Þjóðviljinn - 13.11.1968, Blaðsíða 5

Miðvikudagur 13. nóvembsr 1968 — ÞJÖÐVILJINN — SÍÐA g
LúSvikJósepsson, formaður þingflokks AlþýÓubandalagsins,
i rœÓu á Alþingi 11 .nóv.
Hvað vildi Alþýðubandalaqið gera?
í ýtaxlegri ræðu Lúftvíks Jós-
efssonar við 1. umræðu frum-
varps um ráftstafanir vegna
gengisfellingar fjallaði hann í
síðari hluta m.a. um sjónarmið
Alþýðubandalagsmanna í efna-
hagsmálunum og tillögur
þcirra hvernig bregðast skyldi
nú við vanda efnahagsmálanna.
Lúðvík sagði að skipta mæitti
tfllög’um Alþýðu'ba'nd'alags-
maana í þrennt:
í fyrsba lagi: Almennar
grundvallarráðstafanir í efna-
hagsmálum, sem þýddu breytta
stefnu á þvi sviði.
í öðru lagi: Ráðstafanir til
atvinnuaukningar og umbóta í
atvinnumálum. Væri þar sér-
staklega um að ræða aðgerðir
sem miða að því að koma upp
nýjum atvinnugreinum og
treysta þær sem fyrir eru.
í þriðja lagi: Beinar ráðstaf-
anir vegna rekstrarvandamála
atvinnuveganna.
• ALMENNAR GRUNDVALL-
ARRÁÐSTAFANIR í
EFNAHAGSMÁLUM
1. — Stjórn fjárfestingarmála
2. — Stjórn gjaldeyrismála
Sett verðd á fót sérstök
stofinun sem hafi það hlutverk
að sjá um sem hagkvæmasta
nýtingu á gj.aldeyxi þjóðar-
inniar. Hún geti neitað um
gj.aldeyrisleyfi sé það þjóðar-
heildinni hagkvæmt. Stofnunán
vinnd sérstaklega a ð því að
örva gjaldeyrisöflun, m.a. með
áhrifum á utan.ríkisviðskipti
landsins í því aogmamiði að
skiaipa betri mark.aðsski lyr ði
fyrir útöutning.
3. — Verðlagseftirlit
Sett verði á fót öflugt verð-
lagseftirlit, sem ekki einungis
fyigist með því verðlagi sem
er, heldur taki allt verðlag í
liandinu til athugunar. Ráðstaf-
anir verði gerðair til þess að
lækka verðlag á vörum og þjón-
ustu. Sérstakar tilraunir verðd
gerðar til þess að skipuleggja
vörudreifimgu með hiaigkvæm-
ari hætti ennú á sér stað. Fram
fari ýtarleg athu.gun á verð-
lagsmynduninni í landinu
4. — Breytt skattheimta
Breyta þarf skattheimtunni í
landinu og leggjum við þetta
til:
lækka reksturskostmað ríkis og
stofnana. Ríkissjóður verður að
taka sinn hluta af lausn efna-
hagsvandians með því að lækka
kostnað ríkis og ríkisstofmama.
Á árunum 1969 og 1970 nemi
lækkunim 5 til 8% af heildar-
útgjöldunum 1968. Ýmsar af
stofnframkvæmdum ríkisins ár-
ið 1969 verði unnar fyrir láns-
fé.
6. — Vaxtalækkun
Vextir verði lækkaðir, þar
með taldir innlánsvexti.r, sem
verði lækkaðir í 5 til 6% úr
7 ti'l 9V2%.
Vextir afurðalána verði 3%
í stað 6%.
Vextir rekstrarlána verði 4
til 6%.
Stofnlánavextir lækki yfir-
leitt um 2 til 3%.
Athuga þarf um sérstefca
bráðabirgðaráðsitöfun á vaxta-
lsekkum árið 1968 af áður veitt-
um stofnlánum eða fasteigna-
lánum, þar með talin íþúðalán.
Setja þarf sérstaka lggjöf sem
ákveðj að þessar vaxte.greiðsl-
ur skuli ekki vera hærri 1969
en 6 til 7%.
7. — Ráðstafanir til verndar
íslenzkum iðnaði
Til verndar íslenzkum iðn.aði
verði gerðar þessar ráðstafanir:
1. Stöðvaður verði innflutning-
ur á vörum sem hægt er að
framleiða á siambærilegan
hátt í landinu.
