Þjóðviljinn - 31.10.1968, Blaðsíða 7

Ræða Geirs Gunnarssonar
lögur vom sáðar ákveðnar meö
ur, þegar fjármaiáfliaiiáðlhiarra heSd-
ur þvá frain, að etkiki þurfi niýja
Framhald af 5. síðu.
Við afgreiðslu fjárflaiga haiust-
ið 1966, vom hagsmiuinir verð-
bödgiUibraslkBiranna þannig enn
hafðir að leiðariljási og allt lát-
ið relka á reáðanum með skipu-
laigslausa fjárfesitingu og hömlu-
lausan inniflliutnáng í trausti þess,
að sífldlit aiulkin afköst sjómarana
og hækíkað afurðaverð mundi
vega upp verðþensluna inman-
lands og haílda útflutningsat-
vinnuvegunum gan-gandi.
EJn váð því var naumast að
búasit, að sáfk þróu.n ynði án
enda, o@ 1967 kcm nokkur aft-
urkippur, Aflaimaign var minna
en naastu 3 ár á undan, og við
afgreiðslu núgildandi fjárflaga í
fyrrahaust hafðá verðbóílgan
hert svo að ríkissjóði, að endar
náðu ekki samain. Á fjárlaga-
fmmivarpinu var gert ráð fyrir
að bæta úr þessu með ernn nýj-
uim neikvæðum ráðstöifiunum,
enn nýjum verðtoólgtuiráðstöfiun-
um, þ.e.a.s. lækkun niður-
greiðsllna á brýmustu nauðsyinj-
um aiIimJeninángs um 400 rnilj. kr.
mieð þeirrí verðbolguskriðu, sepi
það hafði í för með sér.
Með þessu var þó einungis
leystur augnabflifcsvandi ríkis-
sijlóðs sjálfs, en vanda útfllutn-
ingsatvinnuvegamna var gerð
tilraun til að leysa með gen-gis-
lækkun, sem eifin-aíhagssérfræð-
ingamir reiknuðu út, að astti
nátovæmlega að dutga sjávarút-
veginum til að standa upp úr
verðbóflguifllióðánu. Á þessum út-
reikningum var þó ekki meira
að byggja en svo, að ettir s.l.
áramót vairð að grípa til sér-
stakra uppbótaráðistafena til
aðstoðar sjávarútveginum aflan
í gengisflætokunina.
Þannig heflur afgreiðsta fjáir-
laga í tið múverandi ríkissitjóm-
giangislæktouininni, sem fram-
kvsemd var, eftir að fyrsta um-
ræða fór fram um frumvarpið,
og að lotoum varð að rasfca því
mieð enn nýjum aðgerðum í
marz s.1.
Svipuð örlög bíða án efa þess
fjáríLagaiflmmivarps, sem hér
liggur fyrir og flagt hefúr verið
fram tifl. þess að fullnœgja á-
tovæðum stjórnarstorárinnar um
að fjárflagafmmvairp sfculi lagt
firapi í þingtoyrjum. Fmmvarpið
á vafalaust eftir að tatoa sflífcum
breytingum, að tilgangslaust er
að ræða það í einstötoum. atrið-
um f þedrri bráðábirgðaimynd,
sem það er lagt fyrir Alþingi.
