Þjóðviljinn - 25.03.1966, Qupperneq 6

• AAikilI er
minkurinn
• Við skulum heita á allar
góðar landvættir að veria okk-
Ur fyrir ágangi meiri rándýra
en við þegar höfum í landinu.
Hirðusemi okkar um fulikomna
gát víð minkarækt getum við
all ekki treyst.
(Pétur Sigurðsson
ritstj. í Mbl.).
• Rauði kross íslands hefur
beðið blaðið að þakka hinum
fjölmörgu, sem aðstoðuðu fé-
iagið á einn eða annan hátt i
sambandf við útbreiðsluvi.ku
RKÍ í sl. mánuði.
Útbreiðsluviku RKÍ lauk með
mérkjasölu á öskudaginn eins
Off kunnugt er. Merkjasalan
gekk mjög vel hjá flestum
deildum félagsins, þar s©m
veður var skaplegt. Uppgjör
hefur ekki borizt frá öllum
Rauða kross-deildum utan R.
víkur, en til dæmi.g má geta
þess að Reykjavíkurdeild RKÍ
seldi merki fyrir rúmar 200
þúsund krónur.
•Stjórn Rauða kross íslands
þakkar almenningi góða aðstoð
og skilning á hinum mörgu
verkefnum félagsins á sviði
liknarmála.
• Seiðkona á
sölutorgi
• í kvjkmynd, sem nú er
sýnd í Nýja Bíói og valið hef-
ur verið sígaunskt nafn.
,,Seiðkona á sölutorgi" rekur
frönsk gleðikona ævjsögu sína,
oe eru það að sjálfsögðu ek'ki
ný tíðindi í kvikmyndaheimi.
Barnung hafði þessi María
einsett sér að gera allt til að
„verða aldrei fát.æk", og ejns
og algengt er í fremur vonds-
legum heimi notar hún þokka
sinn tii að komast hjá hvers-
dagslegr; hliðum lífsstríðsins.
Gerist að vonum margt á lifi-
braut hennar allt frá því hún
dregur ungan og bamalegan
smákaupmann á asnaeyrunum
til Parísar, þar til hún er
orðin virðules matróna, rækj-
lega gift inn i stóriðju lands-
ins. En fjandinn er lævís, eins
og kunnugt er og kemur snör-
um sínum f.vrJr á óvæntum
stöðum — svo fór að María
vann varla nema hálfan sigur
í lífshlaupi sínu, og skal ekki
farið nánar út í þá sálma,
Ekki verður þessi mynd
kölluð merkile,g •— til þess er
hún of full með ódýr meló-
dramatisk úrræðj En í henni
má einnig finna talsvert af
frönskum léttleika og gaman-
semi, skemtntilegar svipmyndir
frá París fyrrj áratuga. Er þá
það ótalið, sem helzt verður til
fært myndinni tfl lofs en það
er leikur Annie Girardot, sem
fer með hlutvérk Maríu á ung-
um aldri. Fjörmikið öryggi
þessarar gáfuðu lejkkonu sér
vel fyrir því, að áhorfandi læt-
ur sér ekk; lejðast, — áb.
• Gvendur smali og Jón sterki
• Nýlega hóf Ungmcnnafélag Reykdæla að sýna lekritið Skugga-
svein og leikur Jónas Ámason titilhlutverkið, eins og sagt hefur
verið frá hér í blaðinu. Hér kemur mynd frá leiksýningunni a£
þeim Gvendi smala, sem leikinn er af Þorvaldi Jónssyni og Jóni
sterka, sem Siguröur Björnsson leikur. (Ljósm. Vilhj. Einarsson).
• llla hitt
• I tilefni vantrauststillögunnar hefur einn lesandi blaðsins sent
síðunni eftirfarandi vísu:
Þeir flytja vantraust —r víst er þetta gys —
á vinnvmenn sem hvergi á spretti linna;
það hlýtur nú að hafa verið slys
að hitta ekki beint á landsstjórnina.
B.
• Enn um
sjónvarp
Hé'r er'komið bréf úr Kópa-
vogi um sjónvarpsglápssöfnun-
ina;
,,22/3 ’66. Kópavogi.
