Þjóðviljinn - 31.10.1968, Blaðsíða 2

2 SÍÐA — ÞJOÐVTUINN — Fimantuidiaiguir 31. oiktóbetr 1963.
Leikur ársins " er í kvölJ
Þetta er hið glæsilcga íþróttahús sem Seltjarnarnesbúar hafa', reist og leikur Fram ogFH fc:
fram í kl. 8.30 í kvöld,
Þaiö er í kl. 8.30 sieim
leitour Friaim og FH fler fraon
í nýja íþróttalhiúsiniu é Sel-
tjarnarnesi. Gífiuiriegiur áhuigi
er fyrir ’þessuim lei'k og gera
má fastlega ráð fyrir að upp-
sielt verði á leikinn þar sem
húsið rúmar aðeins eitt þús-
und áhorfiendiur.
Eins og komið hetfur fram
í viðtölium við erleinda hand-
knaittfleitosmeinm, er þiað álit
þedma að Fram oig FH séu
með allllra sterkustu handltonatt-
leikslliðum á Norðuiiöndum og
einstak'ir leákmenn, eins og
Gedr HaiHsteinssoin sé ednn
sn jaMasti leifcmaður, sem til sé
í hamdkinatleik í heiminum í
Það er því önuigigit að áhorf-
enidur sem koma á Jeikinm fá
að sjá það bezta sem hæigt er
að fojóða uppá í hamdítonatliLeik
og er þá afllt talið meö.
■ Aiuk leáks Eram cg FH fer
fram leifcur í 2. ailduirsifllolkki
kivemna miMi Víkings og Gréttu
og í leikihlléi mumu Iþrótta-
fréttamemn reyna, sig í redp-
togi við stúlkur ur meistara-
flokki Reykj avíkuriiðanma og
er talið að um harða keppni
verði að ræða.
SAGA VÍKINGA OG STYRJALDA
□ ÞJÓÐVILJINN heíur ge'tið þeirra bóka ís-
lenzkra, sem út hafa verið gefnar í haust, jafnóð-
um og útgefendumir hafa sent þær frá sér. Em
það enn tiltölulega fáar bækur.
□ Hér verður á eftir minnzt á fáeinar erlend-
ar bækur, einkum danskar, sem blaðinu hafa bor-
izt frá útlöndum að undanförnu.
Saga vikingamm'a, A History of
the Vikings, eftir Gwyn Jomes
er vafalaust merkust þessara
bóka og forvitnilegust fyrir les-
endur hér á landi. Þetta er um
500 síðna bók og skiptist efni
hemmar í fjóra aðalkafla, auk
formála, eftirmála, ítarlegrar
nafnaskrár, heimildaskrár o.fl.
Myndir, ljósmyndir og teikninig-
ar, eru fjölmargar í bókinni, 30
’myndasíður og 58 myndir í les-
máli, eimnig 15 kort.
Fyrsti aðalkafli bókarinn'ar
fjallar um norrænar þjóðir
fram til ársins 700, ammar kafl-
inn er um konungsríki á vík-
ingatírmanum, fram til loka tí-
undu aldar, sá þriðji fjallar um
ferðir víkinga til annarra lamda,
fjórði um lok víkingaaldar.
Höfundur Sögu víkinganna,
Gwyn Jones, er víðkunmur
, fræðimaðúr og rithöfundur.
Hann er nú prófessor í enskri
tungu og bómenntum við Uni-
versity College í Cardiff, en áð-
ur fyrr kenndi hann ensku vdð
University College of Wales í
Aberystwyth. Hann hefur átt
sæti í brezka listaráðinu „Arts
Council .of Great Britiain“ og
var um lo ára sikeið formaðaar
listaráðs Wales. Rannsóknir
Sóma-
tilfinning
Morgunblaðið hefúr gneimt
frá þvi að Gylfla Þ. Gísllasyni,
ráðherra viðskipta og mennta,
hafi veríð boðið að mæta á
fundi sem Tékknesk-íslenzka
menningairf'élaigið hélt í tilefni
aí 50 ára aflmæli téfckólsóv-
aska rfkisins, en þedm fundi
var eimniig ætlað að mótmæJa
nauðungarsamningunum um
vairanlegt hernám Rússa. Þar
sem siendifuillltrúi Tókkósllóv-
altoíu á Islandi hafi ekki haft
heimild til að mæta á flund-
inum samkvæmt fyrirmæilum
stjómairvalda simtna hafli Gyífi
hins vegar ekki taiið sig geta
„storkað honum og sjálfkjöm-
um veimdurum hans“ með því
að koma sjáiflur. SegirMorg-
unblaðið í forustuigredn í gær
að mieð þessu fraimferði hafi
Gyifi Þ. Gísiason, fonmaður
Alþýðuflokiksins og annar að-
aiforustumaður ríkisstjómar-
innar, auglýst „aumingjaskap“
sinm.