2. Hliðstæðar ráðstafanir verði
gerðar fyrir innlenda verk-
taka.
• RÁÐSTAFANIR TIL AT-
VINNUAUKNINGAR OG
UMBÓTA f ATVINNU-
MÁLUM
Meðal tilla.gn.a Aiþýðubanda-
lagsins eru þær sem marka
nýja stefnu í aftvinnumálum og
eru þar þessar helztar:
1. — Sjávarútvegsmál
Togaraútgerðin verði endur-
nýjuð. Samið verði um kaup á
10 til 12 skuttogurum, 1500 til
2000 smálesta á næstu þremur
árum.
Endurnýjun þátaflota til hrá-
efnisöflumar fyrir fiskvinnslu.
Gera þarf áætlun um smíði 50
báta á næstu fimm árum af
stærðinni 80-100 rúmilestir, og
áætlun um smíði 4o báta á
fjórum árum af minnj gerð,
undir 80 rúmlestum. og loks á-
Lúðvík Jósepsson
ætlun um smíði 5-10 báta á
ári í næstu fimm ár af stærð-
inni 250 - 400 rúmlestir.
Aukin verðí fullvinnsla sjáv-
arafurða. Ríkið leggi fram sér-
fræðilega aðstoð. Hagstæð
stofnlán verði vedtt, afborgun-
arlaus fyrstu 2-3 árin eftir að-
stæðum. Ríkið leggi fram fé til
m ark aðsöf lun.ar.
Tryggja þarf umbætur á
fiskvinnslustöðvum sem fyrir
eru, útbún.aði þeirra og rekstri.
Ríkið leggi fram fjárstuðning
til sérfræðiþjónustu í þeim tál-
gan.gi að gera reksturinn hag-
kvæmari. Sérstök lán verði
veitt til hagræðin.garfram-
kvæmda.
2. — Iðnaður
Nýttir verði möguleikar tii
margháttaðrar atvinnuaukning-
ar í iðnaði. Skipasmíðaiðnaður-
inn fengi mikil verkefni ef
framkvæmd væri fyrmefnd á-
ætlun um skipasmíðar.
Ríkið hafi forgönigu um stofn-
un fullkominnar veiðarfæra-
gerðar, sem sparað gæti hundr-
uð miljóna króna í innflutn-
in.gi. Fjárstuðninigur verði veitt-
ur til annarra og minni veiðar-
færagerða.
Auka þarf stórum fullvinnslu
úr innlendum hráefnum. fisk-
vinnslu, ullar- og skinniðnað.
Efla þarf efmadðniað. reisa
nýjia á.burðarverksmiðju. Ný
raforkuver þarf að reisa í
beinu sambandi við nýjar fram-
kvæmdir í efnahagsmálum.
• RÁÐSTAFANIR VEGNA
REKSTRARVANDAMÁLA
ATVINNITVEGANNA
Sjávarútvegurinn
Varðandi rekstrairvandamál
atvinnuvegann.a gerir Alþýðu-
bandalagið m.a. þessar tillögur:
Vaxtalækkun til sjávairút-
vegsins; vextir afurðalán.a í
3%, rekstrarlána í 5% og
stofnlán.a í 4 til 6%.
Lánstími verði lengdur.
Nýtt vátryggin.garkerfi verði
tekið upp í stað hins úrelta og
dýra sem nú er.
Sameiginleg in.nbaup á veið-
arfærum, með fyrirgreiðslju
ríkisins.
Lækkun olíuverðs. Ríkis-
verzlun verði tekin upp á ol-
íu. Olíusiamlög neytenda fái
að starfa og fái að kaupa olíu
á réttu heildsöluverði.
Umboðsia.un söluaðila verði
hæst 1%.
Útflutningsgjöld felld niður
að mestu.
Lækkun rafmagnsverðs til
fiskvinnslu.
Felldur verði niður sölu-
skattur af niauðsynjavörum út-
flutnin.gsframledðslunnar.
Lækkun á gjaldi útflutnings-
ins til aflatryggingarsjóðs.
