Þjóðviljinn - 04.11.1966, Qupperneq 4

4 SlÐA — ÞJÓÐVILJINN — Föstudagur 4. nóvember 1966.
Otgeíandi: Sameiningarfloktoux alþýöu — Sósíalistaflokk-
urinn.
Ritstjórar: ívar H. Jónsson (áb). Magnús Kjartansson,
Sigurður Guðmundsson.
Fréttaritstjóri: Sigurður V. FriðbJófsson.
Auglýsingastj.: Þorvaldur Jóhannesson.
Sími 17-500 (5 Iínur). Askriftarverð kr. 105.00 á márniði. Lausa-
söluverð kr. 7.00..
Flokksþingið
lyjóðviljinn býður í dag velkomna til flokksþings
fulltrúa úr öllum landshlutum á 15. þing Sam-
einingarflokks alþýðu — Sósíalistaflokksins. Þing
flokksins hafa jafnan vakið almenna athygli og
svo ér einnig nú. Flokkurinn og fylgismenn vænta
af flokksþinginu forystu og mótunar á starfsáætl-
un og starfsháttum flokksins á hverjum tíma, ræki-
legs mats á stjórnmálaástandinu og ákvarðana um
hvérnig við skuli brugðizt; þar kemur saman
reynsla og þekking flokksmanna frá starfi þeirra
í þéttbýli, í borg og kaupstöðum, í kauptúnum og
sveitum; flokksmenn sem sjaldan hittast vegna
fjarlægðar og starfs finnast, og nýir forystumenn
kynnast hinum sem fyrir eru og er það hvorum
tveggja nauðsyn. Andstæðingablöð alþýðumál-
staðarins, blöð herstöðvaflokkanna, kyrja áróðurs-
sönginn um Sósíalistaflokkinn heldur hærra en
venjulega í tilefni af flokksþinghaldi, söng sem er
svo undarlega ósamkvæmur sjálfum sér, að sung-
ið er í annarri röddinni um algert áhrifaleysi þessa
flokks, hann sé nú alveg að gefa upp öndina og ráði
engu framar; en hin röddin fullyrðir jafnharðan
að með einhverjum göldrum sé það einmitt Sósí-
alistaflokkuririn sem alltaf hafi öll völd og ráð
í öllum samtökum sem sósíalistar starfi í.
/THviskeið Sósíalistaflokksins það sem af er hefur
verið stormasamur tími í íslenzkum stjórn-
málum, aldrei munú hafa orðið jafnmiklar brey’t-
ingar á íslenzku þjóðfélagi á jafnskömmum tíma
og undanfarna þrjá áratugi. Sósíalistaflokkurinn,
og þau fjöldasamtök sem sósíalistar hafa starfað í,
hefur átt ríkan þátt í þeim breytingum sem orðið
hafa til þess að hefja alþýðu landsins og bæta kjör
hennar. Áhrif Sósíalistaflokksins á þjóðmálin urðu
þó sérstaklega áberandi eftir hina miklu kosninga-
sigra flokksins 1942, en þá reis flokkurinn upp úr
ofsóknum og hvers konar erfiðleikum sem tíu
manna þingflokkur á 52 manna Alþingi, og fékk
fjóra menn kjörna í bæjarstjórn Reykjavíkur. Það-
an var stutt í nýsköpunarstjórnina, fyrstu þing-
stjórn íslenzka lýðveldisins, en þeirri stjórn lagði
Sósíalistaflokkurinn til nýsköpunarstefnuna sem
lagði grundvöll að sókn þjóðarinnar að lók-
inni heimsstyrjöldinni. Frá síðari árum skal
minnt á farsæla forystu Lúðvíks Jósepssonar sem
sjávarútvegsmálaráðherra að stækkun landhelg-
innar 1958, einn stærsta sigur íslenzkrar sjálfstæð-
isbaráttu undanfarna áratugi; hagsmunabaráttu
verkalýðshreyfingarinnar, þjóðfrelsisbaráttuna, og
stofnun Alþýðubandalagsins og starf.
