Þjóðviljinn - 09.08.1969, Blaðsíða 7

Daugandagtrr 9. ágúst 1969 — T>JÓÐVTLJTNN — SlÖA J
Erlend víðsjá
ÞaS er hvergi frið crð fá
Það er hvergi frið að fá
Páfagarður hefur ætíð.verið
sem kyrrlát eyja í hafróti ít-
alskra verkfalla. En nú ersvo
komið, að verkfalllsöldurnar
teygja sig upp með hinum
farnu múrveggjum. Það er
hótað. verkfalii. og hverjir
gera það? Sömu mennimir og
hafa því hlutverki að geigna að
um samþykiktu það aðstytta
vinnudaginn, en þegar koffn
að hinum kröfunum, þá sió
í hart. Monsignor Sessolo. yf-
irforinigi lögrogluþjónanna,
skýrði Hans heilaglleik páfan-
uim frá óánægju undirmánna
sipna, og hinn helgi faðir lét
af hendi rakna tvær miljónir
líra, til þess að bæta stctita-
Páfahirðiu i viðhafnarskrúða
gæta friðair og öryggis í hin-
uim fornfræga garði, nafni-
lega lögnegluþj ón ai-nir.
Lögregluþj ónarnir lögðu
fraim knöifu'r sínar, bæði fé.
lagslegar og fíjénhagslegar.
Þeir fara fram á 15.000 lírur
sieim mánaöarloga dýrtíðarupp-
bót og 20.000 líruir í auka-
greiðsiur til giftra sitarfs-
manna, styttan vinnudaig. og
jöfm réttindi á við aðna borg-
ara Páfagarðs.
Yfirvöldin þairna í garðin-
sambúðina. Meðal annars
skyldi þessum. tveim miljónum
varið í „saimeigiinlegar skóg-
artferðir".
Lögregluþjónarnir liaifa hdns.
vogar eikllíi látið sér seigjast
við þetta, en tekið upp eink-
ar vonalldilegar bairáttuaðferð-
ir: Þcssu tilboði páfa höÆnuðu
þeir sam ,,föður!liegiu“. Enginn
iögrogluþjónn lót skrá sig í
„saimeiginlega skógarflerö“.
Þaið er hvergi frið að fiá;
ekiki einu sinni í Páfagarði.
Hann óffasf ekki Brefa
Þann 11. nlóivemlber næst.
komandi verður Eihódesía lýst
lýðveldi og ailgjörlaga ólháð
Bretlandi. Þannig verður opin-
berlega Mjgfiest arðrán hins
hvfta miinnihluta í landinu.
„Hvíti mnaðurinin er herra
Rhódesíu“. Þann.ig hljómar
slagorð Xans Smiith. en taik-
mark hans er að koma á íót
apartheid-stjóm í þessiari fýrr-
verandi bre^iku nýlendu.
Snerama í síðasta máinuði
átti fransika vikublaðið L’Ex-
press viðtail við Smiith.
„Hver yrðu viðbrögðin í
. Bhódleisíu, ef Bretar sondu her
á hendur yktour?“, spurði
fréttaimiaiðurinn.
,,Við myndum hlæja hjarí-
anlega“, var sivarið. „Oghvað-
an ættu svo sem Bretar að
ráðast á oikkur? Úr tafiti? Við
ei-gumi beztu flugmennina í Afr-
íku‘\
Hvað ungur nemur, gamall temur
Laus höndin til byssunnar
Einu sinni voru skamnmtoyss-
ur notaðar til þeiss að útkljá
deitur í Villta vestrinu. Sá,
som fljótastur var að grí.pa til
byssuinnar, hafði sannarlega n
réttu að standa.
Nú er svo að sjá sem þess-
ir fornu, bandarísku þjóð-
hættir séu óðuim að kamast til
vegs og virðingar aftur. og
ekiki bara í bókum og kviik-
myndum.
Fyrir nokikru bar svo við, að
tveár lögregluþjónar á eftir-
litsférð stöðvuðu mann á Holl-
ywood Freeway í Los Ange’,-
es og spurðu hann um nafn
og heiimilisfang. Maðurinn
stakk hendd í vasa og saim.
stundis gullu við þrj.ú skot
Einn þátttakandinn í harm-
lefkinum hné til jarðar, skot-
inn til bana.
Það sem gerðist, var þetta;
Annar lögreglumaðurinn hélt,-
að maðurinn væri áð taka
upp byssu og skaut á hann
en hitti ekki og særði hinn
lögregluþjóninn á hendi. Bá
lét ekki sitt eiftir liggja og
skaut tveim sikotum í höfuð
vegfarandans.
