Þjóðviljinn - 21.02.1965, Qupperneq 5

HðÐVHJlNN
SfÐA 5
Scmnudagur 21. febrúar 1965
Hótel og verzlunarhaElir þjóta upp,
en sjúkrahúsin eru áratugi í smíðum
■ Kannski er ástandið í þjóðfélaginu orðið slíkt í dag að von-
lítið sé að nokkur áætlun standist hjá meirihlutanum í sjúkra-
húsmálunum.
■ Ef til vill er ráðið að gefa einhverjum hóteleigandanum að-
stöðu til að innrétta bar í húsinu, eða einhvérjum bankanum
bankaútibú, eða veita útsvarslitlum kaupmönnum aðstöðu til
verzlunarumsvifa í húsinu.
■ Þessir aðilar hafa aðstæður til að láta sínar byggingar þjóta
upp, þó æpandi þörf á fleiri sjúkrarúmum geti ekki knúið
meirihluta borgarstjórnar til að standa við fyrirheit sín . . .
-A- Eins og skýrt hefur
verið frá í fréttum
blaðslns hélt Guð-
mundur J. Guðmunds-
son, borgarfulltrúi AI-
þýðubandalagsins, uppi
harðri gagnrýni á sleif-
arlagið sem ríkt hefur
t sambandi við bygg-
ingu Borgarsjúkrahúss-
ins í Fossvogi á fundi
borgarstjórnar Reykja-
víkur s. I. fimmtudags-
kvöld. — Borgarstjóri
svaraði þá allmörgum
fyrirspurnum Guð-
mundar um bygging-
una en síðan hélt Guð-
mundur ræðu þá, sem
hér fer í megindráttum
á eftir.
Borgarsjúkrahúsið eins og það lítur út í dag.

