Þjóðviljinn - 19.12.1969, Side 9

Þjóðviljinn - 19.12.1969, Side 9
Kisitudiaiaur 19- dleseimiber 1969 — ®JÖÐlVtffi*JlNlN — SlÐA 0 Eggert Ólafsson Frtajmhiald aff 7. sidu. Þegair sikotizt var inn á Skóla- vördustíg situr guðfrœðineiminn við hartmjoníuim uppi á lofti ng. spilar og syngur sólimjalög, en stundum bregður hann sér yfir í þesisi þýzku-dönsku-ísienzdtu lög, sena þjióðin heíur sungið sér til unaðar síðustu öidina. Var aiuðheyrt, að hann var söniggiaður í meira lagi. Og i saimræmi við Jagavalið bar húsíreyja svo fram fyrir gesti það eina kaffi sem drekkandi er, baunaikaiffi og flatkökur. Þessi árin eru fljót að líða, h/úsb'óndinn sækir háskólanm á vetrum, en. sjóinn á sumrum, og ræður sig þá á togara eins og faðir hans fyrrum. Vorið 1952 laiuk Eggert em- bættisprófi í guðfræði, og tók hann þegar að skyggnast eft- ir brauði, en hann vildi hvergi setjast að amnars staðar en í sveit, þar sem hann gat haift búsýsiu með höndum jafnframt emibættisiverkuim, og voru þau Ingibjörg þar algenlega á einu máli. Það hefur sumum þótt þetta viðhorf heidur annarlegt, þar sem þau hjónin voru hrein- ræktuð bæjarböm og sitraum- urinn hefur allliur gengið íhina áttina, en þau voru bæði ákaf- lega vinnusöm og vom ekkert að hlifa sér við erfiði. Eggert var heldiur eigi ókumnugur ■ sveitastöilfuim, þar sem hann hafði á uniglingsámm sínum verið edn sjö suimur að Skarðs- hlíð umidir Eyjafjöílluim. Þetta suimar var Kyennabrekka í Döium laus til umsókmar, og sótti Eggert um braiuðið og féikk veiitingu fyrir því. Síðsumars fluttust þaiu hjón ásamt tvedm dætra sinna vestur til hinna nýju heimkynna, og vitaDalla- menn eigi fyrr en nýi prestur- inn er genginn út í slæigjur og teikinn að aiCla sér heyja fyrir vet- urdnn. Hanm hófst þegar handa að ©fina sér í bústofn og bæta úti- hús, reisa hlöðoi og hesithús og lögðu ýmsir honum lið. En þau hjón föru vestur meðtvær hemdur tóimar, svo að leitavaxð einhverra ráða tii fjáröflunar, ef- einhverjti átti að koma i verk. Svo ér það einn daigimn, aö Eggert heldiur suður, þar séfn fjársjóðir þjóðarinnar em faldir undir drekum þeim, sem Bamfcar heita. Lagði hann leíð sína í Búhaöarbankann við Austurstræti og tók sér sæti i stofu ednnd, þar sem marg- rnennt var fyrir. Eftir langa bið var honum vísað inn til Hillmars bahkastjóna, en hann sdtur þá niðursokkinn við að lesa blaðið sitt og heldur þvi fyrir franman sig svo að ekki sést nama í hvirfilinn. Hann heldur áfram að lesa og kleirk- ur situr gegnt honum. Þannig líður drykklöng stund og mæi- ir hvomgur orð af vörum. En svo er alit í ednu sagt bak við blaðið: „Hvað var það fyrir yður“. En gasiburinn svaxar seint og ofiurrölega: ,,Látið mig ekki vera að trufla yður. Ljúk- ið bara við blaðið- Ég get vel beðið. Mér ligigur ekkert. á“. Við þetta svar leggur banka- stjórinn loksins frá sér blaðdð og iítur með nokkurri for- undran á gestinm og spyr enn hvað honuim sé á höndum. Er hann kemist að raun um það, teiiur hann öil tormerki á, að bankinn hafi eifini á að lóna svo mikið sem eina krónu, og þessu til sannindiamerkis snar- ast hann fram aö dyrunum o'g þrífúr upp hurðina að biiðstof- unni og segir: „Sjóið, svona eir það á hverjum einasta degi, fulllt út úr dymm.