Þjóðviljinn - 05.04.1970, Page 3

Sunma&agar 5. ajirffl MíO — ÞaðBiTOBiMWM
sö» 3
Þegar mætir menn standa á
tímamiótuim ævinnar, hefjast
afmæilisgreinar oft á því að
rekja ættir — og láta varla
staðar numdð fyrr en fundinn
. er Ragnat loðbrók eða ábekk-
ir kappar fomir. Nú er betta
ekki aflmælisgrein — heldur
heilll'asikeyti Sigiurbdmi Ket-
ilssyni. 'Og engin ættfærsia.
Hugsanieigt er samt, að hann sé
kominn af biskupi, riddara eða
' drottningu og kóngi á skók-
■ borði mannkynssögunnar.
Um skióiastjóm Sd'gurbjamar
og kennslu er ég Mka næsta fá-
fróður — enda of smemma í
heiminn borinn til bess að sitja
í belklk hjá honum. Tel bó, að
hugur hafi jafnan fyligt dug
hans á beim vettvanigi ævinnar
— og læt öðruim eftir, sem bet-
ur bekikja, að lofa hann bar aif
I og prísa sem verðuigt er.
Af stjómmiáQaafsfeiptum hans
' er bað að segja, að bezt gæti
ég trúað honum til að byrja
bennan aflmiællisdaig með bm að
undirbúa fraimtooð. Og ganga til
beirra verka með beim fítons-
anda og framúrstefnukraftti,
sem eru hans eð'al. AUt hans
pólitísika athæfi hérna á árun-
um var nefpilega mdkil fram-
úrstefna á beim tíma. Og jaðr-
_ aði á stundum við, að hlminn,
jörð og haf með gamalgrónu
festingarfyrirkomulaigi forgengi.
Eða svo mátti sikiija af and-
stæðinganna vörum með við-
eigandd bölvi og fonmiæhngum.
En ekkert forgefeík.
Samt var Sigurbjörn — og er
væntanilega enn, kabólskard en
hölfndnni í Njarðvife. En ég er
að tala um kynnin.
Að heimili beirra hjóna var
jafnan húsrými og tírni, bótt
.sikóldilingyr með skrifaða örk
uppá vasann ætti í hlut. Og
sótt bók í hdllu — fleiri bæk-
ur. Og ritningar ralktar. Og
andd ritlistar og snillldar yfir
og allt um krieg. Og kannsiki
annarleg uppgufun líka, bví
sjó kvu vanta í ámdnnsta
Landshöfn síðan, ef marka má
orð miisvitra manna.
Af jámennslkiu okkar er ann-
ars skemmst að sagja, að siýnd-
ist sitt hverjuim í mörglu.. En
hugimyndir geta átt saimiedð
bótt ekiki tróni á ailmannafæri
sem samvaxnir Síaimstvííburar.
Sigurbjöm gekk mieð derlhúfu
í den tid. Og hún skýldi á-
byggilega símn. Hins vegar gieikk
ég berhöfðaður — með óvarið
heilabú fyrir sólsting eða að-
steðjandi kaii. Þar lá kannski
hundurinn — sfeoðanamunurinn
grafinn.
Nú — eitt sinn gerðist ég
svo djairfur að bylja haedrit
að hedlli bók í samfelldri dag-
sikrá yfir skóiastjóranum. Þann
atburð hlýtur að hafa borið
uppá föstudagSnn langa. En
Sigurbjörm varð ekki uppn.um-
inn — hafði lfkast tii einhvem-
tíma lesið annað eins niðri á
safni. Man nú ekki lengur
hvort mundiaug var til stefinu
borin. En sýtan er Sigurbjöm
af útgáfu beirrar bólkar. Og sex-
tugur orðinn með óflefekað
mannorð.
Og edtt var bað orgel fornt
Sextugur í dag
Sigurbjörn Ketilsson skólastjóri
páfinn í vorri pölitísku um-
sýsla-n á vorri póiitísiku reisu
um firnindi hugm'yndafræðileigs
eðlis. Og ólatur í pontuna að
préd'itaa yfir söfnuðinum
» hveriu sinni — svo á keflvísikri
jörð sem updir njarðvfkskum
himni. Ellegatr að sitja við púlt
fram á rauðar nætur við pói-
* itískar ritsmiíðar. Og urðu af
langar greinar, með eldlegu
laufi og ógnvekjandi brumi.