1 vasa hins látna fannst
spjald, sem á stóð að hann
héti Donald Ougíhton, 29 ára
að aldri, ásaimt heimilisfanigi.
Rannsókn leiddi í ljós, að '
Ouighton staimaði, einkuim p<
hann stóð fraimmii fyrir lög-
regluþjóni. Því bar hanmnafn-
spjald á sér.
í frásögnum sínum af máii
þessu lögðu blöðin áherzlu á
viðbragðsflýti lögregílúþjón-
an,na, Sama gerði yfirmaðnr
ensku lögreglunnar Sir Eric
St. Johnston, sem nýlega
hieimsótti Bandarfkin og sagði
við heiimkomu sína, aðbanda-
rfskum lögregfluþjónuim væri
óþarflega laus höndin til byss-
unnar.
En hvað veit hann um sið-
venjumar úr Villta vestrinu?
„Það eru ekki Bretar, sem
herra Srniiíh þarf að óttast“,
segir L'Expre.ss, „heldur Afr-
íkumenniimir, sam ætila sér
hreint eikiki að gefiast upp fyr.
ir hvíta mannánuim baráttu-
laust“.
Þrátt fyrir gri-mmlegar
hefndarráðstafanir, segir hinn
franski fréttamaður, berjast
þdidökikdr íbúar Rbódesíu gegn
kynþáttakúgunimni. Kynþátta-
kúgararniir standa fnammi fyr-
ir stjónnmálaaðigerðum og
vopnaðri andstöðu.
Fréttamaðurin-n segir enn-
fremiur, að hanin sé sannfærð-
ur um það. að skæruhemaður
þeidökikra manna í Rhódesiu
muni skila árangri, áður en
kymþáttakúgurunum takist að
festa apartheid-stefnuna í
sessi í landinu.
Bandarískar matrómir æfa skotfimi
Tilvitnanir
Ég hef aldrei efazt um það,
að Páll páfi sé talsvert lemgra
til vinstri en Bresnéf ogskrif-
stofuþrælarnir í Kreml.
(— Herbert Ma-rcuse, próf.).
\
Ég geri mér því miður ekki
alveg ljóst, nm hvað Hall-
stein-kenningin fjallar, en ég
ofast ekki um, að það sé eitt-
hvað gott.
(— Kienneth Rush, útnefnd-
ur sendiherra Bandarík.ianna í
Bonn við yfirheyrslu í utan-
ríkismállanefnd bandarísika
þinigsins).
Ungbarni var vísað úr landi í Sviss
— hætt við það vegna bíaðaskrifa
□ Milkil biaðaskrif urðu
nýlega í Sviss, þegar það
fréttist að tveggja og hálfs
mánaðar gömlu barni hefði
verið vísað úr landi, og
urðu þau til þess að lög-
reglan féll frá þessari
furðulegu ákvörðun.
Móðir barhsiins, sem er ung
ítöfek kionia óg h-efur unnið við
félagsmálastofnun í Genf síðan
1961, fékk nýlega ábyrgðairbriéf
frá útlendingaeftirlliti'nu, þar
sam henni var tilkynnt að syni
hc-nnar, Sergio, sem faaddist f
Gcnf 6. maí sil., væri v-ísað úr
Sviss og yrði hanin að vera far-
inn þaðan fyrir 1. septcsmber í
haust.
Yfirmaðu-r svissneska ú-tllend.
ingaeftirlitsins sikýrði þessa á-
kvörðun þainni-g fyrir blaða-
mö-ninuim, að foreildrar bamsins
hefðu búið saiman ógift í níu ár.
Faðir barnsins. sem er ítalskur
og virmur við al-þjóðastofnun,
hiefur verið skilinn að borði og
sænig vdð komu sína, sem þýr í
ítaliu. Yíinmaður útlendingaeft-
iriitsins saigði síðan að önnur á-
stæða fyrir þessari brottvís-un
hefðd verið sú nð laun föðurins
hefðu ekki verið nægileiga há,
og móðirim hefði þess vegna
orðíð aö vinna úti og biðja ná-
granna sína um að gæta bams-
ins. En þúsundiir ungra kvemna
eru í söimu aðsitöðu í Genf.
Málga-gn kommúnistaifiloikksins
varð fyrst til þess að vekja at-
hygli á þessu máli, en síðan var
fjalílað uim það í ölium blöðum.