Þá leggjum við mikla áherziu
á að skuldamál sjávarútvegs-
ins verði tekin til sérstakrar
meðferðar og reyn.t að sjá svo
um, að útgerðarfyrirtæki yfir-
leitt burfi ekki að baslast með
meiri skuldir en eðlilegur
rekstur getur borið. og þær
skuldir, sem þar eru umfram
og myndazt hafa þar á þes-
um erfiðleikaárum, síðustu
árum, um þær verður að gera
sérstakt samkomulag og semja
sérstaklega.
Ráðstafanir bæði fyrir inn-
lendan iðnað og eins fyrir
landbúnað yrðu að ýmsu leyti
af sama tagi. Báðar mundu
þessar a.tvinnugreinar njóta
vaxtalækkunar og iðnaðurinn
mundi að sjálfsögðu njóta þess,
ef lækkaðir yrðu tollar á hrá-
efnisvörum til iðnaðarfram-
leiðslunnar.
• FJÁRÖFLUN
Ég geri mér fyllilega grein
fyrir því, að vandi sjávarútv. er
orðinn svo mikill í daig vegna
þeirrar verðbólgu, sem hér
hefur ríkt á undanförnum ár-
um, að það þarf að koma hér
meira til heldur en þaer ráð-
stafanir, sem ég hef hér minnzt
á. Sú millifærsla, sem þá yrði
um að ræða, gæti farið fram í
formi gengislækkuniar eða
beinnar fjérgreiðslu, en þá
skiptir auðvitað öllu máli
hvemig að framkvæmd genig-
islækkunarinnar yrði steðið, ef
sú leið yrði valin og einnig
skiptir miklu máli í sambandi
við bein.a fjáröflun, hiæmig
hún er til komin.
Við bendum á, að það væri
hægt að útvega fjármiagn til
aukastuðnimgs við sjávarútveg-
inn, m.a. á þennan hátt:
f fyrsta lagi með því, að rík-
issjóður gerði þær ráðstefan-
ir, sem miðuðu að spamaði í
ríkisrekstrinum, og ég hef á-
ætlað í kringum 309 miljóniir
króna, sem ég tel ekkart of-
verk þeirra, sem með þau mél
Frajmhald á 7. siðu.
Tekin verði stjóm á fjár-
festinigarmálum. Framkvæmda-
sjóði verði breytt í Fram-
kvæmdastofnun ríkisins, með
sérstökum lögum. Verkefni
Framkvæmdastofnuniaæ verði
að hafa á hendi yfirstjóm á
fjáirfestingamiálum þjóðarbús-
ins, gera áætlandr um fram-
kvæmdir og fjárö'flun og hafa
'beina fongöngu um fram-
kxæpidir - í vissum tilfellum^.
Framikvæmdastofnunin hafi.
heimild til að neita um leyfi til
fjárfestingar, samrýmist fjár-
festin.gin ebki heildarhaigsmun-
um þjóðarinnar. í hverjum
landsfjórðunigi verði starfandi
undirstofnanir Framkvæmda-
stofnunar ríkisins sem hafi
sérstaklega með að gera fram-
kvæmdamálefnii hvers fjórð-
unigs.
a. Söluskattur verði felldur nið-
ur eða lækkaður á ýmsum
nau ðsyn j avörum.
b. Sölusfcattuir verði hækkaður
á öðrum vörum, lítt nauð-
synlegum eða lúxusvörum.
c. Nefskattar verði lækkaðir í
vissum tilvikum og tekna
aflað með öðrum hætti.
d. Nýtt eftirlitskerfi verði ték-
^ið upp á sölusikaitti. Skatt-
úrdnn. verði hækkaður í tolli
og heildsölu en lækkaður í
smásölu á móti. Almennt
skattaeftiriit verði stórauk-
ið.
e. Tollar á daiglegri nauðsynja-
vöru varði lækkaðir.
5. — Lækkun á reksturskostn-
aði rikis og ríkisstofnana
Gera þairf stórátak til að
VELKOMIN TIL SHANGRI-LA
Fyrír nokkrum dögum stóð
þessi merka setnin-g í leið-
ara Morgunblaðsins um kosn-
ingasigur Nixons: Það er
gömul staðreynd og ný, að
þeim sem guð gefur emibætti
gefur hiann einndg vit og
þrosk.a til að gegnia því.