Hús Silla & Valda í Austurstræti,
Ííupphafi ræðu sinnar minnt-
ist Guðmundur J. Guðmunds-
son á það að Borgarsjúkrahús-
ið hefði nú verið • smíðum
nokkúð á annan áratug og all-
an þann tíma hefði ríkt. ge'g-
vænlegur skortur á sjúkrarúm-
um í borginni. Og svo héh
hann áfrám:
Það er áthyglisvert, að þrátt
fyrir allar tækniframfarir í
byggingaríðnaði, pá virðist bað
ekki hafa flýtt fyrir bygginga-
framkvæmdum. a.m.k. ekk'
sjúkrahúsa.
Ég nefni. sem dæmi að garnl
Landspítalinn var byggður á
þremur og hálfu ári. árunum
1926 til 1930. Þessi gamla bygg-
ing er tæpir 20 þúsund rúm-
metrar; þá var öll steypa
hrærð á bretti og sú véltækni
sem nú þekkist var ekki kom-
in til sögunnar.
Sjúkrahús og önnur hús.
Bygging sjúkrahúsa í þessari
borg virðist e'ga erfiðara upp-
dráttar heldur en ýmsar aðr-
ar byggingar. Ég nefiii sem
dæmi:
Hótel Sögu. Sú ágæta og
að ýmsu leyti nauðsynlega
bygging er öll komin í not-
kun; byggin er 42 þúsund
rúmmetrar.
Borgarsjúkrahúsið er 53
þúsund rúmmetrar. Framkv.
við grunn Hótel Sögu hófust I
júlí 1956 — en við Borgar-
sjúkrahúsið 1951 — Hótel Saga
er tekin í notkun að verulegu
leyti árið 1962 og nær fulla
notkun á árinu 1963. Bygging
þess húss er að mörgu leyti
flókin og margbrotin og um
tíma er hún nær alveg stöðv-
uð vegna fjárskorts, enþó
þessari byggingu lokið á 6 til
7 árum.
Morgunblaðshöllin er. röskir
26 þúsund rúmmetrar, eða um
helmingur af stærð Borgar-
sjúkrahússins. Grunnplata er
steypt 1952, húsið að nokkru
leyti tekið í notkun 1956 og að
mestu lokið 1957. Nokkrir stór-
eignamenn í Reykjavík snara
þessari höll upp á 5 árum.
Það virðist hafa verið lét.tara
undir fæti að snara upp Morg-
unblaðshöllinni en Borgar-
sjúkrahúsinu.
Tökum eitt dæmið enn, af
nægu er að taka. Útsvarslitlir
kaupmenn í Reykjavík, Silli
og Valdi, hófu byggingu skrif-
stofu og verzlunarhallar í Aust-
urstræti í júní 1963; innan
f.iögurra mánaða var búið að
steypa hús:ð upp að fullu.
Hluti af þvf er nú þegar kom-
i.nn í notkun og fyrirsjáanlegt
er að húsið verður fullgert áð-
ur en 2 ár líða frá því að bygg-
inffaframkvæmdir hófust. -
Höll bessi er tæpir 8 búsund
rúmmetrar. Þetta erafrek nær
útsvarslausra kaupmanna i R-
vfk. Og svona mætti lengi
telia.
í.angur byggingartími.
S.iálfsagt er sagt með réttu,
að bygging nýtízku sjúkrahúss
sé hvorttvegg.ia í senn dýr
framkværrfd og mikið vanda-
verk. Sfzt æt.la ég að mótmæla
heim staðreyndum, en bað
virðist ekki hafa verið tekizt
á við vandann af jafn miklum
brótti og fyrirhvgsiu, eins og
tímarnir og ást.andið í sjúkra-
húsmálum nú og að undan-
förnu hafa krafizt.
Byggingartími hússins er-
húinn að vera langur og ekk-
ert er iafn dvrt og hús sem
er lengi f smíðum. hess vegna
er hað furðulegt að ekki skuli
hafa leg:ð fyrir í unnhafi á-
æt.lun um byggingartíma. En
bað er í fullu samræmi vN
bá happa- og glappa-st.efnu.
s.em ríkt hefur í byggineafram-
kvæmdum þessa húss. A sama
Úr rœðu Guðmundar J. í borgarsfjfórn
um siúkrahúsmól Reykjavíkurborgar
tíma og byggingakostnaður
hækkar ár frá ári, þá er unn-
ið með hálfum hraða við
bygginguna og enn furðulegra
að meirihluti borgarstjói'rjar
skuli ekki reyna að fá heimild
-til stórrar lántöku til þess" að
hraða byggingunni og þar af
leiðandi hefði húsið orðið mun
ódýrara í smíðum.
Það furðar oft margan, að
sum árin var unnið tiltölulega
lítið við húsið yfir hásumar-
ið, en mklar steypufram-
kvæmdir hins vegar yfir vetr-
armánuðina. Hagkvæmnin hef-
ur sjaldnast verið í öndvegi
við byggingu þessa húss, eins
og síðar verður vikið að.
Útboð.
Það undraði margan á sín-
um tíma, að meginhluti þessa
húss skyldi ekki hafa verið
boðinn út. Þetta hús sem er
eitt stærsta hús borgarinnar,
er afhent ákveðnum aðilum að
langmestu leyti og þó hér sé
um miljónatuga króna fram-
kvæmdir að ræða, þá lætur sá
flokkur, sem kennir sig við
frelsi og samkeppni, sig hafa
það að fella það hér í borgar-
stjórn, að byggingin sé boðin
út (4. okt. 1956).
Nú er ég ekki að segja, að
Byggingafélagið Brú, sem er
stærsti aðilinn, né aðrir verk-
takar ’ séfl '"vei'fi 'éri ’ géhgu'f' '6g '>
gerist, aðeins hitt að ekki mátti
kanna hvort aðrir kæmu ekki
með. hagstæðara tilboð. Auk
þess hefði útboðið verið bund-
ið tímaákvörðunum, sem hefðu
hraðað verkinu.
Þegar staðið er að jafn
stórri og kostnaðarsamri bygg-
irigu og þessari, sem útheimt-
ir geysilega sérþekkingu og
sérhæfni, þá virðist það vera
tvennt sem leggja beri sér-
staka áherzlu á:
1) Að tryggja nægilegt fé til
byggingarinnar, svo fram-
kvæmdir geti gengið viðstöðu-
laust.
2) Að tryggja frá upphafi
samstarf arkitekta og hinna
ýmsu lækna og sérfræðinga,
svo að fyrir liggi samstætt á-
lit allra þeirra aðila, er um
málið eiga að fjalla og að við
framkvæmdir séu þeir sam-
stæðir. y
Fyrra atriðinu, um fjármagn-
ið. hef ég að nokkru gert skil
hér á undan.
Ráða allir og englnn.
Síðara atriðinu skal ég nú
gera nokkur skil, en fullyrði
strax að í báðum þessum meg-
inatriðum - hefur meiwhluti
borgarstjómar og bygginga-
nefnd mistekizt hrapalega.
Nokkru áður en ég kom á
þennan fund, þá hringdi ég í
einn þekktasta og eftirsóttasta
hús.ameistara bæjarins og
spurði hverjar hann teldi helztu
orsakir þess hvað sjúkrahúsið
hefur verið lengi f smíðum.
Og ef til vill er hans svar
samnefnari fyrir því, sem ég
lýsi hér á eftir. En svar hans
var þetta:
I Borgarsjúkrahúsinu, þar
ráða allir og þar ræður eng-
inn.
Að vísu skal það viðurkennt
strax í upphafi, að á þessum
langa byggingartíma hafa orð-
ið miklar breytingar varðandi
útbúnað og tækni sjúkrahúsa
og þar af leiðandi margar
breytingar nauðsynlegar. En
það skýrir ekki allar þær
breytingar sem gerðar hafa
verið, heldur engu að síður
reglan, sem byggingameistari
kom með: þar ráða allir og
þar ræður enginn.
Ég skal nú nefna nokkur
dæmi máli mínu til stuðnings.
Fjöldi verkamanna vinnur viku
eftir viku og mánuð eftir mán-
uð við múrbrot. Brjóta þarf
, • ' \
* \ ;
■
::,v.
•> :<
\ ý*
mmm
----

Bændahöllin — Hótel Saga við Hagatorg,