Þjóðviljinn - 03.01.1968, Blaðsíða 2

I
2 SlÐA — ÞJÓÐVILJINN — Miðvifcudagur 3. jamúar 1968.
Vangaveltur um ævisögur o.fl.
Enn líður eitt árið í aldanna
skaut. Skálað verður fyrir nýja
árinu í dýrum veigum og menn
munu í gleðivímu augnabliks-
ins strengja þess heit að gera
nú betur á nýja árinu en því
gamla. Margir munu gráta
glötuðu tækifærin, brostnu von-
irnar og týndu vinina á þess-
um síðasta degi ársins, en
flestir, jafnt syndugir sem sak-
lausir, munu líta framtíðina
björtum vonaraugum. Sumir
munu sennilega reyna að
glejona sem fyrst vitleysunum.
sem þeír gerðu á liðna árinu.
en reyna heldur að forðast
sömu vitleysumar í framtíð-
inni, þó að, eíns og allir vita,
Veðrið árið 1967:
Meðalhiti
en meira
Þjóðviljinn hefur fengið frá i
Veðurstofu tslands eftirfarandi1
yfirlit um veðráttuna hér á
landi á árinu sem nú er að
kveðja: ,
Meðalhiti ársins 1967 var 4.2*
í Keykjavík, en 2.6° á Akureyri.
i Er það 0.8° neðan við meðallag
áranna 1931—60 í Reykjavík, en
1,3° kaldara en i meðallagi á
Akureyri. Árið 1966 var meðal-
hitinn í Reykjavík sá sami og
í ár, en á Akureyri var meðal-
hitinn 2.3° árið 1966, og er.i
þessi tvö ár þau köldustu frá
árinu 1951, en þá var hitinn í |
Reykjavík 4.1°. en 2.8° á Ak- j
ureyri. Til samanburðar má |
geta þess, að frá aldamótum
hafa 11 ár verið kaldari í Rvík
en síðastliðin tvö ár, þar af
aðeins 3 eftir 1920 (árin 1921,
1949 og 1951) Á Akureyri hafa
einnig 11 ár verið kaldari en
1967 á þessari öld. en þar af
aðeins 1 ár eftir 1920 (árið
1966).
Fyrstu tveir mánuðir ársins
það takist nú með misjófnum
árangri. Aðrir munu engu
gleyma og, eins og gengur,
ekkert læra.
★
Á hinu nýliðna ári hefur
gengið á ýmsu, en hæst ber
þó í augum hins venjulega
launþiggjandi borgara kosn-
ingamar til Alþingis, hinar tíðu
verðhækkanir, gengisfellingin
og siðast en ekki sízt kjara-
dómurinn í launamálum opin-
berra starfsmanna, eins og
kennara og fleiri. í sambandi
við kosningamar til Alþingis
er stórfurðulegt og reyndar
lægri —
sólskin
voru hlýrri en venja er, en allir
aðrir mánuðir kaldari en í með-
alári, sérstaklega marz, en hann
mun hafa verið kaldasti marz-
mánuður frá 1919 ásamt marz
1947.
Úrkoma í Reykjavík mældist
807 mm, en á Akureyri 467 mm
og er hann í réttu meðallagi á
báðum stöðvunum.
Sólskin mældist mun meira
en venja er á báðum þessum
stöðvum. í Reykjavík mældist
sólskin í 1518 stundir og er það
270 stundum meira en í meðal-
ári, og á Akureyri voru sól-
skinsstundirnar 1073 eða íll
stundum umfram meðallag.
Þetta er annað árið. sem veð-
urathuganastöðin á Hveravöllum
er rekin, og reyndist meðalhit-
inn þar vera -4-1.5° og úrkom-
an 750 mm, en samsvarandi töl-
ur í fyrra voru -4- 1.8° og 433
mm/ Sólskin mældíst þar árið'
1967 í 1311 stundir, en 1270 ^
klst. árið 1966.
verðugt rannsóknarefni fyrir t.
d. félagsfræðinga, sagnfræðinga
eða aðra fræðinga. hvemig
stjómarflokkunum tveimúr
tókst að halda meirihlutanum
á Alþingi, eftir allt sem á und-
an er gengið. öll þessi ár hækk-
andi verðs á lífsnauðsynjum.
hækkandi verðs á húsnæði.