Þó má taka það fram, að lang-
samlega mininsti hlluti þieárrar
lætotounar á ríkisútgjöldujm, sem
scjmþykktur var s.L vor, var
lækfloun á rdkstrarikiostnaði, eða
aðeins um 27 milj. kr. af 137
skatta til þess að standá undir
útgjölldum við riíkisikerfið á
næsta ári. Það fer ekiki á máillli
rnófla, að rílkisvaildið telur sig nú
þurfia hundruð miljána króna í
auikraar tekjur á næsta ári til
þess að standa undir auflcn-
um reflistrartoostnaði ríkisins
sjáilÆs, án þess að í því feilist
nototour nýr styítour við atvinnu-
vegina, heidur mánni. Rekstrar-
kostnaður ríkisins verður því
ekki minnkaður, heldur stór-
aukinn, en ríkisstjómarflokk-
arnir eru ekki í vafa um hverj-
ir eigi að herða ólina. Það er
verkafólkið í landinu. Vlerfca-
maður, sem þarf að framiflleyta
f jöllsilcytldu sinini og standa undir
húsnæðistoostnaðii og sköttum
mieð kaup, sem er 2365 tor. á
vifcu eifltir Daigsbrúnartaxta,
hamn á í óðaverðbóiLgu og
minnkandi atviranu að tailca á
sig afleiðingajmar af óstjóm-
inni og sóuninni í þjóðféflaginu
„Þessi hefur þróunin verið undanfarin ár
og er hún sérstaklega táknræn í mínum
heimabæ, Hafnarfirði. Þar hefur togurum
fækkað úr 7 í 2 á örfáum árum, og vélbát-
um, sem gerðir eru þar út á vertíð, hefur
fækkað um nálega tvo þriðju, en á sama
tíma hefur bankastarfsemin vaxið úr því
að þegar togararnir voru 7 var þarna ein
bankastofnun í litlu húsnæði, en nú — þeg-
ar togurum hefur fækkað í tvo — eru þar
þrjár bankastofnanir í veglegum nýjum
byggingum fyrir tugmiljónir“.
ar einikennzt af þeárri óðaverð-
bóflgu, sem siteflna henraair hefur
vaildið. Sú verðbóliga hletfiur verið
svo ör, að samtovæimjt sflcýnsiluini
alþjóðflegra stofnana finraast
silíiks eflciki dæmi aranars staðar
í heiminium, nemia ef viara kjmni
hjá eánhverri hinna alræmdu
ríkisstjóma í Suður-Ameriku.
Þessi þróun hefúr m.a. lýst
sér í þvi, að algerflega hefúr
reymt öklleift að gera áætflanir
um tekjur og gjöld riilcisins eitt
ár fram í tímann. hvað þá lemg-
ur,. hieildur hefúr hvað eftir
aranað orðið að rastoa fjáriögum
slkömmu eftir að þau hafa verið
afgreidd með nýjum skattaáiög-
um eða niðursflcurði verfldegra
framlkvæmda. 1 fyrrahaust náð-
ist ekki einu sinni að afgreiða
frumvarpið, hieldur varð að um-
tuma því milli fyrstu og anm-
arrar umræðu, svo til hverjum
einasta lið, vegna efmiahagsráð-
stafana gengisflæikkunar, sem
gripið var til, meðan frumv. var
til afgreáðslu á Alþingi. I fjár-
lagiafrumvarpinú sjálfu var f
fyrra haust gert ráð fyrir 400
milj. kr. læfldcuin á mdður-
greðislum, sitórfleilildar nýjar á-
milj. kr. heildarLælkikun. 110
milj. tor. læildcanir fóilust í fyrsta
lagi í fresitun veriklegra fram-
kvæmda, í' öðru lagi í því, að
vérkéiflnum var velt ýflir á aðra
aðila í þjóðfólaginu, oig í þriðja
Iggi í því, að láraa var aflað tifl
framtovaamda, í stað þess að
greiða þær mteð frajmlöigum úr
ríkissjóði á þessu ári. Lækkun
á fraimlagi rífcissgóðs til þessara
framitovæimda er enn hafldið í
fláriagafruimvarpinu nú og að
aulki læklkuð framlög til ýmissa
amraarra fraimflcvæmda. Elkiki er
þó í fjárfagafruímvarpmu gert
ráð fyrir þedm situðnimgi við út-
gerðiraa, sem var forsenda fyrir
niðurstourðinum s.l. vor og fólst
í upplbótum á límufisk og styric
til frysitihúsa. Innheimta á teflcj-
um rífldssjóðs er heldur ekiki
læiktouð sam þessu nemur,
heldur er fjárihæðin nú þess í
stað notuð til þess að standa
umdir aulkmum reikstraatoostnaði
rikisáms, óg dugir þó etofld til,
þvi að teflcjuihliðm er tiil viðbót-
ar hæfljtouð rim néleiga 230 milj.
lcr.
, Það etr því hæpiran sanmlLeik-
undanfarim ár og lierða eran ófl-
ina.
