Þjóðviljinn - 22.11.1967, Blaðsíða 2

2 SÍÐA — ÞJÓÐVIUINN — Miðvikudagur 22. -nóveinber 1907.
♦
gjffg
il|§l
\ ■■

<>' im
HÁKONAR ÍHAGA MINNZT
Á fundi í sameinuðu Alþingi
sl. þriðjudag var minnzt lát-
ins fyrrverandi þingmanns, Há-
konar í Haga. Þingforseti, Birg-
ir Finns'son, mælti:
Til þessa fundar í sameinuðu
Alþingi er boðað til að minnast
Hákonar Kristóferssonar bónda
í Haga og fyrrverandi alþingis-
manns. sem lézt í sjúkrahúsi á
Fatreksfirði aðfaranótt siðast-
liðins föstudags, 10. nóvembers,
níræður að aldri.
Hákon Kristófersson fæddist
20. apríl 1877 á Hreggviðsstöð-
um á Barðaströnd. Foreldrar
hans voru Kristófer, síðar bóndi
á Brekkuvélli í Barðaströríd,
Sturluson bónda í Vatnsdal
Einarssonar og kona hans, Mar-
grét Hákonardóttir bónda á
Átök í Aden
ADEN 15/11 — Samtök þjóðern-
issinna í Aden, FLOSY, hafa
boðað að hersveitir þeirra muni
leggja til ailsherjaratlögu gegn
sveitum hinna þjóðfrelsissam-
takanna, NLF, sem nú hafa yfir-
ráðin í nýlendunni að mestu í
sínum höndum. Bretar hafa til-
kynnt að þeir muni afsaia sér
öllum völdum í hendur NLF og
veita nýlendunni fullt sjálfstæði
30. nóvember.
Hreggviðsstöðum Snæbjarnar-
sonar. Hann var elztur í stórum
systkinahópi og átti lítinn kost
skólamenntunar á uppvaxtarár-
um sínum. Ungur fór hann tíl
sjóróðra vestur á Rauðasandi
og var orðinn formaður á bát
innan við tvítugt. Hann vann
við verzlunarstörf á Vatnseyri
við Patreksfjörð 1901-1902 og
stundaði síðan jarðyrkjustörf og
-ýmsa aðra vinnu á árunum
1903-1907. Árið 1907 gerðist
hann bóndi í ,Haga á.Barða-
strönd og rak síðan rausnarbú
í sex áratugi, hin síðari ár í
sambýlí við son sinn.
Hákon Kristófersson í Haga
var alþíngismaður Barðstrend-
inga á árunum 1913-1931, sat á
20 þingum alls. Hann var
hreppstjóri í Barðastranda-
hreppi frá 1905-1966 og átti um
langt skeið sæti í sýslunefnd. í
Landsbankanefnd var hann
kosinn 1930 og átti sæti í henni
til 1936. Áratuginn 1930-1940
var hann umsjónarmaður lands-
simalhússins í Reykjavík, en' rak
þó jafnframt bú í Haga.
Hákon í Haga lifði langa ævi
á tímum míkiilla viðburða hér
á iandi. Hálffertugur var hann
valinn af sýslungum sínum til
setil á Alþingi^og því sæti hélt
hann um alllangt skeið. Á Al-
þingi hafði úiann mest afskipti
af iandbúnaðar- og sjávarút-
vegsmálum, því að til þeirra
taldi hann sig þekkja betur en
til flestra máila annarra. Hann
var þéttur á velli og którbrot-
inn í lund, gætinn og raunsær
í viðhorfum til þjóðmála, ein-
arður og hispurslaus, ef þvi var
að skipta, en að öðrum kosti
nærgætinn og ráðhollur. Hann
átti ætt sína og uppruna á
Barðaströnd og undi þar betur
langdvölum en í Reykjavík,
þótt svo vildi til, að hér yröi
hann bundinn störfum einn
áratug langrar ævi sinnar.
