Þjóðviljinn - 21.02.1965, Side 9

Sunnudagur 21. febrúar 1965
ÞI6ÐVILIINN
Seinagangur íhaldsins
Framhald af 5. síðu.
fyrir nýjum vatnsleiðslum,
skolpleiðslum, rafmagnsleiðsl-
um o. fl. ■.
I sumum tilfellum vegna
þess að leiðslurnar þurfa að
vera annarsstaðar en búið var
að leggja þær, í öðrum tilfell-
um vegna þess að leiðslurnar
voru of grannar og leggja
þurfti þeirra í stað víðari
leiðslur.
Iðulega kom það fyrir þegar
múrarar voru að verki, að þá
var arkitektinn búinn að á-
kveða hvar milliveggur ætti að
vera, bygginganefndin vildi
hafa hann á öðrum stað og
deildarlæknir kannski á þeim
þriðja. Múrarar urðu þá að
hverfa frá hálf unnu verki,
meðan aðilar komu sér saman
um millivegginn. En þegar
múrari hverfur frá verki þá
er uppmælingataxtinn 15%
hærri þegar byrjað er að nýju.
Múrarar í Borgarsjúkrahúsinu

SKÁK
Framhald af 4. síðu.
8. Rxc6 dxcð
(Einnig kemur til greina 8. —
Dxc6).
9. f4 Bb7
10. 0—0 c5
11. f5! exf5
12. Bf4!
(Ný hugmynd, sem setur svart-
an í alvarlegan vanda vegna
þess hve hann er langt á eft-
ir f liðskipan).
12. Db6
13. a4
(Annar mögule'ki er 13. Rd5
og t.d. bxd5 14. Dxd5 — Hd8
15. Dxf5 — Re7 16. Dxf7t).
13. c4t
14. Khl Rf6
15. axb5 Hd8
16. Dcl Bb4
17. Dg3 Bxc3
18. bxc3 0—0
. (Skiptamuninum varð ekki
’bjargað).
19. Bc7 Dxb5
20. Bxd8 Hxd8
21. Hxf5 Rxe4
22. Dc7 Dd7
23. Dxd7 Hxd7
24. He5 g6
25. Bxc4 Hd2
26. He7! Rd6
27. Bfl Bc4
28. Kgl Kf8
29. H©5 f6
30. Hea5 Rf5
31. Hxa6 Kg7
32. He6 Og svartur
gáfst upp.
Hpí>* his
óshsf
Höfum verið beðnir að útvega
hús. helzt mnan Hringbraut-
ar t þvi mega vera ein eða
fleiri ibúðir og herbergi ekki
færri en 7 samanlagt
Mé' vgra áamalt.
ÞorvarSyr K. Þbrsjéi
Mlklubr*v! 7f.A-.
FattclanivlSiklpth
Guðmundur Trýggva
Slnil JJ7ÝÖ.
TIl SÖLU
Einbvlishús rvíbvlis-
hús op ibúðíT af
vrnstrm ctsprðnm )
RevkiatTfk f?6r>avogi
Og náCTrpnrii
p A^TETGN ARALAN
flsís w* mm
BANK A^tp 4tTT 6
SfMT T6837
höfðu oft þessi 15%.
Á tveimur heilum hæðum í
E-álmu var búið að ganga frá
raflögnum og múrhúða loftin;
þá var öllum ljósastæðum
breytt, brjóta varð upp loftin
— leggja nýjar rafleiðslur —
og múrhúða loftin að nýju.
Oft á tíðum stóð á vinnu-
teikningum fyrir t.d. trésmiði,
kannski vegna breytinga eða
mismunandi skoðana ráða-
manna, og þeir þurftu að bíða
langtímum af þessum ástæð-
um. Þá var samið við trésmiði
til að afstýra að tímakaup
kæmi fram á reikningum, að
þeir fengju 10% hækkun á
uppmælingu, þannig að ekki
sæist á reikningum að um bið-
tíma og breytingar væri að
ræða.
Sumir sérdeildarlæknar virð-
ast hafa verið ráðnir alltof
seint og þegar þeir komu til
starfs síns þá virðast þeir hafa
allt aðrar hugmyndir heldur
en byggingarnefnd og arkitekt.
Ég tek sem dæmi röntgén-
deild, þar sem ráðinn er mjög
hæfur læknir. Hann krefst
töluvert mikilla breytinga á
sinni deild og sjálfsagt með
réttu og þó segja kunnugir að
það hafi verið hreint lán, að
hann kom þó þetta snemma,
því annars hefðu breytingarn-
ar kostað miljónir.