Rífldsstjórnarfllcikkaimr toosta
nú flcapps uim að flá almenning
í landirau til þess að taika nýrri
stórfeilíldri ikjarasikerðingu sem
sjáflfsögðum ídut, vegna þess að
útfiLutndngsverðmæitd hefur falilið
niður fyrir það mark, sem hæst
náðist í örfá ár í sögu þjóðar-
innar. En staðreyndimar sanna,
eins og ég hefi raikið, að jafn-
veil á árum sáÉeillt aiuikininar
verðmætaslcöpunar, tólkst við-
reisnarfflolkkuinuim að hallda svo
á máflum, að þeir gripu stöðugt
til endurtefldnna nedkvæðra
efnahagsráðstafana, og slkildu
svo við mesta afflatimabil og
veitiár, sem þjóðin hefur orðið
aðnjótamdi, að hvarvetma þlasa
við þrot framfleiðsluatvinrauveg-
arana. Við höfiúm séð ámamgur-
inn af úrræðum stjórmanfilkDkto-
anraa í góðærirau, og það er að
verða Ijóst öfliiuim almennimgi, að
þau mieikvæðu úrræði koma emn
síður að haldi raú. Steflna, sem
braiut raiður framiLeiðsiluatvininu-
vegina í góðæmum, bjargar þeim
ári. Aflflar vamir, sem reymit
hverfafundir
um ,
borgarmálefni
Geir HallgTÍmsson borgarstjóri boðar til fundar um borgarmálefni með íbúum Mið- og
Austurbæjarhverfa f dag 31. okt. kl. 9 e.h. í Sigtúni við Austurvöll.
Borgarstjóri flytur ræðu á fúmdiraum um borgarmálefni almenrat og um máiefmi hiverf-
isins og svarar múmnlegum og skriflegum fyrirspumum fumdairgesta.
Pumdarstjóri verður Sigurður Ldndal, hæstaréttamriifcari og fumdamritari Björg Sfcefiáms-
dóttir, húsmóðir. — Fundarhverfið er byggðim sem takmarkast atf Sracœmbraiuit í ajustur
og Tjörmirani og Aðaisfcræti í vestur.
REYKVÍKINGAR!
Sækjum borgarmálafundiua.
:-------------------------;---------1----
flcainn að veröa að hliaða upþ til
þess að varja útffliutningsat-
vinnuvegtoa áföflliuim, eru daamd-
ar til að bresta, ef eifcki er tek-
ið fyrir eyðileggjandi áihrif
þeirrar stefnu, sem refcin heifiur
verið í fjárfestimgar- og iinn-
fLuitniings- og verðflagsmáluirn.
Á tímum rnesfcu verðmæta-
sízt af öflituim, þegar harðraar í
sköpumar í sögu þjóðariranar,
hafa kröfur verðbó!lgu,braskar-
anraa ráðið fjárftestiingunni, svo
að við sitjum raú uppi með
flænni af verzfljunanhúsinæði, sem
færir þjóðinni engara arð, en
ileggst sam kostnaðarautoi á aflit
vöruverð í laradinu, því aJlt
þetta greiða neyfcendiur áður em
lýkur. Auk þess bamfcabygging-
ar fyrir hiumdruð imiljóina kr.
og skipuilagsilajusa fjérflesitingu
hvarvetna. Hvert, sem litið er,
blasa við gjaldþrota fyrirtæki
og gagjnslaus fijárfesting, er ráð-
izt hefur verið í fyrir llánsfé
úr bönkuraum, opinberum sjóð-
uim, hvar sem þeir útvöldu,
sem aðgarag hafa að þessu flé,
hafa eygt gróðavon sér til
handa. Á' sarna tíma hef-
ur framLeiðsluatvirarauveguraum
verið fliafldið í lánsfjáxikreppu og
grundvaflflaratriði í uppbyggingu
sjávarútvegsims verið látira sitja
á hailcanuim, Togaramir hafa
týn,t töfliunni einm af öðrum, og
heflur flæikikaö um 30 á tíimum
viðreisnarstjómariranar. Skyldu
gjaldeyristekjur þjóðarinmar
ekflci hafa verið snöggt um medri
á þessu ári, ef togarafilotimn
heifiði flemgið þá emdumýjuin, sem
Aflþýðuibandaflagið hefiur ávallt
gert kröifiu m Á saima tima
bafa aðrar þjóðir, sem lakari
aðstöðu haifia til slfkra vedða en
við, staðdð í byltingairíkenndum
aðigerðum í togaraútgerð.
