Þjóðviljinn - 25.06.1969, Side 2

2 SlÐA — ÞJÖÐVHjJINN — MiðviTcudagur 25. Jöatf 1969.
Saltfiskmarkaðir Norðmanna
Saimllcvæmt opinberuim út-
Qutningssfcýrslum fluttu Norð-
menn út fullverkaðan saitfisk á
tímabilinu frá 1. janúar 1969 til
10. mai s.l. alls 16.950 smólestir.
Á sama tímabili filuttu beir út
2.466 smálestir af óverkiuðum
saltfisfc. Allt fraim' í byrjun s.l.
árs önnuðust 50 fyrirtaeki salt-
fisksöluna, en þá sameinuðusit 30
saltfiskútflytjendur og mynduðu
í sameiningu eitt útfflutndngsfyr-
irtaeki sem ber nafnið A. L.
Unidos.
Þegar þetta gerðist höfðu
ýmsir erfiðleikar gert vart við
sig á saltfislkmörkuðum Norð-
manna i fyrir fullverkaðan fisk,
en þannig filytja Norðmenn út
meiginhlutann af sdnni saltfisk-
framleiðslu, í fullunnu ástandi.
I opinlbarri nefnd sam fjalllaði
um fistomiarkaðstnál Norðmanna
fyrir notokrum árum viðhafði
Brufors yfirbankastjóri Noregs-
banka þau ummiseli, „að Norð-
menn væru svo fátæk þjóð að
þeir hefðu ekki efni á því, að
filytja sdnn saltfisk á markað í
óverkuðu ástandi.“ Og þetta
sjónarmið bamkastjórans hefur
í meigindráttium verið gildandi
í saltfisksölumálum Norðmanna
að undanfömu. Með samedningu
hinna 30 fyrirtækja innan A. L.
Unidos komst nýr skriður á
saltfiskútflutning Norðmanna.
Þetta niýja útfflutningsfyrirtæfci
opnaði ýmsa saltfiskmarkáði á
s.l. ári, m.a. í Kongó í Afrífcu,
í Kína og jók útflutninginn til
Kúbu. Þá má það til tíðinda
telja, að þetta nýja norska út-
flutningsfyrirtæki flutti inn á
markaðinn í Portúgaíl 4000 smá-
lestir af saltfisfci á s.l. ári. En
þessi saltfistomarkaöur var bú-
inn að liggja niðri hjá Norð-
miönnum um fjölda ára. Nú í
vor gerði A.L. Unidos samning
við Portúgal um sölu á 3000
lestum af saltfiski. Kringum
2000 smálestir áttu Sð afgreiðast
í skip í Noregi um 10. júní s.l.
en þá kom það á daginn að ekki
voru tiltækar frá öðrum mörk-
uðum nerna 1200 smélestir.
Pramleiðendur í Norður-Noregi
höfðu lofað meira altfiskmagni
heldur en þeir gátu staðið við.
Það mun hafa kamið til tails hjá
þessu rnýja fyrirtæki, að flytja
inn saltfisk til að geta fullnægt
sölusamningum við Portúgala,
en verið horfið firá því í billi,
þar sem von var á nokkrum
saltfiskförmium úr norskum

Fatnsðarkaup-
stefna í haust
Dagana 7.-10. september í
haust' verður efnt til íslenzkrar
fatnaðarkaupstefnu hér i Reykja-
vik.
Kaupstefna þessi verður með
líku sniði og vorkaupstefnan „Is-
lenztour fiatnaður", sem haldin
var í Laugardalshöllinni í april
í vor. I þeirri toaupstefnú tótou
þátt 17 framleiðslufyrirtæki inn-
an vébanda Félags íálenzkra iðn-
rekenda og sóttu hana fulltrúar
111 fyrirtækja. Salan á kaiup-
Stefnunni varð um 100 prósent
medri en i fýrra eóa 16,5 milj,
Engir fundir í
einn mánuð!
Einhverjar þýðingarmestu
stofnanir Reykjavíkurborgar á
sviði félagsmála eru bamavernd-
amefnd og félagsmálaráð. Félags-
málaráð heldur yfirleitt fundi
vikulega og barnaverndarnefnd
hlýtur áð koma alloft saman.
