Þjóðviljinn - 23.02.1968, Page 7

Föstudaeur 23. fetoatóar 1968 — ÞJÓBVTUTNN — SÍÐA J
KARI GUÐMUNDSSON:
Hin konunglega enska
landbúnaðarsýning

Kári Guðmundsson
Áríð 1839 var á veguim. kon-
unglega enska búnaðarfélagsins
haldin fyrsta landbúnaðarsýn-
ingin í röð þeirra sýninga, sem
nú eru eingöngu þekktar semn
„the Royal“. Uppruna þessara
sýninga má rekja til fyrri sauö-
fjárklippinga og annarra land-
búnaðarsamkundna, þar sem^
endurbætt búfjárkyn voru tál
sýnis, ný uppfundin áhöid reynd
og nýjustu landbúnaðaraðforðir
ræddar.
Um iangt áratoil hafa styrkir
til rannsóknarstarfsemi á sviði
landbúnaðar og dýralækninga,
nýrra uppfinninga, verið að-
eins nokkur hluti hinna raun-
hæfu framlaga félagsins til al-
mennrar eflingar landbúnaðar-
ins.
Um skeið rak félagið á sinn
kostnað eigitn rannsókna- og til-
raunastöð. Það tók í rauninni
á sig margar skyldur, sem nú
hvila á opinberum og öðrum
stofnunum, og vair brautryðj-
andi á nær öllum sviðum land-
búnaðarins. Enginn annar aðili
hefur gert meira til þess að
bæta búfjárstofna, og þannig að
skapa Bretlandi orðstír sem
„kynbótamiðstöð heimsins“.
Binnig hefur félagið gert meira
en nokkur gerir sér ljóst í dag,
til þess að bæta landbúmaðar-
áhöid og -tæki.
Mikill viðburður
Félagið heldur sýningu sina
á nýjum stað ár hvert. Enda
þótt sýningin standi yfir aðeins
í fjóra daga, er það 10 mánaða
verk að koma henni upp, og 7
mánaða verk að taka hana nið-
ur. Undir sýningarsvæðið þarf
allt áð 150 ekrur lands, og jafn-
stórt svæði fyrir bifreiðastæði.
Til þess að flytja byggingar-
efni félagsins þarf meir en 1.000
járnbrautarvagna. Þá eru eftir
sýningarpallar og áhöld mörg
hundruð aðila, sem hafa vélar
til sýnis, og þúsundir búfjár.
Vatns- og raflögnum, sem
nægja mundu lítilli borg, þarf
að koma fyrir með góðum fyr-
irvara. En á meðan á sýning-
unni stenduir, þarf símá- og
póstþjónustan að afgreiða 9.000
símtöl og 30.000 bréf á dag.
Þegar hliðin loks cru opnuð
almenningi fyrsta þriðjudaginn
í júlímánuði, þyrpast sýningar-
gestir að hinum hvítu tjöldum
og skrautlega máluðu skálum,
til þess að skoða búfé, vélar og
upplýsinga- og leiðtoeininga-
deildir, sem standa við breiðar,
10 mílna langar götur. Hin kon-
unglcga enska landbúnaðarsýn-
ing er vissulega mesti viðburft-
— mesti viðburður ársins fyrir
þá sem fást við landbúnaðar-
störf og heilbrigðismál
ur ársins fyrir þá, sem fást við
landbúnaðarstörf og heilbrigðis-
mál.
Úr mörgu að velja
Sýningargesti kann að undira
hve njörg mismunandi kyn eru
til sýnis, og furða sig ef til vill
á því, hvernig á því standi, að
þessi litia eyja hefur ræktað
svo mörg. Svarið felst í því, að
landbúnaður í Bretlandi er svo
margbreytilegur, og hin mörgu
afbrigði i jarðvegi og loftslagi
hafa valdið bví. að búfjáreig-
endur hafa orðið að rækta mis-
munandi tegundir, sem hæfa
hinum ýmsu staðhátum. Úr
þessum kynjum er hægt að
taka úrval, sem getur þrifizt
svo að segja alls staðair í heim-
inuim. Enda þótt skepnumar
séu upp á sitt bezta á sýning-
unni, þá eru þessi úrvalskyn
ræktuð handa bændum al-
mennt.
