Þjóðviljinn - 28.08.1966, Side 2

2 SlÐA — ÞJÓÐVILJXKW — Sunmidagur 23. ágást 1366.
Mggjg

.
V
■ :
ili^w
■*z,
VtftíJV Sf&!
'*y‘
Hópurinn virðir fyrir sér Sví naíellsjökul. — Ljósm. J.E.
Sunnudagurinn var hvíld ardagur. — Ljósm. P.Þ.
GENGID A ORÆFAJOKUL
Nú þegar bifreiðaslóðir liggja um óbyggðirnar þvert og endilangt má til tíðinda telja
ef nokkur nennir að ganga á fjöll — hvað þá heldur ef um er að ræða hæsta fjall landsins
— Fyrir skömmu stóðu tveir starfsmenn Þjóðviljans á Öræfajökli:
Draumur sérhvers flallgöngu-
manns er, má telja víst, sá
að klífa hassta tindinn —
draumur hvers eiginlegs ferða-
manns sá að líta augum feg-
urstu og sérkennilegustu lend-
ur. Öræfajökull sameinar að
rnargra áliti hvorttveggja, að
fv;,gra þrátt fyrir stórleik sinn
einn fegursti blettur iandsins
okkar — og jafnframt sá hæsti.
Við félagamir áttum þennan
Og,. okkur féll það í
skáut, umfram marga fjalla- og
ferðamenn, aö sjá hann rætast.
□
Nokkrir félagar í Flugbjörg-
unarsveitinni í Reykjavík tóku
sig saman og stofnuðu til þess-
arar ferðar, ákveðið var að
takmarka' þátttakendafjölda við
níu menn — og var hvert sæti
fljótt skipað og hafa áreiðan-
lega færri komizt að en vildu.
Föstudagskvöldið 12. ágúst sl.
mættum við félagamir níu á
Reykjavíkurflugvelli — og þeg-
ar við höfðum tekið myndir
(fyrstu myndimar í ferðinni, en
ekki síðustu) — hver af öðrum,
stigum við upp í Dougias-flug-
vél Flugsýnar.
Flugvélin hóf sig til flugs
eins og gráblár ránfugl, og
hnitaði hálfhring yfir Seltjam-
amesið og fyrir Gróttu — og
skerin í Skerjafirðinum glóðu
sem lýsigull í kvöldsólinni.
Hvar í veröldinni gefur að líta
fallegri bæ en Bessastaði. —
Og áfram flugum við, yfir
Lönguhlíðamar og Brennisteins-
fjöllin. — Þegar austur yfir
Kambabrún kom beindi rán-
fuglinn okkar flugi sínu á haf
út — gulmósku brá á sjóinn
þar sem framburður ölfusár
litaði hann langt á haf út.
Ekki var þessi krókur á flugi
flugvélarinnAr þá gerður til
þess að sýna okkur Surt íham;
gos lá alveg niðri í þetta sinn.
Flugvélin lenti á Vestmanna-
eyjarflugvelli eftir stórkostlegt
hringflug yfir eyjunum, sem
skörtuðu sínu fegursta, sem og
landið allt sem við sáum á
flugi okkar þessa kvöldstund.
Á leiðinni frá Vestmannaeyj-
um til Fagurhólsmýrar ríkti
töluverð spenna og eftirvænt-
ing í ílugvélinni. Svo hafði til
talazt aþ flogið yrði yf.ir
Hvannarjalshnúk, ef skýjafar
leyfði; það átti að vera eins-
konar forspil að göngunni
morguninn eftir, en þrátt fyrir
góða veðrið reyndist hríúkur-
inn skýjum hulinn.
□
Þegar til Fagurhólsmýrar
kom beið okkar hlaðið kaffi-
borð hjá Helga bónda, sem
reyndist okkur höfðingi heim
að sækja, jafnframt því sem
hann á allan hátt greiddi fyrir
- ter& ■ okkar. —...' '
Frá Fagurhólsmýri var okkur
ekið í tveimur jeppum vestur
að Sandfelli, þar sem við reist-
um tjöld okkar í túnfætinum á
lyng- og mosaþembummjúkum.
Um kvöldið gat ég ekki stillt
mig um að skoða lítillega bæj-
arsteeðið og bæinn Sandfell —
enda þótt svefntími væri stutt-
ur framundan.
Þegar við gengum yfir h'álf-
fallna túngirðingung við Sand-
fellsbæinn, skauzt okkur í hug:
Hverjir erum við sem óvirðum
þennan hröriega stað, þetta
„einskis manns land”, og við
stigum til baka, og tókum á
okkur krók og gengum heim
tröðina.
Hvað hreif fólkið af þessum
bæ — þessum fagra bletti? —
Rafmagn, steyptar götur, gler
— ryk undan skósólum f jöldans
— hvað gat komið í staðinn
fyrir frjálsræðið? — Var það
einangrun fátæktarinnar? —
Hver urðu öriög þessa fólks?
Hér hefur einhverju sinni
verið kirkja óg enn sér móta
fyrir litlum kirkjugarði, grasi-
grónum, milli bæjar og útihúsa,
sem eru eins og krappir hólar
í túninu, hálffallin.
Einu sinni hefur þó verið
líf og fjör á þessum stað.
1 ferðabók W. L. Watts, þess
er fyrstur fór yfir þveran
Vatnajökul, svo vitað er og
skjalfest, árið 1875, segir:
„Sandfcll stendur við rætur
Öræfajökuls. Að baki gnæfa
gróðurlaus fjöll úr þéttri sam-
bryskju af eldfjallaösku oggos-
grýti, en presti (séra Stefán
Björnsson frá Árnanesi) er
ekki svo mikil vorkunn, þótt
umhverfið sé ömurlegt, því að
hann á þá alfallegustu konu,
sem ég hef scð á fslandi (Andr-
ea Lúðvíksdóttir Knudsen)“.