Oósíalistaflokkurinn hefur þegar ritað nafn sitt
^ skýrum stöfum í íslandssögu tuttugustu aldar.
Því er hverjum fulltrúa á flokksþingi hans lögð
þung ábyrgð á herðar; þeir hafa í höndum sér mót-
un og ávöxtun hins mikla ávinnings sem þúsund-
ir íslenzkra alþýðumanna og sósíalista hafa stofn-
að til með starfi sínu í Sósíalistaflokknum og al-
þýðusamtökunum sem voru undanfari hans. Megi
starf og árangur 15. flokksþingsins verða á þann
veg að íslenzkri alþýðu, íslenzkum þjóðfrelsismál-
stað nýtist sem bezt. — s.
® Á landsfundi Alþýðubandalagsins,
sem haldinn var hér í Reykjavík
um síðustu helgi, var samþykkt
ítarleg stefnuyfirlýsing í allmörg-
um köflum. Verður hún birt hér í
blaðlnu næstu daga.
• í dag er birtur inngangur stefnu-
yfirlýsingarinnar og kaflarnir um
efnahagsmál og uppbyggingu at-
vinnulífsins.
• Á morgun birtast kaflarnir um
landbúnað, iðnað og hagsmuna-
og mannréttindamál og verka-
lýðsmál. Aðrir hlutar stefnuyfirlýs-
ingarinnar síðar.
$tefnuyfírlýsing Alþyðubandalagsins
Inngangur
Alþýðubandalagið berst fyrir
því, að landinu verði stjórnað
með hag og heill alþjóðar fyr-
ir augum.
Alþýðubandalagið berst fyrir
auknu lýðræði og jafnrétti á
öllum sviðum þjóðiífsins. Auka
verður *áhrif almennings á
stjóm Iandsins með því meðal
annars að Iögbinda þjóðarat-
kvæðgreiðslu um mikilvæg
mál, þegar tilskilinn fjöldi
þingmanna eða kjósenda krefst
þess. Koma verður í veg fyrir
einokun fárra manna á stjóm-
tækjum efnahagskerfisins og
skapa sem mest lýðræði i efna-
hags- og atvinnulífi. Æskufólki
verður að skapa fullt efnahags-
legt jafnrétti tH menntunar
með námslaunakerfi og jafna
verður aðstöðu manna til að
njóta lífsgæðanna með rétt-
Iátari skiptingu þjóðartekna.
Alþýðubandaiagið tehir það
eitt helzta hhitverk sftt að
verja sjálfstæði þjóðarinnar
gegn hvers konar erlendri á-
sælni og knýja fram breytta
stefnu I sjálfstæðismáium ts-
lendinga, nýja og óháða utan-
ríkisstefnu.
Ef fslendingar eiga að varð-
veita þjóðemi sitt og þjóð-
menningu verður framvegis að
tryggja, að allar menningar-
miðstöðvar í landinu séu unð-
ir íslenzkri stjóm. Einnig verð-
ur þjððin að hafa fullt og ó-
skomð umráð yfir atvinnulífi
landsins, auðlindum þess og
efnahagskerfi. Alþýðubandalag-
ið er eindregið andvígt þeirri
stefnu að hleypa erlendum auð-
hringum í íslenzkt atvinnnlíf.
Atvinnutæki og náttúraauðæfi
á fslandi eiga landsmenn ein-
ir að eiga. Jafrrframt ber að
stefna að þvi, að landgrunnið
umhverfis fsland verði friðað
fyrir rányrkju og hagnýtt af
fslendingum einum.