Flloti vélbáta itnnara við 150
tomn hefiur verið að ganga úr
sér, em ednmitt þeir bátar, ásamt
togurumum, eru þau atvinnu-
tæflci, sem bezt geta tryggt at-
vinnuöryggi í varsfcöðvum hvar-
vefcna á landinu, og í sfcað þeirra
gtefcur eflcíkert lcomið um laraga
framtíð. Affleiðiragamar af verð-
béttigusteiflnúmini, og þeirri van-
ræiksiki viðreisnarstj óAarinnar,
að tryggja efcki að fjánmagnið
verði vedtt • tdl uþpþygginigar og
reksfcuirs þessara atvinnutæflcja,
í stað þess að það hafinaði i ó-
arðbærum verzlunarhúsum og
barakaihúsuim í Reykjavík og
hvers lcyns vitleysisinnflutniingi
og rekstri, eru svo þær, að
ged'gvæmilegt atvinnufleysi ríikir
víða um ílaind og uggvænlegast
er þó, að aflflair horfur eru á
að enm lcneppi verulega að.
Þessi heflur þróunin verið
undarafiarim ár, og hún er sér-
stakflega táknræn í mínum
heimabæ Haifinairfirði. I»ar hefur
togurunum fækkað úr 7 í 2 á
örfáum árum og vélbátum, sem
gerðir eru þar út á vertið, hef-
ur fækkað um nálega 2/s> en á
sarna tíma hefur bankastarf-
scmin vaxið úr því, að þegar
togararnir voru 7 var þar ein
bankastofnun i litlu húsnæði,
en nú — þegar togurunum hef-
^ ur fækkað í 2 — eru þar 3
bankastofnanir í veglegum nýj-
um byggingum, fyrir tugmiljón-
ir.
Þau stjónruairvöfld, sem þamraig
hafa Jedfcið ihiraa immllendu fram-
ledðsfluatvinrauvegi, benda svo
þeim, sem vinmu höfðu við
þemraara atvinmureiksitur suður í
hmaiumið og segja, hvair væri nú
þefcta flðlfc stafct, e£ við heflðum
efldki femgið Álverksmiðjúma.
Mér lceimiur helzt { hug til sam-
lfkiragar — öflaumaöuir, sem æld
á fuflflfrísltoain mamm, lemsfcraði
hanm á báðum flófcum, flemgi
honum siðan hjlóllasitól og segðd
mieð samibflandi af flmeyfcni og
hrofloa: JHvair værir þú mú kom-
iran e£ ég hefiðí efldci úfcvégað þér
hjóflasfcól!“
Hjá þedm útgemðarfyrirtæflcj-
um í Hafnarfirði, sem raú eru á
gjaldþrotaibainmi eftir ölll góðær-
im tii sjéjvarins, ásaimfc þeim,
sem þegar emu horfira, vamm
mákflu fleira verflcafóflflc, em áætfl-
að er að vemði lijá þedm erlerada
auðhrirag í Sfcraumsvfk, sem
nýtuir afllra forréttinda framyf-
ir íslenzk atvinniufiyrirtæiki og
flytuir úr landi arðinra af vinnu
Isfleracöinga. Póilkið í landinu vill
edga sína eigin fæfcur lieiflai, og
hvarvetna í versfcöðvum lands-
ins veát aflþýða rnarana, að allt
I atvinnuöryggi á þessum stöðum
Fiomimitujdagur 31. oktöber 1968 — ÞJÓÐVTLJTNN — SIÐA ^
byggist á bflóimllagri útgerð.
En'gir ihjólastólar erlemdrar sfcór-
iðju koania þar í sitaðinn.
Inmflytjeíndiur í Reykjaivik
hafa heimfcað og femgið hömilu-
lausam umráðarétt yfflr gjald-
eyrinum og fllutt inm á undam-
fömium árum hverja þá vöru,
sem þeir hafa talið líikur á að
gæti auikið þeirra persónufllega
gróða, þó að sá inmfllutnimgur
hafi kostað þjóðina það, að
fyrirtæki, sem framleiða sam-
svaramdi vöru inmamilands, hafi
verið drepin eitt af öðrut, og
flóllk, sem atvinnu hafði af
framleiðslurani, gangi atvinnu-
lausit og fjárfestingim sé airðTtaus.