hækkandi verðs á allri þjón-
ustu og síhækkandi opinberra
gjalda, svo að nú er svo kom-
ið, reyndar orðið æfagamalt
fyrirbæri, að venjuleg mánað-
arlaun Iaunþega með 12—15
þúsund króna mánaðarlaun og
meðalstóra fjölskyldu, 4—6
manna, gera lítið betur en
greiða húsaleigu 6—8 þúsund
krónur á mánuði, ásamt ýms-
um gjöldum, og framfleyta fjöl-
skyldunni í svo sem viku, ef
vel er á haldið. Óþarft er að
tína til verð á lífsnauðsynjum,
eða matvælum, ef menn vilja
heldur nota það orð, því að
síhækkandi verðsveiflur angra'
menn dagsdaglega. Útilokað er
fyrir venjulega, meðalstóra
fjölskyldu að framfleyta sér á
launum mannsins eða fyrirvinn-
unnar einum saman. eins og
tíðkaðist í gamla daga. Nú
verður fyrirvinnan, hvort sem
það nú er karlmaður eða kven-
maður, að afkasta einu eða, ef
hann er heppinn, tveimur auka-
störfum. auðvitað með mikilli
yfirvinnu í aðalstarfinu. Vinni
bæði hjónin úti. og selji
krakkamir blöð, eða reyti á
einhvern hátt í búið. ná end-
arnir kannski saman, ef hjón-
in eru heppin með yfirvinnu
og aukavinnu.
★
Eftirsóttasta starf, eða rétt-
ara sagt aukastarf, húsmæðra
ku nú vera alls konar þvottar
og skúringar. Þykir sú frú nú
ekki lengur frú með frúm. sem
skúrar ekki eina til tvær skrif-
stofur eða verzlanir. Sú stétt
skúringarkvenna. sem menn
þekkja úr gömlum sögum, sem
skúruðu sem aðalstarf og fram-
fleyttu sér á skúringum, oft-
ast ekkjur eða einstæðingskon-
ur, þekkist nú ekki lengur
nema þá í gömlum rómönum.
Þær, sem nú hokra bognar yf-
Full-
trúi Islands
12ta desember í fyrra birti
Vísir viðtal sem vakti tals-
verða athygli. Sá sém við var
rætt nefndist Hilmar A. Krist-
jánsson og gerði fyrir nokkrum
árum tilraun til þess að verða
blaðakóngur Islands, þótt
það konungsríki yrði að vísu
með hundadagasniði.' Þá tók
Hilmar að sögn Vísis ákvörð-
un um að fylgja því foma
dæmi „að ungir menn og efni-
legir legðust í víking og lúskr.
uðu umkomulausum smá-
bændum við sjávarsíðuna,
rækju búsmala þeirra á skip
og hefðu það af kvenþjóðinni
sem beir vildu.“ Varð Suður-
Afríka fyrir valinu og þar
rættist a.m.k. síðasti liður
upptalningarinnar, að því er
Hilmar greindi Visi frá: „Ég
hef á mínum vegum um 130
hjúkrunarkonur sem ég
„leigi“ síðan til siúkrahiisa og
heimila:“ Virðist nútíma-
þrælahald af þessu tagi vera
arðvænlegt, því Hilmar kveð-
ur ársveltu sína vera um 15
miljónir króna. En hitt er ekki
minna um vert að andrúms-
loftið í Suður-Afríku er eink-
ar viðfelldið að sögn leigusal-
ans og aðskilnaðarstefna
stjómarvaldanna alveg sjálf-
sögð: „Stjómin rniðar ekki að
aðskilnaði fólks af mismun-
andi hörundslit, heldur að-
skilnaði fólks á mismunandi
þroskastigi .... Negramir eru
svo frumstæðir að furðu sætir.
Þegar þeir byrja ag vinna t.d.
í gullnámum verður að byrja
á því að kenna þeim að ganga
í skóm .... Það þarf jafnvel
að kenna svertingjunum að
halda á skóflu, og svo er notað
mjög einfalt greindarpróf til
að ganga úr skugga um, hvort
hægt er að láta þá fást við
nokkuð annað en mokstur.
Þeim eru fengnir tíu skrúf-
boltar og tíu rær og ef þeir
geta komið þessu saman á tíu
mínútum em þeir taldir í
greindara lagi, það getur sann-
arlega verið grátbroslegt að
sjá tilburðina." Maðirr sem
hlotið hefur í vöggugjöf réttan
höruodslit og þar með greind
til að ganga í skóm, halda á
skóflu og skrúfa rær á bolta,
nýtur að sjálfsögðu yfirburða
sinna í þessu ágæta landi, og
kvennaleigan er vafalaust að-
eins upphafið á afrekum hans.
