Þjóðviljinn - 30.12.1966, Side 5

Föstudagur SO. desember 1966 — ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA g
130 miljónir króna vantaði til þess að
fullnægja umsóknum um íbúðarlán
ö Þegar síðustu úthlutun Húsnæðis-
málastjórnar lauk, kom í ljós að 650 um-
sækjendur, sem uppfylltu öll skilyrði til lána
frá Húsnæðismálastjórn, höfðu enga úrlausn
fengið. Vantaði hvorki meira né minna en
1 30 miljónir króna upp á að hægt væri að
fullnægja umsóknum. Eru þeir umsækjend-
ur sem engin lán fengu í mjög miklum
vanda staddir.
Þjóðviljmn hefur snúið sér
til Gnðmundar Vigfússonar.
fulltrúa Alþýðubandalagsins í
Húsnæðismálastjóm, og beðið
harm að greina nánar frá þess-
ari sfðustu lánveitingu.
— Þessari sfðari lánveitingu
á þessu ári lauk rétt fyrir jól,
sagði Guðmundur, og nam hún
alls 162 miljónum króna. Af
upphseðinni fór röskur helm-
ingur, eða 84 miljónir króna,
í almenn viðbótarlán og við-
bótarlán til meðlima verkalýðs-
félaga, en þá voru aðeins eftir
78 miljónir króna til nýrra lána.
Sökum þess að augljóst var að
sú upphseð myndi engan veginn
nægja var gripið til þess ráðs
að 6kammta naumt. Engin ný
viðbótarián voru veitt til með-
lima verklýðsfélaga; þau voru
látin bíða til næstu lánveitingar
sem vaentanlega verður í vor.
Einnig voru veitt lægri lán en
ráð var fyrir gert. Lánaréttur
þeirra sem hófu framkvæmdir
1965 er nú 280.000 kr. á íbúð,
ef Æriepo „fá óskert lán og eru
ekrki félagar í lffeyrissjóði.
Lánarétiwr þeirra sem byrjuðu
á árinu 1966 er 340.000 kr. á
íbúð. Sá mismunur stafar af
hækkun byggingarvisitölliu sem
orðið hefur frá 1. júli 1964, en
í lögum er ákveðið að lánsupip-
hæðin skuli endurskoðtið áriega
í samræmi við vísitöiu bygging-
arkostnoðar. Vegna fjárskorts-
ins nú náðu byggingarlán til
þeirra sem hófu íramkvæmdir
1966 ekki helmingi lánsupp-
hæðarinnar, þ<>tt svo sé til ætl-
azt í lögum, heldur var það ráð
tekið að veita aðeins 140.000
kr. byrjunarlán einnig til þeirra
sem hófu framkvæmdir 1966,
þótt lánsrétturinn væri 170.000
kr., auk þess sem viðbótarlán
ta meðlima verklýðsfélaga voru
ekki heldur veitt, eins og ég
sagði áðan.
Þrátt fyrir þessa naumu
skömmtun, fengu 650 trm-
sækjendur í fullum rétti enga
úriaosn.
— Voru þessi lán efcki eirmig
veitt óvenju seint?
— Jú, venjulega hefur síðari
lánveiláng farið fram í septem-
ber-október. Ástaaðan er sú að
þegar umsóknir voru kannaðar
í haust kom þegar í ljós að
fjármagnið mundi engan veginn
hrökkva til, fullgildar umsókn-
ir voru 1000-1100. Því var á-
kveðið að skýra ríkisstjóminni
frá því hvemig ástatt væri og
fara fram á ráðstafanir til þess
að jafna metin. Væntanlega
hefur ríkisstjórnin kannað
málin, m.a. með viðræðum við
Seðlabankann, en órangur varð
enginn; Húsnæðismálastjóm
varð þvi að láta sér
nægja það fjármagn sem
hún hafði sjálf yfir að
ráða. En sú niðurstaða ríkis-
stjómarirmar barst ekki fyrr en
um miðjan nóvember, og þá
fyrst var unnt að taka um-
sófenimar til afgreiðslu. Vegna
þessara stórfelldu vandræða
greip Húsnæðismálastjóm til
þess ráðs í lok úfhlutunarinn-
ar að veita lán upp á 38 milj-
ónir króna í viðbót við fjárráð
þessa árs; fá lántakendur til-
kynningar um þessi lán milli
jóla og nýárs og koma þau til
greiðsJu í janúarmánuði — af
tekjum lánakerfisins í þe»m
mánuði.