• Nú um daginn sló Alþýðu-
blaðið upip forsíðufrétt með
miklum gleðibrag. Þessj gleði-
tíðindi voru á þá leið. að nú
vær; lckið undirskriftasöfn-
un sjónvarpsáhugamannafélags-
ins og hafi safnazt fjórtán
þúsund nöfn Sýni þetta tví-
mælalaust, að íól’k vilji ekki
láta skerða persónufrelsj sitt
með þvj að lát.a loka her-
mannasjónvarpinu þegar ís-
lenzka sjónvarpið taki til
starfa,
Svo mörg eru þau orð. —
Þeim vísu mönnum láðist að-
eins að geta þess að stór hluti
þessara 14 þúsund nafna eru
nöfn bama á aldrinum 4—15
ára. Og er Það áreiðanlega
eins dæmi á íslandi.
Húsmóðir“.
• Glettan
13.15 Lestur dagskrá næstu
viku.
13.25 Fræðsluþáttur bændavik-
unnar: Umræðufundur um
kjötframleiðsla Jóhannes
Eiríksson fær til viðræðna
dr. Halldór Pálsson, Hjalta
Gestsson, Ölaf E. Stefánsson
og Pál Sveinisson.
14.25 Við vinnuna.
14.40 Rósa Gestsdóttir les
Minningar Hortensu Hol-
landsdrottningar (5).
15.00 Miðdegisútvarp. Liljukór-
inn syngur. Berger, Otto,
Schock, Unger. Frick og
kór flytja atriði úr Brott-
náminu úr kvennabúrinu
eftir Mozart, Schiichter stj.
16.00 Síðdegisútvarp. Freddie
and the Dreamers syngja
syrpu af vinsælum lögum.
Kessel kvarteftinn leikur,
þýzkir listamenn syngja
syrpu af lögum frá 1951 og
Kaempfert og hljómsveit
leika.
17.05 Tónlist á atómöld. Þor-
kell Sigurbjömsson kynnir
nýjar músikstefnur.
18.00 Sannar sögur frá liðnum
öldum. Sverrir Hólmarsson
les söguna um manninn, sem
fann nýjan heim.
18.30 Tónleikar.
20.00 Útvarp frá Alþingi:
Umræðu um þingsályktunar-
tillögu um vantraust á rík-
isstjórnina. Hver þingflokkur
hefur 55 mín. til umráða í
þremur umferðum, 25—30
mín., 15—20 m,n og 10 mín.
Röð flokkanna: Framsóknar-
flokkur, Sjálfstæðisflokkur,
—"Alþýðubandalag, Alþýðu-
flokkur.
Dagskrárlok laust fyrir mið-
nætti.
Eftir STUART og ROMA GELDER 50
gluggagöt í veggina hér og þar,
en ekkert gler var í gluggunum.
En í heild sinni voru þessi hús
því líkust sem á þau hefði
fallið sprengja og síðan hefði'
ekkert verið um þau skeytt í
nokkur ár, en fengið að fúna
og hröma, þangað til farið var
að nota þau aftur. Kennslu-
stofan í stærsta húsinu varstór
og nokkuð loftgóð, en þarna
voru nokkur grófgerð borð og
bekkir, en ekki var samt
merkilegt um að litast í þessum
fyrrverandi fjósum og hesthús-
um, og langtum lakara en í
Dotheboys Hall. Engir stólar
voru hér. Börnin sátu á mold-
argólfi og létu spjaldið sitt
hvíla á baki þess sem sat
næst fyrir framan. Eftir að
hafa ofreynt augun við þessa
slæmu birtu í fjögur ár, mundu
þau að líkindum þurfa gler-
augu það sem eftir væri æv-
innar. En samt mundi verða sú
bót í máli að bau gætu lesið og
skrifað með gleraugunum.
Án þessa skóla, ef skóla
skyldi kalla, var þessum böm-
um enginn kostur að fá neitt
að læra og álíka illa voru þau
til fara og fátækra mannabörn
í Englandi fyrir fimmtíu árum,
en þau voru einhver hin kát-
ustu og glöðustu, sem við höf-
um nokkursstaðar séð. Engin
furða þótti okkur það, þvíbörn
í fátækrahverfum eru oft glað-
leg og fjörug sem umhverfi
þeirra er ömurlegt. En þessi
virtust öll vera hraust og heil-
brigð. Foreldrar þeirra voru
flestir ólæsir. Skólinn, sem þau
höfðu stofnað af áhuga og eld-
móði og löngun til að veita
bömum sínum það sem þau
sjálf höfðu orðið að fara á mis
við. Sá gestur, sem ekki hefði
komizt við af þessu — hann
hefði verið úr skrítnum steini.