Þesisi fögru orð hljóma af
verulegum sannfæringar-
krafti, ef menn leiða huigann
að því miikla og flókna starfi
sem ráðamenn landsins hafa
1-aigt á sig í því skyni að und-
irbúa alþýðu m-anna undir
gengisfellin-guna og ann.að
það sem henni fylgir. Það er
til að mynda mjöig lærdóms-
rí'kt að leiða hugann að því,
hvemiig fjölmiðlunartæki, út-
vörp og blöð hafa verið nýtt
í þessum tilganigi með bugvit-
samlegu tilliiti til þess sem
áunnizt hefur í nýtízkuleg-
astri allr-a fræðigreina, fé-
laigslegri sálfræði.
Þetta starf kornst á veruleg-
an skrið síðla sumars þegar
ljóst var fullkomlega að eld-
urinn var dauður og kýrin
geld á því þjóðairbúi, sem fyr-
ir skemmstu lýsti sig með
þeim ríkustu í heimi. Feðu-r
landsins birtust á skermin-
um eða í útvarpinu, og alls
ekki með valdismannasvip eða
broka. Öðru nær. Þeir hvik-
uðu ekki frá sanmri og drenigi-
legri ábyrgðartilfinninigu
roskins og þroskaðs heimilis-
vinar. sem bendir með góð-
vilja á ednhverja óráðsíu í
fjölskyldunnlt, líklegá otf
miklu fylliríi að kenn,a. Og
bað voru samtöl og viðtöl og
spumingar og fréttaaukar um
viðræður allra stjómmála-
flokkanna, um þjóðstjóm, um
sameiginlegt átak, byrðar á
all-ra herðar og fleira gott.
Þetta var áreiðanlega mjög
snjallt allt sam.an, Að minnsta
kosti tókst að halda stjórn-
arandstöðunni í þráskák ein-
hverskonar í drjúgan tíma á
meðan hinn sterki gmnur um
óumflýj anleik syndaflóðs'ins
var að læsast urn menn. Ég
er heldu-r ekki frá því, að
með miklu tali um eyðslu
þjóðarinmar haíi tekizt að
sannfæra mjög marga menn
um að einmitt þeir væru
syndugir, a'f því að þeir höfðu
tælzt til að fá sér húsnæði
eða eitthvað þessiháttar. Þetta
er mjöig merkilegt mál, því að
m-argir atf núlifandi kynsióð
hafa eiginlega samvizkubit af
því að lifa betur en foreldrar
þeirra. Hitt veitisit mönnum
svo næsta auðvelt, að gefa
upp allar sakir þeim spaug-
fuiglum, t.d. úr stétt hrað-
frystihúsaei.genda og útgerð-
armanna. sem bæta af bugviti
sínu villu sinni og sonar síns
og dóttursonar á rekstrar-
reikning síns þjóðþrifafyrir-
tækis og biðja svo guð, ríkið
og þjóðina að hjálpa sér,
Þessháttar finnst mönnum
sjálfsaigðir hluti-r, enda erum
við umburðarlynt fólk og meg-
um ekki blóð sjá,
Auk þess var gripið til þess
snjallræðds að fi-nna synda-
sel-i til að hatfa sem vara-
skeifu, þetta er gamalt og
gott og alþjóðlegt ráð hjá
stjómmálamönnum og reyn-
ist vel. Það skiptir ekki svo
miklu máli hvað þessir hóp-
ar synda.'Sela heita. Gyðin.g-
ar, stúdentar, kommúnistar.
