Þjóðviljinn - 30.05.1967, Side 7

r
>riÖjuctagUí 30. msí 1967 — ÞJÓÐV'ILJINN — SÍÐA J
„Ríkissíjórnin og flokkar hennar hafa misst trúna á íslenzka at vinnuvesá og framtíð þeirra".
síldveiðisjómanna væru mjög
háar. Þetta er rétt að því er
snertir sjómenn þeirra sikipa,
sem mestan hafa aflann. Sé lit-
ið á miðlungssikipin, þarf eng-
inn að sjá ofsjónum yfir hlut
sjómanna, hvað þá ef litið er á
þá sem minnst afla — Þegar
litið er á meðalhllut, sem ar
auðvitað það eina rétta, gefur
hann ekki tilefni til öfundar.
Pólitssk óáran
Ég hefi verið fjölorður um
'síldina og má vera að mönn-
um finnist að Austfirðingurinn í
mér láti þar of mikið að sér
kveða. En þetta er mál, sem
varðar f jöJmarga menn til lands
og 'sjávar. beinlinis, og óbein-
línis alla þjóðina.
Afstaða rlkisstjórnarinnar til
síldarútgerðar og síldarvinnslu
á þessu vori, sýnir ljósar en
margt annað vantrú hennar á
mátt íslenzkra ' atvinnuvega.
Undir eins og á bjátar, vi'll hún
gefast upp. Er það ólíkt við-
brögðum sjómanna, sem aldrei
■ gefast upp, þó misjafnlega
gangi. Það er líka ók'kt við-
brögðum útgerðarmanna, sem
halda áfram að reika skip sín,
þó oft blási svalan á móti og
neita að fara á hausinn, eftir að
þeir eru löngu orðnir gjald-
þrota 1 — Þó nú hafi syrt í ál-
inn í bili, er engin ástæða til
að örvænta eða grípa til ör-
þrifaráða. Þetta él hlýtur að
ganga yfir eins og önnur. Það
væri líka furðulegt í sveltandi
heimi, ef matvöru- og fóður-
vöruframleiðsla ætti ekki fram-
tið fyrir sér, jafnval glæsileigri
framtíð en alúmín og kísilgúr.
Enginn étur a.m.k. þær vörur.
Það mál, sem ég hefi gert að
umtalsefni hér að framan, yarð-
ar sjómenn meir en flest mál
önnur. Hátt á þriðlia þúsund
sjómenn eru við síldveiðar 7-9
mánuði á ári.
Það er um helmingur ís-
lenzkra sjómanna eða meira.
Loiks er hér um að ræða mál-
efni, sem mjög varðar þjóðina
■alla. Ekki veit ég hve mikinn
hluta útfilutningsins þessir 2-
3000 sjómenn og- verkafólkið,
sem gerir afila þeirraa að út-
flutningsvöru, ieiggur til, en við
fyndum óneitanlega fyrir því,
ef sú framleiðsila stöðvaðist.
Ég ©r bjartsýnn á framtíð
sfldveiðanna og á verðiækkun-
. ma iít ég sem bráðaibirgðaá-
stand. Væntanlega hækikar
verðið þegar ný vei'ðskráning
fer fram, að öilurn líkindum
eftir tvo mánuði.
Síidin náígast nú landið í
stórum torfum og líkilegt að
veiðimöguleifcar verði nú meiri
en nokkru sinni fyrr. Afkasta-
geta verksmiðjanna á Austur-
iandi verður nú væntanlega
meiri en nolkki'u sinni fyrr, þó
enn sé óvist, hvort þær komast
a'llar af stað. Hinsvegar mun
ékveðið, að sumar norðlenzku
verksmiðjurnar starfi ekki í
sumar, t.d. bvorug verksmiðjan
við Eyjafjörð. Einnig er h’fclegt,
að dragi úr síldarflutningum.
En .þrátt fyrir það er ástaeða til
að vona að sjómenn geti losn-
að við feng sinn álíka greiðiega
og áður.
