Þjóðviljinn - 06.08.1967, Blaðsíða 7

Sönlíoífsgur 6. Agúst 1067 — ÞJÖfATBaJWTR —SlttA ^
\
Stokely Carmichael er
einstaikur maöur. Kjörorð
hans es MSblcu m an n at*aWL
HörunðslWnrbm er æétjfirð
hans. Baaut á f opinbcra
strí'ði vifi sanrfclagið sem
hann Efir f. Hbtm er 26
ára og andstæðingarnir
saka hann iyrsé og fremst
um það afi lxvetja til of-
beldisverka og óeirða.
Menn óttast hann og hata»
en hann er leiðtogi hinnar
ungu og vaxandi þ.ióðernis-
hreyfingar blökkumanna í
Bandaríkjunum- Eftirfar-
undi viðtal er endursagt
úr brezka blaðinu Obser-
ver.
Viðtal við Stokely Carmichael'
IJT f HÖTT AÐ TALA
UM OFBELDI
í ÞESSARI VERÖLD
Það sem. ég held að ég hafi
hafit mesta óbeit á var það, að
mig lanigaði tEL að vera hvítur.
Á Trinidad lékum við akkur
oft með hýði af Mango, köst-
uðum því upp í loft og ef brúna
hliðin kom niður þá táknaði
það, að maður mundi giftast
stúlku sem vaeri brún á hörund.
Ég ver endalaust við það að
henda þessu hýði á loft og voii-
aði stöðugt að það kasni svo-
leiðis niður að hvíti parturinn
væri cpp. Þá mundi ég giftast
hvítri stúBcu.
Hann man eflir svipnum á
kennurunum þegar hann kom
einu sihni með hvíta stúlku á
dansieik í skólanum. ,,Ég bafði
snert það sem er rauwverulega
gkmheilagt, bvítu , konuna
sjálfia".
Ensk menntun
Carmichael ólst upp með
tveim systrum, þrem frænkum
og ömmu í borginni Port-of-
Spain á Trinidad. Þegar faðir
hans, sem var trésmiður, hafði
lokið við að byggja yfir fjöl-
skylduna fór hann til Banda-
ríkjanna í atvinnuleit. Car-
michael sá ekki foreldra sína
frá því hann var tveggja ára
og þangað til hann 'kom til
þeirra í New York 12 ára gam-
all.
England og menntun á enska
vísu mótuðu Carmicael og það
finnst honum helviti hart. Hann
segir að einu sinni hafi hann
staðið í fjóra klukkutíma til
að veifa brezka fánanum til
heiðurs einhverjum af konungs-
fjölskyldunni og það í römm-
ustu alvöru. Hann viðurkennir
að hann hafi enn ekki getað
fyrirgefið sjálfum sér.
„Ég er reiður því að ég var
blindaður af yfirburðum hvítra
manna og gerði ekki uppreisn.
Ég er reiður því að fólkið sem
ég dáði í Vestur-Indíum gerði
heldur ekki uppreisn, það
neyddi mig til að sætta mig
við þetta.
í skólanum vorum við látin
læra utan að kvæði Kiplings
„White Man’s Burden“ (Byrði
hvíta mannsins) og okkur var
sagt að við hefðúm ekki verið
til þangað tii hvítur maður.
Walter Raleigh að nafni. fann
okkur. og við fórum í bíó og
æptum. okkur hása er Tarzan
var að lemj'a þá sundur o>g sam-
an í Afríku.
Foreldrar
Faðir minn var friðsamur,
hlýðinn og þögull — algjör
anástæða mín. Tann trúði því
sem hvítir menn sögðu honum,
ef þú vinnur nógu mikið
kemstu í álnir. Hann dó eins
og hann kom í heimifin — fá-
tækur og svartur. En vinna"
yar ekki fyrir mig, ef ég væri
ekíki í hreyfmgunni, væri ég
glæpamaður.
Faðir minn stundaði þrjú
störf í einu. Hann var trésmið-
ur og síðan var hann í ýmsu
sem til féll og á næturnar ók
hann leigubíl. Við sáum hann
bara á sunnudögum. Hann var
mjög trúaður. Ég fór í sunnu-
dagaskóla og kirkju þangað til
ég varð 15 ára, þá hætti ég
því“.
Carmichael man eftir því, að
faðir hans var einu sinni at-
vinnulaus í þrjár vikur, af því
hann var of heiðarlegur til að
múta starfsmanni verkalýðsfé-
lagsins.