Nú er mörgum spurn: Því
var þessi ágæti læknir ekki
ráðinn fyrr og látinn ráða inn-
réttingu sinnar deildar frá
upphafi?
Fátt sannar ef til vill betur
hvað um miklar breytingar
hefur verið að ræða, að síðar
varð að hætta allri uppmæl-
ingarvinnu hjá trésmiðum,
vegna þess að engir ákvæðis-
vinnutaxtar náðu yfir þær gíf-
urlegu breytingar, sem þarna
hafa átt sér stað.
Allt er þá þrennt er
Svo ég haldi enn áfram að
telja upp dæmi, sem mér hef-
ur verið skýrt frá, að þegar
búið var að reisa einn milli-
vegg að ég held tvisvar sinn-
um, þá kom upp úr kafinu að
gegnum vegginn þurfti að vera
4ra tommu leiðsla, en veggur-
inn var aðeins 4 tommur á
þykkt. Svo að rífa varð vegg-
inn niður í annað sinn og
byggja hann upp í þriðja sinn
og hafa hann þá 6 tommur á
þykkt.
Einn mann þekki ég sem
vann stuttan tíma í sjúkrahús-
inu. Helzta verkefni hans var
að brjóta úr veggjum fyrir
nýjum dyrum eða til að
breikka dyr. Þess á milli hand-
langaði hann til múrara er
voru að hlaða upp í aðrar dyr.
Þá er það athyglisvert að
deildaskipun hússins virðist
ekki, nema að takmörkuðu
leyti, ákveðin fyrirfram.
Það er ekki til að minnka
tortryggni á framkvæmd við
bygginguna, að t.d. nú nýverið
er búið að ákveða hvar geð-
deild eigi að vera til húsa.
(Verkamennirnir, sem í bygg-
unni vinna, segja að deildin sé
ætluð þeim, ef þeir vinni öllu
lengur við breytingarnar.) Þarf
nokkurn að undra þótt spurt
sé: Hvernig stendur á að þetta
var ekki ákveðið fyrr. Þegar
búið er að steypa húsið upp,
þá er fyrst farið að ákveða
hvar hver deild eigi að vera.
Nú er auglýst eftir deildar-
lækni við þessa deild, ef til
vill hefur hann aðrar hug-
myndir en byggingarnefndin
og má búast við að það geti
kostað miklar breytingar.
Stjórnendum byggingarinnar
virðist láta betur að nota loft-
bor eftir að byggt hefur ver-
ið heldur en strokleður á teikn-
ingu.
Ég hef rakið hér með nokkr-
um dæmum vinnubrögð ráða-
manna við bygginguna orr gæti
nefnt mörg fleiri álíka. Ég vil
bó enn undirstrika bað. til að
forðast misskilning, að bygg-
ing htissins er mikið vanda-
verk og ýmsar breytingar ó-
umflýjanlegar vegna nýrrar
tækni í sjúkrahúsmálum. Og
enginn skyldi taka orð min svo
að ég sé að lýsa því yfir að
húsameistari borgarinnar beri
þarna alla sök á, eða sé óhæf-
ur til starfsins. Og um einstak-
linga í byggingarnefnd má
margt gott segja og sjálfsagt
hafa þeir margt gott gert. Og
sízt vildi ég kasta rýrð á þá
mörgu hæfu lækna sem til
sjúkrahússins hafa verið ráðn-
ir.
En hvern er þá um að saka?
Höfuðorsökin er sú, að yfir-
stjórn byggingarnefndarinnar
hefur verulega brugðizt og
reglan allir ráða og enginn
ræður hefur verið um of ráð-
andi. Það má likja arkitekt,
byggingarncfnd og læknum við
knattspymulið sem samansett
er af góðum einstaklingum, en
þeir leika ekki saman og lcika
jafnvel ekki allir ásamamark-
ið. Ég tel ekki eftir kostnað
við að gera húsið nýtízkulegt
og fullkomið, en ég tel eftir
það fé sem farið hefur til spill-
is vegna óstjórnar og fyrir-
hyggjuleysis.
Ogn af forsjá er betra en
mikið vit eftir á hefur ekki
verið kjörorð við bygginguna.
Nú hefur verið skipt um
byggingarnefnd hússins og boð-
ar það vonandi betri vinnu-
brögð en verið hefur á undan-
fömum árum.