Á stórhestasýningunni má sjá
deildir fyrir Shires, Clydesdales,
Suffolks og Percherons með
beizli og aktýgjum. Einnig er
l *
að sjá unghesta og fulltamda
ireiðhesta af þessum kynjum:
Reiðhesta, hesta til refaveiða,
arabiska hesta, polo smáhesta
og barna.
Sýning nautgripa, sauðfjár og
svína er fram úr skarandi.
Fremst meðal holdanauta má
telja: Shorthorns holdakynið,
Herefords, blac-polled Aber-
deen-Angus, red Devon og Sus-
sex nautgripi — sem njóta sí-
aukinna vinsælda í útlöndum,
Lincoln Red — en þeir sem
vilja harðgerðar skepnur taka
.þetta kyn fram yfir önnur,
Galloways, Highland og Black
Welsh.
Helztu nautgripir, sem eru
hvort tveggja í senn, holdakyn
og nytjakyn, eru Dairy Short-
horns, Red Polls og South Dev-
ons — sem em stórir gripir og
þekktir fyrir tnjólkurgæði.
Nytjakynin hafa tekið mikl-
um frpmförum á undaníömum
ámm. British Freisians em í
þann mund að verða í meiri-
hluta meðal nytjakynja. Ayr-
Kynslóð fram af kynslóð hafa bændur sótt sýninguna til þess að
notagildi við hvaða aðstæður sem er. f dag geta þeir séð einhverjar
fundið eitthvað athyglisvert, hversu iangt sem þeir eiga að.
skoða úrvals búfé,
afkastamestu vélar
sem hefur
í heimi og
Dánarminning

Sigurjón Jóhannsson
f. 16. ágúst 1881, d. 17. febrúar 1968
Sumar eitt laust eftir síð-
ustu aldamót stóð unglingspilt-
ur á bryggjunni á Seyðisfirði
og horfði á eftir skipi, er þá
var að leggja frá landi. Með
skipinu var faðir hans, stjúp-
móðir og börn þeirra þrjú, er
voru að leggja upp í ferð til
Vesturheim?. Ungi maðurinn,
sem nú var alger einstæðingur,
átti j>ess auðvitað kost að flytj-
ast vestur um haf með fjöl-
skyldunni, en til þess hafði
hann enga löngun. Þessi ungi
maður var Sigurjón Jóhatlns-
son, sem í dag verður borinn
til moldar hér í Reykjavík.
Sigurjón var fæddur á Gnýstað
í Seyðisfirði hinn 6. ág.1881. Það
býli er nú fyrir löngu komið í
eyði, enda byggðist bjargræði
þar nær eingöngu á útræði.
Grasnyt er þar harla lítil, því
víðast hvar ganga þar hamrar
eða skriður í sjó fram. Faðir
Sigurjóns, Jóhann útvegsbóndi
Sveinsson, er þar bjó, var fá-
tækur að íé, en mikill gáfu-
og nt^ervismaður. Hann átti
og til stórmenna að telja, þrett-
ándi maður frá Jóni biskupi
Arasyni, en Helga dóttir Jóns
biskups var gift Eyjólfi Einars-
syni í Dal undir Eyjafjöllum.
Einar faðir Eyjólfs var sonur
Árna Dalskeggs sem var við
aítöku Jóns biskups Gerreks-
sonar í Skálholti 1433. Frá þeim
Eyjólfi og Helgu var kominn
í beinan karllegg Sigurður
Eyjólfsson, sem fluttist austur
á land og kvæntist Bóelu Jens-
dóttur Wíums sýslumanns. Var
Jóhann fjórði maður frá Sig-
urði og Bóelu í beinan Jcarl-
legg.
