Þjóðviljinn - 19.02.1970, Qupperneq 6

g SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN — Fimratudagur 19. íebrúar 1970.
Gísli Guðmundsson:
Um aflabrögð, skipta-
kjör og sitthvað fleira
Þetta verðskráryfirlit er mið-
að við það, að allur fiskur sé
metinu 100% gseðavára, sem
hann og er eftir þeim mats-
seðlum, sem ég hef séð. Þeir
seðlar fara lítið fram hjá mér,
þar sem þeir eru skrifaðir á
sama borði og ég skrifa -vigt-
arnóturnar yfir fiskinn
Hér kemur svo samanburður
yfir janúar 1969. Þá reru héð-
an 6 bátar eins og nú, og naest-
um þeir sömu. Famir voru þá
62 róðrar og afli alls 310s0
tonn. — Aflinn skiptist þann-
ig
Suðureyri, 12. febrúar.
Sælir og blessaðir, lesendur
góðir. Þetta er 16. fréttabréfið
sem ég sendi nú frá mér, síð-
an ég tók við fréttaritarastarfi
fyrir Þ.ióðviljann. Það hefur
dregizt nolckuð lengi að koma
því áleiðis. Ástæðan er sú, að
verðskráin frá hinu hæstvirta
Verðlagsráði sj ávarú tvegsins er
enn ókomin, en er nú vonandi
á leiðinni. Ég hafði í upphafi
ætlað mér að reikna út hinn
aÆlasæla mánuð, janúar síð-
asfliðinn, því að ég tel, að það
sé í frásögur færandi margra
hluta vegna. Og á meðan ég
bíð eftir verðskránni, bakka ég
aftur í tímann og skýri frá
haustvertíðinni 1969.
HAUSXVERTIÐIN
Haustvertíðin er, samkvæmt
samningi ’ sjómanna og útvegs-
manna, frá 16. september til
31. desember. Hér kemur svo
skýrslan:
ar, sem fisika mest, hafa lægsta
hlutina. Hlutarupphæðirnar eru
fengnar hjá viðkomandi út-
gerðarmönnum, en aflamagnið'
hef ég sjálfur, þar sem ég er
Fréttabréf
frá Suðureyri
við
Súgandafjörð
vigtairmaður. Það er athygíis-
vert og eftirtektairvert, hvað
hluturinn er miklu lægri hjá
þeim bátum, sem fiskuðu mest.
Kemur það auðvitað til af mis-
jöfnum skiptakjörum. 31% —
samningamir virðast vera
orðnir úreltir og þuría, að end-
Urskoðast, þar eð sumir útgerð-
Hlutur
Meðaltal
Fyrst landað Haustafli Róðrafj. án orlofs. úr tonni
16/9 Stefnir 205.990 fcg. 48 68.208,80 kr. 331,12 kr.
17/9 Hersir 162.675 kg. 38 51.114,60 kr. 314,21 kr.
10/10' Björg-vin 214.090 kg. 37 55.812.50 kr. 260,69 kr.
16 10 Sif 310.734 kg. 4-1 49.893,90 kr. 160,57 kr.
16/10 Friðb. G. 244.420 kg. 37 39.120,72 kr. 160,05 kr.
21/10 Ól. Friðb. 271,070 kg 36 45.740,15 kr. 168.74 kr.
að sér slægingu í ákvæðis-
vinnu, og tekjur þeirra hvers
um sig úr því akkorði, voru
um 40 þús. á mann, auk orlofs
og annarrar ■ vinnu. Einn þess-
ara manna, sem ég talaði við,
mun bafa haft nálægt sextíu
þúsundum yfir mánúðinn.
VERÐSKRAIN OG
SITTHVAÐ ANNAÐ
Þorrfagnaður var haldinn
hér í janúar og þeir sem þar
voru skemmtu sér mæta vel.
. Hundrað fimmtíu og fjór-
ir voru sprautaðir hér gegn
Hong Kong veíki. Þar < af lét
frystihúsið sprauta 96 á sinn
kosfnað. ístungan kostaði 200
krónur. Lítið hefur borið hér
á þessari veiki.