“ Elkki verð- ur fjölyrt um frekari viðskipti bankaistjóra og klerks nema hinn síðarnefndi heldur heim til sín vestur í Dali- En hiaðan reis af gmnni, svo að menn þóttust sjá, að prestur hafði eigi genigit' bóhleiöur til búðar syðra. Ekiki hafði E^gert dvalizt Jengi á Kvennabreleku, er hann var orðinn kunnur maður vest- anlands og jafnvel víðar, þvi að margir þekktu hann ýmdst per- sónulega eða af orðspori, og bar margt til- Hann kom sér upp álitlegu búi og gek'k sjálfiur í öll verk álf einstokum dugnaði og myndarskap. Hann skoraðist ekki undan neinu því verki, sem bændur tóiku sér fyrir hendur, hvort heldur var smalamenmska, sláttur eða annað, enda var það honum að sfcapi, þótt I>ók- lærður væri og hefði álcveðn- um opinbemm störfum að gegna- Eigi er ég dómbær um prestverk hans, en hygg, að hann hafi rækt þau sómasam- lega og eins og lög gera ráð fyrir- En hitt þykist ég vita, að hainn heifiur unnið hylli sókn- arbama sinma og svedtumga, því að hann sarndi sig að öll- um háttum þeirra, gerði sér engan mannamun og var Ijúf- ur og alþýðleigur við alla- Drakk með þeim kaffi og sterka drykki, tók þátt í félagsskap þeirra og áhugamálum, en var enginn hávaðamaður. Þagar næði gafst frá daglegum önn- um, hafði hann mikla ánœgju af lestri bóka, einkum þjóðleg- um fróðleik, og hann var vel heima í þeim bókum formum, sem Dalamemn meta mest, Lax- dælu og Sturllumigu, og er mér næst að ætla, að þær hafi átt sinn þátt, að hann festi svo vel rætur í Dalasýslu. Þaðan kom honum aldrei í hug að flytjast og þá ósk lét hann í ljós, að hann mætti bera beimin þar vestra- Þau séra Eggert og Ingibjörg eignuðust átta böm. Þau eru: Sigríður fædd 22. janúar 1949, Vilborg fædd 1. apríl 1950, Mar- grét fædd 4- ágúst 1953, Hild- ur fædd 30- móvemlber 1954, Ól- afur fæddur 19- ágúst 1957, Ingibjörg fædd 7. febrúar 1959, Hlöðver faaddur 1- maí 1962 og Hulda fædd 30- marz 1964- Þessi stóri bamahópur var stolt for- eldranna, en það lætur að lík- um, að eigi þarf litla alúð við að stjóma svo stóm heimili, því að margir eru snúningamir og handtökin. Gestkvæmt helfiur ævinlega verið að Kvenma- brekku og memn komið þangað úr öllum áttum og í ýmsum er- -<$> Kvenkuldaskór Vestur-þýzk gæðavara frá fyrirtæklnu HASSÍA oig WESSELS. — Vönduð jólagjöf sem gleður alltaf. Vestur-þýzku MANZ- karlmannaskórnir hafa þegar náð miklum vinsældum vegna þess hversu þeir eru vandaðir og hafa gott lag. — Fást einnig í yfirbreidduim m.a. kuldaskór. MANZ er ávallt með leðurbindisólum. Skóverzlunin, Domus Medica indum, en þótt slik gfestakoma baki að sjálfsögðu húsrtáðand- uim mikla fyrinþöfn, hefur öllum verið hlýlega tekið- Inigibjörg húsfreyja hefur haft veg og vanda af öllu innanstokíkis og verður eigi á móti mælt, að eJlt hafi það fardð henni skörulega úr hendi, enda