Þjóðin verður að móta nýja
og sjálfstæða stefnu í utanrík-
ismálum í stað þess að eftir-
Iáta erlendu stórveldi ákvörð-
unarvald um afstöðu fslands á
alþjóðavettvangi. Afnema verð-
ur herstöðvar á fslandi, og fs-
lendingum ber að segja slg úr
Atlanzhafsbandalaginu strax og
samningstímabilinu lýkur. Þjóð-
in þarf að taka virkan þátt f
störfum Sameinuðu þjóðanna
og efla norrænag samvinnu á
sem flestirm sviðum. Jafnframt
eiga íslendingar að stuðla að
þvi, að öll hemaðarbandalög
verði leyst upp og fordæma af-
dráttarlaust beitingu hervalds
f samskiptum ríkja hvar sem
er í hciminum og hver sem í
hlut á.
Alþýðubandalagið álítur það
höfuðnauðsyn, að tekin verði
upp heiidarstjóm á þjóðarbú-
skapnum samkvæmt fyrirfram
gerðum áætlunum til lengri og
skemmri tíma. f stað þess *ð
iáta blind peningalögmál og
gróðasjónarmið ráða stefnunni,
verður að skipuleggja fjárfest-
inguna með hag alþjóðar fyrir
augrum. Víðurkenna þarf for-
ystnhlutverk ríkisvaldsins í at-
vinmimálum og gera verður
haldgóðar ráðstafanir til að
stöðva hinn sívaxandi fólks-
flótta utan af landi og inú á
Faxaflóasvæðið. Setja ber inn-
flutningsverzlunina undlr yfir-
stjórn cg eftiriit hlns opinbera
til þess að hefta sem mest
gróða milliliða á kostnað al-
mennings, og ríkið á sjálft að
annast mikilvægar greinar inn-
flutningsverzlunarinnar. Jafn-
framt ber að taka útflutnings-
verzlunina undir eftiriit og yf-
irstjóm rikisins tii þess að
tryggja sem víðtækasta mark-
aðskönnun erlendis.
Alþýðubandalagið leggur á
það áherzlu, . að ríkisvaldið
stuðli að félagslegri lausn hinna
margvíslegu vandamála nú-
tímaþjóðfélags. Komið verði á
Iífeyrissjóði og ókeypis heil-
brigðisþjónustu fyrir alla lands-
menn. Sérstaklega ber að
tryggja framfærslurétt barna
og öryrkja, einstæðra mæðra og
ekkna. Húsnæðisvandræði al-
mennings séu ekki gróðalind
húsaleiguokrara og fasteigna-
braskara. Efld sé félagsleg
hyggingarstarfsemi og nægar
leiguíbúðir reistar. Gert verði
stórátak ti! að bæta aðstöflu
kvenná til þátttökn i atvinnu-
lífinu og tryggt að reist séu
nægilega mörg dagheimili, leik-
skólar og vistheimili fyrir böm.
Alþýðubandalagið er til þess
stofnað að vera á stjómmála-
sviðinu málsvari verkalýðs-
hreyfingarinnar og alira vinn-
andi manna við sjó og í sveít,
vera þeim samtakavopn í bar-
áttu þeirra fyrir hagsmunum
sinum og réttindum. Alþýð'i-
bandalagið vill samhæfa bar-
áttu sína þörfum og heill
vinnandi stétta til þess að
tryggja fulla atvinnu í landinu
og veifa alþýðunni meiri og
réttlátari hlutdeild í þeim auði,
sem hún skapar.
I einstökum atriðum er
stefna Albýðubanöaláesins
bessi:
Efnahagsmál
í efnahagsmálum hefur stefna
núverandi rfkisstjórnar reynzt
alröng og hættuleg.
Hún hefur leitt til hfaðvax-
andi dýrtíðar og verðbólgu.
Samtök Iaunþega hafa ekki
treyst sér til að semja um
launakjör nema til stutts tíma
f einu og verkföll hafa verið
tíð.
Efnahagsstefna ríkisstjómar-
innar hefur leitt til stjómleys-
is í fjárfestingarmálum, taum-
lausrar eyðslu á gjaldeyri og
bnasks f viðskiptum m. a. með
fbúðarhúsnæði.
Efnahagsstefnan hefur leitt
til þyngri beinna og óbeinna
skatta á almenningi en lækk-
aðra skatta á gróðafélögum.