Hin langiþráða verðskrá er
nú loksins kornin og liggur hér
fyrir framan mig ásamt þeirri
frá í fyrra. Og til gamans og
auðvitað fróðleiks tek ég það-
an samanburð á verði nú og í
fyrra á þeim fiskitegundum.
sem máli skipta. Nú er fiskverð
það, sem kemur til s'kipta, það
sem hér segir — verðið er mið-
að við óslægt:
Bátur:
Tonn Róðrar
Ólafur Friðb 160,5 14
Sif 40,7 6
Friðb. G. 77,7 13
Draupnir 32,4 9
Stefnir 29,7 10
Páll Jóns (Hersir) 28.9 10
309.9 62
HVERSU LENGI UNA
SJÓMENN, ÞESSU?
i ' ‘\i
Það virðist enn, að með
þvingunarlö'gum sikuli land vort
byggjast. Enn eru sjómenn
beittir órétti. Áfram balda þeir
að greiða rentur og afborgan-
ir af fiskiskipastól útvegs-
manna rríeð meiru. í fyrra voru
það 27%, en nú eru það 21%,
sem tekin eru af tekjum stairf-
andi sjómanna hér og annars
staðar og afhent útvegsmönn-
um til edgin afnota. Hvað
munu nú sjómenn una þessu
lengi er ekki gott að vita.
Sennilega eiga þeir enga for-
ystumenn til þess að vinna að
sinum málum — eða að sam-
vinna og samstaða 1 af sjó-
manna hálfu er mjög léleg.
Framlhald á 9. síðu.
Ný íslenzk frímerki
Friðbert Guðmundsson hafði
ekki fyrir tryggingu þetta tíma-
bil, sem hann reri. Hersir
stundaði róðra alla baustvertíð-
ina. Hann hafði heldur ekki
fyrix tryggingu, enda missiti
hann úr 10 róðra, miðað við
Stefni, álíkia bátsstærð. Ekki
var róið milli jóla og nýárs,
eða frá 19. des. til áramóta.
Nægur fiskur virtist l>ó vera í
sjónum, því að Bolungarvíkur-
bátar fiskuðu í tveimur róðr-
um hver milli jóla og nýáirs
sem hér segir:
Sólrún .......... 21,9 tonn
Guðm. Péturss...... 16.2 tonn
Einar Hálfd........ 13,0 tonn
Flosi ............. 17.8 tonn
Hugrún ............ 10,0 tonn
— tveggja dagia afli í troll.
Alls var afli þessara róðra 78,9
tonn, eða að verðmæti til
skipta nálægt 440 þúsundum
króna.
FERN SKIPTAKJOR
Og nú mun einhver lesandi
spyrja: Af hverju er meðal-
tal úr tonni svona misjafnt hjá
súgfirzkum bátum? Það kemur
til af því, að á Hersi og Stefni
eru aðeins 8 menn, 4 á s.jó og
4 í landi. OMa og beita voru
dregin frá brúttóskipbaverð-
mæti aflans,' og síðan var af-
ganginum skipt í 15% stað. Á
Björgvin voru sömu frádrátt-
ariiðir og á hinum tveimur, en
á þeim bát voru mestallan tím-
ann 10 menn, 5 á sjó og 5 í landi.
Skipt var svo í 19 staði .Þá
koma þeir Sif, Friðbert og Ól-
afur. Á þeim bátum hafa skip-
verjar 31% úr afla. Á Sif og
Friðbert voru 11 menn' 6 á sjó
og 5 í landi. Upphæðinni va.r
skipt að sjálfsögðu í 11 staði.
En á Ólafi Friðbertssyni eru
sömu prósentukjör, en á þeim
bát voru 5 á sjó og 5 í landi.
og mun rétt vera, að sjómenn
hafi skipt einum hlut á milli
sín.
Því dæmist það rétt vera, að
hér hjá oss séu fem skipta-
kjör. Ég held, að hér ríki tals-
verð óánægja meðal prósentu-
sjómanna út af þessum mis-
jöfnu skiptakjörum, enda mun
það eðflilegt, þar sem þeir bát-
armenn geta boðið betri kjör
en aðrir og virðast ekkert
kvarta.