Hér áður meir kötn hann ó-
sjaldan í bókahöndilunina tifl
mín syðra. Og bað fór jafnan
æsfeilegur gustur fýrir beim
manni.
EWki svo að skilja, að Faxa-
flóinn sæi ekfei jafnaðarlega
fyrir nægiTegu framtooði af lfk-
aimfegu andrúmsllofti.
En bað var hdtt loftið.
Þá var Sigurbjöm að koma
Lestrarfélaginu Fjióða, nú Bóka-
safni Njarðvi'kur, á fót. Og
vanrn bvi safni sem hann mótti
og siparði hivorki frísitundir né
fyrirhöfn.
Semsaigt — þó hófust kynn-
in. Og siíðan ár og dagur. Og
milkið pólliitísikt vatn til sævar
runnið, þótt lítt sjéi á Lands-
/
í híUýluim þeirra hjóna;. En
hljómar lágu i lofti, sem laufg-
aði óvaxna slkóga, þótt Eyjain
hvfta væri akur erlendra pló'ga.
Og fimguir ftónu í dans við bllólm-
álfa, bjö'ife sem hrísiu. Og
Fjail’-itonan skui-taði faldi' hóm.
En mikið þarf til að tákast . á
við troll — hvað þá Heklugllóð
og himinfjöffl. 1 mbrgunsörið
var mótturinn og dýrðin öli.
Við tímaimót þakika ég marga
ánægjullega og uppbyggjandi
stund frá Ijósiri þátíð — og
Sigurbimi sextugum: gleðilega
hátíð.
Kristinn Reyr.
★
Það er mifcils virði unglings-
slkjótukvikindi, sem er að ailast
uipp í einu af plássum lands-
ins, að hann sé svo heppinn að
kynnast mönnum sem eru
hressir við veg, fróðir vel og
reyndir um marga hlutd. Svo
fiór l.s..g. fyrir sjáifum mér
þar suður með sjó — einn af
þessuim. ágætu mönnuim er Sig-
urb.iörn Ketilisson, skólastjóri í
Njarðvík, sextuigur í daig. Lang-
ar og upplbyggiilegar setur á
vistlegu heimáli hans og, Hlífar
urðu stór þáttur í því, að ég
varð aldrei var við að þessi
firægu kynsilóðaskipti væru
neinn uimtailsverður höfuðverk-
ur. Hedmildir .eru *um það á
dagbókapbroti, að Sigurbjöm
hafi „leitað álits“ fimmtán ára
stráks 1 — ekfoi verður afi þvi
ráðið í hvaða máli það var, an
víst er að þetta hefur verið
hressahdi iiyrir sálartetrið i'
ungum lærisveini. Og þetta er
aðeins eitt lítið d.æmi.
Þetta fiundust manni, a.m.k.
þá, rauðir dagar, róman.tísfeir
dagar í bókimenntum og póHit-
ík og heimurinn svo s’em kólf-
skinn eitt. Síðan hefur mangt
gerzt í henni versu helldur
svona leiðinlegt, án þess við
yrði ráðið, nauð tímians orðið
áléitnara við okikur öll' en glóðu
hófi gegnir. En hýað sem því
líður heífur bað alltaf verið
freistinig, sjálfsögð að failllá
fyrir hvenær sem fiæri gefst,
að líta við hjá Sigurbimi, njóta
gestrisni, heyra tíðdndi með
sikýruim athugasemdum og stail-
greindngu. Væri þá einhver einn
þáttur í persónu Sigurbjamar
einangraður, honum tiú lofs
öðru fremur, vildi ég nefna
gaignrýni hans, snögga og
beitta, sietta firaim í anda ofok-
ar beztu penna og um leið per-
sónullega, einstakiega lifandi og
— efokd sízt — lausa við ó-
merfoa sjálfshafninigu. Eru þá
margir hlutir ósaigðir. bæði er
að þeir koma ekfeii öMum við
og svo érum við Sigurfojöm báð-
ir á bezta aldri. Hvaðsegja efoki
ættmenn Karls gamla Marx:
bis hundert zwonzig joh,r.
Þedrri jákvæðu formúlu
fylgja beztu kveðjur og ámað-
aróskir
Árna Bergmanns.
★
Vinur Siigurbjörn.