Alþýðubandalagið telur að
breyta þurfi um stefnu í efna-
hagsmálum í grundvallaratrið-
um. Það leggur áherzlu á að ný
stefna f efnahagsmálum verður,
ef vel á að, takast um fram-
kvæmd hennar, að byggjast á
gagnkvæmu samstarfi ríkis-
valdsins og samtaka launafólks
f landinu. Grundvallarskilyrði
slíks samstarfs er að sjálfsögðu
að hiu fjölmennu samtök
launafólks beri traust til ríkis-
stjómarinnar og finni í reynd
að ríkisvaldið vill réttlátt sam-
starf'.
Annað höfuðskiiyrði nýrrar
stefnu í efnahagsmálum er að
horfið sé frá því skipulagsleysi
sem nú er kallað frelsi, en
unnið markvisst samkvæmt a-
ætlun að uppþyggingu ogfram-
kvæmdum í landinu. Þannig
verði gorðar áætlanir um þjóð-
arbúskapinn til lengri og
skemmri tíma og framkvæmd-
um raðað í samræmi við hags-
muni þjóðarheildarinnar og á
þann hátt tryggð æskileg þró-
un þjóðarbúskaparins á sem
flestum sviðum. Tryggja þarf
framkvæmd slíkra áætlana með
ákveðnum ráðstöfunum í fjár-
málum ríkis og lánastofnana.
Alþýðuþandalagið telur að
miða verði stefnu í efnahags-
málum við það, að allar helztu
framleiðslugreinar atvinnulífs-
ins búi við öruggan reksturs-
grundvöll, svo að hægt sé að
tryggja fulla nýtingu fram-
leiðslutækja þjóðarinnar og
næga atvinnu handa öllum.
Það telur, að ekki geti verið
um að ræða neina eðlilega
samkeppni á milli innlendrar
og erlendrar framleiðslu á
meðan verðlagsþróun hér á
landi er allt önnur, en í helztu
viðskiptalöndum okkar.
Alþýðubandalagið telur, að
nú þegar þurfi að gera m.a.
eftirfarandi ráðstafanir til ■ að
hamla gegn verðhækkunum og
draga úr dýrtíð:
1. Að vextir verði lækkaðir.
2. Söluskatti verði létt af brýn-
ustu nauðsynjavörum.
3. Álagning verði lækkuð i
ýmsum greinum og dregið úr
verzlun arköstnaði.
4. Ibúðarhúsnæði verði lækkað
í verði með víðtækum ráð-
stöfunum ríkisvaldsins og
brask með fbúðarhúsnæði
heft.
5. Ráðstafanir gerðar til að
tryggja hóflega húsaleigu.
6. Eftirlit með verðlagi verði
stóraukið, m.a. með sam-
starfi við almannasamtök.
Þá telur Alþýðubandalagið
að óhjákvæmilegt sé, að ríkis-
valdið hafi örugga yfirstjóm á
utanríkisviðskiptum þjóðarinn-
ar og að þess verði vandlega
gætt að sala á útflutinings-
vörum og innkaup á vörum til
landsins séu í samræmi við
hagsmuni þjóðarheildarinnar,-
en sérhagsmunir látnir víkja.
Uppbygging
atvinnulífsins
Framfaraáætlun.
Alþýðubandalagið leggur 4-
herzlu á, að gerð verði . sem
fyrst ýtarleg framkvæmda- og
framfaraáætlun fvrir þjóðina
alia. •
Slíka áætlun þarf að gera í
nánu samstarfi við fulltrúa at-
vinnuveganna og samtök vinn-
andi fólks og fulltrúa hinná
einstöku héraða. Leggja þarf
áherzlu á, að þróun atvinnulífs-
ins verði með eðiilegum hætti
um land allt jafnhliða þvi að
gerðar séu sérstakar ráðstafan-
i'r f atvinnumálum þeirra
byggðarlaga, þar sem samdrátt-
ur eða stöðvun hefir átt sér
stað að undanfömu, og þannig
unnið gegn fólksflótta frá
landsbyggðinni til höfuðborgar-
svæðisins.