Þannig hefiur stjómarsteflnan
verið að drepa mistoummarlausit
niður innlenda iðnaðinn, veigna
þess að edmikaihagsmunir inm-
flytjenda hafa verið látnir sitja
i fyrirrúmi. Kaupmanmavalldið í
Reykjavfk hefur ekki aðeáns
fengið að ráða því í hvaða átt
væri ekið á Laugaveginum og
beygt þar aflfla valdhafa undir
sina haigsmuni og kröfur, heild-
ur hefur kaupmamnavald ráðið
ailigjörlega aílflri sfceflrauinni í iran-
flutnings- og verðlagsmáflum.
Dýrmæfcum gjaildeyri hefur ver-
ið sóað í hvers kytns óiþarfa,
vegna þess að hann hefiur get-
að sflciflið eftir rffilegan gróða í •
vasa inrafflytjenda. Þáð má nefna
sem dæmi, að á s.I. 3 árum hafa
verið flutt inn nálega 100 toran
af niðursoðnum fiski fyrir um
3 milj. kr. á innkaupsverði. A
si. " árum um 118 tonn af
tyggigúmméi fyrir um 7.6 milj.
kr. og á s.l. 3 árum hafa verið
flutt inn 2270 tonn af kökum og
kexi fyrir 76,2 milj. kr. á inn-
kaupsverði.
Á fumidi hjá Verzlunarráði
Islands mú fyrir sflcemmsfcu léitti
hiran nýikjörni formaður AJþýðu-
floikíksins Gylfi Þ. Gísttasom, af
verzflumarauðvaldirau í Reykja-
vflk öttlum þeim huigsaniegu á-
hyggjum, sem það kynni að hafa
af því, að ef til vittl yrði gjald-
eyrisiTmun að undanfömu til
þess að inraflytjemdur fen'gju
eklki að sóa gjaldeyrinum í hvað
sem- vsra sflcal á næsturani. Ráð-
herra tók það sflcýrt fram, að
þær efnahagsráðsfcafanir, sem
ráðgerðar eru, mættu undir eng-
um flcringumstæðum fela í sér
minmstu sikerðingu á vaildi
heildsalamraa til þess að ráða
mottoun gjaldteyrisins, engair
hömlur á nofckum hans kærnu tál
greina.
Þvl yrði fiagnað, ef ráðherra
gæti jafnauðveildiLega létt af
þeirri afllþýðu til lands og sjáv-
air, sem skapar þennam gjáld-
eyri, þeim áhyggjum. sem hún
ber í brjóstí um afkomu sána
í sambandi við þær efnahags-
aðgerðdr, Sfem nú vofa yfir. Svo
miikila lcjairasikeröingu hefiur al-
memrainguir raú þegar á sig tekið
með minnikandi atvinrau, og svo
mjög hefur nú verið þrengt að
kjörum lágflaiuraaflóiliks með vöru-
verðshæktouraum samfcímis fceikju-
missinum, að hinar venjuiteigu
neiJcvæðu láðsfcafiamir viðreism-
arsfcjórraariinraar, sem verst hafia^,
gefizt undanfarim. ár — • að
saakja fé tii hinna lægst laiun-
uðu og faera til úfcgerðarimmar —
eru nú efldci lemgur flæmar, það
ætfcu jafnvel hæstvirtir ráðherr-
arnir að gem sér Ijóst. Reynsl-
ara ætti liflka að hafa sýrat mœgi-
Dega, að sláflcar neitevæðar róð-
stafamir leysa efldki vanda út-
fLutningsiafcvinraujveganna.
É5g efast eflcfld um, að fjár-
málaráðherra hefur leitað eftir
þvi í sfcofnumium rikisins að út-
gjöld yrðu sflcorim tniður. Hann
veit sjáflfúr bezt, að árangurimn
er harla rýr, og rikisbáknið
krefst ihuiradruð milj. lcr. meina
á næsfca ári til neflcsfcuirs era í ár.
Hviað getur ráðherrann þá ihiugs-
að sér, að fjölsikylda með 10
þús. Icr. máraaðairteilcjur, sem
eygir ekfld hvernig á að láfca
laiumin endast tál næsfcu mánað-
arútbargumar, geti skorið miður
af útgjöfldium sinum, þegar afllt
verðttag fer liæflckiaindi með degi
hverjum og hvað mættfl þá
segja um þá, sem hafa einar
samarn gredðsilur frá Almamraa-
tryggimgum til þess að sjé sér
flarborða?