Það lcom hins vegar fram á
borgarstjórnarfundi á fimmtu-
daginn að báðar þessar stofnanir
hafa verið óstarfhæfar frá því
um miðjan maí vegna fjarvista
nefndarmanna eða starfsmanna
erlendis. Gagnrýndi Sigurjón
Björnsson þessi vinnubrögð og
benti ennfremur á að fyrir fé-
lagsmálaráðið væru greidd föst
luan mánaðarlega hvort sem
fundir væm eða ekki.
skipum af Nýfundnalandamið-
uim, þá mjög fljióftílega. /
Þanndg stóðu málin þegar ég
hafiði síðast firéttir af þeim
fyrrihluta júnímánaðar. Lfkleg-
ast var tailið, að A. L. Unidos
mundi fiá nokkum fresit til að
uppfylla sölusamndnginn. Þaó er
enginn vafi á því, að 4000 sima-
lesta safltfisksala Norðmanna á
portúgalskan markað mun
s.l. ári hietfiur dregið úr saltfiisk-

—7
. K. ?a
. v V. . ' . £L
sölu okkar þangað og eins mun
sala Norðmanna á þennan
markað verka neikvætt nú í ár,
á ofckar saltfisksölu á þennan
Portúgal hefur verið eitt af
aðal saitfistomiörkuðum og
okkar helztu viðskiptalöndum a
þessu sviði, þá er okkur nauð-
synlegt að fylgjast veil með því
seni er að gerast í saltfisksöBu
annarra þjóða og draiga okkar
lærdóma af því.
Eftir því sem ég hefi haft
fregnir afi, munu markaðsmál
Norðmanna á sviðd saltfisksölu
standa traustum fótum efitir að
A.L. Unidos var stofinað, enda
er fjárhagslegur styrkur þess til
markaðsleitar og markaðsöfflun-
ar margfaldur á við hin 30 fyr-
irtæki sem stofnuðu það. Hin
autona saltfisksaila Norðmanna
síðari hiluta árs 1968 og fiyrri
hluta þessa árs, er verk þiessa
fyrirtækis, fyrst og fremst. Það
er sagt að A.L. Unidos hafi nú
söluerindreka víða um heim,
sem augfiýsa og kynna norskan
saltfisk m.a. með því að kynna
hann á þeklktum veitingastöð-
um.
Það er ektoert leyndarmál,
heldur ölluim firjálst að vita, að
Norðmenn hafa nú hafiið her-
ferð bæði í saltfisik og skreiðar-
sölu og einn liður í þeriri kytnn-
inigu er í því fólginn að senda
út norska matreiðslumenn mieð
sölueri nd rekuim, som síðan mat-
búa iostæta rétti úr þessum
vörutegundum í löndum þar
sem varan er lítið eða ekki
þekkt. Gildi sterkra söilusam-
taka er fyrst og firemst í þvi
fólgið, að slfik fyrirtæki geta
haft bolmagn til að gera þetta
tvennt í senn: I fyrsta lagi að
skipuleggja fraariieiðslu með-
limanna með gæðasamrsemin-gu
og ieiðbeiningum um marfcaðs-
kröfiur. 1 öðru lagi að skipu-
leggja markaðsieit og við miarfc-
aðsöflun að geta tekið í þjón-
ustú seiljandans, fullkomnustu
nútíma sölutaekni. Pyrsta ganga
A L. Unidos inn á saltfisk-
markaðina benddr til þess að
forráðamönnunum séu þessi at-
riði Ijós.
Fiskimálastjóri Nor-
egs segir álit sitt
1 opinberu erindi sem Klaus
Sunnaná fistoimáilastjóri Nor-
egs flutti nýlega í Þrándheimi,
gerði hann að uimtailseflni ástand
íslenzka og norska síldarsitofins-
ins og komst að þeirri niður-
stöðu, að um ofveiði þessara.
stofina hefði verið að ræða fyr-
ir tilverknað mikið stærri veiði-
fllota en áður, ásarnt afikasta-
miiklum veiðárfærabúnaði sem
byrjaði með tilkomu kraft-
blakkar og fiskdælu. Taldi
fiskimáiastjórinn að aðeins væri
um eina færa leið að ræða til
að rétta aftur við síldarstofnana
og hún væri sú, að draga úr
veiðunum, friða smásíldina gegn
annarri nýtingu heldur en nið-
ursuðu og miða síidveiðina á
næstu tímum nær eingöngu við
nýtingu í mainneldisvörur. Svo
þegar sfldarstofnairnir hefðu náð
sér aftur eftir undanfarandi
rányrkju, þá yrði með alþjóða-
samþykkt að miiða veiðiieyfi
hvieirju sinmi við það, að ekki
yrði með ofveiði gengið þannig
á stofnana að þeir færu minnk-
andi aftur. Þá taldi hann þorsk-
stofnana í Norður-Atlanzhafi
ednnig í hættu yrðu þær veiðar
í framtíðinni efcki stuodaðar^.
með fuillri skynsemá.