>á ert þú komdnn að þeim
vegarsteini á lífsleiðinni sem
markaður er 60. Það er ekki að
því að spyrja, þetta gengst upp
á endanum. Að visu er þetta
efeíki mieðfædd þekfking, því
á unga aildri halda menn
þessu verði aldrei lokið: afi og
amma, jafnvel pafobi og mamma
ljúka sinu skefði, en það kemur
aldrei fyrir mig. Eða þá að líf-
ið sem við eigum þó framund-
an, er svo ói-alangt, að þaö er
ekfei hægt að hugsa fyrir end-
ann á þyí.
En þetta viðhorf breytist
smátt og smátt og nú finnst
mér ekki nema sárastutt síðan
ég sá þig fyrst í Innri-Njarðvífe
árið 1942. Það hefði næstum því
getað verið í gær og það, sem
umliðið er, eins og næturvaka.
En ýmiislegt hefur nú gerzt á
þessum árum, jafpt í hinum
stóra heimi sem í hugsikoti
manna. Stórveldi hafa hrunið
og önnur risið. öxullinn brotn-
aði og partamir fóru í mél. Nú
stendur ameriski örnirm framnmi
fyrir kinverska drekanum, ný-
skriðnum úr ösfeunni, leitandi
lags að refea í hanii klæmar.
Drekinm hvergi smeykur, segj-
andi: Kbmdu ef þú þorir hel-
vízkur — sér ekiki fyrir endanr.
á þeim kraftaprófum og loft allt
lævi blandið.
Hér í Njarðvíkum hafa svipt-
ingar ekki verið svona harðar,
sem betuir fer, og það sem geirt
hefúr verið flest í framfaraátt
— byggt edtt af glæsilegustu fé-
lagsfoeimdlum á okkar landi, í-
þróttasvæði í bezta flokki, drátt-
arbraut, byggð höfn, sem er að
vísu þedrrar . náttúru að skip
hafast ekki við imnan hafnar-
garða ef hvessir. Og þá er ég
kominm að þeirri stofnun sem
stendur þér næst — bamnasikól-
anum.
Þegar þú byrjaðir skólastjóra-
störf hér f Njarðva'teum 1942
voruð þið bara tvö sem kennd-
uð 53 bömum í tveim stofum.
Nú munið þið vera 14ogkennið
í átta stofum, og íþróttaihús er
að ríisa á lóðinni, Suðumesja-
fjöilum hærra, með sundlauig
ogi Ihvers kyns heilsumennt. Það
ma sjá af öllu, að þetta er ekiki
nein smástofnun.
Einu litlu afikvæmi komst þú
í heimimm í gamla barnasfeólan-
um og annaðist af sitalkri prý’ði.
enda dalfinaði það vel — ég á við
bókaisafnið. Ég held það hafi
verið þitt eftirlætisbam, sem þú
gerðir margt fyrir án þess að sjá
ævinlega til gjalda. Oft var
garnan að heimsækja þig í
kennarastofuna í gamla sikólan-
um, þar sem safnið var fynstu
árin. Nú hefiur bókasafnið feng-
ið inni í Stapa, og bar er allrúmt
um það, enn sem komið er, þótt
eintakafjöldinn sé orðinn 5200.
SÓLUN
Látið okkur sóla hjól-
barða yðar, áður en þeir
eru orðnir of slitnir.
Aukið með því endingu
hjólbarða yðar um
helming.
Notum aðeins úrvals
sólningarefni.
BARÐINN h/f
Ármúla 7 — Sími 30501 — Reykjavík
Nú rnundu ýmsir miæla, að
til að sitanda fyrir slffikiri stoffn-
un sem bamaslklólanum, væri
betra að ganiga heil til slkóg-
ar, en það hefur þú öldungis
ektei gert. Þrisvar heffur þú þvi
sem næst verið hlutaður í
tvennt og er það varia annars-
staðar en í Öðimstúnum, við
VaQlhöll, að menn standa upp
efftir slíka meðferð. En eins og
eimherji hefur þú jafnan risið
upp og hafizt handa á ný. Hef-
ur þú þar tvímœlalaust notið
hörkunnar og seiglunnar, sem
eru gildir þættir í þinni ætt,
að því ég bezt veit. Þá hafa
bér efoki siíður komið að haldi
eðlisQcostir eins og félagshyggja
og ást á bókum og bömuim —
og get ég nú efoki laigt meira
á þig í einu án þess að draiga
andann tvisvar.