— En hvað kemur til að fé
þrý'tur nú, eftir að tvívegis hof-
ur verið hægt að fullnægja öll-
um fullgildum umsóknum og
eftir allt skrum stjómarvald-
anna um að eftirieiðis yrði
hægt að tryggja öllum úrlausn?
— Ég tel að ástæðumar séu
þrennar. í fyrsta lagi dró mjög
úr nýbyggingum þegar lögin
voru endurskoðuð og vitað að
lán myndu hækka — menn
kusu að bíða eftir auknum
lánsmöguleikum. Því voru um-
sóknir færri en eðlilegt var
haustið 1965 og vorið 1966. En
eftir að lögin voru komin
treystu menn á að við bau yrði
staðið í verki og réðust í vax-
andi framkvæmdir við fbúða-
byggingar. önnur ástæðan er
skipulagsleysið í lóðaúthlutun,
ekki sízt í Reykjavfk. Hér er
lóðaúthlutun með. þeim hætti
að eitt árið er ef til vill sama
og engu útblutað, eins og 1964,
en annað órið þeim mun meiru,
ef til vill sem svarar tveggja
ára þörfum. Þannig er nú allt
hið stóra Árbæjarhverfi i lána-
kerfinu; flestar íbúðir þar eru
orðnar fokheldar. I þriðja lagi
er álagið mun meira en gert
var ráð fyrir í upphafi. Tekju-
stofnar húsnæðismálastjómar
voru við það miðaðir að veitt
'yrðu lán til 750 íbúða á ári, en
Iffeyrissjóðakerfið átti þá að
vera sjálfstætt og sjá um lán
til 500 íbúða. FélagsrpQnn líf-
eyrissjóðanna undu hinsvegar
ekki þessum áformum og fengu
því framgengt að þeir eigi rétt
á húsnæðismálastjómarlánum
einnig eftir föstum reglum. Því
hvílir meginþorri allra fbúða-
bygginga í landinu ennþá á
Húsnæðismálastjóra, þótt tekj-
umar rísi ekki undir því álagi.
— Eru ekki feiknarlegir örð-
ugleikar hjá þeim 650 umsækj-
endum sem enga úrlausn
fengu?
— Það liggur í augum uppi.
Margir treystu þvi að þeir
myndu nú fá lán, eftir að unnt
hafði verið að fullnægja öllum
lánshæfum umsóknum í tvö
skipti. Margir höfðu tekið
bráðabirgðalán í bönkum og
annarsstaðar í trausti þess að
fá lán hjá Húsnæðismálastjóm
og eiga að standa skil á þessum
lánum um éramótin; aðrir eru
skuldbundnir byggingameistur-
um og öðrum að greiða upp í
verðmæti keyptrar íbúðar. Von-
brigði og vandræði þeirra sem
enga úriausn fengu eru augljós.
Mikil hætta er á þri að fjöldi
fólks missi fbúðir sem það hafði
fest kaup ó eða ráðizt í bygg-
ingu á. Þess eru dæmi að allar
eða nær allar fbúðir í heílum
stigahúsum eru að fara f söbj
vegna þess að eigendur sjá efcki
fram á að þeir geti haldið þeim.
Guðmundur Vigfússon
Hliðstæð vandræði eru hjá
ýmsum byggingameisturum sem
selt höfðu íbúðir til einstak-
linga í trausti þess að fá greitt
í haust og bundið sér þunga
skuldabagga á meðan. Enn má
nefna að þess eru dæmi að
byggingavöruverzlanir, t.d.
Kaupfélag Eyfirðinga, hafa lán-
að mönnum byggingarefni út á
væntanleg lán — hætt er við
að sú mikilvæga þjónusta
skerðist eftir vonbrigðin nú,
og getur bað haft neikvæð á-
hrif á byggingaþróunina.
— Var ekki erfitt að ákveða
lánveitingamar við þessar að-
stæður?
