Þjóðviljinn - 04.05.1965, Blaðsíða 6

0 StÐA
ÞIÓÐVILJINN
Þriðjudagur 4. maí 1965
NATÓ
Franskri kurteisi hefur löng-
um verið viðbrugðið, og
Gromiko utanríkisráðherra Sov-
étríkjanna hefur ekki farið
varhluta af henni undanfarna
daga. Franska stjórnin tók
honum af slikum kostum og
kynjum að einsdæmi er um
mann sem ekki ber þjóðhöfð-
ingjatign. Viðræður við de
Gaulle forseta, Pompidou for-
sætisráðherra og de Murville
utanríkisráðherra hafa dag eft-
ir dag skipzt á við veizlur og
hátíðasýningar gestinum til
heiðurs. Bandarísk blöð kvarta
yfir að aldrei hafi bandarísk-
um utanríkisráðherra verið
tekið af slíkri viðhöfn í París.
Með öllu umstanginu við gest-
iun frá Moskvu leitast de
Gaulle við að undirstrika þá
stórpólitísku þýðingu sem
heimsóknin hefur í hans aug-
um. Undanfarin ár hefur
franski forsetinn losað land
si.tt smátt og smátt úr tensl-
um við Bandaríkin, í þvi skyni
að binda endi á það ástand
sem hann nefnir umbúðalaust
bandaríska yfirdrottnun yfir
Vestur-Evrópu. Jafnframt hef-
ur hann beitt áhrifum Frakk-
lands til að ýta undir þróun-
ina brott frá sovézkri yfir-
drottnun f austurhluta álfunn-
ar. Nú telur de Gaulle svo
mikið hafa miðað í rétta átt
að unnt sé að byrja að þoka
áleiðis sameiningu Evrópu „frá
Atlanzhafi til Úralafjalla" eins
og.hann kemst jafnan að
orði.
Þegar þetta er fest á blað er
það eitt vitað með fullri
vissu um niðurstöður af við-
ræðum Gromiko við franska
valdhafa að stjómir Sovétríkj-
anna og Frakklands hafa í
sameiningu lýst lofthemað
Ljóðabók
aftir Sigurð
Norland
Út er komin Ijóðabók eftir
sr. Sigrurð Norland í Hindisvík
sem ber það yfirlætislausa
nafn: „Nokkur kvæði og vísur.“
! þessari bók kennir margra
grasa. Þar má finna náttúru-
kvæði og tækifæriskvæði, þýð-
ingar úr dönsku, ensku og lat-
ínu. svo og kveðskap á ensku
Og er sá kveðskapur mjög
rammlega rímaður engu síður
en sá íslenzki. Og varla munu
aðrir yrkja hringhendur á
ensku nú til dags. En sérlega
mikið fer fyrir margvíslegum
baráttukvæðum og beitir hinn
aldni guðsmaður geiri sínum
jafnt gegn atómsprengjum og
fækkun prestakalla. framferði
brezkra í landhelgismálum og
fornleifagreftri í Skálholti.
Heimskommúnisminn fær
einnig sín skeyti: „Hún (þ.e.
íslenzk þjóð) valdi ið vestræna
frelsi. en vélráðum austursins
hratt“ — hinsvegar er lögð
mikil áherzla á kirkjulega
tryggð þeirrar sömu þjóðar:
„og hún vill, sem allir vita?
engan missa prestThvað þá
biskup, er hún ávallt7allra dá-
ir mest“ segir í biskupsvígslu-
kvæði.
Einkum er þó Sigurði Nor-
land uppsigað við atómkveð-
skap og yrkir margt þar um,
þ.ám. eftirfarandi vfsu: „Þeir
sem geta ekki ort/af því rimið
þxdngar7ættn að stunda annað
sport7eða hugrenningar".
' Bókin er 164 bls. og er höf-
undur sjálfur útgefandi.
á graf arbakkanum
Arangurinn sem de Gaulle
hefur þegar náð stafar
ekki af því að franski forset-
inn búi yfir neinum töframætti,
heldur glöggskyggni hans á
hvert straumur þróunarinnar
liggur og lægni að nota sér
hann fyrirætlunum sínum til
framdráttar. Kalda stríðið f
Evrópu er að lognast útaf og
andkommúnisminn sem því
fylgdi í vesturhluta álfunnar
er í andarslitrunum. Hættan á
sovézkri árás á Vestur-Evrópu
var aldrei annað en hugarburð-
ur, en meðan harðstjóri ríkti
í Moskvu var unnt að telja
töluverðum hluta Evrópumanna
trú um að hún væri veruleiki.