Nawang Puchjunjr sagðj okk-
ur að börnin mundu íara i
unglingaskóla Þegar þessum
barnaskóla sleppti. Eftjr það
mundu fáein, en aðeins fæst af
þeim, fá að ganga S mennta-
skóla, en plássið værj enn sem
komia er, mjög takmarkað.
Enginn hærri skóli er enn til
í Tibet. Gáfuðustu nemend-
umir myndu fara í háskóla í
Sian. Chengtu Kunming og
Pekjng. og fá til þess styrk af
ríkinu.
f einni kennslustofunni voru
bömin að kenna hvert öðru.
Okkur var sagt að kennarinn
hefði brugðið sér frá ( áríðandi
erindagerðum. Hann hafðj
skrifað námsefnið á töfluna
Bömin gengu upp að töflunni
eitt og eitt í einu, bentu með
sprota á- orðin og höfðu þau
yfir. og hin skrifuðu þau á
spjöldin sín með heimagerðu
bleki. Þegar kennslan var úti.
safnaðist allur hópurinn sam-
an fyrir utan til þess að leyfa
okkur að faka myndir af sér
f hvert sinn sem við beindum
að þeim myndiavélinni kom
lítil stúlka með ta-gl úr hári
sínu bundifl upp meö fögmm
silkilinda og tók sér stöðu
fremst, teygði sig eins og hún
gat, og starðj á Ijósopið. Þegar
vjð færðum okkur til, til þess
að losna vig hana, færði hún
si,g til að vera beint fyrir
aftur. Þá kom kennslukona cg
tók hana og fór með hana.
,,Hún á heima héma' í næsta
húsi“, sagði konan „Hún hefur
ek.ki aldur til að ganga í skóla,
en hún kemur á hverjum degi
til að spyrja hvenær hún megi
byrja“.
Þegar þessj ákafi burtrekni
nemandi komst að bví ag hún
var með á myndinni, og þar
með orðin að skólanemanda.
labbaði hún sig heim hin
ánægðasta.
Enn er mikig um ójöfnufi i
Tíbet. Panchen Lama lifir eins
og miljónamærinigur í saman-
burði vig flesta aðra í þeirri
borg en Tibetum mundi lík-
lega fátt um finnast ef hann
gerði það ekki, enda er hann
æðstur allra þeirra holdtekjti-
manna sem eftir eru og á lífj
i landinu. og þejm finnst sjálí-
sagt að haldið verðl áfram að
byggja handa honum halljr
Apei og aðrir af háaðli hafr
ekki orðí.ð fyrir neinum telj-
andi óþægindum af breyting-
unni. sem orðin er, því enginn
maður getur sér að skaðlausu
éitið öllu fleiri máltíðir en
þrjár á dag og ekkj heldur
bújð { mörgum húsum sam-
tímis. Þeir hafa látið af hendi
þessar afar miklu jarðeignir
sínar oe hundruð þúsunda af
ánauðugu fólki en þeir hafa
samt svo rúmt um sig sem
leyfilegt ætti ag vera í hvaða
þjóðfélagi sem vera skal. Tíb-
efar eru hæstánægðir með
þetta, þvi þeim finnst engin
sanngimj í þvi að æðstj emb-
ættismaður ríkisins hafi ekki
önnur kjör en almenningur,
ekki fremur en að ábótar skuli
sæta þvj að hafást við í svefn-
skála munkanna, því þá gætu
þeir varla haft næði til að
sinna símjm embættisverkum.
En mestur er þó munurinn á
skjlyrðum barna til menntun-
ar, enda finnst mannj það
sjálfsagður hlutur að böm
eigi að hafa jafnan rétt til
skólagöngu að ekki skuli laigð-
ur þröskuldur í veP fyrir sum
böm en öðram gert hærra
undjr höfði.
f bamaskóla í Lhasa, þeim
fyrsta sem rí'kið rekur, og
stofnaður var 1952, eru nem-
endumir eins fátækir Og þeir
sem ganga í skólann í Dege-
stræti. en þó ag skóli þeirra
skarti ekkj jafn fögru nafni —
hann heitir Fyrsti skóli — eru
þeisi böm miklu betur sett og
tækifæri þeirra til hærri
menntunar miklu betri.