Fiskimálastjórinn benti á
ýmsa fískistofna til mjölvinnslu
sem nytja mætti, svo sem kol-
munna og fleiri fisktegundir.
Sagði hann að rannsóknir Norð-
manna undanfarandi ár benfiu til
þess, að kolmuhastofninn væri
nokkuð stór og ætti því að geta
staðið undir arðsömum veiðum.
Þetta erindi norska fiskimáHa-
stjórams hefur vakið mikla at-
hygli, og einnig vakið menn tit
umhugsunar um nauðsyn þess,
að fisfc- og sfldiveiðar verði í
fraimtíðinnd stunduð fyrst og
frernst til manneldis þair sem
vandað verði medra en nú er,
til alllrar meðferðar á þedm fiski
sem veiddur er. Taki þetta bæði
til veiðairfæra svo og hagmýt-
ingu afllans eftir að hann hefur
verið veiddur.
Það má segja að þessi við-
vörunarorð norska íiskimála-
stjórans séu sögð á þedm tíima,
þegar mikdl þörf var fiyrir að
þau væru sögð. Sem ljóst daemi
um minmtoandi síWairgengd á
fiskimdðunum, má bemda á þá
staðreynd að þrátt fyrir bylt-
ingu í veiðarfærataekni við sáild-
veiðar og stóraukinin skipatoost
þá hafa sfldveiðar á Norður-
Atlanzshafi flarið hraðminnkandi
síðusitu árin. Sé mdðað við sfld-
veiðdma og makrilveiðina i
Norðursjó á fyrsitu fimm mám-
uðuim ársins 1968 og 1969 hefur
heildarveiðin minntoað úr 3.068.
990 hektólítrum f fyrra í 2.014.
750 hetotólítra í ár. Þetta er
mdnnkun sem nieimur hvorki
meira né minna en 1.054.240
hektóMtrum. Sú stoylda hvflir
því þyngra nú en noktoru sinni
áður á öflum fiskveiðiþjóiðum að
nytja gæði hafsdns með medri
skynsemi em áður og breyta afii-
anum fyrst og fremst í eftirsótt-
ar manneldisvörur.
Merk uppfinning á
sviði matvælafram-
leiðslu
f danska ritinu Danmarks
Havfisklari 24. maí s.l. er getið
um merka uppfinninigu sem vis-
indamenn í Suður-Ameríikurik-
inu Chile hafa gert. Þeim hefur
telkizt að breyta fislki í mjólk.
Hráefnið í þessa nýsdárlegu,
mjólkurframileiðsllu er fístourv
eins og hann toemur úr sjón-
um. Fiskinum er breýtt í duft
sem hefur sama útlit og þurr-
mrjólk. I>egar svo duftið hefiur
verið hrært út í vatni þá er
komdnn drykkur sem að bragði
og efnainnihaldi er edns og
mijólk, nema hvað hann er sagð-
ur enniþá auðugri af eggjahvítu-
samböndum. Engin lykt sem
mdnnir á fisk er sögð af þessari
nýju framileiðslu. Þessi upplýs-
ing þeirra Chflemanna er sögð
hafa hagmýtt gildi og er talað
um að hefja slíka framledðsilu
til að affla ódýrs kjamafóðurs
handa kálfiuim.
Efnavinnsla úr þara
er framtíðariðnaður
Vísindamenn í löndurn þar
sem þara- og þangiðmaður er
stundaður, bmeyta nú þessum
gróðri strandar og hafs í; ffleiri
og fleiri eftirsótt efni ,sem not-
uð eru í mjög fjölbreytiiega
framleiðsilu, efnaiðnað, við mat-
ar- og sælgætisfraimleiðsllu, við
meðaliafraimleiðslu þar sem úr
þaira eru unnin dýr hormóna-
og bætiefnalyf. Þá er farið að
blanda þara og þaramjöli í fóð-
•urbæti margskomar alidýra til
að autoa á heilbrigði þeirra.
Japanir sem standa í freimstu
röð þaraiðnaðarþjóða heims,
framileiða nú þegar ýmsar mann-
éldisvörur úr þaranum. 1 Evr-
óþu miunu Norðménn og Spán-
verjar vera komnir einna lemgzt
í framleiðsl’.u á margskonar dýr-
urn efinium úr þangi og þara.