— Það var auðvitað afarerfitt
og raunar ógerlegt. Húsnæðis-
málastjóm hefur festar regliur
sem hún fer eftir við mat á
umsóknum, en þær reghir
hrökkva auðvitað ekki til þegar
Framhald á 7. siðtx.
Rætt við Guðmund Vigfússon um síðustu
lánveitingu Húsnæðismálastjórnar
»ð reyna að fara að átta okk-
ur“.
Greinarhöfundur ræðir
nokktið nánar um hina gegnd-
arlausu spillingu sem við-
gengst í skjóli hins banda-
ríska hemims í Suður-Viet-
nam. Hann telur að ástandið
hafi að þessu leyti verið mun
skárra í valdatíð hinnar al-
ræmdu Diem-fjölskyldu; þá
hafi a.m.k. ekki verið jafn
auðvelt og nú að njóta ávaxt-
anna af illa fengnu fé.
„Bandarikjamenn eru sann-
íærðir um að í óshólmahéruð-
um Mekoogs, þar sem helm-
ingur landsmanna býr, megi
varla finna héraðs- eða fylk-
isstjóra sem hafi ekki keypt
embættið af háttsettari
manni í því skyni að fá að
gramsa í þeim auð sem þar
er að íinna“. Nefnd eru ýms
dæmi um það hvernig siíkir
„embættismenn" fara að því
að afla sér fjár. Brú var smíð-
uð í þorpi nokkru og notað í
liana efni sem Bandarikja-
menn höfðu gefið. Héraðs-
sljórinn skattlagði þorpsbúa
fyrir þeirri fjárhæð sem brú-
in hefði kostað þá eí hún
hefði verið smíðttð fyrir
þeirra eigið íé. Bandaríkja-
menn gefn bólusetningarefni
gegn kóleru, fuHtrúi Saigon-
stjórnarinnar innheimtir íé
aí þorpsbúum íyrir Ixtlusetn-
inguna. F.mbættismenn henn-
ar gefa út skírteini handa
þeim sem vinnu vilja fá hjá
Bandaríkjnmönnum og eign
að sjá um að þeir einir fái
skírteini sem óhætt sé að
„treysta". En gangverð skír-
teina er 2.000 pjaslrar, um
600 kr. o.s.frv., o.s.frv.
Það er sömu söguna að
segja frá Suður-Vietnam og
annars staðar þar sem banda-
rískur her hefur hreiðrað um
sig: „Suður-Vietnamar hafa.
fyrst með aðstoð Frakka, síð-
an okkar, skapað sér þjóðfé-
lag þar sem mestur hagnaður-
inn rerniur til leigubílstjóva
og kráreigenda, vænÆs-
kvenna, hótelhaldara, f^g-
lærðra byggmgarverkamarma
og fj ármálamann a“.
Samtimis er efnahagur
Iandsins kominn í kaldakoL
„Suður-Vietnamar eru að
venjast af þvi að vinna fram-
leiðslustörf. Framleiðslan fer
stöðugt minnkandi í Sttður-
Vietnam. Fiskaflinn hefur
minnkað. Hrísgrjónauppsker-
an hefur minnkað. Fyrir
þremur árum fluttu Suður-
Vietnamar út hrísgrjón. í' ár
flytja þeir inn 450.000 lestir.
Næsta ár mun innflutningur-
inn nema 600.090 lestum —
allt að 70 prósentum af hrís-
grjónaþörfum landsins".
Greinarhöfundur telur eig-
inlega enga ástæðu til að
furða sig á því að Saigon-
herinn stendur sig illa á víg-
völlunum. Máli óbreytts her-
manns er sem svarar 900
krónur á mánuði —
hann fær minna en vinnu-
kona í Saigon. Hann fær
stundum aðeins rúmar tvær
krónur á dag í fæðispeninga.
