Þjóðviljinn - 25.08.1968, Blaðsíða 1

Sunnudagur 25. ágúst 1968 — 33. árgangur — 178. tölublað-
Mótmœlafundur Tékk nesk-íslenzka félags-
ins í Sigtúni klukkan 14,30 síðdegis í dag
í dag, sunmidag, gengst
Tékknesk-íslenzka félagið fyr-
ir almennum mótmælafundi
til stuðnings málstað frjálsr-
ar Tékkóslóvakíu. Fundurinn
verður haldinn í Sigtúná og
hefst kl. 2,30 síðdegis.
Þar koma fram m. a.: Atli
Heimir Sveinsson, Björn Th.
Björnsson, Björn Þorsteins-
son, Hanniball Valdimarsson,
Hermann Guðmundsson, Jón
' S. Þorleifsson, Magnús Torfi
Ólafsson, Olga M. Franzdótt-
ir, Sverrir Kristjánsson, Thor
Vilhjálmsson, Vilborg Dag-
bjavtsdóttir, Þorvaldur Þórar-
insson og Þorsteinn ö. Steph-
ensen.
Tékknesk útvarpsstöð hefyr ef tir ríkisstjórn Tékkóslóvakíu:
„Samið með sœmd d fundinum í Moskvu"
Dubcek sagður hafa tekið þótt í viðrœðunum, vera farinn heimleiðis til Prag og
munu taka aftur við flokksforystu innan skamms - Hernómsliðinu veitt viðnóm
□ Þegar „Þjóðviljinn" fór í prentun síðdegis
í gær höfðu þær fréttir borizt að viðræðum tékkó-
slóvösku sendinefndarinnar sem Svoboda forseti
er formaður f yrir við sovézka ráðamenn væri í þann
veginn að Ijúka. — Útvarpsstöð í Tékkóslóvakíu
kvaðst hafa um það heimildir frá ríkisstjórn lands-
ins að á fundunum í Moskvu hefði verið „samið
með sæmd“. Sama útvarpsstöð skýrði frá því að
Dubcek flokksritari og Cemik forsætisráðherra
hefðu ír Ið þátt í viðræðunum. Útvarpsstöðin í
Bmo skýrði frá því að Dubcek myndi aftur taka
við forystu kommúnistaflokksins innan skamms og
skömmu síðar sagðist tékkóslóvaska sendiráðið í
London hafa áreiðanlegar heimildir ,fyrir því að
Dubcek væri á leið heim til Tékkóslóvakíu.
■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■
Viðtal við
Magnús Kjartansson
ritstjóra:
„Brot á al-
þjóðareglum
og sósíal-
ísku siðgæði”
□ Þjóðviljinn hafSi í gær
samband við Magnús
Kj artansson, riistjóra, en
hann dvelst nú í Lundún-
um þar sem hann vinnur
að bók um Víetnam-stríð-
ið. Fara orð Magnúsar
hér á eftir.
• — Ég hef áður lýst afstöðu
mirmi til þróunarininar í
Tékkóslóvakiu. Ég hef í þessu
sambandi eins og áður lagt
áherzlu á, að virða yrði sjálfs-
ákvörðúnarrétt Tékka og Sló-
vaka og ég hef fagnað þeirri
lýðræðisþróun sem átt hefur
sér stað í Tékkóslóvakíu.
Þetta kom m. a. fram meö
undirskrift minni undir sikjal,
sem undirritað var áf eitt
hundrað íslenzkum sósíalistum
og birtist í Þjóðviljanum.
Innrás Sovétríkjanna ag
annarra Varsjárbandalagsríkja
í Tékkóslóvakíu er að mínu
ál'iti brot á albjóðlegum regl-
um og á móti sósiaílískum
viðlhorfum t>g öllu manrilegu
siðgæði. Ég hef hins vegar
talið ástæðu til bess að fagna
því að Tékkóslóvakar eiga
ekkert blað, sem tekur svari
herveldisins og enn virðist
hörgull á mönnum með
„Morgunblaðs“-viðhorf í
Tékkóslóvakiu, sem eru reiðu-
búnir tií þess að verja inn-
rás rí'kjanna fimm.