1 nær árafcug hefiur nú staðið
tilraun Sjáltfistæðisfiflokiksins og
Aflþýðuflofldksins til þess að imn-
leiða á íslandi hajgkerfi hins 6-
hetta kapítallsma, þar siem þró-
un afcviraniulhifsiras hiefur aflgjör-\
lega verið lögð á vald hinna
blindu lögmála eirakaigróðtaras,
að fjármagnið leáti þangað, þar
sem það gefcur slkapað þeim,
sam því ráða, sem mesfcan
gróða, án tilllits til hagamuma
þjóðarheildarinnar.
Á þessu tímábili hafla ytri
aðstæður verið mildlu hagsfcseð-
ari en dærni eru til um. Á
meöara útfLufcndngstelkjur jufcust
medr á ári hverju vegna afila-
auflcningar og verðhæflcikuinar af-
urða, em þekkzfc hefur annars
staðar á byggðu bófld, lék þessi
stefna undirstöðuatviraniuiviegina
svo, að grípa varð tifl síendur-
tekinraa eftnahagsiráðstaifiaraa til
þess að haflda þedm gangaradi
alILt þiefcta tímialbil. Áður en að
þvi kom, að aflli minnilcaði og
afurðaverð læktoaði, vorú sjév-
arútvegur og iðnaður þegar að
þrotum toomin, og nú bllasir
hrunið við strax og á mófá bttœs.
Þrátt fyrir það, að þessi und-
anfiömu ár haifia vegna hag-
stæðra ytri aðsfcæðraa fært þjóö-
inni margar þúsumdír mifljóna
króna verðmæfci umifiram þaö,
-sem átt hefði sér stað í venju-
legu árferði, er hagur verica-
fófks sá., að vertoamamni er ó-
kflleift að framffleyta fjölsíkyfldu
sdnni af launum 8 sfcunda
vinmudags.
Bitur og dýr er neýnsfcan af
þeirri stefnu, sem kieppzfc hiefur
verið við að halda uppi: að
hafna aflilri samifléiLags!legri sfcjórn
og sfldpuflagningu á atviraniuilif-
inu í laradinu og fláfca óbeizfcaða
gróðalhvöt eánicaibrasíksins um
þróumdna. Við þessari óttieáflflja-
stefinu, siem hefiur Itaflt hrun
úfcfiliutnin'gsaitvinrauivegarana í för
mieð sér, varaði Aillþýðulbamda-
lagið í upphafii og hefur
aflfla tíð sáðam reynt að opma
augu aflimemnings í lamdiraui fyrir
því, hvað gierast myndL
AJþýðuíbandaiIagið mxm bedta
því afili, sem það hefiur yfir að
ráða tál þess að fcryggja Inags-
muni hinna lægsfcflaurauiðu við
þau reiikniragssikil, sem mú verða
í þrotaibúi vidreisna,rinraar, og
heitir á afllan aflmennirag í land-
inu til samsitarfs og stuðmirags
í þeirra barátfcu.
Stjórnarflokkarnlr hafa meiri-
hlutavald á Alþingi til þess að
knýja fram þær efnahagsað-
gerðir, sem þeir helzt kjósa, og
efnahagssérfræðingar viðreisn-
arinnar hvísla í eyru forystu-
manna þeirra, en þær aðferðir
þekkir allur almenningur í
landinu mætavel, og finni þess-
ir flokkar, að hinir lægstlaun-
uðu gangi þegjandi undir högg-
ið, munu aðgerðimar verða i
samræmi við það. A því er þess
vegna hin brýnasta þörf, að á
næstu vikum verði nógu virk og
samstillt barátta alþýðunnar ut-
an þings og fulltrúa hennar á
Alþingi fyrir hagsmunum lág-
launafólks, lífshagsmunum allra
þeirra, sem lakasta aðstöðu
hafa til þess að taka á sig af-
leiðingamar af viðreisnarstcfn-
unni.“
^rogskartgripir
»KDRNELÍUS
W JÖNSSON
stótevörAostig 8
0