manmi sínum lik að framtaki og ósérhlífni- Éggert hafði eigi fyrr stigið niður fæti vestra en hann tók aðrfesta kaup á hross'um, bæði gæðingum og ótemjum, en helzt kaus hann að temja hesta sima sjálfur- Gat þá að líta, hvar Kvennabrekkuklerkur sat ó- banginn á ótemju og ’hleypti um grundir, yfir mela og móa, og fara ekki sögur af öðru en að honum hafi tekizt að gera góð- an hest úr göldum fola- Hann batt hina mestu vináttu við þessar þrauthörðu. og fráu skepnur og kom sér upp vænu sfóði. Það voru harns unaðsleg- ustu S'tundir, er hann gat brugð- ið sér á bak t»g riðið um héruð með tvo eða þrjá til reiðar- Hamm lét sdg ekki vamta á hesta- mannamót hvort heldur þau voru haldin á Nesodda eða Þing- völlum. Dag einn síðsumairs bregður svo við, að halddð er úr hlaði á Kvennabrekku og farið sem leið liggur vestur t>g inn Hörðu- dal. Stigið er af baki við lækj- arsytru eina og tekið að reyna sig í þeirri fþrótt að komast þurrum fótum yfir, og er ékiki að orðlengja það, að prófastur vöknar í hvorugan fót og hefur því vinmtaginn. Og suður er haldið, oig hallar á fótinn unz komið er upp í Sópandaskarð, en sól er á lofti, em loft tært og svalt- Þá er fagurt á fjöllum, allar línur náttúrumnar skýrt ' dregnar og litur jarðar sterkur. Það er dreypt á peia og sung- ið, en klerkur er forsöngvari og syngur enginn til jafns við hanm né situr betur hest sinm- Við tekur Langavatnsdalur, grösuig- ur vel og búsældarlegur svona í sumansól, en víst eigi vinaleg- ur að vetri til- Við sæluhúsið er numið sfaðar, þar sem Eiggert matreiðir og heldur áfram með konsertinn, en síðan er gengið til náða. Daginn eftir er sama blíðan og er riðið að Langa- vatni, þar sem riddarar . taka sér bað hrollkalt, en enginn hættir sér jafinlangt út í vatnið sem prestur, og lætur sér fátt um kveifarskap borgarbúa finn- ast- Undir miðnætti og í niða- myrkri er komið að Hóii- Þar er vei tekið á móti gestum og vis- að til stofu, en þar hangir skili- rí af Valdimar Bjömsson í Minnesota og konu hans- Áður en varir er borðið orðið hroka- fullt af hvers kyns balökelsi á- samt kaffi. Meðan þessara nægta er neytt situr prestur við orgelið og syngur Nú máttu hægt um heiminn líða, Hvað er svo glatt, og hefur það undir gamia og góða laginu, og sdð- an hvert atf öðru- Gamla hús- freyjan, sem mundi tímana tvenna eða þrenna og hafði heilsað klerki eins og hún ætti í honum hvert bein, hallar sér að okfcur við borðið og segir sem f trúnaði: „Hann er sá allrabezti.“ Síðan er kvatt og haldið á brott og komið að Kvennabrekfcu um óttuieytið- Nú er Eggert Ólafsson á Kvennabrekku genginn hjá garði, þassi hugljúfi maður seim yljaði allt í kringum sig með lífsgleði sinni, söng, kímni og léttum hlátri. Hann hafði svo margt til bntnns að bera sem eftirsóknarvert er, þvl að allt hans. líf var mótað af þeirri heimspeki, sem edn. getur borið það nafn með réttu. Við vinir hans og bekkjarsystkin þökkum honum samfylgdina og sendurn konu hans og bömium, öldruð- um foreldrum t»g systkinum hans