Húsin eru einföld en vel
lýst og hvert bam hefur sitt
■sæti og sinn stól, Kennaram-
ir eru hélmingi fleiri ellefu
tíbezkir og níu kínverskir, og
miklu betur að sér, svo kennsl-
an er fjölbreyttari o.g betri. T
d er kínverska kennd jafnfr.
móðurmálinu, svo að nemend-
urnir geta' án erfiðleika num-
ið við kínverska háskóla að
námj loknu j menntaskólum )
Tíbet Þarnn eru líka kennd
undirstöðuatriði náttúrufræði,
mannkynssögu landafræði,
tónlist, málaralist og likams-
og heilsurækt. Það er engin
furða þó að meira en 90i af
hundraði af þessum nemend-
um búist vifl að stunda há-
skólanám síðar. Samanborið
vifj þetta mega bömin j skóla
þeim sem kenndur er við
„heill“, ekkj búast við að nema
5% af þeim fái að njóta
slíkra heilla að fá framhalds-
kennslu eftir að þau eru orð-
in tólf ára.
Þegar við litum yfir þennan
hóp í þessari björtu stofu og
vistlegu komumst við við
vegna þessara vesalings barna,
sem dæmd voru til að sitja á
moldargólfi í illa lýstu her-
bergi. og ofreyna i sér aug-
un, en reisa spjöldin sín upp
við bökin á þeim sem framar
sátu.
En þó að ÍHt sé ag slíkur
ójöfnuður skulj viðgangast, er
þó ólíku saman að íafna og
því sam fyrr gerðist þegar
flestallir Tíbetar voru jafnir
vegna Þess að enginn þejrra
fékk neitt að læra
Skólastjórinn sem sagðist
vera í kommúnistaflokiknum.
sagðj það vera aðalstarf sitt
að skipuleggja og stjórna. en
hann saigðist samt kenna eldri
bömunum stjómmálasögu. í
reglugerðinni var þessj náms-
grein kölluð „siðfræði“. Ef
þessj skólastjóri hefur ekkj
verið betur að íór en herra
Chjang Tsu-ming sendiherra
vig utanríkismálaskrifstofuna
þá hefur varla verið miklu
fyrir að fara af vísindamennsku
þessarar námsgreinar.
Eins og í öllum öðrum skól-
um i Tíbet voru kennaramjr
lamaprestar áður. eða af aðli.
Allt bentj til þess, ag tíbezkar
konur hefðu mikil völd á helm-
ili sínu, en undir lénsskipu-
laginu gátu þær engan þátt
tekig j opinbemm málum, þvi
þaT réði prestastéttin öllu og
var konum með öllu bægt frá.
Konunum finnst nú kommún-
isminn boða þeim jafnrétti við
karlmenn, og veiti það þeim
aukna ánægju oe vegsemd í
lifi þejrra.
Yang Jing Zhuo-ga. sem
kennir reikning og tíbezku í
Fyrsta skóla er aðalsfrú, sem
áður var af voldugrj ætt og
enn er nokkuð eftir af fomri
dýrg fjölskyldunnar. Hún er
gift aðalsmanni, sem hún
kynntist í bemsku, og vinnur
nú við einhverja opinbera
þjónustu Hún er ekkj komm-
únisti, og hún lífur raunsönn-
um augum á hig nýja stjóm-
skipulag og stöðu sjálfrar sín.
Að ytra útliti mætti ætla, að
hún væri það sem kalla mætti
.. sunnu d agsbúddh a trúarkon a“
sem hefði haft fyrir sið, líkt
og fólkið sem við sáum í
Drepung, ag fara í musteri á
stórhátíðum og öðrum heligi-
dögum, einungis af því að
þetta var viðtekin venja. Efcki
er trúin henni mikig hjartans
alvörumál en samt er hún
hlynnt trúarbrögðum sínum,
svo sem vænta má Hún sagðist
ekki framar geta trúað því að
i’llir andar eða góðir réðu fyr-
ir náttúrunni enda hefði hún
fengig undirstöðuþekkingu í
náttúrufræðj, en þessu sagð-
ist hún hafa trúag eins og
nýju neti j æsku sinni. Þá voru
vættir fjallanna ekkj daufir
draugar í huga hennar, heldur
jafn raunverulegir og jóla-
sveinarnir, eða Sanktj Kláus.
sem færir bömum gjafir á jól-
um, en reyndar höfðu þeir eng-
ar g.iafir að færa heldur vonda
drauma og ótta.
En hversu langa leið sem
þessj fallega og gáfaða kona
var komin frá myrkfælnj bam-
æskunnar og hindurvitnum,
mun hennj alla ævi. sem hún