Þjóðviljinn - 13.02.1965, Qupperneq 4

I
4 SlÐA
ÞJÖÐVILIINN
Laugardagur 13. febrúar 1965
Ctgefandí: Sameiniugarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokk-
urinn. —
Ritstjórar: Ivar H. Jónsson (áb), Magnús Kjartansson,
Sigurdur Guðmundsson.
Ritstjóri Sunnudags: Jón Bjamason.
Fréttaritstjóri: Sigurður V. Friðþjófsson.
Auglýsingastjóri: Þorvaldur Jóhannesson.
Ritstjóm, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja, Skólavörðust. 19.
Sími 17-500 (5 línur). Askriftarverð kr. 90.00 á mánuði.
Norðurlandaráð
j dag hefst hér í Reykjavík fundur Norðurlanda-
ráðs, og er hingað kominn álitlegur hópur af
ýmsum kunnus'tu forustumönnum í stjórnmálum
á Norðurlöndum til skrafs og ráðagerða. Þegar
stofnun Norðurlandaráðs bar fyrst á góma hér-
lendis var veruleg andstaða gegn aðild íslands
innan hernámsflokkanna; snerust ýmsir þeir sem
áfjáðastir voru í sem nánust tengsl við Banda-
ríkin gegn málinu á Alþingi, þannig að það voru
atkvæði Sósíalistaflokksins sem réðu úrslitum um
það að Íslendingar gerðust þátttakendur í þessari
norrænu samvinnu.
J^tarfsemi Norðurlandaráðs hefur verið gagnleg
á ýmsan hátt, þótt ekki hafi hún verið stór í
sniðum. Hefur verið greitt fyrir eðlilegum sam-
skiptum milli Norðurlandabúa, ýms þarfleg tengsl
tekizt á sviði menningarmála til dæmis með verð-
launaveitingum til norrænna listamanna, og sitt-
hvað fleira mætti tína til. En ekki hefur enn tek-
izt að tryggja þá samstöðu á sviði alþjóðamála og
fjármála sem gætu gert Norðurlönd sameiginlega
að næsta áhrifamiklum aðila í' heiminum. Þar er
ein helzta torfæran' sú að þegar kalda stríðið stóð
sem hæst’ tókst Bandaríkjunum að flækjá Ísland,
Danmörku og Noreg í Atlanzhafsbandalagið, en
Svíþjóð og Finnland völdu hlutleysi. Einnig kom í
ljós hversu veik samstaða Norðurlanda var, þegar
Efnahagsbandalag Evrópu var mest á dagskrá; þá
var mikil hætta á því að Norðurlönd sundruðust
svo mjög á efnahagssviðinu að sámvinna þeirra
hefði ekkert geíað orðið nema innantómt form.
Sem betur fór fjarlægðist sú hætta á nýjan leik,
og nú bendir margt til þess að A'tlanzhafsbanda-
lagið muni sundrast þegar samningurinn fellur
úr gildi eftir fjögur ár. Ættu þá að geta orðið tök
á því að raunveruleg samvinna Norðurlanda gæti
orðið nánari og mikilvægari en er nú.
^stæðulaust er að gera sér neinar óraunhæfar
gyllivonir um samvinnu Norðurlanda. Hins
vegar er hinum norrænu smáríkjum það öllum
augljóst hagsmunamál að friður haldist í heimin-
um og friðsamleg sambúð eflist milli ríkja með
'Mík hagkerfi, og sameiginlega geta þau haft veru-
leg áhrif á þá þróun, sérstaklega eftir að þau hafa
verið losuð úr netj Atlanzhafsbandalagsins. Fram-
leiðsla Norðurlanda er einnig slík að sameiginlega
geta þau komið fram út á við sem efnahagslegt
stórveldi, auk þess sem það ætti að vera eðlilegt
verkefni norrænnar samvinnu að leysa efnahags-
leg vandamál innan aðildarríkjanna. Það er til
marks um veikleika norrænnar samvinnu að ís-
lenzk stjórnarvöld skuli nú standa í samningum
við alþjóðlegan auðhring til að leysa virkjunar-
vandamál á íslandi, þegar sá vandi ætti að vera
auðleystur á hagkvæman og áhættulausan hátt
með eðlilegri efnahagssamvinnu við önnur Norð-
urlönd. Væntanlega verður sá fundur sem nú hefst
í Reykjavík til þess að styrkja eðlilegt og gagn-
legt samstarf, auk alls gleðskaparins. — m.