Svartifoss í öræfum. — Gárungar nefna hann Þjóðleikhúsfoss. — Ljósm. J.E.
1 einu bæjarhúsanna er stoð
ein sívöl, sennilega hluti siglu-
trés úr strandskipi og eins og
svo mörg gömul bæjarhús í
öræfum eru þessi hús að miklu
leyti byggð úr rekatrjám og
skipaviði.
Við snúum til baka í tjald-
stað, en lítum þó einu sinni
við í kveðjuskyni — hið eina
sem nokkum veginn hefur
staðið af sér tímans tönn er
kirkjugarðshliðið — óg efsf'á
því trónar hvítur trékróss og
ber við svartar skriður Sand-
fellsins. >
Klukkan fjögur morguninn
eftir fórum við á fætur, tók-
um saman það sem við ætl-
uðum að hafa með okkur á jök-
ulgöngunni, mötuðumst, en um
klukkan fimm lögðum við í
fyrsta áfangann. Brekku eftir
brekku mjökuðumst við upp
— og eftir því sem ofar
dró fríkkaði útsýnið og þegar
sólin sendi geisla sína yfir
grundimar og gyllti fjöllin í
vestri, þá fór ferðin að ganga
verr, því útsýnið heillaði okk-
ur gjörsamlega — við gengum
svo að segja með myndavélam-
ar fyrir augimum.
Þegar við komumst upp úr
giljunum og gengum heiðar-
öxlina, blasti Falljökullinn við
fyrir fótum okkar, hvítur sem
mjöll og kolsprunginn og
hrikalegur — og utan í öræfa-
jökli ofarlega gnæfði tindur
einn ægifagur. Tindur þessi er
nafnlaus, en Ingólfur Isólfsson
nefnir hann Höggið. Vestarrísa
Hrútfjallstindar, lítið síðri að
fegurð.
En þetta er þó aðeins um-
gjörðin að demantinum í skín-
andi kórónu landsins, því uppi
yfir öllú þessu rís Hvannadals-
hnúkur. — I myndabók Al-
menna bókafélagsins „Vatna-
jökull“ segir:
„Hnúkurinn er „hestfjall“ að
lögun og veit hausinn til aust-
urs, hvasst hamraþil með
mjallhvítan ennistopp. Annars
tekur hnjúkurinn á sig margar -
myndir, eftir veðri og dag-
tíma. Hann glóir sem rauðagull
mót djúpblárri heiðríkju að
morgni dags, en að aftni get-
ur hann verið gneyptur og
mjallrokinn með flöktandi
kvöldsólarskin og regnbogaliti
í kófinu. Oft er hájökullinn f
heiðskíru þótt allt sé á kafi
í skýjum hið neðra. Hann
verpur af sér skýjum, svo sem
í Konungsskuggsjá segir um
Grænlandsjökul”.
Og það var einmitt í þannig
veðri sem við áttum eftir að
sjá hann gnæfa upp úr flóka-
'teppi hvítra skýja með; raðir
tinda, sem minntu á heiðurs-
vörð voldugs þjóðhöfðingja, allt
í kring.
Þegar við komum í skerin
við jökulröndina sameinaðist
hópurinn og mataðist. Síðan
bundu menn sig saman þrír
og þrir, með íshaka í höndum.
Svo var lagt á jökulinn,
þrætt fyrir sprungúr, stokkið
yfir sumar, þær mjóstu. —
Gangan er erfið og brattinn
drjúgur. Og nú er sólin komin
hátt á loft og brekkumót flétj-
ast út; allt rennur saman í
einn samfelldan hallanda, —
og sprungumar sjást trauðla
fyrr en að þeim er komið, sum-
ar eru svo djúpar að við eygj-
um ekki botn. Það tekur tíma
að klöngrast yfir sumar þeirra;
og það þarf að tryggja
hvem mann og gæta að í
hverju spori, en samt gefum
við okkur tóm til að njóta
landsins sem blasir við fyrir
'fótum okkar. Víðast og fegurst
er útsýnið til vesturs — Skeið-
arárjökull, fagurlega formaður,
og hvilir ró og tign yfir hon-
um — og hið næsta okkur
hinn umbylti Falljökull. Skafta-
fellsfjöllin eru ekki há miðað
við hið háreista umhverfi, —
en falleg eru þau. Og vest-
ar sjáum við Hágöngur í Vatna-
jökli eins og heiðbláan þrí-
hyrning og Geirvörtur eru fríð-
leiksfjöll, eins og nafnið bend-
ir til — og baksviðið myndar
Háabunga, sem gnæfir hvít við
heiðbláan himin. „öll sú dá-
semd augu barnsins seiddi“ —
og þarna upp af sandinum rfs
hæsta standberg á íslandi —
Lómagnúpur.
Vötnin byltast að brunasandi
bólgnar þar kvikan gljúp;
Iandið bér sér á Tireiðum
herðum
bjartan og svalan hjúp;
jötuninn stendur með járnstaf
í hendi
jafnan við Lómagnúp,
kallar hann mig, og kallar hann
þig ...
kuldaleg rödd og diúp.