Þjóðviljinn - 22.11.1967, Side 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVHJINN — Miðvifcudagur 22. nóvember W&L
Dtgefandi: Sameiningarfloidcur alþýöu — Sósialistaflokk-
urinn. •
Ritstjórar: Ivar H. Jónsson, (áb.), Magnús Kjartansson,
Sigurður &uðmundsson.
Fréttaritstjóri: Sigurður V. Friðþjófsson.
Auglýsingastj.: Sigurður T. Sigurðsson.
Framkvstj.: Eiður Bergmann.
Ritstjóm, afgreiðsla, auglýsingar. prentsmiðja Skólavörðustíg 19.
Sími 17500 (5 línur) — Askriftarverð kr. ltó.OO á mánuði. —
Lausasöluverð krónur 7.00.
Afíeiðing rangrar stefnu
skrifum stjómarblaðanna er augljóst að ríkis-
stjómin hefur tekið ákvörðun um gengisfell-
ingu, hversu mikil hún verður segja blöðin að fari
eftir útkomu úr dæmuim talnameistara ríkisstjóm-
arinnar sem neyti hvorki svefns né matar við
reikningskúnstirnar; vonandi hafa tölvurnar ekki
gleymzt. Táfarlaus ákvörðún ríkisstjómarinnar að
elta brezku gengislækkunina og jafnvel að fara
langt fram úr henni hefur vakið óvenjulegan ugg
almennings; enn þykir fólki það ásannast að ekki
tjái að geyma og spara peninga á Islandi, nær sé
að eyða þeim tafarlaust meðan ríkisstjómin bíður
í ofvæni eftir útkomum úr dæmum talnameis'tar-
anna, svo hafa megi einhverjar talnaröksemdir til
stuðnings fyrirframgerðri og tafarlausri gengis-
lækkunarákvörðun ríkisstjórnarinnar.
yerst eru þeir.settir sem taka mark á forsætisráð-
herra landsins, Bjama Benediktssyni. Það hef-
ur verið áróðursleikur hans um nokkurt skeið að
tala illa um gengislækkanir, telja þær enga lausn
neins vanda; síðustu vikumar af þinginu í fyrra,
rétt fyrir kosningar, átti ráðherrann það til að æsa
sig upp á Alþingi ef gengislækkun barst í tal, og
hóta því og heita að ef til gengislækkunar kæmi
skyldi hann sannarlega sjá til þess að þeir sem
undanfarið hefðu grætt á gengislækkunum skyldu
ekki gera það næst! Verður mjög fróðlegt að sjá
hvernig forsætisráðherrann stendur við það, þvr
vitað er að hliðarráðstafanir jafnframt gengisfell-
ingum geta mjög skorið úr um hverjir „græði“ á
gengisbreytingunni eða tapi.
i
jQr öllu skrifi stjómarblaðanna skín ánægja þeirra
og léttir vegna gengisfellingar sterlingspunds-
ins. Reynt hafði verið að undirbúa það áyóðurslega
að kenma verkalýðshreyfingunni á íslandi og vam-
arbaráttu hennar um gengislækkunina. Morgun-
blaðið var strax farið að hóta slíku, eftir að álykt-
un Alþýðusambandsins varð kunn. Nú á að kenma
Wilson um hana í staðinn, og láta heita að það sé
einhvers konar náttúrulögmál að íslamd elti Bret-
land. Jafnframt er farið að tala um að auk fjórtán
prósent gengislækkunar fyrir Wilson þurfi önnur
fjórtán fyrir Bjama Ben. (!) og fer þá orsakasam-
hengið við brezku gengisfellinguna að verða held-
ur lauslegt. Enda sést það á viðbrögðum annarra
ríkisstjórna að gengislækkunarkippur íslenzku
stjórnarinnar er til kominn af heimabruggi, geng-
islsékkun íslenzku kónunnar er fyrst og fremst af-
leiðing af angri og hættulegri stjómarstefnu
íhaldsins og Alþýðuflokksins undanfarin ár, stefnu
sem grafið hefur undan íslenzkum atvinnuvegum
og gefið bröskurum og spákaupmönnum skefja-
laust braskfrelsi og gróðafæri á kostnað alls al-
mennings í landinu. Alþýðufólk í verkalýðshreyf-
ingunni er minnugt þess að einmitt þessir sömu
stjómarflokkar, Sjálfstæðisfl. og Alþýðufl., fram-
kvæmdu síðast tilefnislausa og svívirðilega geng-
islækkun 1961 sem hefndarráðstörun til að ræna
nýfengnum ávinningi af kjarasamningum. Því er
verkalýðshreyfingin á verði gegn nýjum kjara-
skerðingarkúnstum og mun ekki af veita. — s.
