Þjóðviljinn - 12.11.1969, Blaðsíða 5

íteSí
MiövakaöaigBr 12, raóveirribler 1969 — MÖŒJVilUlNM — SÍBA j
Á dögunum átti ég í Ikiarpi
viö rnarm um styrjöldima x Vi-
et-Niam. Þetta er stilltur rrnað-
ur í daigfiari, en þó lyikitaöi
saimtalli dkkar þannig, að
hann varð svartur í auguim og
sagði: Það verður að stöðva
þennan andskota eimhvers
staðar, sern aeðir eins og pest
ujmi aUlla jörðiiná. — Pestin, sem
hann tailaði uim, var kioimim-
úmsminn.
Þótt flestaæ naddir þegi
á þánu’m dögmna
og von-ir ski H aaitðu
á þámmi dögiEHai
þá vektu þína *rödd.
Úr þinni kviku kveiktu
’tón er hljómar
nótt með degi
fná þér til lífsvog þjóðar
sem kvalin er og pínd
á þínum dögusm
Kiannski eru viðlhoæí þessa
manns eitthverit óhU'gnanleg-
asta daemáð um þau up'pskipti,
siem verða í tilfinmingium
rnaim þegar áróðurinn heiiur
heroumið þær: 1 Viet-Naim tr
ekki verið að drepa fólk, það-
an af síöur fölk, seim berst
fyrir þjóðfireilsi. Það er verið
að stöðva útbreiðslu kornm-
únisanans, pestina. — Þegar
áróðurinn hefiur fuliklomnað
gaiLdur sinn, skipta tílfinning-
amar mannfóMánu í tvennt.
Annars vegar er ftóHk. Hins
vegar kammúnistar. Og þegar
svo er kornið, er nóg að kenna
tíl kommúnismans til þess að
réttlæia dráp og styrjaldár-
reiksitur. Bandarískir stjóm-
endur hafa verið manna
slyngastir við þetta hemám
tíHfinmngan!na, néttúrleiga afi
illri nauðsyn, þar sem þeir
em ávaillt reiðuibúnár að
skjóta pestina úr fólfci hivar
sem er á hnettínum. Æfingin
skapar meistarann. Þó sýnur
anidúðin þar hedma fyrir á
styrjöidinni í Viet-Nam, að
þeim er farið að förlast nokk-
uð.
Nú vil ég ekfci kenna
bandarískum stjómemdum
beiniínis ura Iwernig . komið
er - fyrir vini mínum, sem ég
minntist á hér að íraman.
Sérstalkiega þar sem ég veit,
að hann le® ekki ensiku, En
það em ótrúlegustu hlutír,
sem haagt er að þýða á is-
lenaku. Jafnvel það að drepa
folk austur í Asíu getur orðið
góð og gild íslenzka, ef nógu
vél er þýtt. Og bandarískir
sitjómenidur era sivo heppnir
að edga góða og eljusa/ma þýð-
endur hér hedma á íslandi. Ég
man efitir einum, sem var um
tíma blaðamaður á Vísi.
Hann slkrifaði greinar í það
blað um Víet-Nam. Hann
lýsti ógnunum, sam banda-
ríski frelsisherinn átti við að
etja þar: 1 skógunum eru
slöngur og eiturkivikindi, en
það sem verra er — komrn-
únistar. Hann óskaði þess, að
þeir gsetu halfit karilmennsiki'j-
ljióð Hannesar Hafsteim sér iil
trausts og halds: Fram skal
stauta. — Það átti að vera
— skildist rnanni — eins kon-
ar íslenzkt framlag til styrj-
atdarinnar í Viet-Nam. Ég
veit, að þýðingar af þessu tagi
hafa hafit mdkil áhrif á vin
minn, hitað honum í hamsi
Þótt allir himoar faM
og blindur ieicfi bKndian
á veg til ekki neins
þú skilar aidreá auðu
þú vekur þina rödd
í leit að nýjum himná
í leit að opnu asuga
er lýsir nó’tt með degi
í farveg þann er liggur
frá þér til lífis og ^orsar
sem kvalin er og pínd
Upp risin
niður slegin
pínd og kvalin
á þínum dögum.