Þessi brottvísun vaktí svo
mdkla reiði í borgihini, að yfir.
maðu-r lögregiunnar kallaði
blaðamenn á sdnn fiund till að
til'kyn-na þei-m að hann hefði
látið afturkalia ákvörðun út-
lendiingaeftirlitsins. Hann sa-gði
að stjóm Genfar hcfði verið ó-
kunnu-gt um þessa brottvikn-
ingu. Sk-rifisitofa eftirlits með í-
búum Genfar hefði tekið á-
kvörðunina í. samræmi við
Frámhald á 9- síðu.
Aukinn barna-
daubi vegna
kjarnorkutilrauna
□ Eftir kjamorkuárás
verður lífsvon mannkyns-
ins harla lítil o-g árásar-
aðilinn í jafnmikilli hættu
og sá, serrí árásina gerði
Sprenging í „friðsamlegu“
skyni. eins og sú sem áætl-
uð er í sambandi við gerð
nýja Panamaskurðarins.
gæti jafnvel nægt til að
stofna hömum heillar kyn-
slóðar í hættu.
Þetta kemur frarn í athugun,
sam bandaríski læ-knirinn Em-
est J. Sternglass hefur nýlega*
gert á áhrifum aukinnar
geisiavirkni á bamadauða í
Bsndaríkju-num.
Menn höfðu þogar uppgötvaö,
að hvítblæði hafði aukizt mjóg
í tveimur borgum í New York
fylki firnm árum eftir að geisla-
virk efni höföu fallið þar til
jarðar eftir kjamo-rkutilraun í
Nevada 1953. Sternglass, siam
vinmur við deild þá í Pitts-
burgh-hásikóla, sem fæst við
rawnsákn á geislavirkn-i, tók eft-
ir því að filestir sjúklinganna
voru börn, sem fædd voru
þremur eða fjö-ru-m árum eftír
sprenginguna, og fékk hanm pá
hugmynd að bera saman bama-
dauða og magn strontíum 90 í
mjól-k í ölluom fylkjum Banda-
ríkjan-na. En m-agn strontium
90 er bedn afleiðing kjamorku-
tilrauna. Stemglass komst að
því að í þeim fylkjum, þar sem
áhrifa kjarnorkuttiraunanna
gætti mest í upphafi, hefði
barnadauði aukizt um 40 tíl 50%
fimim ámm eftir slíka ttlraun.
Þau börn, sem lifa, eru éfeöli.
lega veikbyggð. *
Smám saman dreifa geisla-
virku skýin sér um ö-Il Banda-
ríkin, og hefiur það ledtt til þess
að barnadauði hefur stóraukizt:
Á árunum 1945—1946 höfðu
Bandaríkin næstminnsta bama-
dauða i hciminum en nú eru
þau komin í sextánda sæti- TJm
Ieið hefur tala þeirra barna,
sem fæðast vansköpuð, aukizt
mikið, og var það mönnum
lengi mikil gáta.
Það hefur lengi verið vitað,
að geislavinkni hefur áhrif á
kynfruimur manna. en menn
höfðu þó eklki gert sér grein
fyrir því að áhrifin væru svo
mikil. Og hætt er við að þessd
á-hrif vari í heila kymlóð, því
að stront.íum 90 telst geislavirkt
upp undir tuttuigu og átta ár.
Framh-ald á 9. siðu.
Snöggsoðin kveðja
til Snædals
Urðu margir íslendingar
úti fyrr í myrkum byl,
enda voru þeir illa búnir
oftastnær og göngulúnir.
Nýj-a skó og nesti furðu
notadrjúgt, frá heimabyggð,
ungu-r þáðir þú til ferðar,
Þær urðu gj-afir mikilsverðar.
Ekki voru það aurar brenndir,
óðul dýr né hjarðaval,
heldur máls og hugar-auður
hálfu betri en málmur dauður.
Hol'lur þér og heilladrjúgur
heimafengni bagginn varð.
Sjálfs þín ljóð og sögur kyrrna
svipmót beztu kosta þjnna!
Glögga sýn á lífstríð lýða.
lands vors fegurð, .gnægð og skort.
Árás, speki, góðlátt gaman
gaztu fimur spunnið saman.
Stuðlamáls þú stren-gi knúðir,
stöfeur urðu kjörsvið þitt.
að þeim leifeið öllu betur
enginn vor á meðal getin*.
Ennþá meta fslendingar
orðsins list og þakkir tjá,
lágt þó hrósi liggi rómur.
Lífið er efefei söngur tómur.
Ætti ég vald á ósfeasteini,
árs og friðar bæði þér.
En þó fyrst og fremst að tíma
fengir þú að hugsa og ríma.
S/8 1969.
Kristján frá Djúpalœk