónustuna farin að
starfa neðanjarðar, en hún
hafði sín sambönd einnig j
nýju herlögreglunni.
Fölsku sterlingspundin komu
nú í góðar þarfir til að Iosa
um málbeinið hjá svikurunum.
Samtals eyddu SS menn 50
þúsund fölskum pundum tll að
komast að því hvar Mussolini
væri hafður í haldi. Sterlings-
pund voru góður gjaldmiðill á
Ítalíu um þessar mundir, þar
sem gert var ráð fyrir ensk-am-
erísku hernámi.
f höfuðstöðvum fjallhlífa-
sveitanna fullgerði Student
hershöfðingi brottnámsáætlun-
ina með Skorzeny, sérlegum er-
indreka Hitlers.
12 svifflugur af gerðinni DFS
230 voru pantaðar (þær voru
sérstaklega gerðar til skemmd-
arverkastarfsemi og flutnings
leynilegra erindreka). Gert var
ráð fyrir að þessar sérstaklega
gerðu svifflugur gætu lent hjá
fangelsi Mussolinis, þar sem
ekki var álitið að hægt væri
að ná endastöð svifbrautarinn-
ar í dalnum á sitt vald án þess
að vekja athygli. Hver þessara
véla gat borið 9 alvopnaða
mannræningja. Flestir úr ráns-
sveitinni vo.ru fífldjarfir fall-
hlífaliðar, en Skorzeny hafði
beint undir sinni stjórn 16
hermdarverkamenn úr skólan-
um í Friedenthal. Auk þess
neyddi Skorzeny ítalska hers-
höfðingjann Soletti að fljúga
með. Soletti hafði enn ekki
snúizt til fylgis við Badoglio,
og Skorzeny sagði honum að
strax eftir lendingu ætti hann
að fyrirskipa höfuðsmanni
varðliðsins að leggja niður
vopn og snerta ekki eitt hár
á höfði Mussolini.
Það var á sunnudegi að
mannránsleiðangurinn lagði
upp frá flugvellinym Practica
de Mare. Strax í flugtaki fór-
ust tvær sviffluganna með öll-
um innanborðs. Vegna veðurs
hröpuðu aðrar tvær á leiðinni.
Svifflugan, sem Skorzeny
var í fór á loft fimmta í röð-
inni, en kom fyrst á áfanga-
stáð og tókst lendingin vel.
Það datt ofan_ yfir gæzlu-
menn Mussolini. Úr flugvélinni
sem var af óþekktri gerð og
án nokkurra einkennisstafs
ruddust alvopnaðir menn í ó-
þekktum einkennisbúningum.
Fyrst héldu þeir að Banda-
menn væru komnir að sækja
Mussolini í sínar hendur. Fyr-
irskipanir Soletti styrktu þessa
skoðun. Þess vegna var ekki
einu skoti hleypt af, en gæzlu-
liðið opnaði dymar vingjarn-
lega upp á gátt og vora aldeil-
is hissa yfir þeirp óþarfa hróp-
um sem þeim fannst vera þar
sem maðurinn með örið öskr-
aði: ,,Mani in Alto! Mani in
Alto! Mani in Alto!“
Orðin Mani in Alto var það
eina sem Skorzeny hafði lært
í ítölsku áður en hann lagði
í nýja mannránið.
Hann hljóp bandóður inní
sendistöðina og andaði ekki
léttar fyrr en hann hafði eyði-
lagt hana með skeftinu á vél-
byssu sinni.
Fallhlífaliðana lét hann um
um afvopnun varðmannanna.
Vegna hávaðans komu flestir
þeirra, sem höfðu verið að fá
sér miðdégisblund, á vettvang.
Skorzeny lét leiða sig til
Mussolini og skýrði honum frá
því að 'Hitler hefði sent sig til
að frelsa hann.
Fyrir framan hótelið söfnuð-
ust 200 varðmenn saman, eins
og þeim var Skipað.
Til hliðar við þá var 50 kg.
af . sprengiefni, þungum vél-
byssum og vopnakössum hrúg-
að upp, en fallhlífaliðarnir og
SD mennirnir höfðu haft þetta
með sér til að sprengja fang-
elsið utan af Mussolini. Allur
faranguririn reyndist óþarfur.
Skorzeny var fljótur að setja
stríðsstemmningu á svið. Hann
hafði af fyrirhyggju sinni tekið
með sér SS-stríðsfréttaritara,
sem myndaði nú hina óárenni-
legu kraftakarla allt um kring.
Skorzeny hafði nefnilega í
huga að færa Hitler ekki bara
Mussolini, 'en jafnfrámt sjá til
þess, með hæfilegum kvik-
myndum að foringinn gleymdi
sér ejcki um leið.
Skorzeny fékk tilkynningu
um að endastöð svifbrautarinn-
ar í dalnum væri á valdi
Þjóðverja, og flugvél væri á
leiðinni til þess að flytja
Mussolini á brott.
Skömmu fyrir miðnætti sama
dag boðaði „stórþýzka út-
varpið“ sérstaka tilkynningu.
Slíkar sérstakar tilkynningar
voru á þessum tímum íamar
að verða heldur sjaldgæfar.
Þulurinn tilkynnti:
„Höfuðstöðvar foringjans gera
kunnugt. Þýzkar failhlífarlið-
sveitir, mcnn úr öryggisþjón-
ustunni og SS hafa í dag Ieyst
það verkcfni undir stjórn SS-
foringja frá Vínarborg að
frcisa II Duce, sem svikaklika
hafði haldið í fangeisi. Fram-
kvæmdin tókst vel, en krafð-
ist mikflla fórna. Duce er
frjáls.“
Lúðrablástur.
