Þjóðviljinn - 02.08.1970, Page 5

Sunnudaigur 2. ágúst 1970 — ÞJÓÐVIIjJ'INN — SÍÐA J

kvikm^ndir
VERZLUN VIÐ
AÐALSTRÆTI
Næsta mánudagsmynd Há-
skólabíós verður tékkneska
myndin Verzlun við Aðal-
stræti, og hefjast sýningar á
morgun.
Margsinnis hefur verið sagt
frá myndinni í kvikmynda'þátt-
um Þjóðviljans, en hún var
sýnd í M.R.-klúbbi 1966. Verzl-
un við Aðalstræti hefur orðið
einna þekktust hinna nýrri
tékknesku mynda, hlaut m.a.
Oscars-verðlaunin sem bezta
erlenda kvikmyndin sýnd í
Bandaríkjunum árið 1966. Hún
hefur verið kölluð „máttugasta
mynd um gyðingahatur, sem
nokkurn tíma hefur verið
gerð“.
Myndin gerist í litlum slóv-
akískum bæ í siðari heámsstyrj-
öld. Hlinkafasistarnir ráða lög-
um og lofum í bænum, og
brátt hefjast þar hreinsanir þ.
e. brottflutningur gyðinga til
gasklefanna. Smiðurinn Tono,
hæglátur alþýðumaður, erskip-
aður^yfii- Íiiila hnappaverzlun í
eigu gamallar gyðingakonu,
Rosaliu að nafni. Hún skilur
ekki þessa breyiángu, og lítur
á Tono sem aðstoðarmann sinn
í verzluninni, sem er í rauninni
ekkert nema nafnið eitt. Tono
getur ekki fengið af sér að
vera harður við gömlu kon-
una. Hann reynir í lengstu lög
að koma í veg Æyrir að hún
fái að vita um hinn mikla
harmleik sem fram fer í bæn-
um. Hann má ekki til þess
hugsa að þessi áttræða kona
verði flutt á brott í útrýmingar-
búðir nazista. Hann vill hjálpa
henni til að dyljast, en hún
skilur ekki hvað um er að
vera . . .
Höfundar myndarinnar, Jan
Kadar og Elmar Klos, hafa
kallað hana tragi-kómedíu, og
má það til sanns vegar færa,
því fyrri hluti hennar erhreinn
og beinn gamanleikur. Smém
saman nær alvaran yfirhönd-
inni og það er einmitt þessi
tvileikur sem gerir myndina
............................................. ............................- .............. ' — ■»• "wwwwwwtow
Verzlun við Aðalstræti. Tono og Rosalia leiðast prúðbúin í lokaatriði myndarinnar; eins konar draumsýn um betri heim.
svo álhrifamikla. Aðalstyrkur
hennar er þó einfaldleikinn;
allt sem þarf að segja um einn
mesta harmleik mannkynssög-
unnar kemur fram í samskipt-
um þeirra Tono og Rósáíiu.
Árið 1965 sögðu Kadar og
Klos m.a. þetta um mynd sína:
„Sagan um „Verzlunina við Að-
alstræti“ hefði eins getað átt
sér stað í Alábama eda hvar
í heimi,- -þar sem fólk er eða
hdfur verið beitt kyniþáttamis-
rétti. En hvers vegna ættum við
að leita langt yfir skairi'mt aftir
slíkum dæmum þeigar við höf-
um þau svo nálægt okkur?
Báðir erum við tengdir býsna
sterkum böndum smáheimi
venjulegs fólks, sem einnig
knýr hvem og einn til að taka
siðferðilega og félagslega af-
stöðu til oSbeldis, einnig þar
bera hinir lingerðu og afskipta-
lausu nærri því eins þunga
sök og illvirkjamir, sem hljóta
að vera í minnihluta. Nú er
spurt eilítið skömmustulega
tveimur áratuigum eftir stríð,
hvemig það hafi getað gerzt,
að hópur alræmdra ofbeldis-
seggja og ofstæklinga ýtti
mannkyninu út í hörmungam-
ar. I fcvikmynd okkar reynum
við að f inna svar við því hvem-
ig það gæti hafa gerzt í smá-
bæ í Slóvakíu, og hvernig það
gæti gerzt aftur á morgiun —
alls staðar".
Samvirina tveggja leikstjóra
að mörgum myndum er næsta
fátítt fyrirbæri í kvikmynda-