Dæmdur fyrir leigubílaakstur
án leyfís og stöðvarpláss
■ Fyrir nokkrum vikum var kveðinn upp í Hæstarétti
dómur í máli ákæruvaldsins gegn Bjarna Pálmarssyni,
en hann var ákærður fyrir að hafa ekið leigubifreið, fyr-
ir færri en 8 farþega, til mannflutninga í Reykjavík án
þess að hafa afgreiðslu hjá bifreiðastöð í borginni og án
þess að hafa öðlazt atvinnuleyfi sem leigubifreiðastjóri.
I héraðsdómi var málsatvik-
um lýst þannig:
Með bréfi dagsettu 28. febrú-
ar 1962 kærðu úthlutunarmenn
atvinnuleyfa leigubifreiðastjóra
í Reykjavík, ákærðan til refs-
ingar fyrir að hafa stundað
leigubifreiðaakstur, án þess að
hafa atvinnuleyfi eða af-
greiðslu á bifreiðastöð.
Ákærður hefur fyrir dómi
skýlaust játað að hafa á ár-
unum 1960 og 1961 ekið leigu-
bifreiðum, yfirleitt eigin bif-
reðum, fyrir færri en 8 far-
þega, til mannflutninga hér í
Reykjavík, án þess að hafa af-
greiðsluleyfi hjá bifreiðastöð og
án þess að hafa öðlazt at-
vinnuleyfi sem leigubifreiða-
stjóri í Reykjavík. Kvaðst á-
kærður að jafnaði hafa fengið
farþega við samkomuhús.
skipafélög, flugfélög og þess
háttar, auk þess sem hánn
hafði tekið farþega „á göt-
unni“. Sagðist ákærður á
nefndum tíma bæði hafa ek-
ið með og án gjaldmælis,
þannig að væri gjaldmælir ó-
virkur, seldi hann aksturinn
samkvæmt mínútnagjaldskrá
bifreiðastjórafélagsins Frama.
Samhliða leiguakstri starfaði
ákærður við hljóðfæraviðgerð-
ir, og taldi hann tekjur sínar
hafa verið nokkuð jafnar af
hvorri starfsgrein.
Af hálfu ákærðs hefur þvi
verið haldið fram honum ti)
sýknu, að refsiákvæði þau, sem
hann er ákærður fyrir að hafa
brotið brytu í bága við 69. gr.
stjórnarskrár lýðveld'sins ís-
lands nr. 33/1944, enda „al-
menningsþörf“ ekki krafizt
takmörkunar á fjölda leigubif-
reiða, þá er slík takmörkun
var fyrst f lög leidd með I.
nr. 25/1955. I frumvarpi til
þeirra laga segir í greinargerð,
að flutningsmenn, samgöngu-
málanefnd neðri deildar Al-
þingis, flytji frumvarpið sam-
kvæmt ósk stjórnar Bifreiða-
stjórafélagsins Hreyfils, enda
nefndin í aðaiatriðum fallizt á
röksemdir málsins, er fram
komi í bréfi formanns bifreiða-
stjórafélagsins, sem prentað er
sem fylgiskjal með frumvarp-
inu. I bréfi þessu segir m.a.:
„Nú hin síðari ár hefur verið
mjög mikið aðstreymi manna
í stétt vora, þrátt fyrir mjög
minnkandi átvinnu í þeirri
starfsgrein, þótt fólksekla sé í
flestum öðrum atvinnugrein-
um til lands og sjávar, og
hafa menn sótzt eftir að kom-
ast í þessa atvinnugrein af
ímynduðum hagnaði, en slíkt
hefur orðið mörgum mönnum
til fjárhagslegrar þrengingar,
þar sem í hverju tilfelli þarf
að kaupa atvinnutæki fyrir
tugi þúsunda króna. Erí reynsl-
an hefur hins vegar sýnt, að
atvinnan hefur ekki verið
nægileg til þess að geta risið
undir þeim geigvænlega kostn-
aði, sem samfara er rekstri
leigubifre'ða. — Lftum vár
svo á af biturri reyns.lu, að
ekki verði lengur hjá því kom-
izt, að sett verði löggjöf um
fyrirkomulag og rekstur leigu-
bifreiða til mannflutninga, sem
taka allt að 8 farþega, enda
er nú svo komið, að í flestum
menningarlöndum hefur verið
sett löggjöf um rekstur leigu-
bifreiða til mannflutninga
(sic), af þessari stærð, sem hár
um ræðir. — I þessu sambandi
má einnig benda á það, að
með því að binda við þessi
störf fleiri menn en nauðsyn
krefur, á sama tíma og fram-
leðsluatvinnuvegina skortir
fólk, fer geysilega mikið
vinnuafl til ónýtis, og verð-
ur það þjóðinni í heild til ó-
metanlegs tjón. — Með óeðli-
legum fjölda manna í þessari
starfsstétt er einnig rýrður
möguleiki þeirra, sem þar
starfa, til þess að hafa mann-
sæmandi lífsframfæri af at-
vinnu sinni, en af því hefur
leitt alls konar spillingu, sem
er stórmeiðandi fyrir stéttina
í heild og borgara landsins al-
mennt. Hjá þessu væri hægt
að komast með því að setja
löggjöf um rekstur leigubifreiða.