„Móðir mín fór og sló fimm-
tíu dollara síðan bauð hún
starfsmanninum heim og gaf
honum peningana og einhver
dýr ilmvötn. Faðir minn fékk
atvinnu og sagði: ,,Svona er
að biðja til Guðs“.“
Malcolm X
Næst á eftir uppeldinu hef-
ur hann orðið fyrir mestum á-
hrifum af Malcolm X., leið-
toga blakkra þjóðernissinna,
sem myrtur var i Harlem fyr-
ir þrem árum. í mörgum af
ræðum hans endurómar hugs-
unarháttur Malcolms X, til
f,
dæmis þegar hann talar um
sjálfsvirðingu blökkumanna:
„Við verðum að sjá að við
erum fallegt fólk. Við erum
alltaf að bugsa að það eina
sem sé fallegt sé að vera eins
og hvítir menn, með mikið
ljóst hár. Við verðum að skilja
að við höfum þykkar varir,
flatt nef, hrokkið hár og við
erum svartir og fallegir. Og
við munum aldrei framar apa
hvíta menn.“
Carmichael kallar Malcolm
X, vemdardýrling sinn. Og
mynd af Malcolm hangir yfir
skrifborði hans á ekrifstofunni
í höfuðstöðvum Snick (Student
Nan-Violent Co-ordinating Com-
mittee) við hliðina á áróðurs-
spjaldi sem sýnir svartan hlé-
barða í stökki og undir stend-
ur: „Komdiu þér áfram eða við
komum yfir þig“.
„Ég dóðist að því hvað hann
var greindur, rökvís og hrein-
skilinn og hvað hann var vilj-
ugur að hefjast handa til að
ná fólkinu saman. Það sem við
lærðum flestir af Malcólm var
að hann talaði til síns fólks,
en hætti að tala við hvíta
menn.“
„Já, ég á marga hvíta vini
en sú vinátta er utan við það
hvernig hvítir merm líta á póli-
tíska hugmyndafraeði Mökku-
manna. Gallinn við hvita frjáls-
lyndismeinn er sá, að þeir vilja
alltaf vera að tala u» kyn-
þáttamál. Ég kæri mig ekki um
svoleiðis vini. Ég vil bara sitja
og ræða um Bnch eða Joyce.“
Hvað mundi Cnrmichnel gera
ef hann væri á gangi með
hvítri stúl'ku og hvítur maður
kallaði hana hóru?
,,Ég hugsa að ég mundi bara
halda áfram. Maður mundi
ekki fara að hefja rökræður
eða berjast vegna hlutar sem
ég er ekki viss um að sé þess
virði.“
Hvernig getur þetta sam-
ræmzt hugTnyndum hans um
að bjóða ekki fram hinn vang-
ann?
„Ég get ekki barizt sem ein-
staklingur. Ég er að berjast
gegn kynþáttastefnu sem er
kerfisbundin. Ég get ekki látið
hvíta menn um það að ákvarða
viðbrögð mín,
Ofbéldi
Hvítir menn tala um ofbeldi.
Töluðu þeir um ofbeldi, þegar
þeir voru að svívirða Afríku?
Þeir segja að blökkumanna-
vald tákni ofbeldi. Hvítir menn
hafa sýnt okkur ofbeldi í 400
ár. Ef við sýnum þeim ofbeldi
þá eiga þeir það sannarlega
skilið og meira en það.
Það er gjörsamlega út í
hött að tala um ofbeldi i ver-
öldinni ein® og hún er. Fólk
ferst úr bungri á degi hverj-
nm, en samt ,er til nóg fæða i
heiminum, það er ofbeldi. Ind-
verska stjórnin æöar að neyða
fólk til að gera sig ófrjótt. Það
er verra en 'að skjóta mann
til bana. en engum virðist þetta
vera ofbeldi. Brezku stjóm-
inni finnst bað gott. •
Lýðskrumari
Þeir segja að ég sé múgæs-
ingamaður og hvetji til óeirða.
þegar ég tali til þeldökkra á-
heyrenda, bara af því ég rök-
ræði ekki né heldur flyt ég
djúpvitrar athuganir. Það er
alger óþarfi, því áheyrendur
vita þetta í sér og tilfinninga-
lega. Þeir þekkja t.d. rudda-
skap lögreglunnar, þú verður
aftur á móti að segja hvítum
mönnum skjalföst dæmi.“
Uppreisn
Hvað um nýaístaðnar óeirðir
£ Newark, þar sem rúmlega
30 manns léta lífið?
„Við köllum það ekki éeirð-
ír, þetta eru uppreisnir. Ég
hef tekið þátt í átta. Það ætti
að nota þessi morð sem póli-
tiskan dauða. Það ætti að vera
hefnd, svo samfélag hvítra
manha skilji að það er ekki
haagit að halda áfram að skjóta
fólk á göbum úti, en lika póli-
tisk aðgerð svo banáttan geti
haldið áfram.