innilegustu samúöarkveðj- ur- Á þessari situndu grúfir svartnættið yfir, söngur surnar- fiuglanna á Langavatni er á braut og naprir vetrai*vindar ledka um Sói>andaskarð. Jón Guðnason. Fjárhagsáætlun borgarinnar V m- f" Q L KMRKI Fr'amhaid af 1. síðu. Raunar eru þessar breytdnigar- tillögur við stjáift frumvarpið að fjárhiagisáætlun borgaxinnar mjög tengdar ályk'tunairtillöigum okkar Alþýðuibandaiaigsmanna. Markmið þeirra er að leitast við að fá þessa fjárhagsáætlun af- greidda í samræmi við þann veruleiika í atvinnu- og húsnæð- ismálum borgarbúa sem ætti að vera auigljós öllum borgarfull- trúum. Ég sýndi fram á það við fyrri umxæðu að í þessu frumivarpi er ekki tekið tillit til brýnustu bagsmun,amála almennings í borginni. Það á raunverulega að draga saman byggingarfram- kvæmdir, þegar þörfin kaliar á hið gagnsfæða, þ.e.a.s. að borg- in girípi inn í lömun íbúðafram- leiðslunnar með myndarlegu eig- in átaki og tryggi til þess það fjármiagn siem þarf og hæ,gt er að afla með því að nýta befur en gert er gjaldsrtofn eins og að- stöðugjöldin siem ríkdsvaldið hef- ur heimilað sveitarfélöigunum. Það er einnig brýn nauðsyn að gera átak í byggingum skóia, barnaheimila, heilbriigðis- og fé- laigsimálastofnana í samiraemd við tillö'gur okkar Alþýðubandal'a'gs- manna. Og sú nauðsyn er tví- þætt. Við þurfum auknar bygg- ingar á öilum þessum siviðum til þess að borgin verði b'etri borig íbúum sínum og sinni þörfum þeirna betur. Að hinu leytinu krefsit ástandið í byggin-gariðn- aðinum sem atvinnuigrein efldra átaka af hálfu borgarfclag’sins. Óbreytt stefna af hálfu stjóm- arvalda, bæði ríkis og borgar, myndi viðhalda og auka stórlega atvinnuileysi bygging.armanna og hrekja þá í enn auknum miæli af landi burt. Það er sannfæring okkar bargarfulltrúa Alþýðu- bandialaigsins að þá öfiugþróun verði að stöðva og í því efni j hafi Reykjaivíkurborg sitóru hluit- j verki að gegna. Hér f ara algerlega saman menningarlegar og félagglegar þarfir borgarbúa og það lífs- baigsmunamál byggingarverkia- manna og iðnaðarmanna aið j þeim verðd' fengin verkefni í j hendur. Þessum markmiðum verður j ekki náð .-með samþykkt firum- j varps að fjárhagsáætlun sem i gerir ráð fyrir raunverulegum ‘ j siamdrætti í byggingarfram- kvæmdum borgarinnar. Þvi síður verður aitvinnu- grundvöllur borgarbúa treystur né undirstaðan efld með því að ganga algjörlega fram hjá því böfuðverkefni að tryggja Fram- kvæmdiasjóði nauðsynlegt fjár- magn til srtuðnings við kaup á skuittogurum fyrir Bæjarútgerð Reykjavíkur. Þetba verkefni knýr nú fastar á en flest önnur eigi framleiðsiusitarfsiemi hér í Reykjavík ekki að bíða enn al- varlegrj hnekki en orðið er og tagaraútgerð héðan að leggjast smám saman niður. Hið marglofaða einkaframtak er orðið ýmist getulaust eða hiUiglaust að því er varðar endur- nýjun togaraiflobans. Ríkissitjórn- in og sitefna hennar á þar stóra sök. Efnahagsstefna núverandi ríkisstjómar hefur reynzt tog- araútgerð og annairri framleiðsiu- starfsiemi þung í