mestu skiptir að unnt sé að
sa-nnfæra nógu marga um að
þeir sitji á svikráðum við
ættjörðina og þjóðina. Auð-
vitað urðu kommar fyrir val-
inu hér á landi, en eins og
menn mun.a eru allir kommar
sem Morgunblaðið vill kalla
svo, og bafa bæði Hannibal
og biskupinn yfir íslandi lent
í þeim ósköpum svo aðeins
tveir menn séu nefndir. Un.g-
ur og etfnilegur m-aður við
Morgunblaðið, en því miður
ekki flokksformaður ewn,
fékk þennan þátt hins sáíl-
ræna hemaðar í sinn hluit og
hefur steðið sig vel. H-ann hef-
ur skrifað um það þrisvar til
fimm sinnum í viku, að
það sé eins og hver önnur lýgi
að kommar séu andvígir her-
námi Tékkóslóvakíu, þeir séu
í raun réttri samþykkir því
fyllilega. Auðvitað þarf þessi
gredn sálfræðilegs hemaðar
aldrei, á staðreyndum að
halda, sem betur fer fyrir
unga menn og efnilega. Þeg-
ar það hefur verið endurtek-
ið nógu rækilega og af nógu
mikilli ástríðu að t.d. Gyð-
ingar og svindlarar, kommar
og kvislinigar séu eitt og hið
samia, þá verður það ré-tt sam-
kvæmt rökum fjölmiðlunair-
inmar. Þetta með komm-a og
kvislinga er ekki neínt út i
hö-tt — einmitt í sunnudaigs-
leiðara Morgunblaðsdns, diag-
inn eftir að upp úr slitnaði
viðræðum stjómmálaflokka
og daginn fyrir genigisfell-
ingu, er talað um ,,menn með
hugarfar kvislinga hér á
landi“ og auðvitað átt við
komma.
Ofan á tal heimilisvinarins
um fylliríið í þjóðarfjölskyld-
unni. boðun syndaflóðs og út-
breiðslu sektarkenndar er
hert að með því að sía út
háskalegan hóp mannia. Það
hanigir svonta einihvemveginn
í loftinu. að það sé þó betra
að taka við gen.gistfellingu og
bjargráðum þegjandi og
hljóðalaiust en að láta komma
kalla á Rússa sér til aðstoð-
ar við hverskyns leyndar-
dómstfull'an skepnuskap.
Og fleira mætti gott og
skemmtilegt til taka af
vígstöðvum hins sálræna und-
irbúnings við syndaflóði. Dag-
inn sem upp úr miargnefndum
viðræðum stjómmálaflokka
slitnaði birti Alþýðublaðið
stóra hvatndjngarklausu til
lesenda um að þeir megi ekki
með nokkru móti láta fram
hjá sór fara í sjónvarpinu þá
um kvöldið „óvenjulega a-t-
hyglisverða bandaríska stór-
mynd“. Hér er um að ræða
einstaklega spaugilega kvik-
mynd, gerða eftir þekktri af-
þreyingarsögu James Hiltons.
Horfin sjónarmið. f stuttu
máli sagt: Þegar allt er í
kreppu, óáran og öðru djöf-
uls veseni í heiminum þá
finnia menn sér unaðsins sælu-
reit í friðsömum fjalladal í,
Tíbet, Shangri-la heitir stað-
urinn. Þar geta menn unað
sér við undanrennu af kristin-
dómi og einhverskonar lam-a-
trú, nirvana með þjónaliði og
íburði Hiltonhótela og hágöf-
ugt kvennafar í a.m.k. 200 ár.
milli þess að skjótast í að
kenna bömum innfæddra
fornleifafræði og vögguvisu
Brahms á tungumiáli himna-
ríkis, ensku. Meðan œfgangur-
inn af heimmum ferst á ill-
venkum sínum.
Það þarf eniga sérstaka iE-
kvittni til að tengj a þessa
mynd í sjónvarpi við aðra
hugvitssamlega tilburði til að
sætta fólk við sitt hlutskipti,
að minnsta kosti er hún, frá
þessu sjónarmiði. sýnd á hár-
réttum tíma, og hvatningiar-
orð Alþýðublaðsins á örlaiga-
ríkum dögum eru líka eink-ar
athyglisverð.
Undir lok kvikmyndarinnar
sitja götfu.gir menn í klúbbi
úrvalsmanna í Lundunum og
skála fyrir því, að hver og
einn megi finna sitt Shan-
gri-la.
Það er ekki að ef-a við þær
aðstæður sem nú ríkja, að
margir góðir menn og áhrifa-
miklir verða til þess að taka
undir slíka skálaxæðu, hver
með sínum hætti. Samdægurs
birti Vísir til dæmis merka
frétt um það, að nú verði
langþráðu marki senn náð:
tuminn á Hallgrímskirkju
verður fullsteyptur í lök
mánaðarins og ofan á hann
kemur fjögra metra kross
sem „væntenlega verður
flóðlýstur".
Eins og segir i leiðara okk-
ar mesta blaðs: Þeirn, sem
guð velur til embætta og
mannaforráða, gefur hann
einnig vit og þroska.
Árni Bergmann.