Nú er þjóðsagan um nauðsyn
órofa samstöðu NATÓ-ríkja til
að afstýra sovézku herhlaupi
hvergi tekin alvarlega, og að-
eins í tveim evrópskum höfuð-
borgum, Bonn og Reykjavík.
fyrirfinnast stjórnmálamenu
sem eru svo langt afturúr að
Bandaríkjamanna gegn Norð-
ur-Vietnam ógnun við heims-
friðinn og skuldbundið sig til
að vinna saman að friði f Viet-
nam á grundvelli ákvæða Genf-
arsamningsins. Þar er svo
fyrir mælt að Vietnam skuli
vera eitt ríki og engin erlend
hernaðaríhlutun eiga sér stað
í landinu, en ófriðurinn sem
nú geisar hlauzt af því að
Bandaríkjastjórn virti þessi
samningsákvæði að vettugi.
Með tilkynningu de Murville
og Gromiko lýsir því franska
stjórnin andstöðu við stefnu
Bandaríkjanna í Suðaustur-
Asíu afdráttarlausar en nokkru
sisnni fyrr. Orðrómur er á
kreiki um að de Gaulle hafi
í hyggju að segja Frakkland
að fullu og öllu úr Suðaust-
ur-Asíu bandalaginu, en hann
hefur þegar neitað franskri
þátttöku í ráðherrafundi banda-
lagsins sem stendur yfir í
London en sent lágt settan
embættismann til að fylgjast
með fundarstörfum, og hætt
við að senda frönsk herskip
til að taka þátt í flotaæfing-
um bandalagsins á Kínahafi.
Sovétríkin og Frakkland eru
of fjarri vettvangi til að
þau geti ráðið gangi mála f
Suðaustur-Asíu þótt þau legg-
ist á eitt, en f málum Evrópu
geta ríkin tvö í sameiningu
komið miklu til leiðar. Sam-
drátturinn með Frakklandi og
Sovétríkjunum hófst fyrir al-
vöru í vetur, þegar de Gaulle
kunngerði 'að lausn Þýzka-
landsmálsins yrði að vera við-
fangsefni Evrópuríkja og þá
fyrst og fremst nágrannaríkja
Þýzkalands. Þar með væri
Bandaríkjunum skákað til ,hlið-
ar af taflborði Evrópu. de
Gaulle gerir sér ekki í hug-
arlund að sú sameining Evr-
ópu sem fyrir honum vakir
gerist f einni svipan, heldur
taki hún langan tíma. Mark-
mið hans með viðræðunum
við Gromiko undanfarna daga
var að leggja grundvöll sem
síðan megi smátt og smátt
byggja á. Af Frakka hálfu
voru viðræðurnar undirbúnar
með því að slá fastri sérstöðu
og sjálfstæðri stefnu Frakk-^
lands innan Atlanzhafsbanda-
lagsins. Skömmu áður en
Gromiko kom til Parísar lýsti
Mesmer, franski landvarna-
ráðherrann, yfir, að hann
myndi að vísu sækja. fund
landvamaráðherra NATÓ í
sumar, en einskis árangurs
væri þar að vænta, vegna
þess að afstaða Frakklands og
Bandaríkjanna væri ósamrým-
anleg. Fyrirhuguð yfirlýsing
Vesturveldanna um mál
Þýzkalands hefur til þessa
strandað á því að Bandaríkja-
stjórn hafnar kröfu Frakka að
þar verði tekið fram að lausn
Þýzkalandsmálanna sé fyrst og
fremst verkefni nágrannaríkia
Þýzkalands bæði að vestan og
austan.
þeir halda að enn sé tilhlýði-
legt að látast trúa henni.
Járatjaldið -margumtalaða er
úr sögunni, þrátt fyrir Ber-
línarmúrinn. Viðskipti milli
Austur- og Vestur-Evrópu
aukast dag frá degi. Fólk
ferðast miljónum saman fram
og aftur milli álfuhlutanna.
Tuttugu árum eftir að Evrópa
klofnaði í lok heimsstyrjaldar-
innar síðari, sjást þess ótví-
ræð merki að álfan er að vaxa
saman á ný.