í umræðum um frumvarpið á
Alþingi komu fram ýmis frek-
ari rök til stuðnings því, sem
og ýmis rök, sem hnigu f
gagnstæða átt. Er ekki unnt í
máli þessu að rekja umræð-
urnar frekar, en ekki verða
taldar nægar ástæður til að
líta svo á, að rök takmörk-
unar á leigubifreiðum hafi
verið slík, að lagaákvæði þess
efni verði talin brjóta í bága
við 69. gr. stjómarskrárinnar.
Verður sýknuástæða þessi því
ekki tekin til greina.
I annan stað hefur því ver-
ið fram haldið af hendi á-
kærðs að sýkna bæri hann,
„þar sem hann hafi átt ský-
Framhald á 7. síðu.
Rfkisútvarpið kemur Austfirðingum
ekki að gagni eftir 34 ára starf!
ÞfNCSIA ÞIÓDVfLIANS
0 Á miðvikudaginn urðu talsverðar umræður
um hlustunarskilyrði útvarps á
Austur- og Norðurlandi í fyrir-
spurnatíma á Alþingi. Meðal þeirra,
sem til máls tóku var Lúðvík Jós-
epsson og lýsti hann í ræðu sinni
ófremdarástandinu í þessum efn-
um og hvemig um langan tíma
hefði verið sagt að málið væri í at-
hugun en minna bæri á efndum.
— Fer ræða Lúðvíks hér á eftir.
Tillögunni fylgir ýtarleg
greinargerð.
„Mér þykir rétt, að það komi
fram í sambandi v:ð þær upp-
lýsingar, sem hér hafa verið
gefnar. að við þm. af Aust-
urlandi áttum nú fyrir stuttu
all ýtarlegan fund með út-
varpsráði og sérfræðingum út-
varpsins i tæknimálum einmítt
út af þessum vandamálum, en
þannig mun nú hafa verið um
útsendingar útvarpsins, að um
langa hríð hafa þær verið lang
lélegastar á Austurlandi. Á
bessum fundi fengum við nú
flestar þessar upplýsingar. sem
hæstv. ráðh. gaf hér en ég
verð nú að segja. að þó að
okkur sé nú sagt frá því, að
Ríkisútvarpið og sérfræðingar
þess hafi ýmislegt til athug-
unar í þessum málum, sem
vissulega geti gefið vissar von-
ir, þá fer því alls fjarri, að
við séum ánægðir með það
að heyra, að þespi mál liggi
nú enn til athugunar og að
enn sé ekki hægt að segja
neitt til um það, hvað í raun-
inni verði til bragðs tekið, eins
og menntamálaráðherra sagði
hér.
34 ár
Ég vil, að menntamálaráð-
herra, sem stjómar þessum
málum, átti sig vel á því að
nú eftir að Ríkisútvarpið is-
lenzka hefur starfað f 34 ár,
er ekki hægt að hlusta á ís-
lenzka Ríkisútvarpið langtím-
unum saman í heilu lands-
fjórðungunum.
Það er búið að finna að
þessu ár eftir ár og það er
búið að fá loforð eftir loforð
um að reyna að kippa málinu
í lag. Okkur er skýrt frá því,
að það séu uppi nýjar athug-
anir, nýjar tillögur í málinu.