Það teltour í hnúkama þegar
Morgunibilaðið leyfir sér að
gagnrýna „aumingjaskap“ is-
lenzkra ráðamanna amdspæmis
erlendum stórveldum og her-
námi. Hitt eiga þó margirenn
ertfiðara með að sfci'lja hvers
vegna Téfcfcmiesk-ísiemzfca
mennii'ngarféllagið bauð Gylfa
Þ. Gíslasyni á fiund sem ætl-
að var að mótmæla hemémi
og yfirgaingi stórveidis. Sú var
tíð að Gylfi Þ. Gíslason þótt-
ist berjast gegn bandarísku
hemámi á ísilandi; hann fllutti
rnargar ræður ininan þiragsog
utam og sló á strengi heil-
brigðe þjóðarmetnaðar og
sjálfsitæðisvinja. En síðan tók
hann að bogna og bogna og
bogna, og eftir að hann varð
ráðherra hefúr hann efcki í
eitt einasta Skipti anidmælt
bandarísfcu hernámi. Sú var
einnig tíð að Gylfi Þ. Gísia-
son beitti sér gegn því að
smáríkið Island væri innlim-
að í bemaðarbamdailag hiins
vesturheimslka stóirveldis. Þá
var hann méfhress að vaeda
og fllutti áhriflaríkar ræður
imnam þings og uiban um hætt-
umar sem atf því stöfuðu ef
sméþjóð ánetjaðisit risiaiveadi.
Bn einnig þessi aflstaða gufaði
upp; eftir að Gjflfa Þ. Gísíla-
syni varð það keppikiefli að
gera ráðherradóm að ævi-
sitarfi sínu heflur hamn forðazt
alveg sérstaiklega að segja
nofcfcuð það sem styggit gæti
yfirráðherrann í sendiráðimiu
við Laufásveg. Margiir hafa
tekið eftir því að Gylfi Þ.
Gísllason hefur efcfci séð á-
stæðu til þess í eitt einiasta
sfcipti í linnuíausum ræðu-
höldum sínum að gagnrýna
tortíminigarstyrjöld Bandaríkj-
anna í Víetmam, þótt svoballll-'
aðir fllokksbrasður hans á
Norðurlöndum hafi verið aMs
óhræddir að taika þátt í al-
þjóðaibaráttu gegn þeim ó-
hæfuvertoum.
Hér verður ekki tefcið und-
ir þá kennimgu að Gylfi Þ.
Gíslason hafi sýnt „aum-
ingjasltoap“ nneð því að haflna.
hinu lítt skiljamlteiga boði
Tékknesk-áslenztoa menndnig-
arfélagsins. Hitt efl mun við-
feiliktaari skýring að í þeim
viðbrögðum hafi birzt sóma-
tiJfinning ráðherrans. Homum
hafiur þrátt fyrir allllt flundizt
að hann væri ekiki rétti mað-
urinm til þess að segja tékltoó-
slóvös'toum róðhierrum hvem-
ig þeir ættu að hletgða sór í
hennuimdu landi. — Austri.
Montgomcry
bundniar víkingaöld hafa löng-
um verið Gwyn Jomes haiig^
leitonar og um sfceið var hann
formaður félags sem á ensku
heitir Viking Society for North-
em Research. Meðal fyrri bóka
hans má nefrna Norræmar þjóð-
sögur og munmmæli (Scandi-
navian Folktales and Legends),
1956, Eiríks saga rauða og fleiri
íslendingasögur (Eirik the Red
and Other Icelandic Sagas)
1961, og The Norse Atlantic
Saiga, 1964.
Árið 1963 var Gwyn Jomes
sæmdur riddarakrosá hinnar ís-
lenzkiu Fálkaorðu og ári síðar
orðunni Commander of the Or-
der of tihe British Empire.
Á kápusíð'i bókarinn'ar segir
að Saga víkinganna sé fyrsta
bedldarsiaga þessa tímabils sem
út hafi verið gefin í fjóra ára-
tugi.