Fáein dæmi og ekki fögur
Alltaf ööru hvoru eru út-
gerðarmál okkar Islendinga til
umræðu, bæði i blöðum og út-
varpi, og þó einkanlega togara-
útgerðin. Margir hafa hér lagt
orð í belg, bæði leikir og lærð-
ir og sýnist sitt hverjum, enda
varla von að allir séu sam-
mála hér frekar en í öðrum
slíkum málum. Hagsmunamál
allrar þjóðar er að rétt ■ og
viturlega sé á málum þessum
haldið.
Einna hlutskarpastir í þess-
um umræðum hafa útgerðar-
menn reynzt, enda kannski von,
þar sem þetta er þeirra mál.
Má þar af mörgum nefna
Tryggva Ófeigsson, sem virðist
óþreytandi í skrifum sínumum
mál þessi og sparar oft ekki
stóryrðin.
Ekki var það hugmynd mín
með þessum línum að koma
fram með nýjar tillögur eða
úrræði nein um þessi mál. Það
verðá víst nógir aðrir til þe&s,
enda tel ég mig skorta bæði
þekkingu og reynslu til að ég
geti leyft mér slíkt, á opin-
berum vettvangi áð ■ minnsta
kt>sti.
Hitt er svo annaö mál að
mér finnst fyrrnefndur útgerð-
armaður hafa sökkt -'sér svo
djúpt niður í hugleiðingar sín-
ar um endumýjun togaraflot-
ans og fleira, að hann virðist^
gjörsamlega hafa gleymt því
sem nær honum snýr, nefni-
lega þvi að enn eru gerð út
frá fyrirtæki hans fjögur skip-
Flest þeirra eru að vísu kom-
in til ára sinna og sum að
minnsta kosti farin mjög að
láta á sjá. Ég vil leyfa mér að
fullyrða að þau hafi orðið það
illa útundan, hvað snertir allt
viðhald, að til stórskammar sé
og' reyndar furðulegt að slíkt
skuli líðast.
Ég er hræddur um að sum-
um myndi bregða illa í brún
sirm "Hl s'dfju óg væri héráreið-
' anlega ærinn starfi fyrir heil-
brigðiseftirlit borgarinnar, sem
því miður virðist gera sér
mjög fáar ferðir á þessar víg-
stöðvar-
Mér þætti fróðlegt að vita
hvar fólk fengist hér á landi
til að vinna 12 klukkustundir
á sólarhring alla 7 daga vik-
unnar fyrir 7.500 kr. í fasta
kaup á mánuði, ef menn ættu
svo hinar 12 stundimar að
hírast í óupphituðum, sagga-
fullum vistarverum sem alls
ekki geta kallazt mannafbúðir
og hefðu ekki einu sinni að-
gang að vatni til þrifnaðgr
nema með höppum og glöpp-
um. Annars virðast engin tak-
mörk vera fyrir því hvað
mönnum getur dottið í hug
að bjóða starfsfólki sínu upp
á. Þess eru dæmi að skip
fyrrnefnds útgerðarfyrirtækis
hafi lagt úr höfn með aðeins
eina ljósavél nothæfa um borð,
og hélt ég þó að slíkt væri
bannað samkvæmt lögum. Þess
eru einnig dæmi að skip hafi
lagt frá landi með báðar ljósa-
vélar hálfónýtar og það kraft-
h'tlar að til þess að hægt væri
að nota nauðsynlegustu sigl-
inga- og fiskileitartæki hefur
orðið að rjúfa ailan straum
af hitakerfi háseta í framskipi
og máttu skipverjar hírast i
kulda og raka allan túrinn.
Og ekki aðeins það, heldur
stórskemmdust að sjálfsögðu
öll spariföt, sem hengu þar í
skápum fullum af raka og
myglu. Þetta var íyrmefndum
útgerðarmanni fuilkunnugt um
áður en lagt var upp í ferðina,
en skipið þó látið fara, ekki
eina heldur 3 fe. Jir í þessu
ásigkomulági. Ég heyrði einn-
ig sagt að þegar einn vélstjöra
hans kvartaði um leka í hseða-
vatnskassa sem er aftan á
brúnni, fékk hann þau svör að
engirm slíkur kássi hefði verið
á gömlu skipunum og þó hefði
verið hægt að fiska á þeim.
Þetta er hugsunarhátturinn.
