Þjóðviljinn - 06.03.1969, Page 5

Mrwmjtudatgur 6. nuarz 1969 — ÞJCrÐVI'LJINN — SÍÖA 5

GuSmundur Vigfusson, borgarráSsmaSur:
Bæjarútgerð í eigu allra bæjarbúa er mikil-
væg undirstaða fyrir öflugt atvinnulíf hér
Eins og kemiur firiaim. í þon'
nefndaráliti, sem hér liggiur fyr-
ir, kaus bor'garstjómin uim-
raedda BÚR-nefnd 23. maí 1967,
og fól henni að kanna aflkomu
og rekstur Bæjarútgerdar Rvík-
ur í samiráði við útgerðarráð og
forstj. BÚR og giera tdlilögur til
borgarráðs og borgarstjámar
um rekstur útgerðarinnar.
Lengi að störfum —
mikið starf
Ég vona, að það móðgi enigan.
þó að óg láti þá sikoðun rnína
í Ijósi, að nefndin hefur nú ver-
ið aiUllengi að störfum. En á því
má að sjálfsögðu finna þœr
skýringar, að hún var með urn-
fangsmikdð og vandasamt verk-
efni og hefur dregið að sér all-
viðamikil gögn og upplýsingar
til að byggja á niðurstöður sín-
ar. En ég vil þó láta þá sikoð-
un mína strax í Ijósi, að nefnd-
in hafi eikki að öiiflu leyti hagað
störfum sínum eins og rétt
hefði verið og eðlilegt, baeði
með steírslkotun til samþyikiktar
borgarstjómar um kosndngu
nefindarinnar og sömuleiðis með
skírskotun til gildandi sam-
þykktar fyrir Bæjarútgerð R-
víikur.
I samþykktinní segir, að
nefndim skuli vinna verk sitt
í samráði við útgerðarráð og
forstjióra BÚR og í 7. gr. sam-
þykfctamna fyrir BÚR segir, að
útgerðarráð hatfi með höndum
stjórn á rekstri Bæjairútgierðar-
innar og umsjón með fjárreið-
um hiennar. Er starfssvið þess
Miðstætt störfum stjómar-
nefnda hlutafélaga og sam-
vinnufólaiga eiftir því sem við
getur átt. Ég vil taka það strax
fram að nefhdin hefiur átt 1 fiund
mieð útgerðarráði og af neflndar-
álitínu kemuir fram að hútn hefur
haildið annan fiund með fbr-
manni útgerðarráðs. Hins vegar
munu framlkvæmdastjórar BÚR
hafa mætt á alMestum fundum
nefndarinr.ar. En þegiar þess er
gætt, sem segir í samþykktum
BÚR og eins í gamþykkt borg-
arstjómar í sambandi við kosn-
ingu BÚR-nefndarinnar, þá
hefðd það vissuilega eikiki verið
óeðlilegt, að nefndin hefði haft
nánara samráð við útgerðarráð
am stönf san og þé ekki sízt
um niðurstöðu sína.
Ég á ekki von á þvi, að hefði
svipuð nefnd verið kosin í
Mutafélagi eða samvinnufélaigi,
að hún hefði skilað áliti og til-
lögum án samréðs við stjóm
Mutafélaigsins eða samvinnufé-
lagsins. Ég taidi rétt að láta það
koma fram, að ég hefði talið
æslkilegra og eðlilegra, að út-
gerðarráð hefði fylgzt nánar
með störfum netEndarinnar og
fengið að fýlgjast með niður-
stöðum hennar, áður en þær
voru lagðar fram sem nefndar-
álit og tíllögur fyrir borgar-
stjóm.
Sammála megin-
atriðum
Að öðru leyti vil ég segja það,
að ég er í ölilum meginatriðutm
saimmála niðurstöðum nefndar-
innar, þó að ég sé algerlega 6-
samrniála einum lið í tillögum
hennar, og skal ég koma að þvi
siðar.