Jóhann fluttist fyrst til Kan-
ada, þaðan til Norður-Dakota
og gerðist bóndi þar. Þar dó
hann árið 1912. Áður en Jóhann
brá búi og fluttist til Vestur-
heims var Sigurjón farinn að
heinjian og hafði fengið atvinnu
við verzlunarstörf í Seyðisfjarð-
arkaupstað. Átti hann nú eng-
an að og hafði á ekkert að
treysta nema eigin ' hæfileika
og framtak.
Um þær mundir var Seyðis-
fjörður einhver hinn blómleg-
asti kaupstaður á íslandi. Þang-
að dróst mestöll verzlun við
Fljótsdalshérað og nálæga
firði. Höfn er þar einhver hin
bezta á landinu og skipskomur
þangað tíðar. Útræði var og
mikið út með firðinum og fisk-
verkun mikil. Á Seyðisfirði vnr
margt af velmenntuðu íólki og
ríkti þar mikill áhugi á stjórn-
málum og menningarmálum.
Þar var um nokkurra ára skeið
Ixirsteiftn Erlingsson. Kynntist
Sigurjón honum þar og höfðu
þau kynni djúpstæð og varan-
leg óhrif á hann. Á þeim tima
var erfitt og oft ókleift íyrir
fátæka unglinga að komast i
skóla, en þá örðugleika tókst
Sigurjóni að yfirvinná, og
haustið 1904 hélt hann til
Kaupmannahafnar og var þar
við nám í verzlunarskóla um
veturinn. Sótti hann námið af
miklu kappi og lauk því með
ágætum árangri og hinum
bezta vitnisburði kennara
sinna.
Þá um veturinn var hann
mjög handgenginn prófessor
Valtý Guðmundssyni og tíður
gestur á heimili hans. Hallgrím-
ur Kristinsson var þá líka í
Kaupmannahöfn, og gerðust
þeir Si^urjón hinir mestu vin-
ir og félagar, og hélst sú vin-
átta meðan þeiif lifðu báðir.
Þessi vetur var harla við-
burðaríkur í sögu Hafnar-ís-
lendinga. Þá var haldii) hin svo-
nefnda „skrælingjasýning“, og
snérust flestir landar þar í
borg öndverðir gegn henni.
jMestur var úlfaþyturinn með-
al stúdenta, og var Valtýr Guð-
mundsson, sem var í sýningar-
nefndinni rekinn úr stúdentafé-
laginu, en tekinn inn í það aft-
ur er hann hafði sagt sig úr
nefndinni. Að sjálfsögðu höfðu
þessir atburðir mikil áhrif á
Sigurjón til andstöðu gegn yf-
irrúðum Dana á íslandi.
Sumarið 1905 kom Sigurjón
aftur heim til Seyðisfjarðar og
átti þar síðan heima til ársins
1923. Var hann lengst af starfs-
maður hjá verzlunarfyrirtæk-
inu Framtíðinni, og stóð hag-
ur hans þar með miklum
blóma. Árið 1911 kvæntist hann
Helgu Arngrímsdóttur ættaðri
af Héraði. Eignuðust þau fjög-
ur börn og eru þrjú þeirra á
lífi. Elsti' sonur þeirra Jóhann,
skrifstefumaður í Reykjavík,
lézt árið 1956. Annar sonur
Arngrímur, bókhaldari í
Reykjavik. hinn þriðji Ásmund-
ur, blaðamaður við Þjóðvilj-
ann, dóttir þeirra Fanney á
heima í Ameríku.