Það sem helzt vefcur manni
svartsýni, er það, ef • áfram-
hald ver%ur á þeirri pólitísku
óáran, r - við höfum ailltof
lengi biV.ð við. En landsmenn
hafa í hendi séy að ráða þar
bó't á innan mjög skamms tíma.
Togaraútgerðin
En það er víðar pottur brot-
inn í útvegsmélunum en í síld-
veiðum og síidariðnaði. Það er
sama hvert litið er, aillssstaðar
blasir við sarma ófremdarástand-
ið.
N iðurlæging toigaraútgerðar-
ininar undir viðreisn, er svo
hryggileg, að vart er hægt á
það að minnast. Hvernig þessi
stórkostlegi atvinnuvegur hef-
ur verið leikinn, er eitt sár-
grastilegasta dæmið um vantrú
y i ðreisn a r sstj ómar i n n ar á at-
vinnuvegum okkar. Fyrir við-
reisn var hér aillstór floti göðra
og nýlegra togara. Þó þessir
togarar væru langDlestir f Rvík
og Hafnarfirði, voru þó margir
nýsiköpuniartogarar í eigu
byggðarlaiga í, öllum landsfjórð-
ungum og voru í meira cn ára-
tug undirstaða frannfara hver í
sinni byggð.
í tíð viðreisnarsitjórnarinnar
hefur togu.rum fækkað jafnt og
þétt og eru nú að'eins fáir eft-
ir, miðað við það, sem áður var,
margir þeirra gömul sikip og
úi-elt. — Þessum atvinnuvegi
hefur rfki'^stjórnin sýnt svo
mi'kið tómlæti og sinnuleysi, að
við jaðrar algjöran fjands'kap.
Hún trúir ekki á togaraútgerð
fremur en aðra útgerð. Algjör-
lega hofur verið svikizt um að
endurnýja skipin, og ríkis-
stjörnin bœtir llitið fyrir sér
þótt hún nú, fáum vi'kum fyrir
kosningar, upptcndrist allt í
einu af brennandi áhuga fyrir
að kaupa nok'kra s'kuttogara.
Það er sýndarmennska, sem
engan blekkir. — Ef rfkisstjórn-
in hefði haift áihuga á endur-
nýjun togaraflO'tans, væri þ«;i
verki löngu loikið. Er engu lík-
ara, en að riíkisistjómin ha.fi
háð styrjöld gegn togaraútgerð-
inni með mi'k'lum árangri, þvi
í vaildatíð hennar hefur tógur-
unum fækkað um tvo þriðju.
Gagnvart togaraútgerðinni
þarf að verða algjör stefnu-
breytingx Það þarf að lyfta
þessum atvinnurelistri, úr þeirri
niðurlægingu, sem hann nú er
í.
Fiskiðnaðurinn
Og ef við lítum á minni bát-
ana svoköliluðu .— en þeir þóttu
nú áður fyrr nok'kuð stórir —
tekur ekki betra við. Sú útgerð
á mjög erfitt uppdráttar og svo
til engin endurnýjun á sér stað.
vBátunum fæklkar ár frá ári og
ef svo heldur sem ■ horfir, fara
þeir sömu leiðina og árabátarn-
ir á siínum tíma, ekfci fyrir það
fyrst og fremst, að þeir viki
fyrir nýrri tæk.ni, heddur vegna
skilningsjeysis stjórnarvailda á
gildi þeirra. — Mjög er algengt
að útgerðarmenn báta þessara
séu jafnframt sjómenn.
Þau skip, sem hraðfrystihús-
in og fól'kið, sem þar vinnur,
byggir afkomu sina á, hafa ein-
mitt verið togararnir og smærri
bátarnir. Af samdrættinum í út-
gerð þeirra leiðir, að hráefniö,
sem frystihúsin fá, minnkar
stórlega, framleiðslan dregst
saman, aíikoman versnar, vinnu-
afflið leitar á brott og gjaid-
þrot vofir yfir.