Utanríkisstefna de Gaulle
hefur fest svo traustjr
rætur í Frakklandi að flestra
mál er að meginatriði hennar
muni haldast hver svo sem
stjómar í París um fyrirsjá-
anlega framtíð. Bandaríkja-
menn reyna að hugga sig við
að gaullisminn í utanríkismál-
um sé einskorðaður við Frakk-
land, en það er óskhyggja.
Nýjar hugmyndir og ný við-
horf sem eiga það sameigin-
legt að gengið er út frá því
sem gefnu að kalda stríðið
sé úr sögunni skjóta upp koll-
inum hvarvetna um Evrópu.
Spaak utanríkisráðherra Belgíu
og stjórnir Noregs og Dan-
merkur eru þess fýsandi að
Papacki-áætlunin pólska sé
tekin til umraíðu á ný. Meg-
inatriði hennar er svæði án
kjarnorkuvopna í Mið-Evrópu,
en hugmyndin er að á eftir
fylgi ráðstafanir sem hafi í
för með sér samstiga fækkun
í bandarískum og sovézkum
herjum f Þýzkalandi unz er-
lendri hersetu er aflétt. Meira
að segja í Vestur-Þýzkalandi
eru uppi hugmyndir um breytta
stefnu. Schröder utanríkisráð-
herra að Mende varakanslari
eru þess fýsandi að Hallstein-
kenningin sé látin lönd og
leið og tekið upp stjómmála-
samband við öll ríki Austur-
Evrópu nema Austur-Þýzka-
land. Berthold Beitz, fram-
kvæmdastjóri Krupps-verk-
smiðjanna, vinnur látlaust að
því að koma á samvinnu milli
vesturþýzks þungaiðnaðar og
þjóðnýttra atvinnuvega Aust-
ur-Evrópu. Beitz hefur þegar
samið við pólsk og búlgörsk
Siglfirðingar
sigursælastir
■ Siglfirðingarnir Benedikt Sigurðsson kennari, Hlöð-
ver Sigurðsson skólastjóri og Pétur Gautur Kristjáns-
son fulltrúi bæjarfógeta sigruðu glæsilega í spurninga-
þætti útvarpsins „Kaupstaðirnir keppa“.
Þessi spumingakeppni hef-
ur notið almennra vinsælda
hlustenda og þar hafa komið
fram í 13 þáttum 44 fulltrúar
kaupstaðanna 14. stjórnendur
voru þeir Birgir Isleifur
Gunnarsson og Guðni Þórðar-
son og þulur oftast nær
Gunnar Eýjólfsson.
I úrslitakeppninni mættu
Siglfirðingamir þrír Hafnfirð-
ingunum Eiríki Pálssyni, Ólafi
Þ. Kristjánssyni og Sigurveigu
Guðmundsdóttur. Hljóp Eirík-
ur í skarð Magnúsar Más Lár-
ussonar prófessors sem var
veikur. Siglfirðingar unnu
sem fyrr var sagt með 117,2
stigum, en Hafnfirðingamir
hlutu 100,8 stig.
☆
Aðalverðlaun sigurvegar-
anna voru gefin af Flugfélagi
íslands-: Dugferð til Kaup-
mannahafnar og heim aftur,
en Ríkisútvarpið sér ferða-
löngunum fyrir þriggja daga
uppihaldi í Höfn.
Pétur Gautur Kristjánsson, hinn fróði Siglfirðingur. Myndin
var tekin á sl. vori í bænum Sörvági í Færeyjum, er hann var
þar á ferð í hópi nokkurra íslenzkra blaðamanna. Pétur hefur
sett upp færeyska húfu (Þó ekki að réttum sið Færeyinga) og
tyllt sér klofvega á bryggjupolla.
Frumkvöðlar Efnahagsbanda-
lags Evrópu ætluðust til
að það yrði undanfari Atlanz-
hafssamfélags sem sameinaði
Vestur-Evrópu og Bandaríkin.
Sú hugmynd er nú úr sögunni,
hún strandaði á því að Vest-
ur-Evrópa klofnaði í EBE og
Fríverzlunarbandalagið og báð-
ir þessir aðilar ráku sig á að
þeir hafa ekki bolmagn til að
keppa við bandarísk risafyrir-
tæki. Þróunin í Evrópu bein-
ist nú að efnahagskerfi sem
spannar um álfuna alla, brú-
ar bilið milli EBE og Efna-
hagsbandalagsins og tengir
Austur- og Vestur-Evrópu
traustum viðskiptaböndum.