stoauti, þráitt fyrir gangstæðar , yfiriýsin.gar, hennar. Verðlag og aliur tii- toastnaður hefur hætofcað upp úr öllu valdi og toaupsýsliustéttin hefur fengið að valsa með þann gjaldeyri sem útgerð og sjómenn afla, aiveg að eigin vild og hirt gróðann. Varðandi toaup nýrra stouttog- ara er efitirfarandi augljósrt: Kau,p þeirra og útgerð er eitt miikilvægasrta skilyrði fyrir þvi að hár verði haldið uppi nægi- léigri atvinnu vertoafólks og fisk- vi n n slustöðvar nýttar. Til þess þurfium við að vísu bæði öflug- an bátaflota og tagaraflota edns og margoft hefur verið bent á. En brýnasba verkefnið, og það sem enga bið þolir, er kaup nýrra og fullkominna skuittog- ara tii úbgerðar firá Reykjiawík. f þessu efnl getUr borgar- stjórnin ekki stoonazt undian fior- usrtuhlutverki sínu og skyldu. Hér duiga ekki lengur umræður og vangaveltur, hik og bolla- leggingar og góðar sambykktir draga einndg stoammt sé þeim efctoi fýlat efitir í framitovæmd. Engum öðrum aðila er skyld- aira en kaupsýslustéttinni að leglgja nokkuð af mörtoum tdl þess að giera Reykjiavitourborg fært að axla þaar fjáribaigslegu byrðar sem fylgja því óhjá- kvæmileiga ábafci að endurnýja tagaraflota bæjarúitgerðardnnar. Afli togaranna eins og annarra fisikiskipa er girundvölliur toaup- sýslusitarfseminnar og þeiss gróða sem bún færir eigendum sínum í aðra hönd. Gjaldieyrir- inn sem fæst fyrir aílann geng- uir að mesitum hluta til þediira innkiaupa sem toaupsýslustéttin annast og íærir henni ómældan hagnað og góð kjör. Ég hef sérsbaklega nefnt hér tvo mikilvEOga málaþætti, sem eru nú í óvenjulega nánum tengslum við afigreiðslu fjárhaigs- áætlunarinnar. Þessi miál eru íbúðabyggingar og atvinnumál. Engin mál eru nú eins aðtoall- andi og á engu ríður nú medr en þau séu tekin réttum og raiunhæfium tökium af borgar- sitjórninni og vandanum mætt með ötulli foruistu og sitórhuga athöfnum. Ekki er firambærilegt eðia á neinn hátt verjandi að veirtai kaupsýslu'starfseminni í borginhi 150 milj. tor. srtyrk, eða eftirgjöf í lögleyfðúm aðstöðugjöldum, ef menn vdlja heldur arðað það svo, sámtímis og bargarstj órnar- meirihluitinn telur fært og naiuð- synlegrt að bækka útsvörin, sem almenningur ber að mesitu, um .110 milj. kr. Allra sízt er þetta veirjandi þegar nauðsynlegar ait- hafnir borgarinnar til hags og heilla fyrir alþýðu í borginni eru algjörlega unðir því toomnar að þessiara tekna af toaupsýsl- unni sé aííLað fyrir borgarsjóð. Það væiri mikið ábyrgð'arleysi við núverandi aðstæður að af- greiða fjiárhagsáætlun Reykja- vákurborgar með þeim hætti sem firuimwarpið gerir ráð fyrir. Samning þess og sú meginstefna sem með því er mörkuð minn- ir á viðbrögð og athafnir stirúts>- ins, sem stingur höfðinu í sand- inn og tdlur söig þá óhultan. Borgairsrtjórnin hiefur enn tæki- færi tdl að breyta sbefnu írum- varpsins til rébtari vegar og til baigsbóta fyrir all-an þorra horg- arbúa. Ég er að visu, með fyrri reynslu í huga, ekki of bjartsýnn á að viðbröigð medri- hluitia borgarstjórnar