Þjóðviljinn - 13.02.1965, Blaðsíða 5

£<augardagur 13. febrúar 1963
M(HmUNN
SÍÐA
Það var á sunnudaginn, hinn
naesta fyrir Pálsmessu, að út-
varpsstjóri kvaddi sér hljóðs,
að vísu ekki utan dagskrár,
og talaði langt mál um út-
varpið og hlustendurna. Hon-
um lá sitt af hverju á hjarta
og samanlagt fleira en svo, að
komizt gæti fyrir í venjuleg-
um fréttaauka. Fyrri hluti ræð-
unnar fjallaði um þá erfið-
leika útvarpsim að ná eyrum
Austfirðinga, þrátt fyrir virð-
ingarverða viðleitni um að
ráða þar á bætur. Skildist okk-
ur að þessi viðleitni færi að
bera árangur senn hvað liði.
Ekki virðist þó sem snögg um-
skipti hafi orðið á til batnað-
ar við erindi útvarpsstjóra því
að strax næstu daga gerðust
kvartanir Austfirðinga hávær-
ari en nokkru sinni fyrr, og
leit helzt út fyrir að aldrei
hefði gengið erfiðlegar að
heyra til útvarpsins en eftir
að Vilhjálmur flutti ræðu sína.
Að hrósa
sinni vöru
Þegar Vilhjálmur í>. Gíslason
er að tala um útvarpið sitt,
minnir hann talsvert á góðan
kaupmann, sem kann að aug-
lýsa vöru sína. Hann forðast
allt skrum og allar vafasamar
staðhæfingar, en leggur fram
beinharðar staðreyndir. Eins
og vélasali, sem tilgreinir hvað
vélin snýst marga snúninga á
mínútu, eða hjólbarðakaup-
maður, sem segir hvað hjól-
barðamir hafi mörg strigalög,
þannig tilgreinir Vilhjálmur
hvað við fáum margar mínút-
ur á ári í músikk, hvað marg-
ar mínútur i töluðu orði og
hann hefur jafnvel leikið sér
að bví að reikna út, hvað hið
talaða orð séu margar blað-
síður í bók. eða margir dálkar
í dagblöðum Eftir að hafa
hlustað á allar hinar stjam-
'fraeðilega háu tölur. verður
hlustandinn að gefast upp og
’játa að viðskiptin við útvarp-
ið séu hagstæð
Það er sumra manna mál.
að útvarpsstjórinn okkar sé
fremur leiðinlegur útvarpsmað-
ur Þetta er hrein fjarstæða.
Hann verður aldrei leiðinlegur
Þvert á móti oft dálítið
skemmtilegur og alloft bregð-
ur fyrir góðlátlegri gamansemi
í ræðum hans Honnum liggur
aldrei neitt á. En slíkur eigin-
leiki er dýrmæt guðs gjöf á
þessari hraðans öld. þar sem
allt á að gera í einu og eng-
inn hefur eiginlega tíma til að
draga andann. bó menn neyð-
ist til bess af illri og óumflýj-
anWri nauðsyn
TÍtvarpsstjóri gat þess í áður-
nefndu erindi. að það vrði æ
meira af efni dagskrárinnar,
sem búið væri til í stofnun-
inni siálfri. en að sama skapi
minna af aðsendu efni —
Okkur hhjstendum finnst alltaf
skemmtileg og hressandi til-
brpvt.ni í því að fá eitthvað
hrátt heint frá fólkinu. sem
llftr og hrærist ntan stofnun-
arinnar Þetta. sem framleitt
er i nið\irsuðuverksmiðiu stofn-
Skúli Guðjónsson á Ljótunnarstöðum skrifar um útvarpsdagskrána:
Um hrátt útvarps-
efni og niðursoðiÖ
unarirmar sjálfrar, í fallegum
umbúðum og vandlega geril-
sneytt, verður oft ærið leiði-
gjamt.
f hinni tæknilegu vel undir-
búnu dagskrá kemur sjaldan
nokkuð fyrir sem kemur manni
á óvart. f gamla daga, þegar
menn lásu beint inn í hljóð-
nemann, 'gat maður alltaf átt
von á að eitthvað kæmi fyrir.
