Þjóðviljinn - 06.08.1964, Blaðsíða 4

£ SIÐA
Ritstjórar: Ivar H. Jónsson, Magnús Kjartansson (áb.),
Sigurdur Guömundsson.
Ritstjóri Sunnudags: Jón Bjamason.
Fréttaritstjóri: Sigurður V. Friðbjófsson.
Ritstjóm, afgreiðsla, augíýsingar, prentsmiðja, Skólavörðust. 19,
Sími 17-500 (5 línur). Áskriftarverð kl- 90,00 á mánuði.
Fráleitar hömlur
Jslenzka stjórnin heldur enn því hátterni sem upp
var tekið fyrir nokkrum árum að veita mönn-
um frá Þýzka alþýðulýðveldinu sem erindi eiga
hingað til lands ekki dvalarleyfi nema til komi
samþykki hernámsskrifstofu Vesturveldanna í
Vestur-Berlín. Ráðabreytni þessi mun hugsuð sem
óvinsemd í garð Austur-Þjóðverja, en að sjálf-
sögðu er hún fyrst og fremst skerðing á ákvörð-
unarrétti okkar sjálfra; með henni er erlendum
valdamönnum afhentur réttúr sem okkur ber ein-
um. Er þetfa hliðstætt því ef íslenzkir kaupsýslu-
menn og aðrir sem árlega flykkjast til Austur-
Þýzkalandá yrðu að fá samþykki í Moskvu áður
en þeir gætu, fengið dvalarleyfi í Þýzka alþýðu-
lýðveldinu, en trúlega myndi flestum finnast það
til marks um bágborið fullveldi þess ríkis.
|Jaunar er vandskilið hversvegna íslenzk stjórn-
arvöld ættu að leggja sig fram um að sýna
Þýzka alþýðulýðveldinu óvinserrtd. Við það hafa
íslendingar um langt skeið haft mikil og hag-
kvæm viðskipti; m.a. eru Austur-Þjóðverjar nú
að smíða flota af nýjum fiskiskipum handa okkur.
Hömlurnar sem lagðar eru á ferðafrelsi Austur-
Þjóðverja hingað fil lands bitna fyrst og fremst
á okkur sjálfum, því þær verða einatt til þess að
sérfræðingar • sem hingað þurfa að koma tefjast
óhæfilega og getur af því stafað mikilf kostnað-
arauki.
Jjessu vestræna járntjaldi er að sjálfsögðu haldið
uppi samkvæmt fyrirmælum frá NATÓ; þetta
eru leifar kalda stríðsins. íslenzk stjórnarvöld láta
einatt svo sem þau fagni friðsámlegri sambúð og
eðlilegum samskiptum þjóða með ólík hagkerfi,
en þau ætfu þá að sýna þann vilja í verki með
því að aflétta fáránlegum hömlum á samskiptum
yið eitt af helztu viðskiptalöndum okkar.
Ólikindalætí
^lþýðublaðið lætur svo sem það hor'fi sem óvil-
hallur dómari á þær þungbæru álögur sem
almenningur er nú að kikna undan, meðan for-
réttindamennirnir spóka sig léttklyfjaðir í þjóð-
félaginu. Þetta eru ólíkindalæti af versta tagi.
Alþingi íslendinga mælfi fyrir um það hvernig
v skyldi leggja skatta og útsvör, og stjórnarflokk-
rrnir stóðu saman að því verki. Þingmenn Alþýðu-
flokksins greiddu atkvæði gegn öllum tillögum
um frekari breytingar á skatta- og útsvarsreglum
í bágu launþega, og þeir réðu úrslitum um að fella
tillögur Alþýðubandalagsins um óhjákvæmilegt
eftirlit með framtölum gróðamanna og fyrirtækja.
Það eru ekki reiknivélarnar sem leggia á gjöld-
in, eins og ætla mætti af skrifum Alþýðublaðsins,
heldur framkvæma þær aðeins fvrirmæli beirra
stjórnmálamanna sem með völdin fara. þar á með-
al þingmanna Alþýðuflokksins. — m.
- ---- ÞIÖÐVILJINN ———— ----------— Fimmtudagur 6. águst 1964
Jðrðin einn alsherjar „stjirnu-
turn" á „ári hinnar kyrru sóEar"
* Skyndilega verður voldugt gos í námunda við
dökkan blett á yfirborði sólarinnar. Tilsýndar
er það eins og tröllaukin elds-uppsprefta. Úr
læðingi losnar jafnmikið afl eins og sprengd
væru hundruð miljóna vetnissprengja. Áhrifin
berast líka hingað til jarðarinnar: það verða
truflanir á fjarskiptasamböndum, segulstormar
og norðurljós. Geimferðir verða torveldari.
■ Hvers vegna er þessu þannig farið? Með
hvaða hætti berast áhrifin? I>essum spurning-
um er nú gaumur gefinn og þær krufnar um
heim allan á „alþjóðlegu ári hinnar kyrru sól-
ar“ 1964—1965.