sögunni. Myndir þeirra Kadars
og Klos eru ágæt dæmi um
árangursríkt samstarf tveggja
manna sem bæta hvor annan
upp, ef svo má segja. Þeir hafa
gert alls konar myndir, saka-
málamyndir, gamanmyndir, svo
og myndir alvarilegs eðlis. Oft-
lega sýna þessar myndir mann-
inn þar sem hann er staddur
á erfiðasta stað á lífsbraut
sinni og verður að taka stór-
ar ákvarðanir. Fyrir skömmu
fjallaði kvikmyndasíða Þjóð-
viljans um nýjustu mynd
þeirra félaga, Það flýtur eitt-
hvað á vatninu, sem gerð var
samkvæmt tékknesk-bandarísk-
um samningi.
Augljóst er, að nýbreytni
Háskólabíós hefur imælzt vel
fyrir hjá borgaribúum. Aðsóknin
að Fllugnahöfðingjanum var
mjög góð, og þessi tékkneska
mynd ætti á aillan hátt að
vera til þess fallin að auka
hana enn. „Mánudagsmyndim-
ar“ hafia farið vel af stað og
það má slá því föstu að þessi
sjálfsagði þáttur í menndngar-
lífinu eflist mjög með Ihaust-
inu, er skólamir tatoa til starfa
á ný. Bíóið ætti með timan-
um að geta eignazt harðan
kjarna áhorfenda, sem jafnvel
sjónvarpinu væri ómögúlegt að
halda hedma á ménudagsfcvöld-
um.
Ég sfcora á aWa þá sem ekki
verða gleypandi ryk sér til
heilsutoótar úti á þjóðvegum
landsins nú um hélgina, að
bregða sér í Hláskólatoíó á
morgun.
Þ. S.
Hotel Scandinavia fullbyggt vorið 1973:
Gistmím 1064 í stærsta
hótelinu á Norðurlöndum
Ida Kaminska, fjá, Gydingaieikhúsinu í Varsjá, í hlutverki KosaMu.
Eftir tæp þrjú ár, vorið 1973,
verður stærsta gistihús á Norð-
urlöndum, Hótel Scandinavia,
væntanlega tekið í notkun í
Kaupmannahöfn.
Að byiggingu hótelsins standa
SAS, skandinaviska flugfélagið
og ýmsir danskir einkaaðilar
og er byggingarkostnaður á-
ætlaður 175 miljónir danskra
króna eða um 2 miljarðir ís-
lenzkra. Þetta verður mi'kið
hús, 27 hæðir, og vel í sveit
sett á Amákri við mót Amager
Boulevard t>g Artillerivej; það-
an er stutt leið hvort heldur
er á Ráðhústorg eða til Kasit-
rup-ffilugvaHar.
Sem fyrr var sagt verður
Hótel Scandinavia stærsta gisti-
hús á Norðurlöndum, gistiher-
bergin 533 talsins og gistirúm
alls 1064.
Á annari hæð hótelbygging-
arinnar verður veitingasalur
þar sem eldað verður að frönsk-
um sið og sæti fyrir 250 gesti;
einnig vínstúka, danssalir og
veizlusalir sem jöfnum hönd-
um mé nota til samkomuhalds
og funda. Á 23. hæð verður
veitingasalur fyrir 150 gesti
sem njóta vilja útsýnis yfir
borgina við Sundið. Af öðru
sem gert er ráð fyrir að hýst
verði innan veggja hótelsins
má nefna verzlanadeild mikla,
kaffistofu sem rúma mun 300
gesti í sæti, bjórstofu, gufu-
baðstofu og sundlaug.
★
Til nýjunga má telja fyrir-
hugaða sérstaka aðstöðu fyrir
þá farþega sem ferðast með
risaþotunum, sem nú eru sem
óðast að hefja áætlunarflug-
ferðir á langleiðum. Verða inn-
réttaðir sérstakir biðsalir fyrir
þessa faþega.
Nýstofnað Mutaféilag stend-
ur fyrir framikvæmdum og er
dr. Haldlor Topsöe, varaformað-
ur SAS, formaður félagsstjóm,-
ar.

Verða settir
undir herap
MADRID 29/7 — Rfkisstjórnin
á Spáni kom saman seint í gær-
kvöld og var þar að atbeina
Francos ákveðið að setja undir
heraga hina 3.800 starfsmenn við
neðanjarðarbrautina í MadricL,
sem efndu til verkfalla í dag, ef
þeir sneru ekki til vinnu á nýj-
an Ieik.
I
4
I