Þjóðviljinn - 21.10.1970, Síða 4

4 SlÐA — ÞJÓÐVIUINN — Miðvitoudagur 21. október 1970.
— Málgagn sósíalisma, verkalýðshreyfingar og þjóðfrelsis —
Útgefandl: Útgáfufélag ÞjóSviljans.
Framkv.stjórh EiSur Bergmann.
Ritstjórar: Ivar H. lónsson (áb.), Magnús Kjartansson
Sigurður GuSmundsson
Fréttaritstjóri: SigurSur V. Friðþjófsson
Ritstj.fulltrúi: Svavar Gestsson.
Ritstjórn, afgrelðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðust 19. Slml 17500
(5 línur). — Askriftarverð kr. 165.00 á mánuði. — Lausasöluverð kr. 10.00.
Herstöðvamenn á
undanhaldi
Jslendingar geta losnað við bandaríska herinn úr
landinu ef þeir sjálfir vilja. Ef meirihluti Al-
þingis samþykkti að segja upp hernámssamningn-
um og úrsögn úr Atlanzhafsbandalaginu eru allar
líkur Ltil þess að Bandaríkjastjórn teldi sér ekki
stætt á því að þvinga herstöðvum upp á íslend-
inga þegar svo væri komið. Þessum sannindum
hefur Sósíalistaflokkurinn og síðar Alþýðubanda-
lagið, þingmenn þessara flokka og blöð, haldið að
íslendingum alla stund eftir að stríði lauk. Sósíal-
istaflokkurinn og síðar Alþýðubandalagið hafa
staðið öll þessi ár í hinni nýju þjóðfrelsisbaráttu
og sjálfstæðisbaráttu íslendinga gegn erlendri á-
sælni og erlendum herstöðvum, og aldrei látið það
merki falla, enda þótt samherjar á ýmsum tímum
hafi lítið látið frá sér heyra í seinni tíð; margir
hafi gefizt upp.
garáttuna gegn erlendri ásælni og erlendum her-
stöðvum á íslandi munu sagnfræðingar fram-
tíðarinnar rekja. Ekki er ólíklegt að hún verði
metin álíka hér og annars staðar, einn hinn mik-
ilvægasti þáttur þjóðfrelsisbarátu lítillar þjóðar.
Hvairvetna í heiminum er það talið tákn aukins
sjálfstæðis og frelsisvilja ef þjóð rís upp og losar
sig við erlendar herstöðvar. Svo færi einnig hér,
ef nógu eindregnar breytingar yrðu á skipan Al-
þingis í næstu kosningum til að samþykkja brott-
för bandaríska hersins frá íslandi. Einmitt nú
síðustu árin verður vart í öllum stjórnmálaflokk-
um andúðar á erlendum herstöðvum á íslandi,
einnig meðal ungs fólks í hernámsflokkunum. Það
getur því orðið stýttra í stefnubreytingu en marg-
ur hyggur.
^llir þingmenn Alþýðubandalagsins hafa nú flutt
á Alþingi þingsályktunartillögu um úrsögn
íslands úr Atlanzhafsbandalaginu og uppsögn
hemámssamningsins. Flutningsmenn telja vax-
andi skilning á því að fækkun herstöðva
og afvopnun sé eina leiðin til að tryggja
friðinn. Greinargerð tillögunnar lýkur á þessa
leið: „Tortryggni sú og ótti, sem er afleið-
ing hernaðarbandalaga og dreifðra herstöðva
um allan heim á sinn ríka þátt í að torvelda
friðsamlega sambúð. Hver herstöð sem niður er
lögð léttir gönguna í átt til friðsamlegra sam-
skipta. Úrsögn úr Nató og uppsögn herstöðva-
samningsins frá 1951 eru réttmætar ráðstafanir
vegna lífshagsmuna íslendinga sjálfra og jafn-
framt hið eina og sjálfsagða framlag þeirra til að
draga úr spennu og auðvelda friðsamlega sam-
búð þjóða.“ — s.

Strætisvagnaferðir eru enn
á dagskrá, og nú eru t»að
starfsmenn á Múlalundi, sem
senda atíiyglisveirt kvörtunar-
bréf, sem vonandi verður teik-
ið tillit til. 1 öðru lagi birtist
í dálkuim Bæjarpóstsins í dag
ritsnu'ð eÆtir Guörúnu Jacob-
sen í tilefni af mótmælum
vegna sýningar Austurbœjar-
bíós á , ,G rænhúfu nuim“.
Njóta ekki allir í voru lýð-
frjáilsa landi beirra Miunninda
að mega ferðast með sivo-
nefndum almenningsfarartæk j -
um? Ekki er kyniþáttamisrétti
fyrir að fara, sem betur fer.
