Þjóðviljinn - 17.10.1964, Blaðsíða 7

Laugardagur 17. október 1964
ÞIÚÐVIUINN
SlÐA 7
KYNSLOÐ TEKUR VIÐ
um æðstu menn fimm af þeim
sjö ríkjum sem mest áhrif
hafa á gang heimsmála. 1
hinum tveim ríkjunum. Kína
og Frakklandi. sitja enn við
völd menn sem komnir voru til
áhrifa fyrir 1950, en báðir
eru þeir Maó Tsetúng og
Charles de Gaulle komnir á
áttræðisaldur.
Tilviljunin hagaði því svo
að umskipti í forustu
tveggja stórvelda bar upp á
sama daginn, smalinn frá Kal-
inovka lét af embættum í
Moskvu samtímis og brezkir
kjósendur bundu endi á
skamman valdaferil fjórtánda
jarlsins af Home. Við hvoru-
tveggja mátti svo sem búast,
Nikita Krústjoff hefur marg-
sinnis síðustu árin minnt á að
hann væri kominn á eftir-
launaaldur og íhaldsflokkur-
inn brezki hefur verið í svo
erfiðri aðstöðu síðustu árin að
hann má í rauninni vel við
una að hafa ekki goldið meira
afhroð í kosningunum en raun
varð á. En mannaskipti sam-
tímis i æðstu embæt.tum í
Moskvu og London minna
rækilega á að líðandi ár og
hið síðasta hafa einkennzt af ó-
venju örum breytingum á stjórn
voldugustu ríkja heims. I flesl-
um tilvikum er þar á o'fan urn
kynslóðaskipti að ræða. Menn
sem mótuðu stefnuna eftir lok
heimsstyrjaldarinnar síðari
draga sig í hlé eða falla í val-
inn. Þessir menn tilheyrðu
kynslóðinni sem fædd er fyrir
síðustu aldamót Þeir sem við
taka eru aftur á móti börn
tuttugustu aldar í húð og hár.
menn sem ekki voru komnir
af bamsaldri þegar heims-
styrjöldinni fyrri lauk. Kyn-
slóð áranna milli styrjaldanna
er að taka við stjómaHáum-
um í heiminum.
Umskiptatímabilið sem náði
hámarki á fimmtudaginn
hófst í fyrrasumar. Konrad
Adenauer. maður frá dögum
Vilhjálms keisara, lét þá af
völdum f Vestur-Þýzkalandi.
1
Sovétríkjunum taka nú við
voru á unglingsaldri á bylt-
ingartimanum. Mikojan forseti
Æðsta ráðsins er sá síðasti af
byltingarkynslóðinni sem eftir
er í hópi ráðamanna. Þeir
Bresnéf og Kosygin eru úr
hópi nánustu samstarfsmanna
Krústjoffs, og þegar sá fyrr-
nefndi lét af forsetaembættinu
í sumar og gerðist einn
af framkvæmdastjórum Komm-
únistaflokksins • var þeg-
ar fullyrt að Krústjoff hefði
valið sér hann fyrir eftirmann.
Bi-ugðið hefur verið á það ráð
að skipta æðsta valdi yfir
flokki og ríkisstjórn milli
tveggja manna, en Krústjoff
var bæði aðalframkvæmdastjóri
og forsætisráðherra frá 1957.
Ekkert bendir til að verulegr-
ar stefnubreytingar sé »ð
vænta af hálfu sovétstjórnar-
innar við mannaskiptin. en
hinsvegar má búast við að
nýrra starfsaðferða gæti bæði
heimafyrir og útávið. Krúst-
joff setti sinn sérstaka svip
á allt sem hann kom nærri.
Sterkur persónuleiki hans
leyndi sér ekki. en skapsmun-
irnir og áknfinn vildu stund-
um bera yfirvegun og forsjálni
ofurliði.
þétt. Kosningabaráttan l
Bandaríkjunum þessa dagana
snýst í raun og veru um það
hvort viðurkenning Kennedy
á stefnu friðsamlegrar sam-
búðar sem meginreglu i skipt-
um stórveldanna á að ríkja á-
fram eða hvort horfið skal
að valdastefnu fyrirrennara
hans Á stuttum stjórnarferli
hefur Johnson sýnt að honum
er ljóst að Bandaríkjunum
stafar háski af kynþáttamisrétti
og örbirgð mitt í allsnægtum
en ekki imynduðu „samsæri
hins alþjóðlega kommúnisma".
