Þjóðviljinn - 23.12.1964, Qupperneq 6

0 SIÐA
ÞIÓÐVILIINN
Hiðvikudagur 23. desember 1964
spjaldskrárna r HOOVERS
Réttvísi ,sem birtist í aftök-
um án dóms og laga hefur æv-
inlega verið Jrumstæð trúarat-
höfn og aldreí\skráð í nokkur
lög, en slíkar af'íokur eru helg-
aðar öðrum og æ'ðri lögum —
sameiginlegum vilja\samfélags
hvítra manna.
Þessi samhugur hefur\í rúma
ðld stutt og hylmað yfirXmorð-
ingja þeldökkra manna og þfe'ss
vegna er svo að segja ekki neitf
um dóma eða refsingar í langri
og ógnarlegri sögu þessara
morða.
Slík hugtök eru úr öðrum
heimi. Við Mississippi tekur
frumskógurinn við — banda-
rísk réttvísi hefur ekkert gildi
hér.
Þessir gömlu vanar eru nú
næstum horfnir. En engan veg-
inn alveg. Morð baráttumann-
anna þriggja fyrir kynþátta-
jafnræði í Philadelphia í Miss-
issippi 21. júní síðastl. ber öll
upphafi að dómstóll í Mississ-
ippi skipaður hvítum mönnum
mundi sakfella þá.
Farsinn hörmulegi um hand-
töku 21 Ku Klux Klan hermd-
' arverkamanna, ákærumar gegn
þeim og hvemig þeim var
sleppt aftur — þetta sýnir fyrst
og fremst hvemig bandaríska
rfkið stendur aflvana gagnvart
þessu steinaldarsamfélagi.
Að mönnum í Mississiþpi
skyldi yfirleitt þykja taka
Grein þýdd úr Information um
Mississippi og réttarríkið Bandaríkin
einkenni þessa klassíska atferl-
is.
Fómaríömbin þrjú Andrew
Goodman, Michael Schwemer
og James Chaney voru utanað-
komandi, en morðingjamir:
lögreglustjórinn, varalögreglu-
stjórinn og rétttrúnaðarpredik-
arinn fóru að hefðum heima-
haga sinna. Aðeins af því einu
var það óhugsandi alveg frá
því að koma með skýringar og
afsakanir sýnir þó sprungu í
hinu trausta vígi í Suðurríkj-
unum. „The Deep South” hefur
enn ekki dæmt hvítan mann
fyrir morð á blökkumanni, en
það eru ýmis ummerki sem
benda til þess að það gerist æ
erfiðara að hálda lögmál ætt-
flokksins. Lögmaður Miss-
issippisríkis í málaferlunum
GEISLAVIRKNI I AND-
RÚMSLOFTI MINNKAR
■ Eftir að samkomulag náðist um takmarkað
bann við tilraunum með. kjarnorkuvopn hefur
tekið fyrir frekari eitrun andrúmsloftsins vegna
geislavirkni, segir í nýrri skýrslu 'frá vísinda-
nefnd Sameinuðu þjóðanna um áhrif geislunar.
Árið 1963 var úrfall lang-
virkra geislunarefna meira en
nokkru sinni fyrr, en nefndin
spáir því, að úrfellið 1964 verði
um tveim þriðju hlutum minna
en í fyrra og muni síðan smám
saman réna á næstu árum.
Skammvirk geislunarefni hafa
minnkað að óverulegu leyti,
en munu ekki valda neinni
téljandi geislun eftir 1964.
Nefndin fjallaði eir/:um um
tvö ný efni í hinni nýju
skýrslu sinni, sem er sú þriðja
í röðinni (hinar voru birtar ár-
in 1958 og 1962): Geislavirka
saurgun umþverfisins í kjöl-
far tilrauna með kjamavopn
og geislun sem veldur krabba-
meini í mönnum.