Heimlldanmaður að frétt út-
varpsins í Bmo um að Dubcek
myndi taka aftur við forystu
flokksins var sagður vera Gustav
Husak, einn nánasti samverka-
miaður hains, sem viar einn þeirra
seim tóku þátt í viðræðunum í
Moskvu. Husak er einnig sagð-
ur hafa farið fram á að þingi
Kommúnistaflokks Slóvakíu yrði
fresitað þar til hann og Dubcek
gætu mætt á því.
Fréttir frá Tékkóslóvakíu em
annars óljósar og eru helzt hafð-
ar eftir útvarpsstöðvum sem
starfa á laun. Samkvæmit þeim
hefur viðnám Tékka og Slóvaka
gegn hernámsliðinu enn farið
vaxamdi og lýs'ti sér í nótt m. a.
í þvi að fjarlægð vt>m eða eyði-
lögð götu- og vegaskilti í því
skyni að gera hinum enlendu
hersveitum og lögregluiiði þess
erfiöara fyrir. Fréttir bárust af
allmikilli skotfhríð í Prag í nótt,
en ekfai er vitað um manntjón.
Útvanpið í Moskvu skýrði tfrá
því í dág að fjórir sovézkir her-
menn hefðu látið lífið í Tékkó-
slóvakíu síðan innrásin hófst
fyrir fjórum dögum.
Skýrsla frá ríkisstjórnlnnl
Útvarpsstöðin Frjáls Prag byrj-
aði aiftur að senda út tilkynning-
ar kl. 4,30 í morgun eftir staðar-
tíma, dPtir að hafa útvarpað
léttri tónlist olla nóttina’ til
mertkis um að hún vaeri enn
starfrækt. Fyrst var lesin upp
skýrsla f-rá
sem haldinn hafðd verið daginn
áður. A þessum fundi höfðu þrjú
mál verið rædd: skýrsila um
samvinnuria við hina nýju mið-
stjóm kornmúnistafloktksins,
skýrsla um starf fjölmiðlunar-
tækja hemámsdagana og skýrsl-
ur frá ýmsum ráðlhemum um
starfssvið þeirra.
Handtaka Cerniks
Samkvæmt frásögn útvarps-
stöðvarinnar fék'k ríkisstjómin
upplýsingar um það hvemig
handtöku Oldrich Cemiks, for-
sætisráðherra, bar að höndum.
Sagði stöðin svo frá, að kl. þrjú
um nóttina hefðu sovézkir her-
menn ráðizt inp á skrifstofu for-
sætiisms og neytt aMa, sem vom
staddir þar, að raða sér upp
meöfram vegg með hendur. upp
fyrir höfuð. Síðan hefði Cemik
verið leiddur út með byssusting
við baikið. Tuttugu mín. síðar
hefði Alexander Dubcék hringt
og ’ sagt að aðstaða hans væri
nokkru betri. Þá hefðu sovézku
hermennirnir slitíð sámallínur úr
skiptiborði hússins.
Ávarp frá Cisar
Cestmir Cisar, sem er einn af
riturum tékkóslóyasfca kommún-
istaflokksins, sagði í útvarpsstöð-
ina frjáls Pnag í gær, föstudag,
að bann áliti að hægt mundi vera
að koma því til leiðar að allt er-
lent herlið yrði kallað butrt frá
Tékkóslóvakí'U, og hann hefði
kallað saman fuliskipaðan fund í
tékkóslóvaska þjóðacráðinu til að
ræða það.
Utanríkisráðherr'a Tékkóslóv-
akíu, Jiri Hajek, kom til New
York á föstudagskvöld, meðan
Örygeisráðið var að ræða tillögu
kanaaís'ka fulitrúans um að fela
Ú Þamt, fnamkvæmdiastjóra SÞ
að senda fuHltrúa sdnn. til Prag
til að tryggja öryggi leiðtoga
Framhald á 9. síðu.
Þessi mynd var tekin kl. 10 í gærmorgun framan við Norræna husið, er þjóðfánar Norðurlandanna voru dregnir að húni í upphafi
vígsluathafnarinnar. — Ljósm. Þjóðv. Á. Á. , ,
Um 300 voru viðstaddir vígsiu Nor-
ræna hússins

I
□ Narræna húsið i Reykjavík var vígt í gærmorgun.