Dauðaleikurinn. Það er það
sem þeir reynp að hræða okk-
ur með: Sjáið, þið misstuð 21,
35 sinnum í haldi
Carmichael segist hafa setið
í fangelsi 35 sinnum, þar af
átta sipnum fyrir að hvetja til
óeirða. Átta sinnum hefux ver-
ið skotið að honum, „en þeir
hafa aldrei hitt mig — ég er of
fljótur.“ En fyrir þrem árum
var náinn vinur hans skotinn
til bana, er hann sat undir
stýri á bíl Carmichaels, síðan
hefur hann ekki lofað neinum
að aka bílnum. Hann hefur
verið laminn sundur og saman
oftar en hann hafi tölu á og
brettir upp skyrtuermina til að
sýna nýjustu sárin, sem hann
fékk í höndum lögreglunnar
fyrir hálfum mánuði.
Fyrr i ár spáði Carmichael
þvi að hann mundi ekki lifa
af sumarið. Býst hann við að
verða myrtur eins og Malo-
olm X?
„Það er vandinn, sem þeir
eiga við. Þeim urðu á mistök
með Malcolm og gerðu hann
að píslarvotti. Þeir eru í vand-
ræðum að velja hvort þeir eigi
að drepa mig eða stinga mér
í fangelsi. Það er ein af ástæð-
unum . fyrir því að þeir köll-
uðu miig ekki í herinn.“
En hann er aldrei án líf-
varðar.
Frægðin
Carmichael trúir því að hann
geti enn snúið baki við frægð-
inni. „Fólk bindur vonir sín-
ar við einstaklinga þvi það er
auðveldara en trúa á hreyfing-
ar. En hver sem er £ hreyf-
ingunni gæti innt mín störf af
hön-dum. Nafnið Stokely Car-
michael er uppfinning blað-
ann-a. Og ég ætla ekki að lifa
:
»Við köllum þaft ckki óeirðir, þctta eru uppreisnlr
við aðeins tvo. þið æltuð að
hætta þessu. En samhugurinn
í Watts og Newark nú hefði
ekki náðst á 100 árum.
Já, ég huigsa að ég gæti skot-
ið hvítan lögregluþjón í
blökkum ann ahverf i því mér
finnst hann hafi ek'kert að gera
þar. Ef maður stendur á tánni
á þér ©g þú hefur beðið hann
með öllu hugsanlegu móti að
hreyfa sig, með góðu og illu.
en hann hreyfir sig ekki, þá
verðurðu að hrinda honum
burt
Friður
Friður getur ríkt í 4»0 ár
í Bandaríkjunum, ef hvítir
menn segja í hvert skipti sem
bá vantar eitthvað: „Niggari
gerðu þett.a“ og blöikkumenn
gera það. Það er friður. Yes.“
Hvernig lízt honum á fram-
tíðarhorfur? Býst hann við því,
að hvítir menn grípi til ofbeld-
isverka gegn blökkumönnum?
„Bandaríkin geta ekki not-
að vetnissprengjur á blökku-
fólk í Bandaríkjunum. Ef þeir
umkringja slömmin munum
við sprengja í loft upp hvern
einasta hlut sem þeir byggja,
við sprengjum landið okkar í
rúst, ef þeir fara að djöflast
í okkur.“
eftix þeim reglum, sem þau
setja mér.“
Hann segir að þessi vaxandi
persónufrægð sé ein af ástæð-
unum fyrir því að hann sagði
af sér formennsku í Snick. „Ég
ætla að reyna að láta nafn
mitt hætta að skipta máli. Það
er ég ævinlega að reyna í hópi
blökkumanna. Ég verð að taka
við allri aðdáun og ást blökku-
fólks og reyna að dreifa henni
á meðal okkar.“
Carmichael hefur að undan-
förnu endurskoðað pólitísk
markmið sín. Hann var vanur
að útskýra kjörorðið blökku-
mannavald á þann hátt. að það
táknaði aðeins að blökkumenn
ættu að st.ióma í blökkumanna-
hverfum. Nú segir hann:
Markmið
„Blökkumannavald. það tákn-
ar að blökkufólk verður að
sameinast tO að berjast fyrir
frelsi sínu — með öllum hugs-
anlegum ráðum. eins og bróðir
Malcolm sagði.
Við viljum stjórna stofnun-
am. í þeim samfélögum sem við
lifum í og við viljum hafa
okkar að segja í stjórn lands-
ins og við viljum binda endi
á arðrán á þeldökku fólki ura
víða veröld“.