Þjóðviljinn - 08.12.1970, Side 9

iTÍðjiUKÍagur 8. diesemlbeir 1970 — ÞJÖÐVIXJIiNN — SlÐA 0
Grein Benedikts Gíslasonar
Þurrkví í Reykjavík
Framíhald al 2. sa'du.
íorþurrkun af „sól eða þurrki"
sem Ingólfur viirðist gera grein-
ainmun á. I>að dettur engum í
hiug og hefur enginn reynt, að
blása í forarblautt hey í hiöðu,
hivorki heitu né köldu lofti.
Mér hefur þó verið sagt að
þetta hafi verið reynj á Hvann-
eyri, en sagian er eins og hún
sé eftir „þrevett“ skáld í Bor.g-
arfiir’ði og því lygasaga, eins
og Egils saga! Tekin var stór
olíutunn'a, borað gat á hana
og kveikt í olíunni en tunn-
unni fenginn bútaeknilegur
staður í hlöðunni. Svo var
blásdð. Þegar rakinn mætti
kalda loftinu fyrir ofan heyið
féll hann niður á heyið, en
það sem komst í mæninn sat
þar í perlum, sem duifctu ofan
í heyið. Þetta er trúleg saga
að öllu nem,a vitinu siem í þetta
leggur. Það er fyrirfram
sptrungið.
En það er hann Eyvindur
ljtii í Hveragerði sem kann
að tala rómantíkina fyrir Ing-
ólf. Honum er samia hvort það
er „þurrkuir eða sólskin“ úti
— já, það má vera hauigarign-
ing. Það hefur hann sýnt, en
hann er svolítdð lengur að
stríðia við ótíðina en þurrkinn
eða sólskinið, en kemur að
engiri sök. Hann skilar kýr-
fóðrinu á sólarhirinig, hvemig
sem lætur, meO efnum grass-
ins eins og það stendur grænt
í guðs auga á jörðinni. Það
sagði Bjarni á Hurðarbaki að
vaari kjörheyiskiapur fyxir ná-
lega alla bændur í landinu.
Hann gebur þó meira, ef þöxf
krefur.
Hér þarf ekiki að lengja
mál. Hér sjá bændur bvað að
þeim sinýr. Kaiupið þið blásara.
Það getur skeð aÖ einihver haíi
hag aí því, þóknanlegur í
Klabbjnu, og hvað er réfcfcara
en gera það?!
Svo mikið liggur við að Ing-
ólfur les upp falsskýrslu frá
fyrra ári, sem í engu gat
ifO(raið...því við sem gerzt hafði
í Hveragerði í ár. En hann læt-
li.r vera að spyrja Friðrjk
Ij’áþnason um það, hva’ð rann-
sóknir hans segi í því máM
siem fyrir lá að svara, og hann
hafði beðið hann að athuga.
Hvað gildir þetta? Dauðadióm
yfir Ingólfi. Ég legg áherzlu
á það, að bændiur athiugi vel
hvað hér í raun og vem er á
ferðinni og hvort þeir teilji
séx aldirei nóg boðið og fram
á hvað þeix sjái undjr slíkiri
-----------------------------------$■
HIÐ ÍSL.BIBLÍCFÉLAG
giuSSvantooúfit Slml liaos
forustu í sínum búskiap. Og ef
Ingólfur leggur þetfca allt á
sig til þess að geta réttlætt
synjun á því fé, sem hann lof-
aði mér í sumar, í mér erfiðu
og kostnaðarsömu starfi, þá
getur farið svo, enn sem fyrri
daiginn, að skiamma stund verði
hönd hö'ggi fegin.
Niður með klabbið! !! Ing-
ólfur vinur minn virðist bafia
tapað alltof möngum % af ...
fyxir klabbið.
Ég get ekkj skilizt við þetta
miál, án þess að mdnnast á edtt
sem Ingólfur ias upp úr Ólafi
og er nokkuð gott. Ólaíur læt-
ur Ingólf lesa m.a.: „Þetita sam-
svarar því að í hverjum hest-
burði af þunru heyi sé 300 kig.
af vatni, sem þarf að þurrka
upp. í góðum hraðþunrkunar-
tækjum færu því um 30 Mtirar
af olíu íyrdr bvem hestburð af
þurru heyi.“
Á maður að álykta að Ólaf-
ur sé lyiginn en Ingólfur trú-
gjam? Eftir þessu bafa bænd-
ur, óg og aðrir fleiri, fengið
aðeins tvo hesta af þurru heyi
úx hverjum 8 heimreiddum.