Að því er varðar neyzlu
manna á strontium 90 og ces-
ium 137 í fæðu segir nefndin,
að á Norðurhveli jarðar hafi
neyzlan verið að minnsta
kosti tvöfalt meiri en árið
1962, en á því ári var magnið
af strontium 90 og cesium 137
í fæðu manna meira en nokkru
sinni áður.
Menn hafa komizt að raun
um, að ákveðnar staðbundnar
aðstæður geta leitt til óvenju-
mikils magns af cesium 137 í
mönnum. Á norðurheimskauts-
svæðunum hefur það þannig
komið á daginn, að ákveðnir
hópar fólks hafa svo mikið
magn af cesium 137 í líkaman-
um, að það er heilum 100 fyrir
ofan meðaltalið í heiminum
samanlögðum. Þetta á rætur
að rekja til þess, að umrætt
fólk liíir nær eingöngu á
hreindýrakjöti. Hreindýrin
hafa tekið til sín mikið magn
af cesium 137 í högunum.
1 kaflanum um geislun sem
orsakar krabbamein greinir
nefndin frá því, að nýjar
-ránnsoknir hafi leitt í ljós, að
börn sem verði fyrir geislun
meðan þau eru í móðurkviði
séu næmari fyrir sjúkdómum,
t.d. hvítblæði, en menn höfðu
áður gert sér grein fyrir. Hætt-
an á hvítblæði miðað við sama
magn af geislun getur verið
mörgum sinnum meiri fyrir
fóstur en fyrir fullorðinn
mann. Við ákveðnar aðstæður
er ekki óhugsandi, að smá-
vægilegt magn af geislun geti
valdið óheilnæmum breyting-
um.
Vísindamenn frá 15 löndum
sitja í þessari nefnd Samein-
uðu þjóðanna, þeirra á meðal
Rolf Sivert frá Karolinska
Sjukhuset í Stokkhólmi.
— (Frá S. Þ.).
Burton gefur stór-
fé til fríðursturfs
Richard liurton leikari æti-
ar að gefa stórfé af því sem
hann vinnur sér inn í Bret-
landi í Bertrand Russell Peace
Foundation. Þessi sjóður var
stofnaúur í fyrra í þeim til-
gangi að efla alþjóðlega and-
stöðu gegn ógnunum um
kiarnorkustríð.
Hve mikla upphæð fær
sjóðurinn frá^ Richard Burt-
on? Hann fær venjulega um
miljón krónur fyrir að
teika í einni mynd. Talsmenn
rriðarsjóðsins vita það ekki
ennþá.
Fjármálasérfræðingar Burt-
ons eru að fást við útreikn-
ingana. Upphæðin verður
einnig greidd af tekjum þeim
sem hann fær í sjónvarpi,
útvarpi og af grammófón-
plötum.
Ralp Schönman, ritari Bert-
rand Russell segir að Richard
Burton hafi sýnt sjóðnum á-
huga allt frá því hann ,var
stofnaður, og hafi hann ævin-
lega verið hliðhollur starfsemi
Russell og sé sömu skoðunar
og hann um vandamál í kalda
stríðinu.
Burton stakk upp á þessu
þegar hann var síðast í Lond-
on og við gengum frá þessu,
þegar við hittumst í New
York í júní, segir Schönman.

gegn Byron de la Beckwith,
sem var ákærður fyrir að hafa
myrt blökkumannaleiðtogan r
Medgar Ewers þegar óeirðirn
ar voru í Jackgon í júnímán-
uði 1963 lýsti því yfir í réttin-
um, að hann hefði ekki haf‘
tíma til að gera það upp vi
sig hvort ákærði væri seku>
eða saklaus. En í fyrsta skipti
í sögunni var hvítur kviðdómur
ekki á einu máli.