Albýðubandalaeið telur, að
raunhæfasta leiðin til aðtrvggia
aeskilega þróun atvinnulffsins.
og jafnframt grundvallarsk'1-
yrði byggðaiafnvægis, sé að
ríkisvaldið hafj forusbi um
uppbyggingu atvinnulífsins.
samkvæmt áætlunum. Reynslan
hefir sýnt að þar sem þröng
gröðasjónarmið ráða staðsetn-
ingu atvinnutækja, má búast
við að þau velji jafnan mestu
þéttbýlissvæðin.
Landhelgismálið.
Alþýðubandalagið telur, að
samningar núverandi ríkis-
stjómar við Breta og fleiri
þjóðir þar sem m.a. er ákveðdð
að Islendingar séu háðir sam-
þykki Alþjóðadómstólsins um
stækkun landhelginnar, séu
nauðungarsamningar og ekki
bindandi fyrir íslenzku þjóðina
og að vinna verði að því, að
þeir samningar verði formlega
felldir niður hið fyrsta.
Alþýðubandalagið telur, að
nú þegar beri að gera ráðstaf-
anir til þess að draga úr of-
veiði útlendinga á smáfiski á
fiskimiðunum við landið. 1
því skyni verði fyrst tafarlaust
leitað eftir samstarfi við aðrar
þjóðir um nauðsynlegar að-
gerðir, í þessum efnum. Jafn-
framt notfæri Islendingar sér
réttarlega aðstöðu til nauðsyn-
legra friðunarráðstafana sem
jöfnum höndum séu miðaðar
við fiskifræðileg rök i málinu
og efnahagslega þörf þjóðar-
innar.
Alþýðubandalagið telur, að
vinna beri að því að íslend-
íngar einir hafi fullkomin yfir-
ráð yfir öllu landgrunrtinu við
Island og telur rétt að þegar
verði hafizt handa um að skipu-
leggja fiskveiðamar á öllum
Iandgrunnssvæðunum.
Útflutningsiðnaður.
Alþýðubandalagið telur, aö
eitt mikilvægasta atriði í ís-
lenzkum atvinnumálum sé að
stórauka fullvinnslu á íslenzk-
um framleiðsluvörum til út-
flutnings.
I þfeim efnum ber fyrst og
fremst að leggja áherzlu á
vinnslu sjávarafurða og ýmissa
framleiðsluvara landbúnaðarins.
Alþýðubandalagið telur, að
ríkisvaldið eigi að hafa for-
göngu um slíka uppbyggingu
atyinnulífsins, m.a. með útveg-
un hagstæðra stofnlána, með
ódýrri tækniþjónustu og með
þvi að haga viðskiptamálum
þjóðarinnar á þá lund, að
tryggja megi örugga markaði
fyrir framleiðsluna fyrstu árin,
eða þar til úrvalsgæði hinnar
íslenzku framleiðslu hafa feng-
ið fulla viðurkenningu á mörk-
uðum erlendis.
Sjávarútvegsmál
Höfuðáherzla verði lögð á
aukinn fiskiðnað. Þannig verði
stefnt að því að stórauka, út-
flutningsvarðmæti sjávarafurða.
Til þess verði gerðar eftirtaldar
ráðstafanir:
1. Fjölgað verði niðurlagning-
arverksmiðjum.
2. Söltun á síld verði aukin
svo sem tök eru á.
3. Hraðfrysting á síld til út-
flutnings verði stóraukin.
4; Komið verði upp full-
kömnum niðursuðuverksm.,
sem sjóði niður síld og aðr-
, ar sjávarafurðir.
5. Byggð verði lýsisherzlu-
verksmtðja.
6. Komið /erði á fót nokkrum
stöðvum til reykingar á
síld og öðrum fiski, sem
vel, hentar til reykingar.
7. Komið verði á fót fullkom-
Framhald á 7. síðu.