Andstæðingur hans er aftur á
móti síðasti kaldastríðsriddar-
inn dæmigerður. Nú hefur held-
ur en ekki hlaupið á snærið fvr-
ir Goldwater. þegar gamall fjár-
málaráðunáutur og vinur for-
setans komst undir manna
hendur sökum kynvillu. Þetta
atvik kemur eins og kallað
fyrir frambjóðanda sem gert
hefur það að einu helzta á-
róðursmáli sínu að hefja fom-
ar dyggðir til vegs og hreinsa
til í spillingarbælinu Washing-
ton. Eftir hálfa þriðju viku
kemur f ljós hvort bandarískir
kjósendur velja Johnson eða
Goldwater til að koma fram
gagnvart nýju mönnunum i
Moskvu og London. — M.T.Ó.
Bresnéf (t.v.) og Mikojan á fundinuni i sumar þcgar hinn síðarnefndi tók cmbætti forseta Æðsta
ráðsins af þeim fyrrnefnda.
S“
Hðustu árin hefur ókosta
þessara starfsaðferða gætt
meira og meira. Gagnrýnin í
pólitískri erfðaskrá Togliattis
á framkomu sovézkra ráða-
manna í ýmsum málum hefur
tvímælalaust fundið hljóm-
grunn í Sovétríkjunum, þeg-
ar greinargerð hins itaiska
kommúnstaforingja birtist í
Pravda. Aðaltilefni þeirrar rit-
smíðar var ákvörðun sóvézka
kommúnistaflokksins að kalla
grundvallarsjónarmiðum sem
sett hafa verið fram. Án til-
lits til alls annars sem hér
kemur til greina sýnir það hyl-
dýpi vanþekkingar á Komm-
únistaflokki Sovétríkjanna að
gera sér í hugarlund að for-
ingja hans sé sparkað til að
gera Kínverjum, til geðs.
Það er hinsvegar rétt að sov-
étmenn standa betur að
vígi i deilunni við Kínverja
eftir að nýir menn eru tekn-
ir við af Krústjoff, því hér
eftir missir allur hamagangur
gegn honum marks. Svipað má
reyndar segja um skipti Sovét-
rikjanna við Vesturveldin nýir
menn ,eru aldrei eins bundnir
af fyrri afstöðu i erfiðum
deilumálum og þeir sem hana
settu fram, og siíkt getur haft
töluverða þýðingu um þessar
mndir. Þetta er ritað áður
en endanleg úrslit brezku
þingkosninganna eru kunn, en
Harold Wilson (í ljósum frakka) veifar til stuðningsmánna sinna.
og Macmillan, skilgetið aí-
kvæmi Játvarðartímabilsins,
sleppti stjómartaumum í
London. Fyxir tæpu ári var
svo Kennedy Bandaríkjaforseti
myrtur og Lyndon .Johnson
varð fyrirvaralaust og við hirv
ar arfiðustu aðstæður að taka
á sínar herðar ábyrgð á stjórn
forusturíkis auðvaldsheimsins
Á öndverðu vfirstandandi ár
andaðst Nehiu. langáhrifamesti
forustumaður nýfrjálsu rík.j-
anna. Eftir atburðina í fyrra-
dag hefur því á rúmu ári skipt
saman í Moskvu undirbúnings-
fund undir alþjóðlega flokka-
ráðstefnu til að fjalla um deil-
una við Kommúnistaflokk
Kína. Undirtektir undir fund-
arboðið hafa verið dræmar,
og verður nú fróðlegt að sjá
hverju fram vindur í því máli.