Ég saka borgaryfirvöldin um
að hafa ekki aflað nægilegrar
lántöku vegna byggingarinnar
og ég saka þau líka um að
hafa of seint gripið inní stjórn-
leysið og fyrirhvggjuleysið i
byggingarframkvæmdunum.
Landakotsspítali.
Ég gerði fyrirspurn um sam-
anburð á byggingarkostnaði
Landakotsspítala og vera má
að rétt sé að allur samanburð-
ur sé þar óeðlilegur og að það
sjúkrahús sé ekki eins full-
komið og nýtízkulegt og Borg-
arsjúkrahúsið verður væntan-
lega. Ég er ekki dómbær á það.
Að vísu er byggingin aðeins
16 þúsund rúmmetrar eða tæp-
lega einn þriðji Borgarsjúkra-
hússins. Bygging þessi hófst í
júlí 1957 og er að verulegu
leyti tekin í notkun í árslok
1962. Það sem einkennir fram-
kvæmdir við bessa
er það að forráðamenn hennar
virðast gera sér betur grein
fyrir í upphafi hvernig bygg-
inguna skuli nýta og ganga
hreint og fumlaust til verks
og varla var nokkur brevting
framkvæmd á húsinu, og fróö-
ir segja minni breytingar en á
venjulegu tvíbýlishúsi.
Forráðamenn þessarar bygg-
ingar, fyrst og fremst príórinn-
an í Landakoti ng vfirlæknir-
inn höfðu á hendi alla stjórn á
framkvæmdum með þeim á-
eætum að nær engar breyt-
ingar þurfti að gera á húsinu.
Þess má og geta að sami arki-
tekt teiknaði þessa byggingu
og teiknað hefur Borgarsjúkra-
húsið.
Bláa bókin ©g raunveru-
Ieikinn.
Hvemig er nú frammistaða
Sjálfstæðisflokksins í sjúkra-
húsamálum höfuðborgarinnar?
Flettum upp í Bláu bókinni
og sjáum hvað þar er sagt:
1950 stendur í bókinni:
„Sjálfstæðisflokkur'nn mun
beita sér fyrir því: Að bæjar-
sjúkrahúsinu verði komið upp
svo fljótt sem auðið er, og öll-
um framkvæmdum hraðað”.
1954 má lesa eftirfarandi f
bláu bókinni: „Sjálfstæðis-
flokkurinn mun beita sér fyr-
ið því: Að byggingu fyrri á-
fanga bæjarsjúkrahússins verði
hraðað, svo sem auðið er”.
Með bessu fylgir mynd af lík-
ani byggingarinnar fullsmíð-
aðri og lögð er sérstök áherzla
á að sýna trjágróðurinn um-
hverfis húsið og akbrautirnar
að bví.
1958 segir svo: „Að undan-
fömu hefur verið sleitulaust
unnið að byggmgarfram-
kvæmdum við Bæjarsjúkra-
húsið í Fossvogi”... Og enn
fylgir mynd af líkaninu en nú
eru börn að skoða það. Undir
mvndinni hefði átt að standa:
Þessi börn verða orðin fullorð-
in begar byggingunni er lok-
ið!
Loks er að líta á Bláu bók-
ina 1962. Þar stendur: „Á kjör-
tímabilinu hefur verið unnið
ötullega að framkvæmdum við
byggingu hins stóra Borgar-
sjúkrahúss í Fossvogi. Snemma
árs 1961 var samþykkt áætlun,
sem miðar að því að hraða
sem mest framkvæmdum.
Verður varið til þess hárri
fjárhæð árlega. Fyrsta áfanga
á að vera náð 1964 og þá tek-
in í notkun 185 sjúkrarúm á-
samt rannsóknar- og skurð-
stofum”.
Á árinu 1964, 16. apríl, snyr
Alfreö Gíslason í borearstjórn,
hvort þessi áætlun stand!st um
að taka 185 sjúkrarúm í not-
kunn fyrir næstu áramót.
Borgarstjóri svarar því til
að það sé búið að brevta áætl-
uninn' og að bað verði ekkí
fyrr en síðari hluta árs 1965.
Og enn spyr Alfreð á sama
fundi: hvcnær sjúkrahúsið, full-
búið naufsynlesum tækíum og
húsbúnaði, verði hæft til not-
kunnar.
Og boraarstióri svarar: Fyr-
ir lok ársins 1965.