Veigaimestu liðimir í tillögum
BÚR-nefndar eru í fullu sam-
rsemi við áður teknar ákvarð-
enir útgerðarráðs í málefnurr
Bæj arútgerðarinnar.
Á flundi 28. janúar samlþykkti
útgerðarráðið að flela flram-
kvæmdastjóra að athuiga mögu-
ledika á að framkr.iæma véla-
sklptingu í Þorkeli Mána, og að
Q Á síðasta fundi borgarstjórnar Reykjavíkur viar til umræðu
nefndarálit um bæjarútgerð Reykjavíkur þar sem gerðar eru ýms-
ar tillögur um rekstur útgerðarinnar í framtíðinni. Guðmundur Vig-
fússon hefur lengi átt sæti í útgerðarráði BÚR og því manna kunn-
ugastur fyrirtækinu og rekstri þess. Við uimræðumar á dögunum
tók hann til máls og flutti þá ræðu þá, sem hér er birt að miklum
hluta.
Q í ræðu sinni fjallar Guðmundur einkum um nauðsyn þess að
BÚR verði áfram sem hingað til í eigu borgarbúa allra og varar
hann mjög eindregið við því að útgerðin verði gerð að hlutafélagi
að einu eða öðru leyti. Mælti Guðmundur mjög eindregið gegn
þeirri tillögu BÚR-nefndarinnar, sem gerir ráð fyrir hlutafélags-
rekstri.
Q í dag, fimmtudag, fer fram síðari umræða og afgreiðsla á til-
lögum BÚR-nefndarinnar í borgarstjórn Reykjavíkur.
frestað yrði ákvörðun um véla-
skipti í Hallveigu Fróðadóttur
og Jóni Þorlákssyni, sem áður
hiiföi komið til uimiræðu, þar
til slkipt hefði verið um vólar i
Þorkeli Mána og reynslia fleng-
in af þeirri framikvæmd.
Og í öðiru laigd var þá sam-
þyklkt einnig í útgerðarráði að
fela flramikvæimdasitjórum að út-
vega tilboð frá skipasimíðastöðv-
um um snmiði á 1—2 skiuttogiur-
unm mieö 175—185 feta kjöl-
lemgd, og yrði það þá haft í
huigsanlegit útboð á smdði .nýrra
togara. Það er rétt, að á afstöðu
útgierðairráðs annars vegar og
nefindarinnar hins vegiar er
nokikur Mæmunur. Nefin virðist
hailast fyrst og fremst að þvi
að snúa sér að þeiim toguruim,
sem ríkisstjómin heCur verið að
undirbúa að láita tei'kna uim
alHlanigam tíma, — ég vil segja
miklu Iengri tíma en eðlilegt
má teljast og enginn árangur
sést af enn. En útgerðarráð var
þeirrar skoðunar og óg hygg, að
fyllilega raunhæft að segja, að
það sé varla á færi nokkurs að-
ila, hvorki opinbers aðila í
Iandinu, bæjarfélaga, samvinnu-
félaga eða einstaklinga eða
hlutafélaga aí ráðast í umtals-
verða endumýjun togaraflotans
öðru visi en ríkisvaldið sjálft
hafi vissa forystu og forgöngu
I málinu, þ.e.a.s. að ríkisvaldið
tryggi nauðsynlegt fé til endur-
nýjunarinnar, annað hvort sem
langtímalán mjög hagstæð eða
þá ríkið tryggi lán, sem
ljóst, og hefiur ofit verið á diag-
sikrá til umræðu hér í borgar-
stjóm, og ekki sízt hreyfit hér
af okkiur Aiiþýðubandalags-
mönnurn, að það er brýn nauð-
syn að snúa sér að enduimýj-
un togarafilotans og sú enóur-
nýjun hefiur í raun og veru ailit
of lengi dregizt ti'l mdikils skaða
fyrir ísleinzka toganaútglerð, ís-
lenzkan sjávarútveg í hedld og
þjóðfélagið aililit.