Meðan hægt er að fiska og
græða peninga þá er allt í lagi-
Hitt virðist gera minna tilþótt
vistarverur allar séu kaldar og
lyktandi af óhreinindum og
hljóti að vera heilsuspillandi,
ef ekki lífshættulegar.
Þess eru einnig dæmi aðskip
þessa sama fyrirtækis hefur
lagt úr höfn án þess að til
væri neitt sem heitir borðdúk-
ar. En í stað þess voru notuð
þýzk segl, sem reyndar voru
keypt sem yfirbreiðslur áfiski-
lestarlúgu- Ógemingur reyndist
fyrir matsvein að þvo þessar
druslur. Þeim var einfaldlega
snúið við eftir þörfum þangað
til þau voru orðin jafn við-
bjóðsleg báðum megin. Þegar
svo lyktin ætlaði menn alveg
að drepa, var druslunum fleygt
út á dekkið og þær látnar
liggja þar og skolast þangað
til þær þóttu aftur nógu góð-
ar til að setja á matborðin.
Þetta máttu menn hafa í —
ekki einn túr heldur 2 — með
viðkomu í 3 höfnum, bæði hér
og erlendis. Þegar rætt varum
þetta við matsveininn upp-
lýsti hann að sér hefði verið
bannað að kaupa dúka, því
þeir væru til á lager heima.
Þetta mun mönnum eflaust
finnást ófagrar lýsingar, en
allt þetta er hægt að sanna,
ef út í það skal farið og er
þetta þó aðeins lítið sýnishorn
af þvi hvað lög, reglur og
sjómannasamningar er oft á
tíðum hátt skrifað.
Nú kynni einhver að spyrja
hvort ejómannafélagið hefði
ekki eitthvað um þetta að segja.
Ekki hefur nú bólað á mikl-
um áhuga úr þeirri áttinni,
því að alltaf hefur útgerðin
komið skipum sínum úr höfn,
þrátt fyrir kvartanir. Það er
rétt að menn vita að félagið
er til vegna þess, að eins hefur
verið gætt samvizkusamlega,
nefnilega að innheimta árs-
(gjaldið, en svo ekki meir.
Skipverjum bregður þó vafa-
laust einna mest í brún eftir
að í land er komið og, menn
fara til að ná í kaupið sitt.
Þá .fyrst fer nú gamanið af.
Það virðist algjörlega fara eft-
ir því hvemig skapið er þann
daginn, hvað hægt er að fá
útborgáð-
Ég hef sjálfur staðið við
hliðina á manni sem átti inni
tugi þúsunda. Hann bað um
5000 kr. en fékk neitun og var
þetta þó á útborgunardegi-
Komdu seinna góði, var svar-
ið. Já, þetta er afgreiðslan og
um leið þakklætið fyrir unnin
störf.
Þama er enn eitt dæmið um
samningsbrotin fyrmefndu, því
að samkvæmt lögum ber út-
gerðinni að greiða 70% af túr
þegar komið er í land, en
heimilt er að halda 30% eftir
í gjöld. Það telst kannski líka
til heiðarleika að teknar séu
11.000 kr. sem renna eiga til
gjaldheimtunnar af einum túr,
sem gerir ekki nema 8.000 kr.,
þannig að þegar komið er úr
18 daga túr er viðkomandi orð-
inn skuldugur útgerðinni, en
ekki öfugt. Þessum peningum
er svt> kannski alls ekki skilað
til gjaldheimtunnar, heldur
liggja þeir áfram í veltu út-
gerðarinnar.
' Nýlega skrifaði umræddur
útgerðarmaður greinarkom í
eitt dagblað borgarinnar þar
sem hann kvartaði sáran yfir.
því að einhver skip B.Ú.R-
hefðu fengið styrk sem hans
skip hofðu ekki fengið. Ekki
skal ég rengja það, en hitt
þækir mér öjlu verra, ef hann
hefur hugsað sér að vinna sér
það upp á kostnað skipsmanna
sinna.
Það er hart að þurfa að
vera veikur og marga mánuði
að eltast við að fá' uppgert-
I sjómannasamningum segir að
túrinn skuli að fullu vera
greiddur 7 dögum eftir að skip-
ið kemur í land. Ég hélt líka
að það varðaði við lög að halda
Framhald á 7. síðu.
NJÓTIÐ LIFSINS,
þið eruð á Pepsi aldrinum.
ískalt Pepsi-Cola hefiir hið lífgandi bragð
' * /
i ★ Bepsi, Pepsi-Cola og Mirinda eru skrásett
vöwmerki, eign PEPSICOLA INC. N.Y.