Bollaleggingar um að Krústjoff
hafi verið fórnað til að blíðka
Kínverja eru aftur á móti fár-
ánlegar Hvað sem einstökum
aðgerðum i deilunni við Kín-
verja líður, stendur sovézka
flokksforusta.n óskipt að þeim
draga úr viðsjám í Mið-Evr-
ópu. Er þar bæði rætt um
Eækkun í erlendum herjum í
Þýzkalandi, takmörkun vopna-
búnaðar þar og i nærliggjandi
löndum og eftir’it til að girða
fyrir skyndiárás.
i
ist að framkvæma fyrirætlanir
sínar um beizlun tæknibylt-
ingarinnar nýju, til að bæta
ur félagslegum þörfum heima-
fyrir og hjálpa þróunarlöndun-
um að iðnvæðast, er að
heimsmálin þróist í friðvæn-
lega átt.
útvarpsviðtali kosninganótt-
ina sagði Wilson að kæmi
það í sinn hlut að mynda
stjóm væri líklegt að hann
gerði sér ferð til Moskvu áð-
ur en langt um liði. Hins-
vegar kvaðst hann myndi fara
fyrst til Washington að fjalla
ásamt nýkjörnum Bahda.ríkja-
forseta um vandamálin sem
efst eru á baugi í A-bandalag-
inu. Að þeim viðræðum lokn-
um væri sér ekkert að van-
búnaði til Moskvufarar. Var á
Wilson að heyra að hann ,
hyggði gott til endurfunda við j
Kosygin fornkunningja sinn ;
frá fyrrj Moskvuferðum, en I
síðast þegar fundum þeirra bar
saman ræddust þeir við um j
afvopnunarmál í tvo , klukku-
tíma. Vart er unnt að ímynda
sér neitt sem betur festi í
sessi Verkamannaflokksstjórn
með knappan þingmeirihluta
en árangursrík forganga um
milliríkjasamninga sem afstýra
því að Vestur-Þýzkaland fái
umráð yfir kjarnorkuvopnum
og draga úr styrjaldarhættu í
Evrópu.
K™
ústjoff á heiðurinn af því
að hafa sett á oddinn
stefnu friðsamlegrar sambúð-
ar ríkja með mismunandi
þjóðskipulag. Þrátt fyrir alla
afturkippj og útúrdúra hefur
bessi stefna unnið á jafnt og
Enn fcsHa
KUALA LUMPUR 15/10 —
Stjóm Malasiusambandsins til-
kynnti það fyrr í dag, að enn
hefði herlið hennar með aðstoð
herliðs frá Samveldislöndunum
unnið sigur á skæruliðum Indó-
nesa. Hefðu þrír þeirra fallið,
en sextán verið teknir höndum.
Einnig á stjórnarliðið að hafa
náð á sitt vald mikiu af vopnum,
vistum og útbúnaði. Fram til
þessa hafa 47 skæruliðar Indó-
nesa fallið i viðureign við stjórn-
arherinn í Malasíu, en ekki hef-
ur verið frá því skýrt. hvert tap
Malasíumenn hafi liðið.
Morðingjar ákærí
ir / V-Þýzkdmdi
KÖLN 14/10 Tíu fyrrvcrandi
SS-menn veröa leiddir fyrir rétt
í Köln á morgun ákærðir fyrir
aö hafa átt hlut að morðum á
rúmlega 10.000 sovézkum stríðs-
föngum i Sachsenhausen fanga-
búðunum í heimsstyrjöldinni síð-
all^r horfur eru á að Verka-
mannaflokkurinn fái starfhæf-
an meirihluta. Þau úrslit gera
strik í reikninginn fyrir fram-
kvæmd áforma stjóma Banda.-
ríkjanna og Vestur-Þýzkalands
um stofnun kjarnorkuvopnaðr-
ar flotadeildar á vegum NATÓ
Verka-mannaflokkurinn hefur
iýst andstöðu við þá fyrirætl-
un en hvetur í staðinn til öt-
ullegri viðleitni en hingað til
i þvi skyni að ná samkomu-
lagi um ráðstafanir til að
Sú var tíðin að hörðustu orra-
hríðar á alþjóðafundum
háðu þeir Bevin og Molotoff,
annar utanrikisráðherra
brezkrar Verkamannaflokks-
stórnar, hinn utanríkisráðherra
sovézku kommúnistastjórnar-
innar. Síð»n hefur margt
breytzt, og nú er svo komið
að framámenn brezku sósíal-
demókratanna og sovézku
kommúnistanna eiga æði
margt sameiginlegt. Þeir Bres-
néf og Kosygin eru báðir
tæknimenntaðir menn, þaul-
reyndir við st.jórn umfangsmik-
illa framkvæmda og talsmenn
lipurri og sveigjanlegri áætl-
unargerðar og stjórnar á at-
vinnulífinu en tíðkaðist þegar
menn með viðunandi tækni-
kunnáttu og framkvæmda-
re.vnslu voru mesta hörgulvaran
af öllum í Sovétríkjunum. Wil-
son og samstarfsmenn hans
hafa sett sér það höfuðmaric-
mið i afstaðinni kosningabar-
áttu að hefja brezkt atvinnu-
líf úr öldudal með áætlunar-
gerð um skipulegan og stór-
aukinn hagvöxt blandaðs hag-
kerfis ríkisrekinna atvinnu-
greina og einkafyrirtækja.