I öðru morðmáli þar sem þrír
Ku Klux Klan meðlimir f
Athens í Georgíu voru sakað-
ir um morð á Lemuel Penn
blökkumanni, sem var vfð-
þekktur uppeldisfræðingm
krafðist ákærandinn, sem þ>
var heimamaður, dauðarefsinp
ar til þess „að ríkið Georgin
verði ekki ærulaust í meðvit-
und almennings um heim all-
an”. (En dómararnir sýknu'v
morðingjana samt.).
Og í Philadelphiu sendi
prestastefna út yfiriýsingu fyriv
nokkrum vikum þar sem m.a
sagði: „Við hljótum atlir að
skammast okkar fyrir það, aö
nokkrir okkar eigin manna
skuli taldir sekir um slíkan
glæp, en
óskum við þess, að réttlæti
-,a .v . ir ai icu jlvIux Klan mönnunum tuttugu og einum,
sem handteknir voru vegna morða á baráttumönnum fyrir kyn-
^réttlæti l’áttajafnrétti í Mississippi. Enginn í heimabyggð þeirra efast um
nái fram að ganga”. sök þeirra og sjálfir eru þeir fulltrúar réttvisinnar á staðnum,
Það verður þó að bæta því lögreglustjóri og varalögreglustjóri.
við, að það eru aðallega hin<í>--------------—----------------------------------------------------------—
„meiri háttar” málin, sem
komast á forsíður heimsblað-
anna, sem vekja svona sam-
vizkukvalir. I daglegu lífi eru
hefðimar úr borgarastyrjöld-
inni enn haldnar í heiðri. Ku
Klux Klan og meginreglur
hvítra manna ráða, eru enr
þyngri á metunum, en fyrir-
mæli frá Washington.
Almenningsálit í heiminum
er þó ekki það eina sem áhrif
hefur á baráttuna milli réttar-
ríkisins og lögmála samfélags-
ins í Suðurríkjunum. Annar
meiri og umdeildari áhrifavald-
ur er FBX.
Handtökurnar f- PhRadéíphia
voru nokkufs konar uppreisn
æru fyrír Edgar Hoover yfir-
mann FBI eftir að Luther King
hafði sakað hann um linku i
baráttunni fyrir jafnrétti kyn-
þáttanna, og hann hafði svarað
með þvi að kalla nóbelsverð-
launahafann mesta lygara í
Bandaríkjunum og stimplaði
jafnframt hin virðulegu samtök
NAACP sem kynþáttahaturs-
samtök.
Handtökur samsærismann-
anna og fundur þeirra King og
Hoover leiddi til sátta að
minnsta kosti á yfirborðinu og
kom í veg fyrir opinber átök
milli F?BI og blökkumanna-
hreyfingarinnar. En aftur á
móti hefur málið vakið athygli
á starfsemi ríkislögreglunnar í
Suðurríkjunum og hlutverki
hennar í réttarkerfi Banda-
ríkjanna yfirleitt.
Johnson forseti vakti máls á
þessu, þegar hann sagði í
sambandi við ummæli Hoover,
að FBI ætti heldur að einbeita
sér að því að kynþáttalögunum
verði komið fram í Suðurrfkj-
unum. Forsetinn bætti því við,
að á þessu sviði hefði Hoover
verið „iðinn og allduglegur”.
Orðið allduglegur var eins og
hðgg í hausinn á Hoover, því
Johnson forseti kveður ekki al-
mennt svo veikt að orði. Það
gat virzt sem svo að Hoover
og ríkislögreglan þyrftu að fá
uppreisn æru í vitund fleiri en
Luthers King.
Sjálfstraust yfirmánns FBI
virðist }>ó hafa haft töluverð
áhrif á King í viðræðum
beirra. Hoover gat ekki ein-
asta skýrt þessum leiðtoga
blökkumanna frá handtökunum
sem stóðu fyrir dyrum, en jafn-
Framhald á 9. sfðu.