Meiri eignir en
koma fram
Eins og ég hef gefcið um, er
1. og 2. liður í niðurstöðum
neflndarinnar í fluilllu samræmi
vdð áibvarðandr og ndðurstöður
útgerðarráðs frá 28. janúar.
Varðandi 3. lið tililögunnar vil
ég segja það, að ofit hefiur ver-
ið um það riætt að létta af út-
gerðinni slkuild vegna seldra
skipa, þ.e.a.s. vegna skipa, sem
eikbi eru lengur í eigu eða
rekstri hjá Bæjarútgerðimni.
Hér er gerð ti'llaiga um það, að
nær helmdng þessarar skuildar
eða 30 milj. sé við uppgjör 1963
létt af Bæjarútgerðinni, og ég
hygig, að sú afisitaða og sú til-
laga sé fyllilega eðlileg.
í fljórða lagi er svo glert ráð
fyrir þvi, að látið verði flara
flram raunhæfit mat á eigwum
Bæjarútgerðairinnar. Ég er
þeirrar skoðumar, að það sé
eðiilegt hvað sem öðru líður.
X>að er vitanleglt, að eignir BÚR
eru raunverulega miklu meiri
Ingólfur Arnarson er eitt þeirra skipa sem hafa lagt hvao mestan afla á land í Reykjavík á undanförnum árum og þannig tryggt Reyk-
víkingum ótaldar vinnustundirnar. Eitt brýnasta atriðið í atvinnumálum Reykvíkinga nú er að tryggja enthirnýjun togaraflcians, en
það efni gerir Guðmundur Vigfússon meðal annarra að umtaJsefni í ræðu sinni hér á síðunni.
huga, að reynsda væri fengin af
skipum með sauna eða svipuðu
bygginigariagi. Jafnframt verði
athuigaðir lánsmögujeikar í sam-
bandi við kaupin, Sikorar út-
gerðarráð á borgairstjóra að
veita fylllsitu fyrirgreiðslu í
þessu samibandi eins og segir f
samþykfct útgerðarráðs.
Aðeins ríkisvaldið
Ég vii ekki gera mdkið úr
þeim stefnumun, sem Birgdr ísl.
Gunnarssom borgarflulltr. mdnnit-
ist hér á í sdnni ræðu varðandi
það hafi eimniig verið skoðun
fraimkvæmdastjóra Bæjarút-
gerðairinnar, að byggja bæri
fyrst og fremst á reynsilu ann-
airra þjóða af togaraútgerð og
skuttogurum oig það bæri sem
saigt frekar að lita til þess
heldur en tii þeirra útredkninga,
sem rikisstjórnin væri að vinna
að. Hitt er svo atftur rétt, að
mögiuileikarnir á endumýjun
ski-pastóls Bæjairútgerðarinnar
velita að veruilegu leyti á því,
að ríkisvaildið hatfi alvarlega
florystu um endumýjun togara-
fllotans. Ég hygg, að það sé
megi afskrifa cða megi liggja í
hinum endurnýjuðu togurum án
umtalsverðra afborgana eða
vaxta.
Ég er þeirrar skoðunar, að
hér verði forgangia og florysta
rfkisvaldsdns að korna til, ef
unnt eigi að vera að endumýja
togaraflLota landsmanna burt séð
frá því í hverra eign, sem tog-
aramir eru. Hér er um shlkt
risaverkefini orðið að ræða á
okfcar maaiikvarða, ekki sízt
efltír þær miklu gengisflelFlingar,
sean yfir hafia dundð nú á rösk-
lega éri. Eigi að síður er bað
beldur en þær koma fram i
reyndinni vegna þeirra miklu
afskrifta, sem fram hafa farið,
þannig að raunveruleg staða
fyrirtækisins fæst ekki nema
endurmat fari fram á eignum
þess.