Menn mismæltu sig, þeir hóst-
uðu, ræsktu sig og gott ef
þeir hafa ekki tekið í nefið.
Það var því hreinasta hnoss-
gæti og á við heilan skemmti-
þátt þegar þulurinn mismælti
sig í vetur og sagði í Hælu-
bjargarviki í staðinn fyrir í
Hælavíkurbjargi.
Nýr pósthólfs-
maður
Ungur maður, Lárus Hall- ,
dórsson, hefur tekið að sér
pósthólf útvarpsins eftir að
það hefur verið lokað um
lengri tíma. Gísli Ástþórsson
hvarf frá því fyrirvaralaust
snemma í vetur. Þessi ungi
maður þyrfti að taka sig á,
vilji hann ávinna sér hylli
hlustenda. Hann var haldinn
einhverskonar unggæðislegu
steigurlæti, sem ef til vill hef-
ur komið af taugaóstyrk. Hann
ræddi við hlustenduma, sem
hann var að svara, í þeim
tón að þvi var líkast, sem hann
væri að svara lilefnislausri ».
rellu kenjóttra krakka. Hann
sagði minn í öðru hvoru orði,
þegar hann ávarpaði bréfrit-
arana og í þeim tón, að skilja
mátti á þann veg, að hann Lár-
us Halldórsson, sem talaði við
hlustendur i umboði útvarps-
ins, gerði slíkt af einskæru
lítillæti.
Einnig kom það fyrir, að
hann hafði uppi tilburði í þá
átt, að snúa út úr fyrir hlust-
endum og gera þá hlægilega
í augum annarra hlustenda.
Svo var t.d., þegar hann svar-
aði stúlkunni, sem talaði um
að stytta hann Jónas. Það er
ekkert einsdæmi, meira að
segja allföst málvenja, að
kenna verkið við höfundinn.
Við tölum t.d. um Blöndal.
Við sláum upp i Blöndal og
við gætum sem bezt talað um
að stytta Blöndal, ef við vild-
um fá úrdrátt úr orðabók
Blöndals Það þarf því ekkert
að vera því til fyrirstöðu að
. kalla laugardagsþáttinn hans
Jónasar bara Jónas.
Hlustendabréf gætu orðið
mjög skemmtilegur þáttur í út-
varpinu, séu þau í höndum
þess manns, er með kann að
Gils Guðmundsson
mm

-4
Söluskattur
Dráttarvextir falla a söluskatt fyrir 4. ársfjórðung
1964, svo og nýálagðar hækkanir á söluskatti eldri
tímabila. hafi gjöld þessi ekki verið greidd í síð-
asta lagi 15. þ.m.
Að þeim degi liðnum verður stöðvaður án frek-
ari aðvörunar atvinnurekstur þeirra, sem eigi hafa
þá skilað gjöldunum.
Reykjavik. 11- febr 1965.
Tollst.ióraskrifstofan
Ulpur—Kuldajakkar
Og

’“vali.
VERZLUN 01.
Traðarko’'-
noti Þióðleikhúsinul.
Arnór Sigurjónsson
fara og hlustendur geta treyst.
Þeir geta ekki unað því að
vera meðhöndlaðir sem fávitar
eða börn. Bréf sem eru þannig
vaxin að efni eða orðfæri, að
ekki er hægt að birta eða taka
alvarlega verða vitanlega að
sigla sinn sjó.
Endurminninga-
þáttur
Skulum við svo taka póst-
hólf 120 út af dagskrá í- því
trausti, að betur takist til næst,
þegar það verður opnað.
Af þjóðlegu útvarpsefni þessa
vetrar vildi ég nefna þrennt
sem mér er minnisstæð-
ast Svo einkennilega vill til að
allt er það ættað af norðaust-
urhorni landsins.
Það eru þá fyrst endur*
minningar Friðriks Guðmunds-
sonar, er Gils Guðmundsson
las sem kvöldsögu fram að
jólum. f annan stað er Heiðar-
býlið eftir Jón Trausta er
flutt var sem framhaldsleikrit.
f þriðja lagi eru svo erindi
Arnórs Sigurjónssonar um Ás
og Ásverja og er þeim ekki
lokið, nú þegar þetta er ritað.