Elcki get ég svo fellt þetta
spjalffl, gaimli vinur, að ég minn-
ist ekki örlítið á okkar pólit-
íska brall hér í Njarðvíkur-
hreppi. Þá er sfoylt að tafoa það
fram strax, að alla tíð hölfum
við haift fremur h'tinn framigang
á stjómimiálasviðinu hér í <;
skuigga fiorynjunnar á Héaleiti.
Oft höfiuim við s'amt haldið, fyr-
ir kosnimgar, að nú væmm við
að vinna á. Bn þegar talið var
upp úr kössum heffur hllutur
okfear ávallt reynzt minnstur.
Því verður ekfei svarað hér
hvað veldur. enda varla fiull-
ljóst fyrr en um þær mundir
að lífsgátan leysist. Hins vegar
hefur okkur þótt það skjóta
nofckuð sköfoku við, að okkur
sólsíalistuim, sem erum þó fé-
laigsfoyggjumemm, slkuli lengst af
hafa verið halddð utan dyra þar
sem saimfélaigsmáJin eru ráðin,
en sérfoyggjumenn slkipað þar
öll sæti. Sjálffsaigt edgum við
stærsta söfc á þessu sjálfir, en
það hefur llíltaa verið Qogið á
ofelkur, eins og því að við gengj-
um með rýtimginn í erminni,
og nefni ég ekfci fileira af því
taigd. Elktai er heldirr fyrir það
að synja, að stundum hefur
það hljómað hjáróma í eyrum
voruim, þegar hinir rauðu han-
ar hafa galað víðsvegar um
heimsbyggðdna, og hö'fum við
þá sopið af því, seyðið.
Binu sinni náðir þú samt
kosningu, þegar við stilltuim
U'pp filolklkslista, milg miinndr
1954. Efi mjóu munaði. Síðasti
kjósandinn, sem úrslituim réði,
kom ó kjörstað eftir miðnætti,
því þá fyrst hafði hann náð
réttum aldiri. Kjórstjðm pagði
þetta í hœsta miátó lögtegt og
þar með varstu filogiim atn í
hreppsneffnd, þótt fijaðrimar
miættu efoM fænri vera. Antnars
er furðulegt að noikfeur maður
s'kuli geffa kost á sér til sJiltarai
hluta, því bað þarf sannarlega
vel gerðian mann til, ef hamn á
eklki' að hafia annað en óvin-
sældir og ærumíssi upp tir
krafsinu. Ég héld að till þessa
væru bezt fallndr dýrlingar eða
harðjaxlar.
Að sfðustu þafoika ég þér fiyr-
ir affflan sélimasönginn, því i
kiifejukórnum vorum við firá
upphafi, og reyndar enn lengra
sfðán við byrjuðum á þeim
andlegheitum unddr stjórn
þinnar ágætu foonu.
Ég ósfea konunni þinni tfl
hamiingju með manndnn, og
bömum þínum og bamaiböm-
um til hamingju með pabba og
afa ,og bið þess að þú megir
lengi lifa.
Oddbergur Eiriksson.
Leiðinlegur
misskilningur
leiðréttur
Þar sem ég hef orðið þese
vör, að smágrein, sem ég skrif-
aðí í miðvikudaigsblað Þjóðvilj-
ans um væntanlega dimission
M.H. heffur valdið ledðum mis-
skdlninigi, vii ég tatea fram efit-
iríarandi:
í fijrota laigi var það al'ger
tilviljun, að með firéttinni vald-
ist skopmynd af nemanda steól-
ans, sem tók þátt í prófkjöri
Sjálfistæðisflokksdns tál bæjar-
stjómarkosndnga. Vair, þetta á
engan hátt ætlað honum eða
filofelki hians til háðungar. í öðru
lagi ar fyrirsögn firéttiarinnar og
alit orðalaig hennar miitt eiigið,
en ekki bafft etftir nemendum
skólans. Þykir mér loks leitt, að
þeSsi smágrein, sem steriffuð vir
í græskul'ausum dúr og í sam.
ræmi við tilefnið, að því er mér
fiannst, skuli hafa orðið tilefni
til misskilnings, og hið ég hér
með hlutaðeigendur afisöteunar.
‘ Guðrún Þ. Egilson.
1 x 2 — 1 x 2
Á 14. getraunaseðli verður efsti leikurinn
Chelsea — Leeds
þar sem Manch. Utd féll út fyrir Leeds.
GETRAUNIR
Frá Raznoexport, U.S.S.R.
MsrsTrading Companyhf
Aog B gæðaflokkar
Laugaveg 103 sími 173 73