Þjóðviljinn - 27.05.1970, Blaðsíða 7

Miðvilcudagur 27. maí 1970 — Í>JÓÐVILJINN — SlÐA Y

Einar Olgeirsson:
ALÞÝÐA! VERTU Á VERÐI!
I»að er nú augljóst orði.ð
að kaupkúgunaraðilamir í ís-
lenzku þjóðfélagi: Ihaldið og
Vinnuveitendasaimibandið, með
Alþýðvi flokkstforustu n a að
taslhnýting, — ætla ekiki að
ganga að hinuim sanngjömu
kröfum verkilýðsfélaganna fyr-
ir kosningar. Og ]>að er !>ó
Ijóst að ef þeir ætluðu yfir-
leitt að ganga að þeim —
nama gersigraðir —, há
myndu þeir gora það fyrir
kosningar.
Hvað ]>ýðir þetta fynr
verkalýð og launaifólk allt?
Það þýðir að það á að reyna
að neyða verkilýðsisamtökin út
í löng verkföll eftir kosningar,
reyna að veikja þaiu og knýja
fraim lélega saimninga, en jx'g"
ar það mistekst og sigur veirð-
ur knúin fraim, að notaþálöng
verkfölil og miiklar stöðvanir
sem átyllu til að undirbúa
gengisHaekkanir eftir þingkosn-
ingar. Valdaiklíka IhaJdsins sér
aldrei aðrar leiðir en beita
þannig ríkisvaldinu til kaup-
kúgunar,
Þarf verkalýðurinn að sætta
sig við slfkt?
Nei!
Verkalýður Reykjavíkur og
alls fslands, alilt launafólk
á Iandinu, getur tafarlaust
svipt fhaldsklíku kaupkúgar-
anna því valdi að geta leikið
launafólk svona grátt, — með
því að svipta íhaldið því
pólitíska valdi, sem það beit-
ir, — greiða þúsundum sam-
an atkvæði gegn því og með
Alþýðubandalaginu G-Iistan-
um, a sunnudaginn. — Sjái
■ nú íhaldið að það stórtapar á
þessari kaupkúgunartilraun,
vérður það dauðhrætt um
völd sín og þorir ekki annað
en ganga að kröfunum.
En hvað uim Framsókn? Er
henni treystandi til eimhvers.
fyrst hún talar svo fagurlega
fyrir launafóllki fyrir kosning-
ar?
Framsókn þykist þurfa að
vera í rfkisstjlóm til þess að
geta samið um kauphækkun!
En hvað hefur hún geirt?
Framsókn hefur sprengl
hverja cinustu ríkisstjórn, scm
hún hcfur verið í með verk-
lýðsflokki í aldarþriðjung á
kröfu um kauplækkun eða
gerðardóm gegn verkalýð:
Framsókin rak Ailþýöuflokk-
inn úr „stjóm hinna vinnandi
stétta“ 1938 á kröfu um gerð-
airdömi gegn sjómönnum.
Framsókn raik Alþýðuflokk-
inn úr þjóðstjóminni 1942 mieð
gerðardómslögunuim.
Framsókn sprengdi vinstr:-
stjómina 1958 á kröfu uim
beina kauplækkun.
Hjal Framsóknar um vel-
vi!d sína í verklýðsgarð er
hræsni. Þcir vinstri menn
hennar, sem meina talið al-
varlcga, eiga að greiða Al-
þýðubandalaginu atkvæði. En
hægri valdamenn Framsókn-
arflokksins munu eflir kosn-
ingar telja hvert atkvæði sem
flokkurinn fær út á tvöfcldn-
ina sönnun þess að svona sé
hægt að blekkja verkamcnvi
og annáð launafólk næstu 30
ár alveg eins og það hafi ver-
ið hægt að blekkja það síð-
ustu 33 árin.