BEZTI JANÚARMANUÐUR
I ALDARAÐIR
Og svo byrjum við á janú-
armánuði síðasitliðnum. Janú- ■
armánuður var sá bezti, sem
hér hefur komið, sennilega í
aldaraðir, hvað aflamagn snert-
ir. Elztu menn muna ekki eft-
ir því. Tíð var yfirleitt góð
allan mánuðinn, en seinni part
9. og íram ,á 10.-11. var hér
út af Vestfjörðum vonzkuveð-
ur af norðri og með frosti og
ísingu á miðunum. í því veðri,
eða aðfaranótt 10., fórst Sæ-
fari frá Tálknafirði með 6
mönnum. Enn eitt skarð höggv-
ið í hina vestfirzku sjómianna-
stétt.
Afli Súgfirðinga varð 877,6
tonn í 116 róðrum. Flesta róðra
fór Ólafur Friðbertsson, eða
22. En Hersir, sem var bilað-
ur í 6 daiga, aðeins 14 róðra.
Frystir voru hér í hraðírýsti-
húsinu 10i.2S6 kasisar. Þyngd
þeirra var frá 22 til 33,5 kg.
hver. Þegar janúar kvaddi voru
eftir um 100 tonn af mánaðar-
aflanum. Framleidd voru um
80 tonn af mjöli í janúar.
Nokkuð margt er hér af að-
komufólki. Frá Bíldudial munu
vera um 13 manns, 8 karlmenn
og 5 konur. Frá Flateyri eru
nú um 8, þax af 3 konur. Og
svo er eitthvert skrap annars
staðar frá.
Hfnn 31. janúar, þegar 10-
þúsundasti kassinn fór í firysti-
tækið, voru opnaðir nokkrir
konfektkassar og verkafólki
gefnir nokkrir molar í virðing-
ar- og þakklætisskyni fyrir vel
unnin störf. Það eru engar
ýkjur, að hér haii verið unn-
ið af fullum krafti, oftast naer
alla daga og stundum til kl.
11 að kvöldi, og eru tekjur
fólks þar af leiðandi mjög
miklar hjá öllum þorra verka-
fólks, enda var bónuskerfið í
fullum gangi, og allur sá þrótt-
ur, sem fólkið hafði að geyma
nýttur til fulls. Af hinum 877,6
tonnum, sem fiskuðust í rnán-
uðinum, voru þorskur, ýsa,
langa og steinbítur nálægt
777,2 tonnum. Fimm menn tóku
Þorskur nú 6,90' pr. kg. í fyrra: 6,07
Ýsa nú 7,76 pr. kg. í fyrra: 6,07
Smáfiskur 5,36 pr. kg. í fyrra: 4,70
Steinbítur 5 5.36 pr. kg. í fyrra: 4,69
., 5,Q6 .pr. í fyrra: 4,44
Keila 5,00 pr. kg. í fyrra: 4,34
Úrgangsf. 1,18 pr. kg. í fyrra: 0,82
Hækkun er því 0,89 kr.
Hækkun 'er því 0,95 kr.
Hækkun er því 0,66 kr.
Hækkun er því 0,67 kr.
Hækkun er því 0,62 kr.
Hækkun er því 0,66 kr.
Hækkun er því 0-.36 kr.
— Þetta.verð er miðað við fyrstia flokks fisk. Sjómönnum finnst
hækkunin yfirleitt Mt.il. Hér kemur svo afli og verðgildi janúar-
mánaðar. Reiknað,er í heilum krónum t— aurum er sleppt. Aurar
eru svo lítils virði nú á viðreisnartímum:
Róðra- Skipta- Stofnfjár- Að auki Samt, til
Bátar Tonn fjöldi verðm. gjald 10% 11% útvegsm.