Stundum hefur verið kvartað
undan því, að fjármagn vant-
aði, en Alþingi hefur jafnan
brugðizt vel við, þegar leitað
hefur verið til þess um að fá
fé til nauðsynlegra ráðstafana,
en allt hefur komið fyrir ekki.
Ástandið t.d. nú í vetur á
Austurlandi hefur verið þannig.
að segja má, að á nær öllu
AUsturlandi hafi menn ekki
getað heyrt kvölddagskrá út-
varps'ns nema við mjög illan
leik mest allan tímann.
Ég var staddur á Austurlandi
nú um nokkurn tíma rétt upp
úr áramótunum og heyrði þá,
hvernig ástatt var í þessum
efnum. Þann tíma, sem ég var
þá staddur f Neskaupstað, var
með ölíu útilokað öll þau
kvöld, sem ég var þar, að
hlusta á kvölddagskrána.
Stuttbylgjustöðvamar
í lamasessi
Það átti að bæta úr þessu
á fjörðunum fyrir austan með
því að koma þar upp litlum
stuttbyljustöðvum og það urðu
nokkrar úrbætur þar á tíma-
bili, á meðan sendingar Lands-
símans virtust vera í lagi aust-
ur, en það bar þó allmikið á
því, að sendingar Landssíman?
austur á dagskránni féllu nið-
ur vegna bilana á Landssím-
anum. En reksturinn á þess-
um litlu stöðvum hefur verið
í mesta lamasessi. Stöðvamar
hafa bilað hvað eftir annað
og það hefur dregizt um lang-
an tíma oft og tíðum að gera
við stöðvamar.
Önnur 34 ár?
T.d. í mínu byggðarlagi I
Neskaupstað, hefur þetta ver-
ið þannig, að þar er um svo
litla stöð að ræða til send-
ingar á útvarpsefninu yfir
Norðfjörð, að hún hefur ekki
dregið jafnt yfir kaupstaðinn
sem yfir sveitabyggðina inppr
í firðinum. Þetta ástand er
vitanlega alveg óviðunandi.
Ég hef þá trú, að útvarpsráð
vilji vel í þessu máli og hafi
gert ýmsar tillögur til þess
að fá úr þessu bætt, en svo
virðist sem málið hafi strand-
að á þeim, sem hafa með
tækniframkvæmd mélsins að
gera og ég vil því undirstrika
það hér, að menntamálaráðherra
beiti nú öllu sínu afli til þess,
að það líði a.m.k. ekki önnur
34 ár, þangað til við förum
að heyra dagskrýna allan tím-
ann“.
NÝ ÞINGMÁL
I fyrradag komu fram á Al-
þingi nokkur ný þingskjöl.
Þegar hefur verið getið þings-
ályktunartillögu Hannibals
Valdimarssonar um útfærslu
fiskveiðilandhelginnar fyrir
Vestfjörðum en hér verður
hinna getið.
Nýjungar í vinnslu og veiði
Eggert G. Þorsteinsson flyt-
ur tillögu til þingsályktunar
um tækniaðstoð við nýjungar
í vinnslu og veiði sjávarafla
Segir í tillögunni að ríkis-
stjórnin skuli láta fara fram
rannsókn á því, hvernig bezt
verði stuðlað að auknum nýj-
ungum í veiði og vinnslu sjáv-
arafurða.
Stofnun garðyrkjuskóla
á Akureyri
Bjöm Jónsson, Karl Krist-
jánsson og aðrir þingmenn
Norðurlandskjördæmis eystra,
flytja þingsályktunartillögu um
stofnun garðyrkjuskóla á Ak-
ureyri eða í grennd. I tillög-
unni er lagt til, að ríkisstjórn-
in láti semja lagafrumvarp um
garðyrkjuskóla ríkisins á Akur-
eyri eða í grennd hennar.
Endurskoðun
skólalöggjafarinnar.
Páll Þorsteinsson og sjö
aðrir þingmenn Framsóknar-
flokksins standa að þingsá-
lyktunartillögu um endurskoð-
un skólalöggjafarinnar. Þar er
lagt til að Alþingi kjósi hlut-
fallskosningu 7 manna nefnd
til að annast endurskoðunina
í samráði við hlutaðeigandi
stjórnarvöld og kennarasam-
tökin. Skal nefndin skila áliti
svo fljótt sem verða má til
Alþingis.