Meðan Ihaldið, valdahóp”jr
afturhalldsisiamra atvinnuirek-
enda, er vollduigasta aflldð i
stjómmiálunum, beitir það
valdi su'nu til að ræna kjara-
bótunum af verkamiönnum
þeiim sem vinnast í hörðum
vinnudeiluim. Meðan þetta aft-
urhaldsvald ræður, beitir
það svikamyHu verðbólgu og
genigislækkana til að gera
kauphækkanir að engu.
Þetta vald verður að brjóta.
Þessa svikamyllu verður að
stöðva.
Frelsun verkalýðsins undan
þessu ránsvaldi, úr
þessum svikavef, verður að
vera verk hans sjálfs, pólit-
ískt verk hans sjálfs. öðru-
vísi verður það ekki unnið til
fullnustu.
Verkalýðurinn og alltlaiuma-
fólk verður að sameimast
Einar Olgeirsson
pólitískt urn siitt Alþýðubanda-
laig eins og hann sameinast
faglega um sitt Alþýðusam-
band.
■ Sósíail istaiflokkurinn og Al-
þýðubandalagið hafa í afldar-
þriðjung reynt að sameiina ís-
lenzkan verkalýð á sitjóm-
málasviðinu. Við höfum S’ms-
ir okkar laigt fram alla krafta
okkar til sOíks á mcðan við
máttuim.
En það er ekki einstakna
manna að vinna það verk.
Það er fjöldinn sjálfur, sem
hér verður að taka til hönd-
um, skapa einingu alþýðunn-
ar um hagsmuni hennar og
bera hugsjónir hennar fram
til sigurs.
SósiíaMstaflokkurinn og Al-
þýðuibandalaigið hafa í kosn-
inguim síðustu 30 ára verið
stericasta afllið — og lengstuim
hið eina — sem barizt heflur
fyrir haigsmunum verkalýðs
og launaifólks, og barizt gegn
oflurvaldi aimeríska fjármáila-
og hervaldsins á Islandii.
Það hafur áður verið reynt
að kljúfa þessar raðir, jafn-
vel af fyrrverandi ráðherrum
þessara flokka. Og það er
reynt nú. Af sumum vegna
uppgjafar í baráttunni, af öðr-
um vegna ofstækis. Svo langt
er nú gengið í áróðri beggja
k!lafninigsbrota að uppgjaflair-
mienn sverja nú af sér það.
sem þeir hafa áður bezt unn-
ið, en ofstækismenn niða nú
Sósíalistaflokkinn fyrir það,
sem hann heflur bezt gert svo
sem nýsköpunarstjómina og
lýðvefldisstoflnunina (sbr. Nýja
Dagsbrún) og rægia hann
mest fyrir góða baráttu hans
fyrir stéttarhaigsmunum
verkalýðs.
Alþýðubandalagíð er nú cini
flokkur íslenzkra sósíalista.
Sósíalistaflokkurinn skoraði á
síðasta flokksþingi sínu á alla
íslcnzka sósíalista að sam-
einast í Alþýðubandalaginu.
Það hafa flcstallir mcðlimir
Sósíalistaflokksins gert og til
liðs við Alþýðubandalagið
hafa auk þess gcngið hinir
ágætustu menn jafnt úr þjóð-
frelsisbaráttunni sem stétta-
baráttu alþýðu, svo Alþýðu-
banda-Iagið er í dag cini bar-
áttuflokkurinn, sem íslcmzk
alþýða getur treyst jafnt í
stéttabaráttunni sem þjóð-
frelsisbaráttunni.
Verka.lýður Reykjaivíkur og
alls Islands, launafóTk afllt,
verður að horfast af fullri
djörflunig í augu við þá beisku
staðreynd, að hver sá sigur.
sem það vinnur með sam-
heldni og fómflýsi í kaupdeil-
um, verður meira eða mdnna
af því svikinn, meðan Ihaldið
og meðstairfsfllokkar þess hafa
rfkisvaldið og geta beitt
genigislæklkununum sem sínu
„haigstjómairtæki“, sem er
þeirra flína orð yfir þjófálykil
að launum verkilýps. Aðeins
pólitískur stórsigur saimr
einaðs rótæks verkailýðs
getur hindrað þessar ránsher-
ferðir.