Nú vil ég segja að bað eru
enaar líkur á að húsið verði
fullbúið á árinu 1965. Og borg-
arstióri barf að láta heodur
standa fram úr ermum. of
hann ætlar að koma f Bláu
bókina 1966 mvnd af sjúkra-
hús'nu í fullri notkun.
Eða á kannski að sýna f
næstu Bláu bók fallermCT triá-
gróður í kringum húsið? En
ef borgarstióri ætlar að birta
aftur myndir af börnum að
skoða Ifkanið, þá verður hann
að taka nvia mynd. bví að
börnin af fvrri myndum eru
orðin fullorðin.
Ástandið í sjúkrahúsamálum
borgarinnar er óbolandi og
borgarstjóri þarf svo sannar-
lega að sýna meiri rögg af sár,
og betri v'nnubrögð.
Kannski er ástandið í þióð-
félaginu orðið þannig í dag
að voniítið sé að nokkur á-
ætlun standist hjá mejrihlut-
anum í sjiíkrahúsmálum. Ef til
vill er rííðið að gefa e’nhverj-
nm hótei“t '-“•ndum til
að innrétta har f hiis:n>'. eða
eínhverjum hankamtm hanka-
ntihú, eða veita útsvarrUMum
kaiipmönnnm aðstöffu til verzl-
unarumsvifa í húsinu. T>essir
aðiiar hafa affstæffnr til að
iáta sínar hvyvinirar h.ióta npp,
hó ænandi börf á fleiri sjúkra-
nímum ireti ekki knúið me:ri-
Mnta tMoyrerstinrnar tii að
standa við fyrirheit sín.
ÆSKA í HARLEM
SlÐA
Framhald af 7. síðu.
is úr húsum hinna hvítu hús-
bænda sinna, og hvíta fólkið
hefur látið sér þetta vel líka,
því það hefur létt af því þeim
áleitna grpn, að framferði þess
í garð svartra væri ekki með
öllu afsakanlegt, og auk þess
hefur þettá styrkt það í trú
sinni á sannarlega yfirburði
hvítra manna. Jafnvel hinn
heimskasti og undirlægjusam-
asti af svörtum mönnum hlaut
að sjá hvílíkur munu var
gerður á honum og hvíta fólk-
inu sem hann vann hjá, og
svartir menn, sem hvorugt
voru, komust á þá skoðun, að
ósaknæmt væri að stela frá
hvíta fólkinu. Þrátt fyrir þá
kenningu púritan-jankanna að
heiðarleiki og velgengni fari
æ’íð saman, höfðu svertingjar
fullkomna ástæðu til að efast
um, að það væri fyrir tilstyrk
kristilegra dyggða. sem hvftir
menn öfluðu auðs og héldu
honum, það var fjarri því að
kristnum mönnum svörtum
gæti sýnzt svo. Mikið vantaði
á, að hvítir menn, sem höfðu
hneppt svarta menn í ánauð,
og farið að því með ránum, og
rökuð.1 síðan saman fé á þessu
athæfi, gætu réttlætt þetta frá
nokkru sanngjömu siónarrriiði.
Dómararnir voru á þeirra
bandi, réttarfarið þeirra réttar-
far, skotvopnin þeirra eign, lög-
in samin af þeim, — í stuttu
máli þeirra var valdið og dýrð-
in. En þetta var glæpsamlegt^
vald, sem vel mátti hræðast, en
sízt tigna, og sjálfsagt að reyna
að hnekkja því með öllu skyn-
samlegu móti. Og þessar dvggð-
ir, sem hvítir menn prédikuðu
en fylgdu ekki, þeim var eink-
um ætlað að halda svörtum
mönnum niðri í ánauð.
Á þessu sumri sannaði ég
það fyrir sjálfum mér, að sá
þröskuldur, sem ég hafði hald- !
ið vera milli mín og glæpa- j
mannaferilsins, var svo veiga- j
lítill, að svo mátti heita, að j
hann væri enginn til. Ég gat
ekki séð, að nein ástæðá væri
fyrir mig að_leggja ekki út í
betta. og viCT’’lei?,n var ekki um
það að sakast við hi.na fátæku
og guðelskandi foreídra ' niína,
að ég sá ekki betur, heldur
bjóðfélagið. Ég var harðákveð-
inn — reyndar ákveðnari en ég
vissi sjálfur — "ð «emia aldr-
'ð við eymdina í umhverfi
Seðlabonki
Framhald aí 1. síðu.