Frásögn Friðriks Guðmuntis-
sonar er létt og lifandi, ofin
góðlátlegri gamansemi. Mann-
lýsingar hans eru svo ljósar
og skemmtilegar, að þær munu
vart, líða okkur úr% minni En
þó er það ef til vill athyglis-
verðast, hve hann gerir sér
jafnan far um að draga fram
hinar góðu hliðar þeirra
manna, er hann átti i útistöð-
um við, eins og t.d. séra Arn-
ljót í Sauðanesi.
Það er raunar ráðgáta, hvi
þessi piinningqbnk hefur leeið
óþekkt i nær þriá áratugi Hú-
hefur líklega verið of snemm-"
á tferð. Minningabækur voru
ekfe:i komnar í tízku fyrir
þresm áratugum.
S«vo sem vænta mátti var
flutningur Gils Guðmundsson-
ar vog meðferð öll á efninu,
svo isem bezt varð á kosið.
GiQs skýrði frá því í for-
spjalli að Guðmundur hefði
skrifað minningar sínar á
blindcaritvél eftir að hann var
orðinn blindur. Þetta mun vera
misskfflningur. Aðalbjörg heitin
•Takobsdóttir frá Húsavík, mág-
kona Guðmundar. sagði mér að
hann ttk’fði skrifað á venjulega
ritvél iog hún bætti við: Þú
ættir affiveg eins að geta skrif-
að á ritvél blindur eins og
hann Gitiðmundur. Og það var
ekki síz* fyrir áeggjan þeirr-
ar góðu’ konu, að ég fór að
fikt.a vi0 að skrifa á ritvél
eftir að ég hafði misst sjón.
Heiðarbýlið flutt
Mikill fþngur var að því að fá
HeiðarbýliS sem framhaldsleik-
rit, jafnvel! eftir að það hafði
verið meðhondlað í niðursuðu-
verksmiðju útvarpsins.
Við, sem ikomin erum á efri
ár, eigum eöguhetjur Heiðar-
býlisins fastmótaðar í vitund
okkar. Við .gerðum , annað og
meira en aðl lesa söguna, þeg-
ar við vorum börn. Við lifðum
hana í veruleikanum. Við höfð-
um að vísu ekki kynnzt sauða-
þjófum að eigin raun, en fá-
tæktin, harðindini sfámfSra
þeirri lífstrú. sem aldrei lét
bugast, var hrið sama í okkar
lífi og fólksins í Heiðar-
hvammi.-.............—
Þegar þetta fólk kemur svo
til okkar gegnum útvarpið
sparibúið, þaulæft í sínum
hlutverkum og við finnum að
það leikur vel, næstum óað-
finnanlega, þá bregður okkur
eigi að síður í brún. Þetta er
ekki sama fólkið sem við
kynntumst í Heiðarbýli Jóns
Trausta, endur fyrir löngu.
Við finnum að það er verið
að leika, leika á okkur. Halla
í Heiðarhvammi gæti eins vel
verið hjúkrunarkona í Land-
spitalanum. Ólafur sauðamaður
sölumaður hjá Samvinnutrygg-
ingum, Egill hreppstjóri banka-
stjóri, og Borghildur venjuleg
heildsalafrú.
Jafnvel veðurhljóðin eru ekki
ekta og þegar barið er að dyr-
um er það viðs fjarri, að
hljóðið likist nokkuð því hljóði
er maður þekkti þegar barið
er í hálffúna bæjardyrahurð og
hið dumba hljóð endurkastast
frá freðnum torfveggjum gang-
anna, á leið sinni til baðstofu.
En þrátt fyrir það sem nú
hefur verið sagt, má bæta þvi
við, að ekki verður með sann-
girni sagt, að hægt haf} verið
að gera betur. Flutningur
Heiðarbýlisins í útvarpinu er
aðeins sönnun þess, að lífið
er eitt og leikurinn annað.