Þeir, sem á annað borðkom-
ast í og úr strætisvagni, Mjóta
að vera nokkiurnveginn færir
allira sdnna ferða — eða er
ekki svo? Það skyldi maður
ætla, en við nánari íhuigun er
reynddn önnur. Við, sem vinn-
um í „Múlalundi" urðu iharla
fegin þeirri breytingu, sem
gerð varáferðum straetisvagn-
anna s.l. vor. Þá brá svo við,
að vagn stanzaðd svo «ð segja
við dymar á vinnustað okfca-r,
beim okkar, siem staulfærtelj-
umst á stöfum eða hækjum, til
mikills hagræðis. Gátum viðnú
hagnýtt okikur þessi almenn-
ingsfarartæki rétt eins og aðr-
ir þegnar velferðarþgióðlfélaigs-
ins. En Adam var ekki lengi
í Paradís. Snemma í septem-
ber var gert jarðrask mikið
við „Múlann“ oig er vögnum
ekki lengur fært að stanza
það nálægt Múlalundi, að
verulega fatlað fólk get!. geng-
ið þann veg, sem eftir er á
áfamgastað. Eaigfæring á fyrr-
nefndu jarðrasiki er að sögn
ekki á dagskrá í néinni fram-
tíð. Þess mó og geta» að edn-
att kostar það a.m..k. tuttugu
mínútna bið að komiast ytfflr
Suðurlandsbrautina á þessum
silóðum, þar sem umferð er
jafnan mjög mifcdl, en hvorki
umferðarljós né zebrabrautir
gangandi vegfiarendum t:l
haigrasöis. Þarna er brýnna úr-
bóta þörf hið bráðosta. En svo
að aftur sé hugað að farar-
tækjum og ferðamáta, þá
vaknar sú spuming, hvort elíki
væri unnt að flytja öryrkja
að og frá vinnustað í sérstök-
um bft, líkt og stanflsfódk
frystihúsa o. fll fjölmiennra
vinnustaða?
í ræðu og riti er oft á það
miinnzt að jafna þurfi sivo-
kallaðan aðstöðumun ólíkra
stétta eða fóiks, sem býr við
einangrun og erfitt náttúrufar.
En meðan öryrkjar þurfa að
kaupa sér btil til að geta
stundað þá vinnu, sem þeir
með erfiðismunum inma af
höndum, og verða þannig af
allverulegum hluta lágra
launa, þá er anzi þreitt bil
milli þeirra og hinna heil-
brigðu, sem auðveldHeiga kom-
ast alilra sinna ferða. Þennan
aðstöðuimmn þarf að jafna, og
beinum við undirrituð þeirri
eindiregnu áskorun till þeirra
stjómvalda, sem þessum mál-
um ráða, að svo verði giert.
Krístín Þorkelsdóttir, Hvassa-
Ielti 20 Reykjavík, Gunnar
Sigtryggsson, Bjarni Bjama-
son, Asmundur Guðnason,
Hrafnhildur Guðmsd., Kagnh.
Hallgrímsd., Björn Bergmann,
Guðni Jónsson, Gunnlaugur
Bjarnason, Jón Oddsson, Sig-
ríður Jóhannesdóttir, Margrét
Sveinsdóttir, Jóhanna Kalda-
lóns, Una Agústsdóttir, Agústa
Haraldsdóttir, Vilborg Vil-
hjálmsdóttir, Jóhanna Ólafs-
dóttir, Auðunn Gestsson, Ingi-
björg Jónsdóttir og Axel Norð-
fjörð.
Föstudagskvöld.
„Voru læti hér í gærkvöld?"
spyir sex feta hár og rúm-
málsvíður viðskiptavinur, um
leið og hann sötrar móóllikur-
hristing í búð andspænis bí-
óinu.
„Lítilsháttar“, anzar a£-
greiðsHukonan og vítour sér að
öðrum viðskiptaivin'i, einni bíó-
þjónusitunnd.
„Eina pulsu og sparaðu
sinnepið!“ Það er skipunar-
tónn í rödd stólkunnar að
venju.
SkéMnigar óskikkelsi er í
mörgum unigpíum.
,,Það verður tvöföld lög-
regluvakt í kvöld", svaraði
bíóþjónustan svoilanum.
„Það skail bara reyna að
standa fyrir mér“, segir ná-
unginn, sem kcm fyrir auigu
afgireiðsilukonunnQX' sem greind-
arlegur, óeinfcsnniskiieeddur
löggæzlumaður éður en hann
opnaði munninn.