R'íkisstjórnin hefur algjöriega
vanrækt að byggja upp fisfciðn-
að í landinu. Niðui'suðuiðnaður
er óverulegur, lýsisherzíla eng-
in og annað eftir því. — Með
því að fullvinna verulegan
hiuta framleiðslunnar, mætti
RœSa Bjarna ÞórSarsonar
bœjarstjóra á G-listafundin-
um á Hótel Borg á sunnudag
stóraufca útflutningsverðmæti
hennar. Framleiðsla okikar yrði
fjölbreyttari og þar af leiðandi
auðseljánfegri.
Þannig er aMt á eina bókina
lært að því er snertir afskipti
og afskiptaleysi ríkisstjórnar-
innar af sjávarútveginum. Rík-
isstjórnin virðist staðráðin í að
halda landinu á því stigi þró-
unarinnar, að það framleiði
hráefni handa öðrum þjóðum
til að vinna úr dýra iðnaðar-
vöru.
Stjórnarstefnan
Áður en óg skii við fiski-
mennina, fisikiðnaöinin og fiski-
skipin, langar mig aðeins að
drepa á nokkur atriði, sem
sýna hug rfkisstjómarinnar ti'
þessai'ar stéttar og þessa at-
vinnuvegar. En tímans vegna
get ég aðeins drepið á þessi
miál.
Stjómanfflokkamir settu á sín-
um tíma bráðabirgðalög um
iæfckun á umsömdum aflahiut
sjómanna.
Stjórnarfiloikkiarnir . setfcu
bráðabirgðalög um síldarskatt-
inn 1965. Varð hann til þess að
alliur síidveiðifflotinn sigldi í
höfn í mótmælaskyni.
Stjómarfflokfcnrnir lögfestu,
eins og áður var getið, sérstak-
an aiuikaskatt á bræðslusíldaraf-
urðir. Nam hann um 160 miilj.
kr. sl. ór. Með þessum sfkatii
voru ranglega hafðar af sjó-
mönnum um 80 miVi- kr. — All-
ir þingmonn stjómarfflofckanna
felldu tillögu Alþýðubandaiags- „
ins uni að lækka þonnan sfeatt
um heniming. Aðeins nokkrir
Framsóknarþingmen n greiddu
tillögunni atlkviæði.
Og loks er að minnast á hina
að endemum frægu tillögu
nokkurra íhaldsiþingmánna und-
ir fórystu sjálfs fiskimálastjóra
um að senda íslenzk fiskiskip á
.veiðar við Afríkustrendur.
Vinstri stjórnin hafði beitt
sér fyrir smíði nýrra fiskislíipa
og var þaö upphaf þeirrar öru
þróunar, sem orðið hefur í
kaupum og útgerð nýrra fiski-
skipa. Meðal þeirra skipa, sem
vinstri stjórnin gekkst fyrir að
sm'íðuð væru fyrir íslendinga
voru nokikur 250 tonna skip,
hinar ágætustu fleytur, sem
smíðuð vom í Austur-Þýzka-
landi. Það vom sérstaklega
þessi skip, sem fóm í taugar
stjórnarliða og rökin fyrir til-
lögu þeirra voru þau, að enginn
gmndvöllur væri fyrir rekstur
slliíkra skipa frá íslándi, sem þó
liggur betur við fiskigöngum en
flest lönd önnur. — Bkkert sýn-
ir betur en þessi dasmalausa
tillaga hima g'lómiausu vantrú
fhaldsins á fraimtíð íslenzks
sjávarútvegs og getu íslenzikra
sjómanna. Og rrnrn þessi tiMnga
lerigi í minnum höfð. TiMögu-
menn hafa rækilega orðið sér
til skammar og islenzkir sjó-
menn hafa rækitlega rekið þá' á
sitampinn og sannað hve gjör-
samiega tilefnislaus tiMaga
þeirra var.