Ól. Fr. 210,3 22 1.417.435 141.743 ■ 155.917 297.661
Sif 199,9 21 1.345.371 134.537 147.929 282,466
Fr. G. 175,1 21 1.177.403 117.740 129.514 247.254
Björgvin 121,3 19 '807.936 80.793 88.872 169.666
Stefnir 97,3 19 643.682 64.368 70.805 135,173
Hersir 73,7 14 486.831 48.683 53.551 102.234
Samítals 877,6 116 5,878.658 587.864 646.588 1.234.454
Útgófudagur: 20. marz 1970.
Stærð: 41x26 mm. Verðgildi:
5 kr., 15 kr. og 30 kr. Fjöldi
merkja í örk: 50 stk. Litur:
prentuð í mörgium litum.
Prentunaraðferð: Sólprentun.
Prentsm.: Courvoisier S/A La
Chaux-De-Fonds, Sviss. Mynd-
ir: Myndir úr ísl. handritum.
Upplýsingar: Fríimerk.iasalan,
P.O- Box 1445, Rv£k. Pantan-
ir á F.d.c. þurfa að berast
fyrir 1. marz 1970. Upplag:
Elkiki gefið upp að svo stöddu.
Það var vist í október árið
1953, sem fyrst voru gefin út
svokölluð Handritamerki, eða
frímerki með myndum úr
gömlurn íslenzkum handrit-
um. — Þá, eða fyrir 17 órum,
var það ekki útkljáð mál
hvort handritunum yrði slkil-
að hingað heim frá Dan-
mörikiu, en núna mun það á-
kveðið, að svo verði, þóttekki
sé vitað uim afhendingartíma.
— Málaferli standa víst yfir
nú í Danmörku vegna þess,
að stjórn stofnunar Áma
Magnússonar í Kaupmanna-
höfn viH- fá skaðabætur úr
ríkissjóði Dammerkur fyrir
það, að láta af hendi ritin.
Hver eru þá þessi handrit
og hversvegna eru þau geymd
í Danmörkú? — Handritin
eru frósagnir, skráðar á sikinn
með heima.tilbúnu bleki. Gæði
þesisara bókmennta eru slík
að furðu vekur og þá ek'ki
síður miagn þeirra, m.iðað við
fóHiksfjölda landsins þá- Áhrif,
frá fornsögunum hafa markað
spor í menningu og sögu Is-
lendinga. og hfatur þeirra í
sö'gu Noregs er snar. — Ýlms-
ir halda því flram, að þessar
skinnhandritabóikmieinntir ts-
lendinga séu klassískastar
allra miðalldaibókmennta i
Evrópu. — En nú kemur
raunasaga. Flestar íslenzku '
skinnbækumar fara f súginn
á tímábiMnu 1550-1700, en
leifar þeirra' eru fluttar úr
landi. — Orsakimar til þessa
eru margvíslegar. Þó mtun
fátaakt þjóðarinnar á þessu
tímabili eiga hér stærstan
hlut að. Dæmi eru um það,
að skinnhandrit voru klippt
niður í skóbætur og fatasnið.
Seint á 16. öldinni kemur
pappirinn til sögunnar. Þegar
bú'ið var að taka afrit af
skinnbók á pappír, varö það
miklu læsilagri bók. Ekki ér
því að undra, þótt menn.
hirtu Mtt um að geymaskinn-
handritin. Menn litu ekki á
haindritin sem fomgripi, held-
ur bækur til skemmitunar og
fróðleiks, en begar pappírs-
bækurnar kornu til, þótti
mönnum þær aiuðlesnari og
lögðu því gjarna gömlu bæk-
umar til hliðar- Þá kemur
og það til, að húsakynni þjóð-
arinnar vom slæm á þessum
tima, oft köld og rakafull,
enda kom það oft illa niður
á gömliu skinnbókunum.
Sem betur fór voru þó til
einstakir menn, sem sötfnuðu
handritum og forðuðu þeim
frá eyðileggingu. — Ber þar
hæst Áma Magniísson. — Þó
má segja, að fullseint var
hann á ferðinni, margit var
gllatað þegar hann hóf söfn-
un sína. Hann bjó, eins og
kunnugt er, í Kauprhamna- ‘
höfn og þar í húsi hans var
1 handritasafnið, árangurinn af
söfnunarsitarfi hans á íslandi.