„Fengi, ég að ráða“, heildur
hann áfram, „skyldi allt þetta
kommaiið vera* lúbarið!" Þrett-
án ára drengur, Mka lepjandi
mjólkurhristing, lítur á af-
greiðsluikonuna og hún lítur á
drenginn.
Hvorugt segir neitt — þau
huigsa bara eitthvað svipað.
Oft eru fullorðnar mann-
eskjur, ófuillar, á saima stigi
andlega og sjö ára hortugur
krakkd, sem spennir tíu fing-
ur við nef og segir: „Éttu bara
skít sjálfur!“
Bíóþjónustan fer brótt með
pylsuna og stóri maðurinn í
huimátt á eftir. Hann færeng-
ar undirtefctir í búðinni í bili.
Afgreiðslukonan nítur út um
gluiggann. Biðröð er farin að
myndast við miiðasöluna, og
einn og einn fbúi úr nasstu
húsum stendur álenigdar og
fylgist með, enda „Skelegg
skötuhjú“ ekki byrjuð í sjón-
varpinu.
Nú Mýtur þó edtthvað að
fara að ske.
En það skeður ekki nevtt.
Lágvaxin. dökkhærð sitúlka
og alsikeggjaður ymgissveinn
rétta biðraðagestum plagg.
Flestir beirra eru svo tiilits-
samir eða forvitnir að taka
við því. Þó er einn og annar
hortittur innan um eins og
gengur.
Borgairi siem rífur bllaðið í
simésnepla og fleygir frumta-
lega í fang légvaxinnar stúlku,
og annar sem toveikir í þlað-
inu og hendir því loigandi frá
sér.
Vindáttin er óheppileg i
kvöld. Einn þiðraðagesturinn
víkur sér smarlega við og
slekfaur í áður en buxnaskéilm-
ar hans fiana að fiuðra- upp.
Hvort hann var að toaiupa miða
á Spansfcflugu eða Græn-
húfu er óuppfýst. Unglingur
rékur upp ösfcur í þvögunni.
Hann hefur kamáð auga á
hvítan, koll lögregiuþjóns.
Hreyfiing kemur á mann-
skapinn.
„Hvar?“
„Hverjir?“
„Hvenasr?“
Oghópur af spenntum strák-
um kíkir lfka á bak við bíó-
hús.
En bað er ekkert að ske,
nema í hugskoti fólksins.
Afgreiðslukonian dregur fyr-
ir klukkan níu.
Það er enginn vamarvegg-
ur í kvölld.
— Eða hvað gétur lítillhóp-
ur ótetríðsgfaiðra manna gert
móti sex eða átta hundruð og
sextfu manna innrásairliðt?, !',*“'>'
Eklkert
En oisis ber að virða við-
leitnina — og mieinlaiuear hug-
sjónir. Guðrún Jaeobsen.
Bréf til blaðsins
Að tileinka sér nýjar skoð-
anir og afneita jteim gömlu
Háttvirtu ritstjórar:
Nokkur aðsend bréf hafa að
undanfömu birzt í Þjóðviljan-
um, þar sem gagnrýnd hafa ver-
ið skrif ykkar um ýms efni og
þá einkum hinar illkvittnu glós-
ur og aðkast í garð sósíalskra
ríkja og valdamanna í Ausitur-
Evirópu, sem þið bafið talið
nauðsyn á að halda uppi i vax-
andi mæli, til að þóknast óskil-
gireindu og sennilega að veru-
legu leyti ímynduðu flokksfylgi.
Auðvitað birtið þið þessa að-
sendu gagnrýni á áberandd stað
í blaðinu, með stórum fyrirsögn-
um, til þess að auglýsa frjáls-
lyndi ykkar, lýðræðisást og um-
hyggju fyrir skoðanafrelsi ein-
sitaklingsins, og einnig til þess
að draga fram í dagsljósið það
mikla djúp, sem aðskilur lýð-
ræðishetjumar í Alþýðubanda-
laginu frá hinum illu og þrönig-
sýnu kommúnistum í austri.
Þetta er sjálfsagt gott og
blessað og vænlegt til árangurs,
--------------------------------------$>
Fleygði sér ú!
um glugga
Drukkinn maður kastaði sér út
um glugga húss við Akurgerðd í
Reykjavík aðfaranótt laugardags-
ins. Var hann staddur í risihæð
á tveggja hæða hús: og héldu
sumir að hann hefði stórslasazt,
en hann meiddist aðeins lítils-
háttar.
en ednhvern veginn kynni ég
betur við, aQ þið leituðuzt jafn-
framt við a'ð svara þessari að-
sendu gagnrýni að nokkru mál-
efnalega og tínduð til eitthvað
af ykkar rökum.