reyndsit rétt eða skynsiamleg. • En við borgar- fulltrú'ar Alþýðubandalagsins höfum talið skyldu ototoar að ger,a hojarttveggja í senn: benda á hætituimar sem við blasa sé ekki breytt um stefnu, og leggja jiafnframit fram tillö'gur um úr- ræðd og bera fram tillöigur um breytingar á fj'árh'agsáærtlunmni, sem ef .samþykiktar væru. gjör- breyttu innibaldi hennar. eðli og þýðingu fyrir yfirgnæfaiiJi meiirihluta borgarbúia. Yfirlýsing í bliaðinu íslendingur - fsa- fiold, sem út kom 17. desember er firéttabréf firá Suðureyri, undirskrdftin er G.G. — Vegna misskdlnings, sem þegar er orð- inn og kann að aukast, vil ég taka firam, að það bréf eða þau bréf, sem kunna að bártasit þar með þeiiri undirsitoriftt, eru mér óviðkomendi. Hér efitir mun ég baifia orðið Gisli undir þedm fiéttaibiétCim, seim ég kainin að senda Þjtyvilj a«um. — Gísli. í leit að betri heimi Þessi bók geymir margar af merkustu ræðum bandariska öldungadeildarþing- mannsins og fyrrver- andi dómsmálaráð- herra Bandaríkjaima Robert F. Kennedy, er hann flutti 4 ára- bilinu janúar 1965, þegar höfundur tók fyrst sæti sitt i öldungadcild Banda- ríkjaþings, unz hann lézt í júnímánuði 1968. Ritgerðir þessar fjalla mjög ýbarlega um öll þau helztu vandiamál, sem efst voru á baugi í haiminum á þessu tiimabili svo sem unglingavandamálið, kynþáttavanda- malið, firamfiarabandailaigið, eftirlit með kjarnorkuvopn- um, samskiptin vdð Kína og sityrjöldina í Vietnam. Allir þekkja höfundinn og starf hans fyrir bandarísku þjóðina og allan heiminn, en ekki munu jafn vei kunn hér á landi hin vandvirku vinnubrögð, er liann viðhafði til þess að komast ávallt að uiðurslöðu, enda þótt niHr væru lionum ekki þá þegar sammála. Ennfremur eru HUGSJÓNIR hans vel kunnar um allan heim, en ekki mun IIUGREKKI bans sjálfs og virðing fyrir þessum skáldinu og stjórnmálamanninum, sem sagði: „Hugsjónir sá skilningur hans á því, að til þess hið fyrrnefnda mætti rætast þurfti hið síðarnefnda að vera til staðar í ríkum ínæli. Hann hefði því örugglega tekið undir méð islenzka skáldinu og stjórnmalamanninum, sem sagði: „Hugsjónir rætast, þá mun aftur morgna“. Það kemur ljóstegia fram í þessari bók, að hiöfiundur hefði ekki þurft að bera ættarnafnið Kennedy til þess að öðlast þæir vinsældir og virðinigiu, sem hann hlaut, þeg- ar sesm. ungur maður, þvú að bann hafði eiginteika mikil- mennis í sjálfium sér, þá eiginleika, sem eru djúp vizka samfiara lotningiu fyrir lífinu sjálfu og töfrum þess. Það er því vissulega hægt að taka undir orð bróður Edward, er hann flutti í minningu bróður síns látins: „Það þarf ekki að setja hugsjónablæ eða mikla bróður minn látinn umfram það, sem hann var í lifanda lífi. Hans ætti að minnast beinlínis sem góðs og heiðarlegs manns, sem sá óréttlætið og reyndi að leiðrétta það, sá þjáningu og reyndi að lina hana, sá styrjöld og reyndi að stöðva hana“. Góð jólagjöf fyrir hugsandi fólk á öllum aldri. RAUÐSKINNA.

x

Þjóðviljinn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.