Eg læt nú útrætt um fisk-
veiðamar og hina lítilmótlegsi
og þjóðhættulegu afstöðu rikis-
stjóiriiarinnar oa flofcka hennar
til þeirra.
Á öðrum sviðum
En nú virðist röðin komin að
farskipunum. Frá þvi var skýrt
fyrir fáum dögum-, að tveir nf
Jöklunum, ágæt frystiskip,
hefðu nú verið seld til Köreu,
vegna verkefnaskorts hér
heima. A samn tíma tekur ann-
að útgerðarfyrirtæfci á leigu út-
lend skip till að sinna verkefn-
um, sem Jökliamir voru sérlega
vel faMnir til að annast. Þetta
er furðuilegt athæfi og hlýtur
að ýta undir þá kröfu, að verzl-
unarflotiwn verði þjóðnýttur.
Það ætti, með skynsamiegri
stjóm, að geta trvggt sem bezt.a
hagnýtingu flotans.
í samlbandi við Jölkilana rifj-
ast upp fyrir mér atburður sem
varð í kosningaibaráttu á Aust-
urlandí fyrir noklkrum árum.
Jöklar hf. vora þá nýtt fyrir-
tæki og aðaleigandi þeirra var
þá í kjöri fyrir Sjálfstæðis-
flokkinn á Au'sturlandi.. Það
mun hafa verið Vatnajokull,
sem þá var látinn sigla á Aust-
fjarðahafnir í áróðurssikvni.
Með endilöngum brúarvæng
skipsjns var strengdur stór,
hvítur dúkur. Á hann var letr-
að stórum, áberandi stöfum:
„Framtak Einars SigurðBsonar“.
Og nú er þetta framtak fhalds-
framlbjóðans, Jöklamir seld-
ir úr landi og eklki skemmra
en til Kóreu. ■— TSIknriænt
dœmi um blessun viðreisnar-
innarl
En fleiri mál varða sjómenn
beinliínis en þau, sem beinlínis
snerte kaupgjaild þeirra, sem
verður að gefla gaum. Drep ég
aðeins á eitt þeirra.
í flestum verstöðvum skortir
algjörlega aMa aðstöðu till þess
að sjómenn geti eytt tómstund-
um sínum í landlegum og á fri-
döguim á heillbrigðan hótt. Þeir
verða að kúldrast f fiskiskipun-
um eða eyða tómstundum sín-
um í ti'Igangslaust göturáp. A
öllum höfnum þar sem mikið er
um viðkomu fiskiskipa þarf að
koma á fót vistlegum sjómanna-
heimMum og það er ríkið og
viðkomand'i sveiterfélög, sem
eiga að koina þessum stofnun-
um á fót og reka þær. Þessi
sjómannaheimili þurfa ekki ein-
ungis að rísa á síildaiilöndunar-
höfnum eystra, heldur einnig og
engiu síður f verstöðvunum
sunnanlands og vestan. Samtök
sjómanna ættu að knýja það
fram, að sett yrði löggjöf um
þessi efni, þar sem sú skylda
yrði iögð á ríkið, að leggia
fram fé á móti sveitarfélögum
til þess að byggja og reka sjó-
mannaheimili.
Einniig í þessu máli hafa
stjórnarflokkarnir sýnt hug
simn. A'f hálfu Alþýðulbánda-
lagsins var flutt tiMaga um bað
að verja úr ríkissjóði aðeins
einni miljón króma til að koma
á fót sjómannastofum á Austur-
landi gegn jafnhéu framlagi
annarsstaðar frá. Stjómarliðið
felldi þessa tíMögu.
Úrslitin mikilvæg
Nú, á sjómannadaginn 1967 er
heldur döklct útlit fyrir sjávar-
útveginn. Hann er vanmetinn
og Ktilsvirtur af stjómendum
landsins og hafður að horn-
reku eins og niðursetningur á
þjóðarbúinu. En á bessu þarf aö
verða breyting og á þessu getur
orðið breyting begar á þessu
sumri, aðeins ef sjómennimir.
og efeki aðeins þeir heldur ■ og
vaxandi hluti aMrar alþýðu
skilur sinn vitjunartíma.