Að sama skapi rennur honum
til rifja hið _ ömurlega ástand
á íslandi: „ísland er góssen-
land kommúnista .... ísland
er gott land fyrir sósíalista en
síðasti staður á jarðríki fyrir
kapítalista. Hér verða allir að
vera jafnlitlir og aumir, allt
andrúmsloftið er á móti því
hér að menn græði peninga.
Ef einhver stækkar ðrt era
ótal hendur á lofti við að
draga hann niður í eymdina ..
Kommúnistar hafa tekið völd-
in úr höndum ríkisstjómar-
innar, án þess að stjóma sjálf-
ír .... Nei, f framtíðinni ætla
ég að forðast ísland ems og
heitan eldinn."
Þetta viðtal Vísis er rifjað
upp vegna þess að það var síð-
asta verk íslenzkra stjómar-
valda á árinu 1967 að gera
Hilmar A. Kristjánsson að
ræðismanni fslands í Jóhann-
esarborg. Ástæðan fjrrir þeirri
vegsemd er varla sú að Hilm-
ar eigi að _ gæta viðskipta-
hagsmuna íslands í þeirri
borg — að því er hjúkrunar-
konur varðar eram við naum-
ast aflögufærir. Hér hljóta
hugsjónimar sjálfar að ráða;
ríkisstjórn íslands hefur séð
sérstaka ástæðu til að lýsa vel-
þóknun sinni á skoðunum
Hilmars, jafnt á suðurafrískri
aðskilnaðarstefnu sem eymd-
inni á Islandi. Hitt hefur auð-
vitað engin áhrif haft þótt
Hilmar sé sonur Axels í
Rafha; hjá því fólki er það
þroskastigið sem ræður úrslit-
um en ekki ættemið.
— Austri.
ir skúringafötunni í bönkum,
verzlunum og skrifstofum að
ógleymdum hinum vinsælu og
eftirsóttu stigagöngum, eru
frúr embættismanna og ann-
arra launamanna, sem krækt
hafa í þessa mjög svo eftir-
sóttu aukavinnu. Oftast verð-
ur konan einnig að vinna ein-
hverja aðra vinnu utan heim-
ilisins, sem yrði þá aðalstarfið
utan heimilisins. Eiginmaður-
inn reynir að verða sér úti um
mikla aukavinnu í aðalstarfinu
og svo auðvitað aukastarf með
aðalstarfinu, < og lukkunnar
pamfílar fá svo eftirvinnu í
aukastarfinu. Börnin reyna líka
að vinna eitthvað með skólan-
um. Fjölskyldan ætti þvi auð-
veldlega að geta verið saman
um nætur.
★
Mikill kurr og óánægja er
meðal ríkisstarfsmanna, eins og
kennara, með kjaradóminn.
Allir eru á einu rriáli um það,
að verkfallsréttur til handa
starfsmönnum ríkisins sé eina
laijfenin. Einhver linka virðist
í stjóm Bandalags starfsmanna
ríkis og bæja, eins og það t.d.
að veita stjóminni frest á breyt-
ingu á flokkaniðurröðuninni.
Virðist liggja í augum uppi, að
öll eftirgefni eða tilslökun við
núverandi ríkisstjórn er ein-
ungis skaðleg félögum laun-
þega. Forsætisráðherrann skrif-
ar í málgagn sitt skömmu áður
en kjaradómur fellur að bæta
beri kjör t.d. kennara óg meta
störf þeirra að verðleikum.
Auðsætt er, að ríkisstarfsmenn
verða að afla sér verkfallsrétt-
ar með verkfalli, eins og
verkamenn gerðu forðum daga.
★
Óvinsælasta verk núverandi
ríkisstjómár er án efa hið
svarta atvinnuleysi sem nú
herjar á launþega þessa lands.