Þegar höfð eru í huga skrif
Þjóðviljans og afstaða í ýmsum
málum á undanförnum vikum.
þá vekur furðu sú þrjózka og
ósanngirni, sem Mogginn og
önnur afturhaldsmálgögn sýna
ykkur, með því að halda á-
fram að kalla Þjóðviljann
kammúnistablað og bendla
ykkur við ólýðræðislegar kenn-
ingar. Þið hafið þó sannarlega
afkastað allmiklu á tiltölulega
skömmum tímia í því að tileinka
ykkur nýjar skoðanir og afneita
þeim gömlu. Þfið hafið ótvírætt
sýnt. að þið aðhyllizt nú hið ó-
svikna „vestræna" lýðræði, eins
og það er skilgreint meðal
„frjálsra þjóða“, á meðan þið
hinsvegar látið öðrum eftir það
óvinsæla hlutverk að standa
vöx’ð um sósáalskar hugsjónir og
að verjast ágengni heimsauð-
valdsins.
Ég er reyndar svo illgjarn, að
ég ætla að þessi nýja afstaða
ykkar sé ekkj af fullum heilind-
um tekin, heldur rá’ð- hér um
óviturleg undanlátssemi og mis-
skilíð dekur við borgaralegar
lýðræðishugmændir og gaigns-
lífið umbótakák.
En ég spyr með Óskari á
Álftarhóli: Er þetta rétt aðferð?
Ég efast um að svo sé
Engan skal undra, þótt ykkur
vefjist tunga um tönn, þegar
spurt er, hvort þið aðhyllizt
einhverskonair „kraitisma“
eða kommúnisma.
Með skírskotun til ástar ykk-
ar á ótakmörkuðu skoðana- og
ritfrelsd, vænti ég þess, að þið
sjáið ykkur fært að ljá línum
þessum rúm í Þjóðviljanum.
Með kveðju og ósk um aft-
urhvarf frá tækifærisstefnu og
..sósíaldemókratiskum‘‘ villi.göt-
um.
Jón Grímsson,
Austurbrún 4.
Réstusamt
í Reggio
REGGIO CALABRIA 19/10 —
Enn er róstusamt í Raggio og
mönnum, sem þangað voru
sendir í síðustu viku ekki tekizt
aö koma á friði. Þó voru verzl-
anir og bankar í borginni opnir
að einhverju leyti í dág, en svo
sem kunnugt er hefur allsherjar-
verkfall herjað í borginni um
langa hríð. Italíustjórn endur-
skoðar nú val sitt á höfuðborg
héraðsins. m útnefning Catanz-
aro sem höfuðborgar var orsök
óeirðanna í Reggíó, sem er
stærsta borg héraðsins og sjálf-
kjörin höfuðborg þess að dómi
íbúanna.
Hvað eiga sölt-
unarstúlkur að
fá í kaup?
Enníþá eaf ékki komdð á hrednt,
hvað siöilitunairsitúlkum, beri aðfá
greitt fyrir hverja saitaða tunnu.
Er þetta mdsjatfnt eftir söltunar-
stöðvum hér í Reykjavík og ná-
grenni.
Enn ein söltunarsitúlika hafði
samband við Þjóiðiviljann í gær
og kvaðst ekki ánægið mneð upp-
gjör sitt s.l. föstudag bortðsam-
ap við annarra stúlkma á öðrum
söltunarstöðvum.
Hjá BÚR greiða þeir kr. 152,-
í jöfnunarverð fyrir að siallta í
hverja tunnu, bæði stóra saM og
millisfld. Hjá Hraðfrystistöðinni
er allt an'nað jöfnunarverð fyrir
sömiu söiltun á tunnu. Þar greiða
þeir kr. 162,- fyrir tunnu. Hér
er um aö ræða að lagsalta sáld-
ina í hverja tunniu, og salta svo
þrjú lög ofan í hrtng að lokuim.
Hjá Barðanum í Kópaivogi
greiða þeir ekiki jöfinunarverð á
hverja tunnu. Þar greiða þeir kr.
150,50 fyrir að sailta stóra síld
og kr. 190,00 fyrir að sailita milii-
síld á hvierja tunnu.
tfarð bráðkvaúdur
í kyrrstæðum bíl
Sextugur leiigubílstjóri varð
bráðkvaddur í bíl sínum á
sunnudagskvölidð. Stóð bfllinn
kyrr við Háaledtisbraut og Safa-
mýri. Sáu nærstaddir að maður-
inn hneig útaf og var hann
fluttur á Slysavarðstofuna, en
hann var þó látinn. Maðurinn
hét Kjartan Þorsteinsson og átti
hehna á Miklubraut 56.