Á þessum árum tók Sigurjón
mikinn þátt í félagslífi Seyðis-
fjarðarkaupstaðar, sat lengst af
í bæjarstjórn og var mikill á-
hrifamaður um málefni bæjar-
ins. Þá tók hann og þátt í
landsmálum og var mjög ein-
dreginn andstæðingur frum-
varpsins 1908 og var hinn mesti
vlnur Benedikts Sveinssonar og
einbeittur samherji hans í
sjalfstæðismálinu. Þrátt fyrir
vináttu hans við Valtý Guð-
mundsson barðist hann ötullega
gegn honum ó þeim árum og
átti mikinn þátt í því að fella
hann 4 Seyðisíirði við kosning-
arnar 1909 og aftur 1914. Þrátt
fyrir þetta bar engan skugga
á vináttu þeirra og lá Valtýr
honum aldrei á hálsi vegna af-
stöðu hans.
Að öðru leyti hallaðist Sigur-
jón ekki að neinum sérstökum
stjórnmólaflokki, en hann var
róttækur í félagsmálum og
hafði samúð með samvinnu-
hreyfingu og sósíalisma.
Kreppa sú, er skall á
skömmu eftir heimsstyrjöldina
fyrri greiddi atvinnuvegum
Seyðfirðinga þung högg, og telja
má að þá hnigi stjarna Seyðis-
fjarðar til viðar. Verzlunarfyr-
irtæki það, er Sigurjón fcafði
lengst af starfað við, gafst úpp,
og féll það í hlut hans að tak-
ast ferð ó .hendur til Newcastle
til þess að gera upp síðustu
reikninga þess. Hér urðu hin
mestu þáttaskil í lífi hans síðan
fjölskylda hans fluttist vestur
um haf. Þe-ar heim kom stóð
hann uppi atvinnulaus og
snauður, því ekki hafði honum
safnazt auður þótt afkoma
hans hefði verið góð. Þar við
bættist að kona hans varð
hættulega veik og lá nærri
heilt ár á sjúkrahúsi. Bömun-
ur, sem þá voru orðin þrjú,
kom hann fyrir hjá vinum og
vandamönnum, fékk um nokk-
urra mánaða skeið atvinnu á
Akureyri en fluttist aftur til
Reykjavíkur árið 1924. Átti
fjölskyldan þar í fyrstu í erf-
iðleikum, enda var þá atvinnu-
leysi mikið í bænum og hús-
næðisvandræði. En vegna hinn-
ar miklu hæfni hans og dugn-
aðar fékk hann þó nóga vinnu,
og árið 1927 gerðist Sigurjón
fastur starf§maður Brunabóta-
félags íslands. Var hann um
skeið gjaldkeri þess, síðan
skrifstofustjóri og um hríð for-
stjóri. Starfaði hann þar til
ársins 1952, er hann lét af
störfum fyrir aldurs sakir.
Ekki lagði Sigurjón þó árar
í bát þegar hann hætti störf-
um hjá Brunabótafélaginu,
enda var hann óvenju hraust-
ur og hafði fulla starfsorku.
Allt fram á síðustu ár vann
hann endurskoðunarstörf hjá
Fiskimálasjóði, Skattstofunni
og Skipaútgerð ríkisins og ann-
aðist bókhald bæði fyrir fyrir-
tæki og einstaklinga.
Konu sína missti hann ár-
ið 1947. Var það mikið áfall
fyrir hann, því hún hafði ver-
iðhonum hinn ágætasti lífsföru-
nautur.
Á síðustu árum ævi sinnar
átti Sigurjón þeirri gæfu að>
fagna að eiga heima hjá Ás-
mundi syni sínum og konu
hans; naut hann ástríkrar um-
önnunar þeirra til hinztu stund-
ar. . 1
Sigurjón var óvenjulega hlé-
drægur maður, laus við fordild
og persónulegan metnað. Vand-
virkur var hann svo af bar
og heiðarlegur og gerði hinar
ströngustu kröfur til sjálfs sín.
Drengskaparmaður var hann
frábær; gestrisni hans og góð-
vild var viðbrugðið.
Ég vil enda þessi fátæklegu
minningarorð á því að votta
innilega samhryggð vanda-
mönnum hans, sem eiga ágæt-
um föður og vini á bak að
sjá. Skúli Þórðarson.
I
i