Yfirboðarar hans stinga oft í
eigin vasa þeim aurum sem
hann á að hafa til að Iyfta sér
upp íj'rir. Hann veit ekki til
hvers hann berst. Og þá þarf
enginn að furða sig á því að
„sjötti hver Saigonhermaður
hleypur undan merkjum á ári
hverju. Það er meginorsök
þess að Bandarikjamönnum
hefur»ekki tekizt að fjölga i
Saigonhernum um 100.000
manns. Bandarískir talsmenn
reyna ékki lengur að halda
því fram að „flestir“ liðhlaup-
anna komi aftur til liðsveita
sinna. Aðeins 10—15 prósent
þeirra gera það. Það er fátítt,
ef það kemur þá nokkum
tíma fyrir, að nágranriar komi
upp um liðhlaupa sem snúa
heim til þorpa sinna“.
imniutiiMiinitiiiMniiHMMiHinHHMt
Bandaríska vikuritið „U. S. News and World Report1* ’
birti skömmu fyrir jól alllanga grein frá fréttaritara '
sínum í Vietnam, Marvin L. Stone, og hefur hún fyrir- /
sögnina: „Eru Bandarfkin flækt í „vonlaust strið“?“ Af
greininni má næstum ráða að það sé niðurstaða höf- f
undar að þessari spurningu beri að svara játandi, þótt
„U. S. News and World Report" sé eitt helzta málgagn j
hinna herskáu afla í Bandaríkjunum. Hér verður rak-
inn fyrri hluti greinarinnar. í'
, Vonlaust stríð'
Greinin hefst á þeirri stað-
hæfingu að á því ári sem nú
fer í hönd muni úrslit ráðast
í Vietnamstríðinu — og er
það ekki í fyrsta sinn sem
það er fullyrt við áramót. En
greinarhöfundur segir að
breyti Saigonstjórnin ekki
senn öllum vinnubrögðum sín-
um, muni Bandaríkjastjórn
verða að horfast í augu við
óþægilegar staðreyndir.
Nú þegar heyrist spurt í sí-
fellu: •— Er barátta okkar í
Vietnam til einskis? Er stríð-
ið vonlaust með öllu?
— Þar sem Bandaríkja-
menn ráða, segir greinarhöf-
undur, stjórna sínum eigin
aðgerðum og fara sjálíir í
leiðangra sína, þar gengur
stríðið ekki illa, jafnvel vel.
En þar sem Suður-Vietnamar.
þ.e. Saigonstjórnin ræður, og
það er á mikilvægustu svið-
unum, þar gengur stríðið alls
ekki vel. Eftir öll þessi ár
virðast ekki neinar horfur á
sigri.
Hernaðaraðgerðir Banda-
ríkjamanna hafi að visu bor-
ið nokkurn árangur. Komm-
únistar geti ekki lengur gert
sér vonir um sigur á vígvell-
inum sem þeir virtust alveg
vera að vinna fyrir hálfu öðru
ári. Hin stöðugu stjórnar-
skipti í Saigon hafi verið
stöðvuð, a.m.k. um sinn. Tek-
izt hafi að bjarga efnahag
landsins frá algeru hruni, þótt
enn hangi hann í bláþræði.
„En eftir eru ótrúlega flókin
vandamál og sum halda áfram
að versna. Áhrií Saigonstjórn-
arinnar virðast alls ekki vaxa
í hinum viðlendu sveitum.
Sumir Bandaríkjamenn halda
því fram statt og stöðugt að
ítökin í þorpunum séu nú
minni en þau voru fyrir þrem-
ur árum“
Saigonherinn vpnlar forystu
og „liðhlaup eru algeng —
nærri J>ví 1(10.900 hafa hlaup-
izt undan merkjum á J>essu
ári — og enginn virðist geia
bundið endi á J>»u“.
„Friðunaráætlunin" sem á-
kveðin var á íundinum í
Honolulu í febrúar hefur far-
ið út um Jjúiar. „Ilvarvetna
sjást þess merki að hvers
konar fjármálaspilling og
.mútuþægni séu orðnir varan-
legir þarttir lífsins í Vietnam".
Og greinarhöfundirr hefur eft-
ir Bandaríkjamanni í Viet-
nam:
„Ef Suður-Vietnamar bæta
ekki róð siti á næsta ári, get-
ur svo farið að við verðum
að taka við heila klaubinu —
Þessi mynd hirtist með greininni í „II. S. News and World
Report" með skýringunni: Andlit ósigraðs óvinar — hand-
teknir skæruliðar.
og það væri það hrapallegasta sveitunum fyrir þá. Ef þeir
sem við gætum gerL Við geta ekki unnið það eða vilja
getum ekki unnið striðið í ekki vinna það, þá ættum við