Sósíalisitaflokkurinn trygigði
með kosnimgasigrum sínum
1942 að hinir. miiklu kaup-
gjaldssigrar skæruhemaðar-
ins kæmu að notuim. Aftur-
haldið brast pdlitísllcan mátt
til gengiálælckana. Kaupgjadd
verkamanna var 1947 samsvar-
andi 1.40 dollar (= 123 kr. nú)
um tímonn.
Það cru slíkir sigrar scm
alþýðan verður inú að vinna
á stjómmálasviðinu mcð
flokki sínum, Alþýðubandalag-
inu, ef lnín ætlar að tryggja
sér að sú kaupgjaldshækkun
sem hún verður að knýja
fram með baráttu sinni 1
næstunni haldi gildi sínu.
Það er á þínu valdi, alþýða,
að vinna slíkan sigur á sunnu-
dagin.n, cf þú áttar þig í tíma.
En daginn eftir fer affcuriiald-
ið sínu fraim, ef það sleppur
í gegn.
Afturiialdinu og þjónum
þess tókst að blekkja alþýðu
majina í kosningunum 1967.
Það kostaði verkalýð tvennar
gengislækkaniir, hækkun doll-
ars úr 43 krónum í 88 kr.
— Það „kostar dýrt“ að kjósa
vifclaust.
Eining alþýðunnar um ÁI-
þýðubandalagið er það högg
sem þarf að greiða kaupkúg-
urunum á kjördegi.
Einar Olgeirsson.
Þverárbærmn
endurreistur
Að Þverá í Laxárdal í Suð-
ur-íhngeyjarsýslu stendur ednn
hinna gömllu reisulegu bursta-
bæja, ásamt merkri steinkirkju.
Bærinn á Þverá er reistur af
Jóni Jóaikimssyni um máðja síð-
ustu öld og er mijög vel smíð-
aður að öllu leyti, enda heflur
verið búið í hoinum til skamms
tíma. Kirkjan er frá 1878, og
því með elztu steinkirkjum hér-
lendis.
Bærinn er mjög góður fluM-
trúi norðlenzku burstabæ.ianna,
og í honum var fyrsta kaupfé-
laigið, Kaupfélag Þingeyinga,
stofnað 1882.
Þegar fllutt var úr bænumi og
hætt að nota hann þótti sýnt,
að hann yrði senn rifinn, væri
ekfci að gert. Bærinn þótti þó
of mieridlegur til þess að verða
jaínaður við jörðu, og því tók
Þjóðminjasafnið að sér að giera
við hann og halda honum við
sem merrn i ngarsöguleguim
minjaglrip, svo sem ýmsum
öðrum merkum byggingum. Var
hafizt handa haustið 1968 að
gera við bæinn og hefur því
verið haldið áframi síðan. Verk-
ið mun þó að Ifkindum taka
nokfcur ár, og verður viðigerðin
framkvæmd í áfömgum, eftir
því sem fé til sJikra viðglerða
leyfir.
Stjóm Samibaimds ísllenzkra
samvinnufélaiga og stjóm Kaup-
félags Þingeyinga semlþykkfcu
nýlega á fundum sínum að
leggja 100 þúsund krónur hvor
til viðgerðar Þverárbæjarins og
iruinnast þannig þess merka
viðburðar, er sfcoflnun fyrsta,
kaupfélagsins var.
Gjafir þessar erai þjóðminja-
vörzlunni mjög kærkomnar,
enda em viðgerðir af þessu tagi
imjög fjárfrekar og í marga
sfcaði að líta í þeim eflnuim.
Ætti nú algeriega að vera
tryggt, að hægt verði að gera
rækilega við bæinn til fraimlbúð-
ar, en að viðigieirð loíkinni verð-
ur hann væntanlega hafður fil
sýnis almenningi eins og,^>nmjp
slík hús í eigu Þjóðminjasafns-
ins.