Þar með var opnuð fyrsta sameiginlega menningarmið-
rfkisstjórnarfuridisinnar tegundar á Norðurlöndum. Húsið ©r sjálfseignar-
stofnun og rekið af Norðurlöndunum í sameiningu.
□ Vígslan hófst með því að forseti íslands, dr. Kristján
Eldjárn, flutti ávarp. Opnunarhátíðin hófst um klukkan 10
f.h. og stóð yfir með hádegisverðarhlei þar til samnorrænni
dagskrá í Þjóðleikhúsinu var lokið um kvöldmatarleytið.
Lúðraisveit Reykjavíkúr lék
fyrir utain Norræsnia húgið £rá
klukkam 9.30 í gærmorgum og
klukkan 10 voru fániar allra Norð-
urlamda diregmir að húni.
Þá voru Plutt ávörp og tók
fyrstur til máls forseti íslamds,
dr. Kristján Eldjám. Á eftir hom-,
um talaði forseti Norðurlanda-
ráðs,*Svenm Stray, alþimgismað-
ur. Aðrir ræðumemm voru Hall-
dór Laxmesis, rithöfundur, for-
maður byggingannefmdar, Eiigil
Thrame sfarifetofustjóri, memmita-
málaráðlherra íslamids dr. Gylfi Þ.
Þíslason, formaðu:r stjómniarinmiar,
Ármamn Snævarr, háskólarektor,
Erik Eriksen, fyrrvemandi forsæt-
isráðherra Danmerkur fyrir hönd
Norrænu féMlgamna og Sigurður
Bjamiason, alþingismaður fyrir
hömd Norrænia félagsins á íslamdi.
Fyrirhugað hafði verið að Per
Borten, forsætisráðherra Noregs
yrði viðstaddur vígsluma em hamn
hætti við för símia hingað vegma
ástamdisinis í haimsmálumum. í
stað hans flutti Kjeld Bonjdevik,
menmitamáilairáðhema Noregs á-
varp og síðam fansætisráðheinra
Bjiarnd Bemediktsson. fslemzkiur
strolkkvartett lék Ópus 21 og
36 eftir Jórn Leifs, eftir að margt
hafði verið gott sagt um norræma
samvinmiú og narræna memmimgu.
Eftir það héldu boðsgestir sem
voru um 300, að Hótel Sögu þar
sem reiddur var fram hádegis-
verður í boði Norræna hússins.
Vígsluathöfnin hélt síðam áfram
eftir hádegisverðarhléið og flutti
Ivar Eskelamd, tflnamkvæmdastjóri
Norræna hússins stutta ræðu sem
birtist á Ms. 2 í ÞjóQtyiljanum í
dag. Síðam fór fram afhending
á fjölmörgum gjöfum til Norræna
hússins og verður þeirra nánar
getið í blaðinu eftir helgina.
Eins og getið hefur verið um
í fréttum stendur yfir norræn
hand- og listiðnaðarsýnimg í Nor-
ræna húsinu. Þar sýna listamemm
frá öllum Norðuirlöndunum. Þeir
sem sýna af fslands hálfu eru
Jómna Guðnadótitir, Haufaur Dór
Sturluson, Kolbrún Sv. Kjarval,
Guðbranduir Jezorski, Siman.
Raguarss'om, Leifur Kaldal, Gunm-
steinn Gíslason, Dóra Jómsdóttir,
Ásdís Thoroddsen Jóm Hólm,
Jems Guðjómsson, Sigrún Jóms-
dóttir, Ásgerður Búadóttir, Vig-
dís Kristjámsdóttir og Guðrún
Vigfúsdóttir. Á sýnimigunni eru
sýnishorn af því bezta sem til
er i list- og hamdiðnaði á Norð-
urlömdum.
Framhald á 9. síðtL
Brotizt inn í
Silfurtunglið
í fyrrinótt bamdsamaði lögregl-
an í Reykjavík þo-já unga pilta í
veitingahúsinu „SSilífurtum,glið“
við Snorrabraut.
Höfðu piltamir brotizt þamg-
að imm, ep þegar lögregiam toom
á vettvang fammst efcbert þýfi á
piltumum.