A þessu tveggja ára skeiði
verður jörðinni breytt 1 einn
allsherjar „stjörnuturn”. 70
þjóðir, þeirra á meðal einnig
vanþróaðar þjóðir, taka þátt í
þessum athugunum og í þús-
undum rannsóknastöðva í öll-
um heimsálfum, einnig við
bæði heimskautin. verður
fylgzt með því, hvemig jörðin
dansar eftir hljóðpípu sólar-
innar. Margar sérstofnanir S.Þ.,
m.a. UNESCO (Menningar- og
vísindastofnun S.Þ.) og WMO
(AlþjóðaveðurfræðistofnunÆn),
taka þátt í rannsóknunum.
Komið heíur verið á fót 30
alþjóðlegum upplýsingamið-
stöðvum og þangað verða send-
ar þær upplýsingar, sem fást
með alls kyns mælitækjum,
svo sem gervihnöttum, könn-
unareldflaugum. ratsjám, veð-
urathugunar-loftbelgjum og
sprengingum í mikilli hæð,
fjarsjám o.s.frv
Tuttugu daga
Austurlanda-
ferð SUNNU
Ferðaskrifstofan Sunna hef-
ur nýlega gengið frá samning-
um við enskt-egypzkt fyrirtæki
um ódýra Austurlandaferð fyr-
ir felendinga.
Ferðin tekur 20 daga og
verður lagt af stað frá Reykja-
vík 1. október. Flogið verður
fyrsta daginn til Amsterdam og
þar höfð sólarhringsviðdvöl, Þá
er flogið til Egyptalands, þar
sem dvalizt verður og ferðazt
um Austurlönd í 2 vikur. Dval-
ið verður á beztu hótelum þar
eystra, í Egyptalandi t.d. í lux-
ushótelum, sem nýlega hafa
tekið til starfa á vegum
egypzku stjómarinnar í höllum
.þeirn. þar sem Farúk konungur
bjó áður með mikilli viðhöfn.
Frá Egyptalandi verður farið
í ferðalag til landanna við botn
Miðjarðarhafs, Líbanon. Sýr-
lands og Jórdaníu, þar nem
dvalizt verður í Jerúsalem og
Betiehem. Þeir sem ekki kjósa
að taka þátt i ferðinni um
sögustaði biblíunnar geta dval-
izt á meðan við heita strönd
Miðjarðarhafsins í Alexandríu-
en þar er góður tími til sjó-
og sólbaða á þessum árstíma.
Frá Kaíró er farið suður til
Luxor og Kamak, þar sem
skoðaðar verða hinar fomhelgu
minjar stórbrotinnar sögu
Egypta, m. a. vkonungagrafirn-
ar í dal hinna dauðu. Meðan
dvalizt er i Egyptalandi verður
farið þar um Nílarsléttuna,
pýramídamir skoðaðir. og þar
gefst ferðalöngunum kostur á
að haida spölkorn út á eyði-
mörkina á baki úlfalda.
Þessi ferð kostar 18.750 krón-
ur. íslenzkur fai'arstjóri verðu'
með í förinni og þeir s,em. vilja
geta framlengt dvölina í pon-
don um nokkra daga og komið
heim síðar með áætlunarflug-
vélum. I þessa ferð komast 32.
Sólin er ,kyrr'
Hversvegna hafa árin 1964
og 1965 verið valin til þessara
rannsókna?
1 fyrsta lagi er sólin ,,kyrr”
núna. „Starfsemi” sólarinnar er
með minnsta móti, en það
verður aðeins ellefta hvert ár.
I öðru lagi verður hægt að
bera saman þá vitneskju sem
nú ' fæst, og vitneskju sem
fékkst í sambandi við annað
alþjóðlegt stórfyrirtæki, al-
þjóðlega jarðeðlisfræðiárið 1957
—58. Á því skeiði vom hreyf-
ingar sólblettanna með mesta
móti — þ.e.a.s. þær voru meiri
en nokkru sinni fyrr á þeim
200 árum sem skipulegar rann-
sóknir á sólinni hafa farið fram.
Áhrif sólbletta
Sólblettunum hafa verið
eignuð margvísleg áhrif á jörð-
ina. Sumir hafa reynt að sýna
fram á samband milli rénun-
ar og vaxtar sólblettanna ann-
ars vegar og svo hins vegar
veðurbreytinga, breytilegrar
uppskeru og jafnvel breytinga
á kauphallarverðlagi. Að sam-
band sé milli starfsemi sólar-
innar og veðurfarsins á jörð-
inni er mjög sennilegt, en
menn vita ekki nákvasmlega.
hvað gerist. Þetta verður gaum-
gæfilega rannsakað á 4,sól-ár-
inu”. önnur víxláhrif mílii
sólblettanna og ýmissa við-
burða á jörðinni eru hins veg-
ar að mestu leyti tilgátur ein-
ar.
Við sólgos kastast gríðarstór
rafmögnuð gasský út í geiminn
ásamt með atóm-ögnum eins
og elektrónum og prótrónum.
radíó-bylgjum, röntgengeislum
og útfjólubláum geislum. Eftir
því sem agnimar og geislun-
in berast til jarðar, valda þær
truflunum í efra gufuhvolfinu.
Eitt af markmiðunum með ári
,.hinnar kyrru sólar”. er að
safna upplýsingum, sem geri
mönnum kleift að sjá fyrir
gos á sólinni.
Menn vita nú — og það kom
ekki á daginn fyrr en nýlega —
að jörðin snýst ekki í tóm-
rúmi. heldur hreyfist innan
Framhald á 9. síðu.
r