#*■
As og Asverjar
Erindi Amórs um Ás og Ás-
verja eru kannski dálitið lang-
dregin á köflum, en þó aldrei
svo að hlustandanum leiðist.
Hann bíður alltaf með eftir-
væntingu eftir framhaldinu.
Raunar er þetta meir en saga
Ásverja. Þetta er drjúgur þátt-
ur af þjóðarsögunni, einmitt fr?
því tímabili, er við þekkjum
einna minnst. Mikil vinna hlýt.
ur að liggja að baki þess?
verks. Þar sem heimildir þrý'
ur kemur hugmyndaflug höf
mdarins og fyllir í eyðurna-
•>g viða skemmtilega, eins og
t:d. um kynni þeirra Þórunnar
Jón Trausti'
Finnbogadóttur og Jóns Mariu-
skálds.
Þá má nefna annan flokk
erinda, sem einnig eru mjög
skemmtileg áheymar. En það
eru erindi Hjálmars Bárðar-
sonar um gömul skip úr djúpi
hafsins. Hjálmari tekst að
gera þessu efni slík skil að
okkur finnst það næstum eins
spennandi og leynilögreglu-
saga.
Siðbótarprédikun
Þá er - hinn þriðji erinda-
flokkurinn, sem ekki er eins
spennandi og þeir tveir, er nú
hafa verið nefndir. En það eru
erindi Jóhanns Hannessonar
prófessors um siði og samtíð.
Höfundur var svo hreinskil-
inn að geta þess í öndverðu,
að þetta myndi verða leiðin-
legt, og er það út af fyrir sig
mjög þakkarvert. Og hann hef-
ur efnt það. En við hljótum
að spyrja: Var ekki einmitt
hægt áð gera þessu efni slík
skil. að það yrði ekki einung-
is fræðandi, fyrir óbrotinn al-
múaa, heldur einnig skemmti-
legt?
Þeir Arnór og Hjálmar virð-
ast engan annan tilgang hafa
með erindum sínum 'en þann,
að miðla hlustendum af þeim
fróðleik, er þeir hafa aflað
sér og gera það á þann hátt.
að hlusteridúnum þyki utn leíð
skemmtan að þeirri fræðslu.
Prófessorinn virðist hinsvegar
hafa annan og háleitari tilgang.
Um leið og hann fræðir hlust-
endur um þau málefni, er hann
fjallar um, vill hann gjarna
í leiðinnj bæta þá. Þess vegna
verður hann leiðinlegur.
Það er því ætlan mín, að
hann myndi hafa náð miklu
meiri árangri sem siðbótar-
prédikari, ef hann bæri það
ekki svo mjög utan á sér, að
svo væri. Efni það er hann
■§>-
fjallar um er í eðli sínu girni-
legt til fróðleiks. Hefði honum
auðnazt að gera það dálítið
skemmtilegt, myndi honum ef
til vill hafa tekizt að ná meiri
árangri í sjálfu siðbótarstarf-
inu.
Búnaðarmála-
umræður
Búnaðarmálin hafa að von-
um skotið upp kollinum í út-
varpinu annað veifið eftir að
Emil Jónsson gaf hina frægu
yfirlýsingu um hundrað þúsund
króna styrkinn til hvers bónda.
Raunar eru það orðnar hundr-
að og tuttugu þúsund, sam-
kvæmt nýjustu heimildum og
á þetta vafalaust enn eftir að
vaxa. Vilhjálmur S. Vilhjálms-
son talaði um dag og veg
nokkru eftir áramótin og sag*ð-
ist að ýmsu leyti vel. En hann
lét sig þó hafa það, að sporð-
renna þessum hundrað þúsund-
um og þótti að vonum beizkur
biti.
Þorvaldur sá, er rak Hótei
Sögu fyrir bændurna, var í
viðtali að velta vöngum yfir
einhverju dularfullu í sam-
bandi við búrekstur bænda, og
mátti á honum skilja að hann
vissi betur en bændurnir, sem
hann var i vinnumennsku hjá.