(Frá Þjóðminjasafninu).
Páll Bergþórsson:
7/7 sósíalista í Reykjavík
Mér til undmmar hafla ýmsiir
spurt mig að því að undan-
fömu,. hvort ég styddi ekki Uista
Sosialistaféílags Reykjavíkur í
borgarstjórnarkosuimgunum, En
skýringin kann að vera sú, að
stutt er síðan ég var fortm-aður
félagsins.
En það er ekki það Sósíalista-
félag Reykjavíkur, sem ég var
forimaður í, sem nú býður flram.
Það Sósíalistafélaig Reykja-
vfkur, sem ég va-r formaður í,
lagði jafnan kapp á að florð-
ast sundmmgu sósíalista, þrátt
fyrir þrálátar tilraunir uitan frá
að koma henni aff stað. 1 meira
en áratug léku pólitískir ævin-
týramenn þann leik að rétta
sumum okkar höndina til sam-
starfs, en slá á hendur anna-rra.
Og þeirn Hannibailistuim varð
vissulega að ósik sinni að
nokkm leyti. Mörgum okkar
sósíalista graimdist við féflaga
okkar, þegar þeir lögðu sdg i
líma að láta ékki Alþýðubanda
lagið sundirast, þrátt fyrir ýmsa
afarkosti. Og þeim gramdist aft-
ur við okikiur, sem vomm treg-
ir til, vegna þess að við viss-
um, að hei'lindi bjuggu elkiki bak
við fyriræfclanir ævintýra-
mannanna.
En svo kom þai', að lofltið
hreinsaðist. Hainnibalistamir
lögðu sjálfir fraim sannanimar
fyrir þvf, að við þá væri ekki
hægt að hafa samisitairf, þar sem
þeir neituðu að fallast á lýðræð-
islegar Akvarðanir í Alþýðu-
bandalaginu í Reykjavfk uim
framiboð til kosninganna 1967.
Síðan hafa þeir hert á þessum
sönnunum með því að þregðast
í baráttunni gegn hemámslið-
inu og Nafco, þigg.ja sifcyrk
stjómmálafllokks Vinnuveit-
endasamþandsins til þess að
hafa forystu í Alþýðusamþand-
inu, og á ýmsa aðra vegu.
Hvað áttum við þá að gera,
fyrmm fósfcþræður í Sósíalista-
flokknum, sem höfðum staðizt
allar ögranir til klofnings fraim
að þessu, þrátt fyrir nokkrar
ýfingar, s©m tekizt hafði að
koma aif stað meðal okkar?
Svarið ætti að vera hverjum
manni ljóst. Við átfcum nð taka.
upp þráðinn að nýju, eins og
hverjir aðrir drengskaipanmenn,
sem erffa efcki þau misklíðar-
efni, sem era úr sögunni. Sli"ks
þroska verður hreinflega að
krefjast af hverjum þeim, sem
tekur þátt í hinni göfugu bar-
áttu fýrir sóisa'alisima og rétfclæti
í mannléguim viðskiptum.
Listi launafólks — x G
Vinnum vel til kjördags!
Og langiflestir félagamir i
Sósialistafélagii Reykjavfkur
sýndu þennan þrosika og msnn-
dóm. Aðeins öifáir bragðust.
Þeir ráku okkur úr félaginu,
sem ætluðum að freista þess
að sitja þar áflraim til þess að
missa ekki saimibandið við
gaimla félaiga. I»etfca tókst þeim
vegna þess, að þá þogar hafði
meiri hluti fðlaigsmanna gefizt
upp að starfa með þeim hópi,
sem hafði tekið þar alla forystu,
eftir að Sósiíálistaflllofckurinn var
lagðuir niður. En hugarfari
þossa fámenna hóps er bezt lýst
moð oröum eins þeiirra á sið-
asfca flundinum, sern ég var á í
Sósfal istafélagi nu: „Við sfculum
gera oflfckur ljóst, að Alþýðu-
bandalaigiið veröur okkar bite>
asti ffjandlmiaður".