Báðir þessir aðilar leggja mik-
Nokkur réttarhöld af svipvðu
tagi standa nú yfir í Vestur-
Þýzkalandi og er tilgangurinn sá
að hafa upp á og refsa þeim
mönnum sem ráku útrýmingar-
búðir Hitlers.
Nú standa einnig yfir svo
nefnd Auschwitz-réttarhöld í
Frankfurt og Treblinkaréttar-
höld í Dusseldorf.
Fangabúðirnar í Sachsenhaus-
en voru reistar á nokkrúm hluta
þess svæðis sem Olympíuleikam-
ir 1936 höfðu verið haldnir á
Fangabúðastjórnin hreykti sér
af því, að hafa sérstaklega
fínan útbúnað, eins og t d. sér-
stakt tæki til að skjóta fangana
í hnakkann. Ailt að 400 Rússar
voru teknir af lffi daglega í
þessu sérstaklega fina tæki:
Þeim var sagt, að þeir ættu að
ganga undir læknisrannsókn og
var stillt upp við stöng eins og
mæla ætti hæð þeirra, en SS-
maður í felum skaut þá f gegn-
um sérstaka skotrauf á stöng-
inni.
Fyrsti ákærði er 51 árs gam-
all lásasmiður Werner Kraemer,
sem er ákærður fyrir að hafa
hellt vatni niður í fangana þar
til þeir létust af meðferðinni.
Um 200 vitni frá 11 löndum
verða kvödd til réttarhaldanna,
sem munu líklega standa í sex
mánuði.
Ekki fannst
sprengjan
NEW YORK 15/10 — Nafnlaus
upphringing olli því, að flugvél
Johnsons Bandaríkjaforseta var
vendilega rannsökuð áður en
ið kapp á að knýja fyrirtæki | hann lagði upp frá New York
til að nýta fuilkomnustu tækni , á fimmtud»g í kosningaleiðang-
og gæta hagkvæmni í rekstri. ur Sagði rödd í símanum, að
En frumskilyrði til að Sovét-1 sprengju hefði verið komið fyr-
mönnum jafnt og Bretum auðn-1 ir í vélinni, en engin fannst.
Löndunarbið
til laurardsgs
Ne»kaup»taður, 14/10 — Síld-
veiðar fyrir austan hafa, sjald-
an gengið betur en undanfama
daga. Löndunarbið er nú hjá
síldarbræðslunni á Neskaupstað
fram á laugardag
Bræðsla hefur nú stanslaust
verið síðan 25. september.
Fá ekki skilið
Sovét og Noreg
TÓKÍÓ 15/10 — Talsmaður jap-
önsku fiskimálastjórnarinnar lét
svo um mælt' í dag, að Japanir
fái ekki skilið, hversvegna Nor-
egur og Ráðstjórnarríkin eigi nú
svo annrikt við að kalla saman
alþjóðaráðstefnur um hvalveið-
ar og alþjóðlegt eftirlit með
hvalstofninum Talsmaðurinn gat
frétta frá Ósió þess efnis, að
rikisstjómir beggja þessara landa
hefðu eindregið hvatt Japani til
þess að taka þátt i fyrirhug-
aðri ráðstefnu Kvað talsmaður-
inn enga slíka orðsendingu hafa
borizt japönsku stjórninni og
væri því enga afstöðu unnt að
taka til þessa máls.
é
I
1