Svo mætti landbúnaðarráð-
herrann fyrir rannsóknarrétti
blaðamanna. Má segja, að hann
hafi staðið sig mjög vel og yf-
irleitt snúið vörn í sókn. Hins-
vegar slapp hann að mestu við
að þurfa að ræða þær hliðar
viðreisnarinnar er að búnaðin-
um veit. Það hefði t.d. mátt
spyrja hann að því, hvort verð-
lag búvara hefði hækkað meir
en annað verðlag siðustu fimm
árin. Það hefði mátt spyrja um
það, hvort þjóðfélagslggar að-
stæður lægju til þess, að ís-
lenzkar búvörur stæðust ekki
samkeppni á erlendum mörkuð-
um og þá að hve miklu leyti.
Hvort vaxta- og lánskjör land-
búnaðarins væru jafnhagstæð
hér og í Vestur-Evrópu, hvort
framleiðslutæki og rekstrar-
vörur væru dýrari hér en ann-
arsstaðar. Og það hefði mátt
spyja hann, hvort hátt búvöru-
verð væri meginorsök verð-
bólgunnar hér, eða verðbólgan
væri meginorsök hins háa bú-
vöruverðs. Þeir Gunnar og
Eiður stöguðust á hinu háa bú-
vöruverði, en stóðu eins og
glópar frammi fyrir kjarna
málsins, hverjar orsakir lægju
til þessa og hvað væri hægt
að gera til úrbóta.
Það leysir engan vanda, þótt
tengslin milli kaupgjalds og
verðlags yrðu rofin. Bændur
myndu þá eftir öðrum leiðum
tryggja sér viðunandi verð fyr-
ir vinnu sina.
Skúli Guðjónsson.
Jurtirnar eru sjalfar látnar
segja til um þarfír sínar
Landbúnaðarvísindastofnun-
in í Leningrad efndi til fund-
ar nýlega til að ræða nýstár-
legar aðferðir við ræktun.
Starfsmenn frá stofnuninni
höfðu þar til sýnis tæki, sem
jurtunum eru fengin til að
segja til um það hvort þær
vanti vatn, Ijós eða yl.
önnur tæki, sem þeir höfðu
til sýnis, segja til um raka-
stig, í jarðvegi og lofti, þann-
ig að sjá má með vissu hve-
nær vökva skuli og hve mikið.
örlítið tæki, sem ekki vegur
nema brot úr grammi, er sett
á laufblað. Með nákvæmri at-
hugun má sjá, að út frá því
ganga örmjóir þræðir. Blaðið
svignar ekki undan þessu lauf-
létta tæki, en það fylgist með
útgufun blaðsins af mikilli ná-
kvæmni. Þræðirnir flytja boð-
’n um þetta öðru tæki, sem
siálft kveikir eða slekkur ljós-
'n í gróðurhúsinu. Með þessu
nóti er séð fyrir birtuþörf
urtanna, svo að hvorki er of
ða van.
Innan skamms munu koma
am fjölbreytt tæki, sem eiga
•ð segja til um allt það sem
Jirif getur haft á uppskeruna
til ills eða góðs, og ennfremur
það hvernig séð er fyrir þörf-
um jurtanna og kvað gera
þurfi til þess að sprettan verði
góð.
Borovoje
HeiSnœmur
stoður
1 hérað, sem heitir Tselina,
nýræktarsvæðinu í Kazakstan,
er heilnæmur staður, sem kall-
ast Bonovoje, og liggur við
heiðblátt vatn og vaxa barr-
viðarskógar allt umhverfis, en
loftið er hið heilnæmasta,
fjörgað ozóni (ozon er afbrigði
af súrefni). Þarna er fjöldi
heilsuhæla og hressingarheim-
ila, sem á hverju ári taka á
móti þúsundum hælisgesta frá
Kazakstan, rússneska ríkja-
sambandinu, alþýðulýðveldum
Mið-Asíu og mörgum öðrum
sambandslýðveldum.
Sífellt bætast fleiri og fleiri
hæli við. Nú sem stendur er
verið að reisa sex ný, sem
samanlagt munu rúm" 2000
gesti í einu.

í
i