peningamálanna á árinu 1964
var fólgin í versnandi stöðu rík-
issjóðs gagnvart Seðlabankan-
um. Versnaði staða hans ört
fyrri helming ársins, enda var
þá greiddur út meginhluti þeirr-
ar fjárhagsaðstoðar, sem útgerð
og fiskvinnslu var veitt úr rík-
issjóði vegna kauphækkana í
desember 1963. Tekjur þær, sem
á móti áttu að koma með hækk-
un söluskatts, komu hins vegar
ekki inn fyrr en síðar á árinu,
en þá bættust enn á ríkissjóð
ný útgjöld vegna stóraukningar
á niðurgreiðslum innlends vöru-
verðs. Alls mun staða ríkissjóðs
hafa versnað við Seðlabankann
um 170 milj. á árinu 1964, og
voru það mikii umskipti frá
hinum haestæða jöfnuði, sem
verið hafði í fjármálum ríkis-
ins árin á undan.
Sé litið á þróun þessara mála
í heild, má segja, að veruleg
umskipti til hins betra hafi orð-
ið í peninga- og gjaldeyrismál-
um á árinu 1964, þótt nú vanda-
mál hafi skapazt vegna versn-
andi afkomu ríldssjóðs.
Einnig eru nýjar hættur fólgn-
ar í þeirri aukningu peninga-
magns og greiðslugetu, sem átt
hefur sér stað á árinu, en þær
hafa enn ekki komið fram í ó-
hóflegri aukningu fjárfestingar
eða innflutnings. Hið aukna
traust sem virðist koma fram í
þessu, er vafalaust ekki sízt að
þakka betra ástandi á vinnu-
markaðinum eftir launasam-
komulagið í júní s.l. og meiri
trú manna á, að verðlag muni
ekki færast alvarlega úr skorð-
um á næstunni. Þessi viðhorf
áttu þátt i því, að Seðlabank-
inn lækkaði almennt vexti um
1% í lok ársins. Var þá einnig
lögð áherzla á að lækka vexti
útflutningsatvinnuveganna, enda
hefur hækkandi framleiðslu-
kostnaður undanfarin tvö ár lagt
á þá miklar byrðar, sem hækk-
andi verðlag erlendis hefur ekki
náð að jafna.“
Sefflabanki íslands.
minu, en deyja heldur og fara
til Helvítis, en að ég léti nokk-
um hvítan mann hrækja 5
mig, en ég næði ekki þeirra s'
stöðu í þessu lýðveldi, sem é”
þóttist eiga heimtingu á. É~
ætlaði ekki að leyfa neinum
hvílum manni í landi þessu a5
setja mér stólinn fyrir dyrnar
með því að setja mig í þann
sess, sem þeim þóknaðist, kalla
mig því nafni, sem þeim þókn-
aðist, ýta mér frá. En svo var
samt hrækt á mig, og ég var
kallaður það sem hver.ium
þóknaðist, mér gefin einkunn,
ekki sérlega bevsin, og bað
hefði ekki þurft nein ósköp
tíl að vei*a mér bað sem ekki
hefði þurft um að binda. Hver
svart.ur unglingspiltur, a.m.k.,
sé eins ástatt um hann og var
um mig á þessum árum, —
sem kemst á þetta stig, mun
sanna það glöggt, vegna þess
hve háður hann er viljanum
til að lifa. að hann or í mikilli
hættu. og bráðliggur á því
..bragði”, sem að gagni má
koma. Það er sama hvert
bragðið cr. Það var hessi síð-
asta álvktun sem skelfdi mig,
og þar sem hún gerði mér ljóst
hversu margvíslegar hættumar
eru, áttj hún sinn þátt í að
hrinda mér inn í kirkjuna. Og
svo furðulega og óvænt tókst
til að ferill minn á vegum
kirkjunnar reyndist vera mitt
„bragð“.
HLUTAVELTA
í BREIÐFIRÐINGABÚ Ð í DAG KL. 2.
Aldrei hefur annar eins aragrúi góðra muna safnazt á hlutaveltu.
Ekkert happdrætti. Ekkert núll. Vinningnr í hverjjum drætti.
Húsgögnin og stærri vinningarnir keyrðir heim að kostnaðarlausu.
í fyrra seldist upp á 4 tímum og m iklu færri komust að en vildu.
KNATTSPYRNUFÉ LAGIÐ FRAM.