Ég er lifca sammáila þvi, sem
lagt er tii í 5. lið að árlegt
framiag borgarsjóðs verði áaatl-
að til þess að rétta a£ öfujgan
höfiuðstól, efitír að komin eru til
framlbvæmida þau aifcriði, sem
1*1 ræðÍT í 3. og 4. K8 tíllögu
nefindairinnar.
Guðmundur Vigfússon
Hlutafélag — ?
Þá kem ég að 6. lið tóliaigin-
anna, en það er einmdtt sá
liðuir þeiirra, sem ég er algjör-
lega ósammáia fyrir mitt leytí
og mundi ekki treysta mér lil
að standa að. Og satt að segja
er ég dálítíð undrandi á því, að
nefndin öil skyldi geta orðið
sammála um þennan lið til-
lagnanna. Með þessum 6. lið er
að rnínu áliti' verið að opna
leið til þess að losa borgina við
Bæjairútgerð RieykjaivÆkur að
vísu undir því ytfirskini að tak-
marka ábyrgð borgarsjóðs með
Miutabréfiastofiniun með eða án
þátttöbu annarra, eins og það
er orðað í tiilögum mefindarinn-
ar. Ég heid, að það sé ljóst, að
að feniginni sfldlkri laigabreytdnigu
eigi svo að taka áikvörðun um
fraimtaðarrekstrarform BÚR,
edns og raunar segir í niður-
stöðum ruefindarinnar. Það er
sem sagt ætlunin að fá löggjaif-
ann tíl þess að fafflast á uim-
rædda lagabreytingu, og stfðan
á að taka áfcvarðanir um flram-
tíðarrefcstrarflonmdð.
í greinargerð flyrir tiMiögum
nefndarinnar segir á þá leið, að
útgerðarfélögum einstafclinga f
Reyfcjavfk sé efciki búin sama
aðstaða og Bæjarútgerðinni,
meðan hún heflur borgarsjóð að
balkhjarii með þeim hættí, sem
nú er. Ég er efclki samimáila
þessari niðurstöðu netfndarinnar.
Ég vil benda á það, að aðstað-
an er náfovæmtega sú sama nú
og þegar Bæjarútgerð Reykja-
ví'kur var stotfnuð með borgar-
sjóð að bakhjarii að þvtf undan-
skildu, að togaraútgerð hefiur
átt í vaxandi erfiðleikum, eink-
um alllt tímabil viðreisnar-
stjórnarinnar. Að öðru leytí er
aðstaðan sú sama og hún var,
þegar borgairstjóm á sínum
ttfma samlþyklkti að stofna Bæj-
arútgerðina til þess að efte at-
vinnutífið í borgimni. Ég get þvi
ekki fa’Mizt á kenninguna uim
þann aðstöðumum, sem neflndin
ræðir um í áliti sínu, þ.e.a.s.
aðstöðumun einstakilinga ann-
ars vegar eða hlutaféteiga anm-
arsivegar og Bæjarútgerðarinnar
hins vegar.
Ég vil benda á það, að í báð-
um tilfleMium standa eigendur á-
bjTOgir flyrir refcstrinum. Ein-
stalklinigar og htiuibafiétöigin
standa ábyrg fyrir refcstri sinna
stkipa og sinnar útgerðar. Og
borgarbúar atlir, þ.e. edgemdur
Bæjarútgerðar Reykjavítour að
sjéMsögðu fiyrir refcstri hennar.
Og ég voma, að áitir geri sér
það ljóst, að Bæjarútgerðin er
eign borgarbúa attra. Og þar af
leiðandi er ekikert óeðlilegt, að
borgin sé áibyrg fiyrir rekstri
þessamr eignar sinnar og borg-
aranna alltra.
Það er rétt að benda á það,
að hafii eigið afilafié hlutafélaiga
og einstafctimigia efcfci dugað,
hafia þessir aðilar einfcum leitað
Fkamhald á 7. stföu.