Við alþingiskosningamar í vor
bar ekki mjög mikið á atvinnu-
leysinu, og með loforðum og
alls konar gamalkunnum
blekkingum tókst stjómarflokk-
unum að halda þingmeirihluta
sínum. Eins og ég sagði áðan,
væri sigur stjómarflokkanna
verðugt rannsóknarefnj áhuga-
samra vísindamanna. Ekki er
alltaf hægt að kenna um
bamaskap og áhugaleysi kjós-
enda. Að vísu fengu allmörg
ungmenni kosningarétt í fyrsta
sinni. Það fólk hefði kannski
mátt blekkja með alls konar
félagsstarfsemi og trúðaskap,
sem flokkamir reka í rikum
mæli. Ánetjast ungmennin þá
félagsskap hinna ýmsu flokka,
án þess að gera sér grein fyrir
íerli flokksins í stjómmálabar-
áttunni og fylgja síðan flokkn-
um upp frá því. Útlendur
kunningi minn sagði að oft
réði alls konar rígur milli
manna og hreint snobb því,:
hvaða flokki menn gæfu at-
kvæði sín. Einkum taldi þessi
kunningi minn margt kvenfólk
kjósa fremur eftir einhverjum
annarlegum ástæðum en mál-
efnalegum. Sagði hann kven-
fólk einkum ginnkeypt fyrir
uppljómuðum og vel birgum
verzlunargluggum. Ekki vill
undirritaður fullyrða neitt um
þátt kvenfólksins í sigri stjóm-
arflokkanm, né þátt unga
fólksins. En sigur stjómar-
flokkanna í kosningunum í
sumar er vissulega verðugt
rannsóknarefni, með tilliti til
aðgerða stjðrnarinnar á undan-
förnum árum, sem stefnt hafa
að því að gera hina ríku rík-
ari og hina fátækú fátækari,
og skapa hér auðstétt og ör-
eigalýð, en allt bendir til, að
stjóminni takist það, þar eð
hún mun sennilega sitja við
völd lengi enn.
Eins og undanfarin jól kom
mikill fjöldi nýrra bóka á
markaðinn, og kenndi þar
ýmsra grasa. Mest ber á ævi-
sögum og frásögnum úr lífi
Framhald á 7. síðu.
0RÐSEND/NG
frá Húsmæðraskóla Reykjavíkur
i
Þeir nemendur, sem fengið hafa loforð um skóla-
vist á seinna dagnámskeiði skólans. mæti í skól-
anum föstudaginn 5. janúar kl. 2.
Skólastjóri.
Húseign tí/ sö/a
Til sölu er húseign á góðum stað í bænum. f hús-
inu er kjallarafbúð, hæð og ris.
Gólfflötur 115 ferm. — íbúðimar seljast saman
eða sitt í hvoru lagi.
Tilboð merkt „20“ sendist til blaðsins fyrir
6. janúar.
Verzlunarmannafélag
Reykjavíkur
Framboðsfrestur
Ákveðið hefur verið að viðhafa allsherjaratkvæða-
greiðslu um kjör stjómar, trúnaðarmannaráðs og
endurskoðenda í Verzlunarmannafélagi Reykja-
víkur. — Listum eða tillögum skal skila í skrif-
stofu V.R. eigi síðar en kl. 12 á hádegi laugar-
daginn 6. janúar n.k.
Kjörstjómin.
Breyttur viðta/stími
Framvegis mun ég einungis taka á móti sjúkling-
um í. einkatímum. , ,
Auglýstur viðtalstími kl. 9.30 — 11.00 fellur því
niður. — Tímapantanir í síma 2-38-85 á lækninga-
stofu minni kl. 9—12 daglega.
GUÐMUNDUR BJÖRNSSON
augnlæknir
DOMUS MEDICA.
Hjálpardeildlr gagnfræðaskóla
verða starfræktar í vetur. Er unglingum hjálpað
fyrir próf í ENSKU, DÖNSKU, STAFSETNINGU,
STÆRÐFRÆÐI og „ÍSLENZKRI MÁLFRÆÐI“
Nemandinn velur sjálfur fag sitt. Tveir tímar í
viku í hverri grein.
Þeir unglingar sem þurfa á hjálp að halda em
beðnir að koma á skrifstofuna í Brautarholti 4 á
tímanum milli 4 og 7 og hafa með sér stundaskrá
og bækur þær sem þeir nota í skólanum.
Málaskólinn Mímir
Brautarholti 4 — (sími l-Oot)-4 kl. 1-7 e.h.)
Hugheilar þakkir fyrlr auðsýnda samúð, vinsemd og virð-
ingu við andlát og útför eiginmanns míns og sonar
HARALDAR HJÁLMARSSONAR
forstöðumanns Hafnarbúða.
Sérstakar þakkir færum við bræðrum úr Oddfeillow-
reglunni og Kiwanisklúbbnum H^klu.
Fyrir hönd vandamanna
Jóna Ólafsdóttir
Margrét Halldórsdóttir
Hjálmar Þorsteinsson.