— En eldur, sem geisaði í
Kaupmannaihöfn, náðdJ húsi
hans og brann þar hluti af
safninu, bætour, sem hvergi
var að fá annarsstaðar íheim-
inuim. ■— Ámi ánafnaði hand-
ritasafn sitt háskólanum i
Höfn, en sá. háskóli var þá
einnig háskóli Islands.
Mikið vatn hei'ur síðan til
sjóvar runnið og nú er ris-
inn Ámagarður hér í Reykja-
vík, hús, sem eldur fær víst
trauðla grandað. Þar er vænt-
anlegur samastaður gömlu
skinnbókanna eftir langa dvöl
erlendis. Til þess svo að
Fraimhald á 9. síðu.
Elliheimili Reykja víkur
HMHBtl

„Við borgarfulltrúar Alþýðubandalagsins leggjum nú
til að Reykjavíkurborg sýni hug sinn til aldraðra í
borginni í verki með því að hefja byggingiu vistheim-
ilis fyrir áldraða. Hverjum stendur nær en Reyk'ja-
víkurborg að sýna hug sinn til hinna öldruðu í verki
með því að gangast- fyrir slíkri framkvæ'md? Og getur
nokkur mælt gegn því að hennar sé þorf?“
M.a. á þessa leið fórust Sigurjóni Björnssyni borgar-
fulltrúa Alþýðubandalagsins orð er hann mælti fyrir
tillögu Alþýðubandalagsins um elliheimili Reykjavík-
urborgar.
Guðmundur Vigfússon hafði þá mælt fyrir tillögu
um að sérstök fjárveiting yrði til elliheimilis á fjár-
hagsáætlun þessa árs, 2 milj. kr.: „Það er okkar skoð-
un“, sagði Guðmundur, „að fyllilega sé tímabært að
Reykjavíkurborg fari að hyggja að byggingu venju-
legs vistheimilis fyrir aldrað fólk og við byggjum þessa
skoðun okkar á því að þau tvö dvalarheimili aldraðs
fólks, sem til eru i borginni, eru ekki aðeins yfirset-
in, heldur hafa þau verið, af vandkvæðu'm á’ öðrum
sviðum, að nokkru leyti gerð að hjúkrunarheimilum.
þannig að þau verða að gegna því hlutverki, sem hjúkr-
unarheimili eða spítalar ættu að gegna, ef allt væri
með eðlilegum hætti. Og það eru engar deilur um það
að ég ætla milli borgárfulltrúa, að það er asskilegt að
aldrað fólk sé sem lengst á sínum heimilum og í
heimahúsum. En það er ekki alltaf fært og sumt aldr-
að fólk vill heldur búa út af fyrir sig, jafnvel þótt á
vistheimili sé. Það er. l'jóst, að tillaga okkar er aðeins
um byrjunarframlag, en einhvemtíma verður að hefj-
ast handa.“
Tillaga Alþýðubandalagsins um Elliheimili Reykja-
víkurborgar var á þessa leið: „Um leið og borgar-
stjómin legguir áherzlu á þá stefnu sína að auðvelda
öldruðu fólki dvöl í heimahúsum svo lengi og að svo
miklu leyti sem aðstæður leyfa. þá telur hún, að ekki
verði lengur hjá því komizt að ákveða að borgin sjálf
ráðist í byggingu almenns vistheimilis fyrir aldrað
fólk. Skal við það miðað að vistfólk fái þar ekki ein-
ungis þá beztu aðhlynningu sem völ er á, heldur verði
því einnig séð fyrir tækifærum til að fullnægja starfs-
löngun sinni og athafnaþrá.
Borgarstjómin felur borgarráði að taka þetta mál
hið fyrsta til athugunar í samráði við félagsmálaráð
og hefja á næsta ári nauðsynlegan undirbúning að
bygeingu slíks vist.heimilis.“
Að loknuTn umræðum' Var þessari tillögu vísað til
félagsmálaráðs borgarinnar.

i