Ágengni bandarísks fjármagns,
einkum fyrirtækja hcrgagna-®-
iðnaðarins, rekur á eftir.
Verkamannaflokksstjómin í
Bretlandi hefur þegar ákveð-
ið að taka upp nána sam-
vinnu við Frakka um flug-
vélasmíðar, og margt bendir
til að Bretar og Frakkar séu
að leita samstöðu í þeirri end-
urskoðun í fjármálkerfi auð-
valdsheimsins, sem sífellt verð-
ur brýnni. Franska stjómin
gerir það sem í hennar valdi
stendur til að losa Bretland
úr tengslum við Bandaríkin,
en jafnframt býr hún sig und-
ir að koma á samstarfi meg-
inlandsríkjanna án Bretlands,
ef annars er ekki kostur. Meg-
inágreiningur stjórnanna í Par-
ís og Bonn er ekki um það
hvort tekin skuli upp samvinna
austur á bóginn, heldur hve
víðtæk hún skuli vera. Fyrir
vesturþýzku stjórninni vakir
Utanríkisráðherramdr Gromiko og de Murville.
að reyna að kljúfa smærri ríki
Austur-Evrópu frá Sovétríkj-
unum; franska stjórnin er þvf
gersamlega andvíg, að hennar
dómi er bæði óframkvæman-
legt og óhyggilegt að reyna að
útiloka Sovétríkin frá evr-
ópsku stjómmála- og viðskipta-
kerfi.
Nýskipanin sem fyrir Frökk-
um vakir er ósamrýman-
leg hernaðarblökkunum sem
frusu saman í kalda stríðinu.
Þess vegna lagði de Gaulle
slíka áherzlu á afnám stór-
veldayfirráða og samvinnu
sjálfstæðra ríkja í sjónvarps-
ræðunni á þriðjudaginn. Þeg-
ar hefur verið ákveðið 1 París
að segja upp Atlanzhafsbanda-
Iagssáttmálanum um leið og
hann rennur út 1969. de Gaulle
hefur ekkert á móti lauslegu
'bandalagi við Bandaríkin, en
hann er staðráðinn í að koma
Atlanzhafsbandalaginu sem
bandarísku yfirdrottnunartæki
fyrir kattarnef. Aðstaða hans
til að vinna önnur Vestur-
Evrópuríki til. fylgis við sjón-
armið sín fer að verulegu leyti
eftir því hversu til tekst í við-
ræðum frönsku og sovézku
stjómanna.
M.T.Ó.
Frumvarp um rannsókmr
/ þágu atvinnuveganna
Frumvarpið um rannsóknir í
þágu atvinnuveganna var til 2.
umræðu í neðri deild f gærdag.
Var menntamálanefnd deildar-
innar einhuga um málið að
mcstu.
Einar Olgeirsscn Dutti breyt-
ingartillögu við frumvarpið þar
sem lagt var til að sérstök deild
yrði sett á laggirnar innan Haf-
rannsóknarstofnunarinnar, er
hefði með höndum tilraunir með
ný veiðarfæri og veiðiaðferðir,
ennfremur rannsóknir á hag-
kvæmustu gerðum fiskiskipa,
miðað við íslenzkar aðstæður.
Loks skyldi deildin hafa með
höndum upplýsingastarfsemi um
þessi efni.
Þá gerir tillagan ráð fyrir þvi,
að árið 1967 verði þessi deild
gerð að sérstakri sjálfstaaðri
stofnun, Tæknistofnun sjávarút-
vegsins, er hafi fyrrgreind verk-
efni.
Þessi tillaga Einars var felld,
en frumvarpið síðan samþykkt
til 3. umræðu með breytingum
menntamálanefndar.
Verður nánar skýrt frá efni
þessa viðamikla frumvarps í
blaðinu síðar.
Benedikt Sigurðsson
Hlöðver Sigurðsson
stjómarvöld um sameign og
sameiginlegan rekstur á verk-'
smiðjum, þar sem Krupp legg-
ur fram vélar og tæknikunn-
áttu en ríkin sem í hlut eiga
sjá fyrir orku, verksmiðjubygg-
ingum og vinnuaDi. Samning-
ar standa yfir við Ungverja-
land um samskonar félags-
rekstur. Beitz miðar að því að
vélaútDutningur Krupps til
Austur-Evrópu verði árið 1975
orðinn álíka mikill og sala
fyrirtækisins í öllum löndum
Efnahagsbandalagsins var á
síðasta ári.