Hann skilaði þjóð sinni, sveit
og sýslu miklu og merku starfi
áður en hann- var aillur, og á-
hugi hans á þjóðmálum dvín-
aði ekki, þótt ellin sækti hann
heim. Var hann jafnan reiðu-
búinn til að ræða þau mál við
frambjóðendur og þingmenn
allra flokka, og jnutu þeir ávallt
frábærrar gestrisni á höfuð-
bólinu Haga.
Ég vil biðja háttvirta alþing-
ismenn að minnast hins látna
bændahöfðingja, Hákonar
Kristóferssonar í Haga, með þvi
að rísa úr sætum.
Ekkert
efnahagslögmál
En auðvitað er þar ekki
um neitt eíhahagslögmál að
ræða. Áhxái geaigislækkonar-
innar í viðskiptalöndum
Breta fer eftir því hver staða
gjaldmiðilsins og útflutnings-
atvinnuveganna er í hverju
landi um sig. Það er nú þeg-
ar komið í Ijós að flest lönd
heims telja sig hafa sterkari
efnahagsstöðu en Bretar, þar
á meðal öll Evrópuríki utan
íslands nema Spánn og ír-
land — og Danmörk sem þó
telur sér nægja að fara hálfa
leið Velgengni síðustu ára
hefði átt að geta valdið því
að íslenzkir útflutningsat-.
vinnuvegir hefðu haft svo
sterka stöðu að þess gerðist
engin þörf að elta sterlings-
pundið; við hefðum öllu held-
ur getað fært okkur í nyt
gengislækkunina með lækk-
uðu verðlagi hér innanlands
á vamingi frá sterlingssvæð-
inu. Það er einvörðungu af-
leiðing af slæmu stjómarfari
á íslandi að talið er óhjá-
kvæmilegt að lækka gengi
krónunnar, og raunar eru
uppi ákafar raddirí um það
að við verðum að ganga miklu
lengra en Bretar.
Aum-
astir allra?
Ef ríkisstjómin eltir sterl-
ingspuntdið og bætir ofan á
séríslenzkri gengislækkun er
ástæða til að spyrja hvað síð-
an taki við. Alkunnugt er að
staða dollarans er ákaflega
völt, og margir spá því að
hann verði felldur eftir eitt
eða tvö ár. Þegar framkvæmd
var fræg gengislækkun á
pundinu 1931 um rúm 30%,
lækkaði gengi dollarans hálfu
öðru ári síðar um 40% og
staða hans er engu traust-
ari nú. Hvað hugsa íslenzk
stjómarvöld sér þá að gera?
Eigum við þá einnig að elta
dollarann? Eiga það að vera
einkenni íslenzkrar efnáhags-
stjómar að við séum vesæl-
astir allra, að við eltum all-
ar gengislækkanir umhverfis
okkur og framkvæmum inn
á milli einkageijgislækkanir
oft á hverjum áratug?
— AesM.
kenna öðrum um
Það er alkunna að íslenzk
stjórnarvöld hafa lengi stefnt
að því að fella gengi krón-
unnar. Eftir að gengið var
lækkað tvívegis 1960 og 1961
hefur stjórnarstefnan haldið
áfram að grafa undan verð-
gildi peninganna. Almennt
verðiag á neyzluvörum hefur
hækkað þrefalt örar hér en
í helztu viðskiptalöndum
okkar, og er meðalverð nú
meira en tvöfalt hærra en
það var í upphafi viðreisn-
ar — kaupmáttur krónunnar
hefur rýrnað um rúman
helming. Af þessum sökum
hafa stjómarvöldin smátt og
6mátt gripið til ráðstafana
sem jafngilda breytingum á
raunverulegu gengi, þar á
meðal sívaxandi uppbóta til
útflutningsatvinnuvegann a,
auk þess sem nú síðast hafa
verið gerðar ráðstafanir til
þess að takmarka og skatt-
leggja gj aldeyriseyðslu ferða-
manna. Af pólitískum ástæð-
um hafa stjómarflokkamir
hins vegar viljað kenna öðr-
um um gengislækkun sína
þegar hún væri viðurkennd
. endanlega. Að undanfömu
hafa áformin verið þau að
halda þannig á málum að
hægt yrði að kenna verklýðs-
hreyfingunni um; ef hún
beitti valdi samtaka sinna
til að hnekkja árásum á lífs-
kjÖrin ætluðu stjórnarherr-
smir að halda því fram að
hún hefði kallað gengisfall
yfir þjóðina. En í þessari
Stöðu kom brezka ríkisstjórn-
in eins og frelsandi engill m~ð
gengislækkun sína — nú var
hægt að kenna henni um! Og
nú klifa stjómarblöðin á því
að það sé eitthvert sjálfvirkt
efnahagslögmál að við þurf-
um a" elta ; ' rlingspundið.