Bftirspumin hiefur að undan-
fömu verið meiri en fraimlboð-
ið, í hin margbreytilegu efni
sem þaraefnaiðnaður hefur
framileitt. Stærstu markaðs-
löndin fyrir þessd efini hafa ver-
ið Bandaríkin og Þýzkaland.
Norðmenn eiga tvö slík efnaiðn-
aðarfyrirtæki. Annað þeirra,
Protan A.S. hefur hafit aðal-
stöðvár símar í Ðrammen,
stæk'kaði verksmiðjur sínar um
helmdng á s.l. ári og tvöfaldaði
afköstin.
Við. islendingar eigum langa
strandlengju með margskonar
þang- og þaragróöri sem’ bíður
þéss að vera notaður sem hrá-
efni í fjölbreytilegar vörur.
ÚTBOÐ
Tilboð óskast í byggingu daelustöðvar fyrir Hita-
veitu Reykjavíkur í Breiðholtshverfi.
Tilboðsgögn eru afhent á skrifstofu vorri frá og
með föstudeginum 27. júní n.k., gegn 3.000.— króna
skiiatryggingu.
Tilboðin verða opnuð á sama stað, mánudaginn 7.
júlí n.k., kl. 11.00.
INNKAUPASTOFNUN REYKJAVIKURBORGAR
Fríkirkjuvegi 3 — Reykjavík — Sími 22485.
M,
Handavinna hcimílanna

Æ
Ullarverksmiðjan Gefjun efnir iil hugmyndasamkeppni i samráSi við verzf.
islenzkur heimllisiðnaSur, um beztu tillögur aS ýmsum handunnum vörum úr:
fslenzkri ull C sauðalitum og öSrúm litum I ló'öbandi, kambgáml, lopa og
Grettisgarni frá Gefjun.
Keppnin erífjðrum greinum:
1. Prjðnles og hekl.
2. Röggvahriýting og vefnaSúr.
3. Útsaumur.
4. Mynstur f ofannefndum greinum.
1. verðlaun (hverri grein eru kr. 10.000.—, en stSan skiptast íjðgur
þrjúþúsund króna verSlaun og átta eittþúsund króna verðlaun ð greinarnar
eftir mati dómnefndar. SömuleiSis verður efni og vinna I verSIaunamunum
greitt aukalega eftir mati dómnefndar. Verðlaunamunir verða eign Gefjunar.
Skilafrestur er til 31. ágúst n. k. Keppnismuni með vinnulýsingu skal senda
merkta númeri til Iðnaðardeildar SiS, Sambandshúsinu, Beykjavík, en
nafn þátttakanda með sama númeri skal fyigja t lokuðu umsiagi.
Allt efni faest f Gefjun, Austurstræti og verziunum fslenzks heimilisiðnáðar
f Hafnarstræti 3 og á Láufésvegi 2 í Reykjavik, og ennfremur liggja framml
á sömu stöðum fjölritaðar uppiýsingar um keppnina, sem eru öllum
frjáisar og verða fúsiega póstlagðar frftt efb'r beiðnf.
Dómnefnd skipa fulltrúar frá Heimliisiðnaðarfélagi Islands, Handavinnu-
kennaraféiagl fslands, Myndlistar og handlSaskóia fslands, Féiagi fslenzkra
telknara og Gefjun, Akureyrl.
Gerist hluthafar f;
HUGMYNDABANKA fSLENZKRA HANNYRSA.

Æ
M.
Æ
Gefjun
ISI
KSÍ
LANDSLIÐID - BERMUDA
leika á Laujrardalsvellinum í kvöld (miðvikudag 25. júní).
Dómari: Magnús Pétursson.
Línuverðir: Baldnr Þórðarson og Halldór B.
Hafliðason.
Lúðrasveitin Svanur leikur frá kl.
undir stjóm Jóns Sigurðssonar.
NÚ VERÐUR ÞAÐ SPENNANDI!
1945
Aðgönguirúðar eru seldir frá kl. f jh. til kl- 18 e.h.
eítir kl. 18. — Verð aðgönigumiða: Stúkumiðar kr.
eftir kl. 18. — Verð Aðgönguiniða: Stúkumiðar kr.
150, stæðj kr. 10á, bamámiðar kr. 50.
Tryggið yður miða í tíma.
Knattspyrnusamband íslands.