Oxford University Press gefur
þessa myndarlegu bók út. Hún
kostar 60 shillinga þar í landi.
Sagt frá leiðöngrum til
Grænlands
Önmur bók, sem trúlegt er að
íslenzkum lesendum leiki for-
vitni að sjá er miklu minni í
sniðum en bók Gwyn Jomes
sem getið var hér að framan;
hér er átt við bókima Strejftog
i Nord eftir Ebbe Mumeh, dansk-
an mann. Þetta er ein af bók-
unum, sem Sehömbergs-forlaigið
i Kaepmanmiahötfln gieflur útítdil-
tölulega ódýru vasabroti og ein
í bókaflokki sem útgáfan kaJl-
ar „kulturelefanter“.
HöfundU'ri'nn, Ebbe Muneh, er
kunnur í sínu heimalandi og
hefur tekið sér ýmisiegt fyrir
hendur um dagana: stumdað sjó-
sófcn, tekið þátt í rammsótoma-
leiðöngrum til Grænlands, var
virtour félagi í dönsitou and-
spymuhreyfin'gunni á stríðsár-
unum, hefu-r starfað í utanrík-
isþjónustu Dammerkur og er nú
hirðmeistari í Amalíuborgar-
höll. Hann er kominn á sjötugs-
aldiur, en hafði ekfci náð tvá-
tugsaldri er útþráin greip hann
föstum 'tðkum og ferðalönigundn.
Réð hann sig þá í ranmsókmar-
leiðanigur Ejna.rs Mikkelsens til
Grænlands 1924. Éinnig var
hann þátttakandi í svonefndum
Gamma-leiðangri 1938 er leið-
in lá til norðausturstramdar
Grænlands, en þá var flugvél
í fyrsta skipti, notuð í rannsóknJ
arferð eða leiðangur af þessu
tagi.
f bók sinni segir Ebbe Munch
frá fyrmefndum Græulands-
ferðum og ýmsu öðru, víkur m.
a. að því er gerðdst á Grænlandi
á stríðsárunum, lýsir kynnum
sínum af ýmsum mönnum, t.d.
Ejnari Mikkelsien sem áður var
nefndur og dr. Jean Chiarcot,
hinum fræga framska vísinda-
manni, sem fórst með skipi sínu
„Pourqoi pas?“ vdð Mýrar vest-
ur í septemibermánuði 1936.
Olíumálverkið — efnl og
tækui
Önnur bók í þessum smá-
lofti, í skemmtigörðum og á
götum úti og torgum. og sátt-
hvað fleira.
Höfundur bókarinniar um
listasöfn Lundúna, Ulustreret
kunstförer — Lomdom, er Ge-
orge Sorley Whitbet, sem hefur
um lanigt árabil verið ritstjóri
alþjóðlegs tímariits um mynd-
list samtímans. Hann hefur rit-
að ótal blaðagreinar um edn-
stakar sýningar og listamenm,
svo og komið fram í brezka út-
varpinu, BBC, með þætti sína.
Höfundur hinnar bókarinnar,
Ulustret kunstförer — Paris,
er Alexander Watt. listaverka-
sali sem hefur verið búsettur í
Parisarborg í hátfan fjórða
áratug og er nú meðeigandi sýn-
ingarsalar eins þar í borg; eft-
ir hann liggja margar tím'arits-
greinar um myndlist.
Bækumar kosta í Danmörku
kr. 49,80 — hvor um sig-
Frásagnir og skáldskapur
Áret i Nordsjælland er nafn
á bók eftir Hans Jörgen Lem-
boume, einn af kunmaxi höf-
undum Dana. Þeitba eru ýms-
ar minnángar höfumdar frá þess-
um hluta Dammerkur; teikriing-
ar eftir Frits Hilkiers. T30 síðn>a
bók, verð d. kr. 29,75.
bókaflokki Schön'bergs, „kultur-
elefaniter“, er Oliemaleri, tek-
nik, materialer og mestre, eins
og nafnið bendir til handbók um
olíumálverkið, bók sem útgef-
andi segir að komi bæði lista-
mönnum sem áhugamálurum að
góðu gagni.
Höfundurinn, Akke Kumlien
sem er sænskur, geflur lesend-
um holl ráð í sambandi við lér-
eft og liti og önnur áhöld sem
málara eru n-auðsynleg; segir
einnig frá innrömmun og með-
ferð olíumálverka. Loks er í
bókarlok birt yfirlit um verk
og vinnubrögð eldri og ynigri
meistara í myndHstinni — saga
málaralistarinnar séð af óvenju-
legum sjónarhóli.