A timabili vetraraætlunarin
auk lægstu fluggjalda milli
York, minna á sérstaka afsl
ungmennafargjöld, vetrarfa
jólafargjöld, fjölskyIduafslc
21 dags gjöld og vorfargjöii
og síðast en ekki sízt -
FLUGFAR STRAX
FAR GREITT SÍÐAR
mmi
ÞÆGILEGAR
HRAÐFERÐIR
< * O
i HEIMAN 0G HEI
LOFTLEIÐIS
LAMDÁ MILLI
Samband sveitarfélaga um
kjaraskerBing arfrum varpsð
BLAÐ-
DREIFING
Þjóðviljann vantar blað-
bera í eftirtalin hverfi;
Löngnhlíð.
Blönduhlíð.
Hjarðarhaga.
Reykjavíkurveg.
Tjamargötu.
Þíóðviliinn
Sími 17-500.
Leiðrétting
• Sú villa slæddist inn í frétt
um útgáfu Margfróðra sögu-
þátta hér í blaðinu í gær, að
Ólafur Þorgrímsson var sagð-
ur annar forysfcumaður Endur-
prents sf., en þeir em Þor-
grímur Einarsson og Olav Han-
sen og leiðréttist þetta hérmeð.
Þjóðviijanum hefur borizt
eftirfarandi greinargerð Sam-
bands íslenzkra sveitarfélaga í
tilefni af frumvarpi um efna-
hagsaðgerðir-
1 tilefni af frumvarpi því um
efnahagsaðgerðir, sem lagt hef-
ur verið fram á Alþingi, vill
stjóm Sambands islenzkra
sveitarfélaga vekja athygli á
eftirfarandi atriöum í fnum-
varpinu, er snerta sveitarEélög
landsins:
1. Frv. gerir ráð fyrir að mat
fasteigna til eignaskatts verði
tvöfaldað frá því sem nú er
þ'.e. að það verið 12-faldað fast-
eignamat í stað 6-földunar nú.
Stjóm sambandsins vekur at-
hygli á því misræmi, sem þeg-
ar er orðið í jiessu efni, þar
sem óbreytt fasteignamat er
lagt til grundvallar mörgum
tekjustofnum sveitarfélaga og
einungis þrefalt • fasteignamat
lagt til grundvallar eignaút-
svarsálagningu. Telur stjóm
sambándsins j>essa stefnu var-
hugaverða og ósanngjama
gagnvart sveitarfélögunum og
auk þess óhagkvæma við fram-
kvæmd skattalaga. Síðast en
ekki sízt telur stjórnin, að tólf-
földun fasteignamatsins mundi
skerða mjög eða'jafnvel útiloka
möguleika sveitarfélaganna til
meiri nýtingar fasteignaskatts-
ins sem tekjustofns og draga
úr möguleikanum á því að taka
upp staðgreiðslukerfi ppinberra
gjalda, en. í sarrfbandi við um-
ræður um það mál, hefur ein-
mitt verið rætt ura fasteigna-
skattinn sem miðlungstekju-
stofn, en þá yrðu jáfnframt að
vera möguleikar á því að
hækka hann í sumum sveitár-
félogum.
2. Samkv. frv. mundu lögboð-
in útgjöld sveitarfélaga til al-
mannatrygginga og sjúkpa-
tryggþiga hækka, en jafnfrámt
yrðu tekjustofnar sveitarfélag-
anna samkvæmt lögunum
bundnir, þannig að viðbótar-
Fnamhald á 7. síðu.
♦
4