Mótmaeli á íslandi gegn styrjöldinni í Víetnam ern ekki aðeins mótmæli gegn manndrápum
fjallar um vonzikuverk komm-
úinásta hér og þar um heim-
inn. En kannski er fjarilægð-
arskyn þess eitthviaið rugtað?
Nei, varla. Nánari útleglging á
þassari umsögn kemur friam í
leiðaralklausu, er birtist í
Morigunblaðinu nýverið (26.
sept.) og bar yffirskriftina
Hlutvcrk smáþjóða, — með
öiiliftilli úrfeilingu er texti
daigsins svorua: „Oft heyrast
um það raddir og jafnvel
krötfur, að fuíllttmar Islands á
aílþjóðlegum vettvangi láti
xneira til sín taka. Er heizt
svo að skdija, að íslenzk
stjiómvöid eigi að hafa fast-
mótaða stetfnu í öllum medri-
háttar attþjóðleigum deilu-
máJuirn. Jafnvel edga þau
einmiig að hafia á reiðum
höndum tíllögur þessum
vandamáiium til lausnar . . . “
,.Margir efast um réttmætí
slikra kenniniga og ekki að
ástæðulausu. Ef við lítum í
edgin barm, er ljóst, að við
ráðum hvorfci ytfir mannafta
né fjármunum tíl að kanna
möng alþjóðleg mái nægilega
gaumgæfiilega til mótunar al-
gildrar stetfnu þeim til lausn-
ar. Þetjta atriði eitt veldur
því, að niðurstöður okkar geta
orlcað tvímættis og jafnvel
skapað á okkur vantrú. En af
vantrúnni getur svo afltiur
leitt, að ettnki er mark á okk-
ur tefcið, þegar við berum
fram brýn haigsmiunaimiál olkk-
og hjálpað honium að skittja
á máUi þess, Ihverjir ei'ga að
lifia og hverjir edga að deyja.
Önniur tegund af áróðri er
titt, sem miðar að því að siýna,
að styrjöldin í Viet-Nam komi
öklkur lítið við. Sú tegúnd
birtist skilmerkiiega í viðtali,
sem forsætisráðttierra átti við
sænsttnt blaö fyrir skömmu.
Hann lét að_ því iiiggjia í við-
talinu, að íslendingiar væru
svo langt frá atburðunum i
Viet-Nam, að þeir gætu lítið
um þá vitað. Þessi umsögn
kom Svíum dáJitið á óvart og
ég verð að játa, einnig mér.
Ég helf nefnillieigia ekikd orðdð
var við, að Morgumblaðid
— máttgaign hans — léti fjax-
lægðimar atftra sér, þegar það
Þetta ttítur siwo sera nógu
saMeysislega út. En þ@ð sóst,
þegar aö er gætt, að leiðana-
höfimdiur er að verja undir-
lægjuiháttínn í utanrikisvið-
horfium riknsstjómarinnar,
sem kemur rrueðal ainnars
íraim í Viet-Nam xnólinu.
Hann beitir balsverðum ktték-
indum, — gerir því sttcóna, að
flnenn hafi krafizt, að rííkis-
stjórnin hetfði algiida sitefnu
tíl laiusnar á aHþjóðttegum
deittiumálum, — Fram á það
hefiur aldrei verið fiarið. Hins-
vegar hefiur þess verið krafizt.
að íslenzk utaniríkisstefina
væri sjálfstæð en efcttá bandai-
rísk. En boðsttaapur leiðaráhöf-
unidar er þessd: VSð erum svo
fiátættár oig sflnáir, að við höf-
um ekki efnx á því að ihafa
slkoðuux, sem ftettttur ittla í
kramið hjá þeim þjóðum. sem
við getur hafit gott af. Sttíikt
sdoapar á okkur vantrú. Þess
vegna er betra að þegja, vera
þægur og ttiu'gsa um edgjn hag.
Mótmætfi á ísilandi gegn
styrjöldinmi í Viet-Nam eru
ettdki aðeins mótmæli gegn
mannidiriápum og fcrafia um
frið. — Þau .enu ednnig mót-
mœli gegn hugsunarhættí sem
þessum.