Bókin um olíumálverkið er
180 sáðu-r og dansikt verð er
16,90 kr.
Reikað um listasöfn f
London og París
Tvö rit hefur Schönberg gefið
út, -sem enu einskonar leiðar-
bækur um myndiistarsötfh í
London og Paris, handlhægir
leiðarvtfsiar þeim ferðamönnum,
sem til fyrmefndra borga koma
og vilj'a kynnast mörgum og
auðugum söfhíum þar. Bækum-
ar eru eins í sniðum, tæpar 200
siður hvor og ríkulega mynd-
skreyttar. Höfundamir eru
brezkir.
f bókum þessum er greint frá
einstöfcum list'asöfnum, hvar
þau eru í borgunum, hvemig
þamigað verður með beztu mótd
komizt, hvenær þau eru opin
o.s.frv. Einnig eru lesendur
leiddir um sali saflnhúsanna að
einsitöfcum listaiveirlkum. Sér-
stakur kiaifli er um listaverk
sem vert er að skoða umdir beru
Þórslíkneskjan fræga — frá
víkingatímmn,
Annar alkummrur danskur hötf-
undur er Per Höjholt, skáld sem
sent hefur frá sér sjö bæfcur,
einfcum ajlóðabæfcur. Áttundu
bók hams gefur Schönberg út og
nefnist TIJRBO, mikið framúr-
stiefnurit, 80 síður og meira en
ömeur hver auð. Bókarverð í
Danmörfcu 36 d. krónur.
Þá er að geta bókar etftir
franskan höfund, Edmond
Charles-Roux. Hún nefnist
„Gleymdu Palermo“, skáldsaga
þar sem undirtónninn er árekst-
ur hins gamla og nýj a, andstæð-
ur lífshátba áknennings á Sik-
iley, þar sem enn eru ríkjandi
miðaldahættir á ýmsum svið-
um, og lífsviðhorfs mamma í
Bandarílkjunum í dag. Þetta er
ástarjátning til himmar gömlu
Evrópu í blíðu og stríðu, segir .
á kápusíðu bófcarinoar.
Gleymdu Páiermo fékk Gon-
court-verðlaumm frönsku árið
1966. í dönsku útgáfueni og
þýðinigu Jems Eisenbardt er bðk-
in 303 síður og kostar d. kr.
4(X80.
Bók Montgomerys
um styrjaldir
Loks skal nefnd sú bók frá
Schönberg í Kaupmannahöfn
sem er stærri og íburðarmeiri
en allar hinar sem áður eru
nefndar, og það er sityrjaildar-
saga Momtgomery af AÍamein,
sem var eins og kunnugt er einn
frægasti og sigursælasti hers-
höfðinigi bamdamanma í síðustu
heimsstyrjöld.
Þetta er nser 600 síðna bók í
stóru broti; fylgja margar
myndir, teiknimgar, kort og upp-
drættir, lesmálinu til skýringar.
f upphafi formálsorða sdnna að
bófcinni segir Ihöflunduir: ,,Ég
hef ekki skrifað þessa bók til að
varpa dýrðarljóma á strið. Ég
hief reynt að lýsa þeim mann-
legu gerðum, sem karlar og kon-
ur fást við á stríðstímum —
•bæðí á heimavígstöðvunum og
orusfuvellimum ..."
Fundur MFÍK
í kvöld
Menningar- og friðarsamtök fs-
lenzkra kvenna heldur fund f
félagsheimili prentara við Hverf-
isgötu í kvðld, fimmtudag-
iim 30. október, kl. 8,30.
TW. umræðu veröa féHagsmáL
Kristinn Bjömssion sáilfliæðinigur
fllytur erimdi um geðvemd sikötla-
Sýnd verður kvikmynd
sem nefnist Rætur hamdnigjuinn-
ar og fjaMar rim fyrstu æviár
bamsins.
Mæður eru sérsbafclega hvattar
til að fijöílimienna á fiundinn og
tafca með sór edginmienn sína,
nýja fléHaga og aöra gesti. I
Alþýðubandalagið
□ Skrifstofa Alþýðubandalags-
ins veröur opin frá 9-22 fram
að Landsfumdi Alþýðubanda-
lagsins.
□ Landshappdrætti Alþýðu-
bandalagsins lýkur 1. nóv.
n.k., — GERIÐ SKIL Á
SKRIFSTOFUNNI.