Ég tefl, að ég verði ekki sak-
aður um að hafla ekki reynt til
hins ýtrasta að vinna með mín-
um göimilu flélögutmi í Sósíallista-
félaginu. Samt trúi ég varlai, að
allir þeir, sem hröktu Brynjólf
Bjamason og moirga aðna úr
féfla-ginu, séu fýffilega ánægðir
með gerðir sínair. Þær aðgierðir
vom þó saklaiusar hjá þeim
bnæðravígutm, som mú em hafin
með framboöi á mófci Aflþýöu-
handalaginu hér í Reykjavík.
Ég vænti þess, að mairgt af
þessu fö«d sjái nú að sér, og
því vil ég rétta hönd til fluflflra
Páll Bergþórsson
sátta En svo er amnar hópur,
sem ekki tók þátt í þessum
aðgerðum, en afl eimhverjum
ástæðum er þó ennþá í Sósí-
alistafélagimu, þrátt ffyrir klofln-
imgsstarfsemi florystumannanna.
Það flóflk bið ég að aithuga,
hverja það muni gfleðja mest,
ef hægfc verður að koma Al-
þýðulbandalaiginu á fcné.
Varði doktorsrii
sitt um eignarnám
A laugiairdaiginn varði Gauikur
Jömndsson • prófessor doktorsirit
sitt „Um ei@naimám“ við loga-
deild Hásklófla Islands. Andmœfl-
endur við doktorsvömina vom
þeir prólfessoramir Þór Vifl-
hjáflmsson og Ólaflur Jóhannes-
son. Fóm þeir mjög lo&amfleg-
'um orðium um rit dr. Gaufcs. en
gerðu þó athugasemdir við edn-
stök aifcriði. Margt mainna var
við dóktorsvömina í hátfðasal
Háskóflana.
Hringskonur
seljablómá
kosningadag
Nýlega var hafldinn aðafl-
flundur Kvenfél agsins Hringsánf
í heimili félagsáns að Ásvaflfla-
götu 1 hér í borg.
Þar gerði fonmaður, frú Sig-
þrúður Guðjónsdóttár, grein fýr
ir stairfsemi liðins órs og næste:
verkcfnum. Eins og fyrr beinis
starf Hringsins afllt að líknar
málum í þáigu sjúkra bama
Alkunnu'gt er, að Baraaspítal
Hringsins hefur nú um árafoi'
verið sfcairfræktur í húsakynnum
Landsspítaflans, en Hringskonu:
flögðu á sínum tilma af rnörkun
allt fé tifl kaiupa á tsekjabún
aði, rúmium og öðmm innan
stokiksmiunum Bamaspítaflans.
Fyrir skemmstu fcókust samn
in-gar milli rfkisins og Reykja
vfkurboirgar annansvegar, ei
Kvenfélaigisins Hringsins hins
vegar, um stofnun Geðdeild-a
bamaspítaflons. Reykjavífcur
borg leggur tn húsnæði, ser
þesar er fyrir hendi við Dafl
braut en Hringurinn tekur a,
sér að Ibúa það húsgögnum, öll
um nauðsynfleguim læfcninga
tækjum sem og hverju öðr
því, er slfk stofnun þarfnast, o
afhendír siíðan ríkinu til retas-t
urs. Standa vonir til að þess
Geðdéild bamaspftala Hringsin
geti teteið til starfla fyrír lok yt
irstandandi árs, og heffur stað
yflrlæfcnis þegar verið auglýs
laus til umsófcnar.
Þörfin á sflífcri geöheilbrigðii
þjón-ustu við böm hefur Ién|
verið mjög brýn, en hér er ur
að ræða stórt verkefni, seir
kosfcar mikið fé. Því haf
Hringsfconur áfcveðið að efna t
blómasölu á kosningadaigim
þ.e. næstkomandi sunnudag 31
Framhald á 9. síð
•v