Ennþá var nafni Skorzeny
haldið leyndu. Að vísu var
talað um miklar fórnir en það
var þagað um það, að fyrir-
tækið hafði kostað 31 fall-
hlífarhermann lífið og 16
höfðu særzt, nokkrir mjög al-
varlega, þótt ekki hefði einu
skoti verið hleypt af.
Árangur þessarar þýðingar-
lausu blóðtöku var sá, að póli-
tískt lík MussoHni var lagt
fyrir Hitler.
Mikil læti (
Yfirstormsveitarforingi SS,
Skorzeny, gætti þess að af-
henda Mussolini persónulega í
höfuðstöðvar foringjans í Rast-
enburg.
Hitler lofaði honum: Þessu
skal ég aldrei gleyma þér. Og.
hann stóð við það. Göring,
Keitel, Himmler og Goebbels
voru fljótir að færa honum
hamingjuóskir sínar. Hann var
hækkaður í tign og heiðurs-
merkjum og gjöfum rigndi yf-
ir hann, og það lcunni Skorz-
eny vel að meta.
Mussolinj sýndi þakklæti
sitt með því að sæma hann
hinni sjaldgæfu fasistaorðu
.,100 Musceteri“, sem Skorzeny
varð þó að eiga til góða, þar
sem Mussolini gat ekki gert
annað í svipinn, en glatt sig
yfir að vera heill á húfi.
Göring tók „flugmerkið úr
gulli“ úr hvita hersýningar-
búningnum sínum og nældi
það á Skorzeny.
Jafnvel uppáhaldshundur
Hitlers sleikti hendur hins
trygga þjóns húsbónda síns.
Frá Norður-ftalíu bárust þau
boð, að SS-hershöfðinginn
Hausser tilkynnti með virð-
ingu, að hann hefði pantað al-
nýtízkulegasta sportbíl handa
Skorzeny.
Hitler og áróðursráðherra
hans, Goebbels, sáu kvikmynd-
irnar sem Skorzeny hafði kom-
ið með frá ftalíu. Goebbels
hafði lengi verið að svipast um
eftir einhverju sem gæti hrif-
ið Þjóðverja úr því andrúms-
lofti sprengjubyrgjanna, sem
alls staðar ríkti, þó ekki væri
nema örfá andartök. Skakk-
löpp ákvað að gera Skorzeny
að miðdepli nýrrar áróðurs-
herferðar.
Ríkisritara hans Werner
Naumann var falið það verk-
-fni, að slá Skorzeny upp með
•rlæsibrag sem fordæmi fyrir
ftióðverja: alls staðar á víg-
linunum, sem voru alltaf að
færast til baka, í hergagnaverk-
smiðjunum og hinum dapur- i
legu vamarbyrgjum. Elfkert á- I
róðurstæki var látið ónotað.
Skorzeny brosti hvarvetna af
kvikmyndatjöldum. Á fundum
Hitlers-æskunnar var skylt að
ræða um hermdarverka- frama-
braut Skorzeny. Fyrir meðlim-
um kvennasambands nazista
var þessi tveggja metra risi
nýtt germanskt átrúnaðargoð.
Á einni nóttu hafði nýrri
stjörnu skotið upp á SS-himn-
inum.
Hitler setti með .Mussolini
upp nýja ríkisstjórn til mála-
mynda á Norður-ftalíu og hún
bað formlega um aðstoð frá
Þýzkalandi.
Mussolini var hú aðeins
leppur í höndum SS og , gerði
það sem honum var sagt.
En Hitler tókst heldur ekki
með hjálp Mussolini, að stöðva
veraldarsöguna. Nokkram mán-
uðum síðar kom það í ljós, að
alþýðan er sterkari en ógnar-
stjóm. ,
Skipstjórinn
hlaut 200
þús. kr. sekt
1 fyrrakvöld var kveðinn upp
á Akureyri dómur í máli skip-
stjórans á togaranum Harðbak
sem staðinn var að ólöglegum
veiðum innan fiskveiðitak-
markanna við Kolbeinsey að-
faranótt s.l. sunnudags. Dóm-
urinn féll á þá lund að skip-
stjóranum var gert að greiða
200 þúsund króna sekt í lánd-
helgissjóð og að greiða máls-
kostnað. Ennfremur voru afli
og veiðarfæri gerð upptæk.
Skipstjórinn áfrýjaði dómnum
þegar í stað.
Atta ára telpa
varð fyrir bíl
Um kl. 4 síðdegis i gær varð
það slys á Sundlaugavegi fyr-
ir framan verzlun Kron að 8
ára telpa. Hrefna Mrgnúsdótt-
ir. Langholtsvegi 162 varð fyr-
ir bifreið. Telpan slapp þó lítt
meidd, marðist eitthvað á fót-
urn. Var hún flutt, í slysavarð-
stofuna.
GRENOBLE 28/7 — Þrír fjall-
göngumenn biðu bana af slys-
föram í fjöllunum í grennd
við Grenoble í gær. Tveir
þeirra urðu fyrir snjóflóði, en
sá þriðji féll fyrirzbiðrg þegar
reipi hajis slitnaði.
□ í síðustu grein sem birtist hér í blaðinu um
manninn með örið, Otto Skorzeny var sagt írá
skóla þeim, sem hann stjórnaði í Friedenthal
höll skammt frá Berlín. Þar voru útsendarar SD
þjálfaðir til neðanjarðarstarfsemi, eyðilegginga
og hermdarverka. Þama hóf Skorzeny líka þátt-
töku sína í stórtækustu peningafölsun sem um
getur í sögunni.
s