FRIOI
VIETNAM

Fáein orð um starfshætti
og starfshæfni kennara
Bömium okkar þykir það ekttá
svo lítil stök'kbfeyting að
kveðja barnaskólann og byrja
nám í gaignfræðaskóla. Gerast
talsvert fuillorðin um leið — að
eigin dómi — jafnvel okkar
lxka, þótt okkur foreldmm sé
vei ljióst að böm em þau enn.
Ömótuð, reynsiulítil en ein
kvittca fyrir pllumi nýjum áihrif-
um. Kennurum þeirra er því
mdkill vaindd á höndum, að vel
takist aö þroska og bilása
manndómi í unglingana, sem
við höfum trúað þeim fyrir —
og vedtt þeim atvinnu og kau.p
um leið.
Ástæðan til þess að ég skrifa
frásögn þá, sem hér fer á efitir
er undmn mín og fleiri fior-
eldra, sem ég þekiki á fram-
komu edns aí gagnfræðasikóllum
þessarar borgar. Og kannsiki
þó enn fnefcar áhyggjum oklkar
af þeim varanlegu álhrifum sem
þetta getur haft á unglingana,
sem hanm er ábyrgur fyrir inn-
an voggj a síkóttans.
Ég vil þó tíl að byrja með
upplýsa, að ettztj sonur mdnn,
sem hóf gagnfræðainám sdtt í
haust, er mjög hamingjusamur
í slkólanum og dýrkar þennan
unga kenmara, sem hér um
ræðár. Segir að hamn kretfjist
þess að bömim stamdi siig vel
í mámi, sé káltur og skemmtileg-
ur og góður vdð knakfcana. Allt
þetta emm vid foreldrar auð-
vitað mnjög ánægð að heyra.
Svo er það einn daginn að
sonur mámn kiemur heim úr
skóílamum heidur gustmdMll og
fræðár mig á því að kemmarinn
hafi sagt krökfcunum það í
mörgun að böm þurfi enigu að
síður að leiðlbeina foreldmm
sínum en þau þeim, ledðrétta
þau ef þau geri rangt o.s.frv.
Það var og. Það hvarflaði að
mér amdartalc að kannsiki væri
etóki úr vegi að fá þessi börn
til þess að stjórna landinu, en
hvarf þó frá því.
Næsta dag tóemur drengurinn
heim og segir að kennarinn
hafi saigt þeirni sikrítllu, en lik-
lega þyki mér hún nú elkki
fyndin.
Ég bað ttiamn að láta xnig
hcyra Ihana samt.
I situttu máli fjaJlaði „skrítla"
þesisi um bófa einn ægittegan,
sem ævinlega hélt á þyssu í
hemdinni og allxr, sem á vegi
ttxains uröu tóku til fótanna
sdcrjáJfiamdi af hmæðslu. Dag
notokum fiór bófinn inn á krá
eina og hlupu þá auðvitað aliir
út, nema ednn maður, sem var
svo bugraJdtóur að liamn sat
kyrr eins og efldciert væri.
Þá sagði bófinn: Sfltíttu!
— Og hvað átti ég að gera,
auðvitað sttcedt ég, saigðd ves-
linigs maðurinn.
Þá saigði bófinn: Éttu það,
sem þú sflcedzt!
Síðan settust þeir saimian við
borðdð eims og beztu vinir.
(Hlægi þedr sem fiinna húmor
í þessari skrítlu)
Þriðji dagur: Mammm, þú ert
heiimslk að vilja elcítói hafa her-
inn héma, ef við hefðum hann
etóki væm Rússar löngu búnir
að taka otókur. Það seg-
ir kennarinn. Og svo spurði
hamin otókur öll hvaða pólitisku
sflooðamir við hetfðum.
Fjórði dagur: Mamma, kemn-
arimix segir að það hafi eflcki
verið mærri edns mikið
varið í Jónas Hallgríms-
son og fióilk heldur. Hamn
var fiyllibytta, og hann amjaði
og veinaði eins og sængur-
kona meðam verið var að reyna
sð laga á honum löppina, sem
hann braut í fylliríi. Qg nú er
búið að finna út að hann dó úr
kymsjúkdómx — það er reyndar
eflcltói aflveg búið að sanan það.
Leyfist mér að spyrja: Hver
Framflxald á 7- sáðu.