Eftir hátllfan mánuð fara fram
kosningar til Alþingis. Urslit
þeirra gikipte sfcöpum fyrir
sjávarútveginn. Haldi viðreisn-.
. arstjómin velli, mun haldið1 ó-
fram þeirri stefm^, sem nú er
fylgt, og þá heldur áfram að
haMa undan fæti fýrir s.iávar-
útveginum. En bíði viðreisnar-
stjómin ósiigur, er von' um al-
gjöra stefnubreytíngu.
En bví aðeins verður viðreisn-
arstefnan að vel'li lögð, að Al-
þýðuibandal'aigið — G-listinn —
vinni stórsigur í kosningunum.
Við vitum. að hinn stjómarand-
stöðuflokkurinn — Framsóknar-
flofckurinn — getur hvergi
unnið þingsæti. Hann hefur
heldur enga möguleika á upp-
bótarsæti. Auk þess er vafasam-
ur ávinningur fyrir vinstri
menn að effla' þann fflokk til
valda. Reysla launbega af
Framsnlcn er mjög s'læm, og
þrátt fyrir gasprið. glamrið og
róttæku slagórðin er innræti
Framsóknarforkólfanna hið
sama og áður — Eneinn veit
heldur hvar hann hefur þenn-
an , hentistefnuflokk. Og um-
hyBeja hans fyrir sjávarútveg-
inurn er einber sýndarmennska.
Við vitum Ilfka, að í mörgum
örlagamálum fsienzku þióðar-
innar gengur ekki hnífurinn á
milli Framsóknar og stjórnar-
flokkanna.
Við förum nokkuð nærri um
það hvemig hinir kiördæma-
kosnu þingmenn s'kiptast milli
flokka. Kosningabarátten stend-
ur f rauniwni um skintingu unp-
bótarsætanna 11 milli Albýðu-
bandalaigsins annarsvegar ög
stjómarflokkanna hinsvegar þ\?í
meira, sem aitkvæð'amagn G-
listens verður, því meiri lífcu.r
eru fyrir því, að viðreisnar-
stjónnin faili.
Atfcvæðamagnið er mest hér
í ReykjavÆk og þar næst í
Reykjaneskjördæmi. Það fer
því mest eftir árangri G-listans
í þessum tveim kjördæmum
hvernig fer. Talkist ADIþýðu-
bandalaginu öð'fá 11 þúsund
atkvæði í Reykjavík og Reykja-
neskjördæmi á G-listann þykist
ég sjá, að stjómin sé faMin.
— Ég heiti því á Alþýðubanda-
lagsmenn hér syðra að fylkja
sér um lista sinn — G-listamn
— vinna ötul'lega að sigri hans
og feMa hina iMræmdu viðreisn-
arstjóm. Það er á ykkar valdi
fyrst og fremst að kveða við-
reisnardrauiginn niður í eitt
skipti fyrir öll.
Við, félagar ykkar og sara-
herjar úti á landinu, fylgjumst
af _ eftirvæntingu með frammi-
stör3u yk'kar í kosningunum, og
ekki sfður þvf, hvemig ykkur
tekst að varðveita einingu.ykk-
ar. Og við höfum það mikið
traus't á dugnaði ykfcar, að við
trúum því fastlega, að þið safn-
ið um G-listenn því atkvæða-
magni, sem til þess þarf að
ganga miMi bols og höfuðs á
vi ðreisn arstefnunni.
Það er á ykkar valdi Al-.
þýðubandalagsmenn hér i
Reykjavfk og Reykjanesfejör-
dæmi, að leysa þjóðiná úr þeim
álagafjötrum, sem hún hefur
lögð f.
Og það gerið þið 11. júnf með
bvf að trygg.ia G-listanum stór-
sigur.
t
X
t
i