Hárid kom upp um
efnaskort dveraa
Með því að rannsaka dverga
í Iran og Egyptalandi hafa
vísindamenn aflað sér mikils-
verðra upplýsinga um hlut-
verk það, sem lágmarksmagn
af málmum í fæðunni gcgnir. ,
Rannsóknimar bcnda til þcss,
að vanvöxtur drcngja stafi af
sink-skorti í fæðunni.
Þetta kom nýlega fram á
vísindaráðstefnu í Prag um
notkun radíó-ísótópa í nær-
ingu dýra og lífeðlisfræði
þeirra. Til ráðstefnunnar var
boðað af Alþjóðakjarnorku-
málastofnuninni (IAEA) og
Matvæla- og landbúnaðar-
stofnun S.Þ. (FAO).
Mönnum hefur lengi verið
ljóst, að ákveðin efni, eins og
jám og joð, sem mjög lítið er
um í jurtum og dýrum, eru
nauðsynleg. En það er ekki
fyrr en nú á síðustu árum, að
menn hafa gert sér fyllilega
grein fyrir því í hve ríkum
mæli þessi efni stuðla að heil-
brigði og uppbyggingu líkam-
ans.
Til þess að gera sér sem
ljósasta grein fyrir þessu var
beitt við rannsóknimar í ír-
an og Egyptalandi geislavirku
sinki. Fæði dverganna, sem
voru til rannsóknar, reyndist
mjög snautt af sinki. Þetta
kom í ljós, þegar hárið á þeim
var rannsakað í því skyni að
finna magnið af sinki, jámij
kopar og köfnunarefni í • lík-
ömum þeirra. Vegna þess að
hárið vex hægt og verst breyt-
ingum vel, leiddi það í ljós
næringarþróun, sem fól í sér
mánuði og ár.
Vísindalegur ritari ráðstefn-
unnar var prófessor Johannes
Moustgaard frá Kaupmanna-
höfn. (Frá S. Þ.).
Vændi skattlagt
Sagt er að Friðrik annar hafi
löngum átt í mesta basli til að
reita saman fjármuni til þess
að borga her sínum. Einhverju
sinni bauð hann til sín fjöl-
mörgum erlendum sérfræðing-
um í hag-fræði og bað þá að
finna nú enn eina tekjulind.
Þýzkur sagnfræðingur segir
að þessi hópur; „hafi skattlagt
bókstaflega allt milli himins og
jarðar. Á þessum tíma var listi
í Berlín um vörur eða þjón-
ustu sem var skattlagt 107
síður og milli 30 og 40 flokkar
á hverri siðu . ..“
Þetta var fyrir 200 árum.
Nú hafa andlegir arftakar kon-
ungsins strangláta sem sitja
við völd í Bonn einnig ákveð-
ið að finna nýjar fjáröflunar-
leiðir. Og þeir hafa komið
auga á úrræði sem sérfræðing-
um Friðriks annars kom ekki
í hug. Fyrir nokkru ákvað
fjármálaráðuneytið í Sambands-
lýðveldinu að skattleggja þær
sem vinna í ,,elzta starfanum".
Hið virðulega vestur-þýzka
vikublað um efnahagsmál „Der
Volkswirt“ skýrir frá því, að
nú verði 20.000 opinberlega
skráðar gleðikonur að greiða
tekjuskatt. Skattstofan í Bonn
gerir sér góðar vonir. Samkv.
frásö'gn „Der Volkswirt“ er
„veltan“ í þessari „atvinnu-
grein“ áætluð um 500 miljón
mörk árlega ...
Óvenjulegt má teljast við
þessar nýju skattaálögur, að
þær hafa ekki vitund ergt þá,
sem búast mætti við að væru
henni andvígastir. Sagt er, að
vestur-þýzku hórmangararnir
séu hreyknir af því að Skatt-
stofa Sambandslýðveldisins er
hreint ekkert vandlát að deila
með þeim tékjum þeirra.
ALLAR JÓLABÆKURNAR á eiitiim stað, í Bókabúð Móls og menningar Laugavegi 18
* *