Þetta hefði nú Ingólfur sjálf-
sagt getað athugað hjá sínum
ágæta frænda Guðjóni í Ási,
því sjálfsagt hefuT hann reitt
heim hey úr Safamýri. Slíkt
bull er einstiakt að skuli vera
borið fram fyriir lesendur og
segir Finnur á Kjörseyri, að
bændux hafi ætíð fengið einn
hest úr hverjum 2 heimreidd-
um af blautum enigjum. 30
lítrar af olíu eiga að fara til
að þurrka 1 hest! Það er ekki
furða þótt svona miaður sé til-
raunastjó.ri og skýrslumar séu
í samræmi við það, en það er
óhireppandi að landbúnaðarráð-
herxiann trúj öðru edns og
þesisiu. Eitt bundrað kg. af gras-
þurri töðu eru í hlutföllunum
43 - 44 kg, hey. 56 - 58 kg. vatn
og geta allir bændur sannpróf-
að þetta og er þá hirt svo
ekki hj.tnar í grasdnu. Grastag-
undir skipta þó máli. en í liítl/u
einu. „Þennan hef ég þynnst-
an séð“ kvað Bólu-Hj álmar og
átti við rollunia sem ekki bafði
fengið nóg að éta. f hiafragras-
inu, afar safarífcu og röfcu, sem
þormaði í Hveragerði 84%
þunrefni, var 30 fcg. hey, 70
kig. vatn.
Landbúnaðarráðher.ra, sem
fer með þvætting úr lýgnum
manni ætti frekiar að vera
kennari á Hvanneyri og er
þó guðslubk-jnni efckj borgið.
Sér þjóðin nú vdð hvað ég
bef átt að etja síðast liðdn
þrjú ár, maðurinn langt geng-
inn í áttræðið og fúinn á fót-
um og hversu mikla þökk þeir
eiiga skilið, sem trúðu mór og
liðsdnntu og það svo ved, að
hér vaæ léttur hjalili kloíinn,
en þedr reyndust verst, sem
voru flestir og ég treystj bezt
og reyndust falsarar, lygarar
og svdkarar með meiru.
Rvík, 3. des. 1970,
Benedikt Gíslason
frá Hofteigi.
★
Tímdnn hefuæ lofiað a@ bdrta
Bækur
Framhald a£ 6. sdðu.
Bjama Benediifctsision frá Hof-
eigi koma og út.
Félaigsmiönnuim — en það eru
þeir sem eiga um 1200 króna
þiótoaviðsikjpti við Menndngar-
sjóð á ári — verður sent lítið
kver með Ijóðum, bréfum og
ræðum eftir Stepíhan G. Step-
hansson og neifmist það „Fr-í
einu ári“ — nánar tiltekiö frá
árinu 1891.
f athuigiun er !hjá Menningar-
sjóði áframhald útgáfu á fs-
landssö.gu svo otg hvemig fara
skulli með efni, sem safnað hef-
ur verið til ailfræðibókar.
Agatha Christie
Framhald af 6. síðu.
út hér á landd í vasabókar-
broti, þótt fáar þeirra hafi víst
komið hér út áður í sivona vand-
aðri útgáflu. Ekki þarf að efa
það, að bókin er spennandi eins
og aðrar bækur þessarur öllönu
skáldkonú. Þýðand'i bókarinnar
er ÁIiEheiður Kjartansdóttir.
Læknamiðstöð
Framhald af 7. síðu
ingastcfnunar ríkdsdns, að um-
sögh þeima þar að lútandd veirði
löfcið hið fyrsta.
D.
Álítur að læknamdðstöð verði
að vera í nánium tengsilum við
sjúkrahús og samþykkdr því að
beina þeim tilmæflum til réttra
aðila, að þegar í stað verði haf-
izt handa að skipuleggja doild-
arsikipt sjúkrahús er þjóni nefndu
svæði.
Lyftingar
FramhaHd af 5. siíðu.
Léttvigt:
Reykjavíkurm.: Rúnar Gísilason
Árm. Pressa: 87 kg. (fsilm.),
snörun: 77,5 kg., jafnhöttun:
100 fcg. Samtals: 264,5 bg.
(fslm.).
Millivikt:
Reykjavíkurm.: Svednn Sigur-
jónsson Á. Pressai: 80 kg„
snörun 87,5 kg., jafnhöttan:
105 kg., samtals: 272 kig.
Léttþungavikt:
Reykjavíkurm.: Guðm Sigiurðs-
son Á. Pressa: 135 kig, snör-
un: 115 kg., jatfnhöttun: 150
kig., samtals 400 kg.
MiIIiþungavikt:
Reykjavfkurm.: Gunnar Al-
freðsson Á. Pressa: 135 kg..
snörun: 95 fcg., jafnhöttan:
140 kg., samtals 370 kg.
I þungavikt var Öskar Sigur-
pálsson eini keppandinn og
árangur hans varð eins og
áður er lýst.
Xfirþungavikt:
Reykjavíkurmeistari: Ari Stef-
ánsson KR, pressa: 90 fcg.,
snörun: 82,5 kg., jafnhöttun
110 kg„ samtals 282 kig.
Þannig laulk þessu skemmt’,-
lega móti og eitt er óhætt að
fullyrða, að lyftingar eigi eftir
að verða vinsæl íþrétt á Isi-
landi, enda er hún með
skemmtilegusta íþróttagreinum
á að horfa. Þetta ættu þedrað
sannxeyna er ekkd hafa enn
lát’ð verða af því að fylgjast
með lyftingaimóti, næst þegar
lyftingamóit verður haldið.
— S.dór.
Landeigendur
Framhald af 3. síðu.
til vill hvorkj 67. gr. stjómar-
skrárinnax um friðhelgi eignar-
réttairins né framangreind laga-
ákvæð; hér á landi. Vér biðjum
yðux um skýringar og rökstuðn-
ing berxa saksóknari. Yður sem
opinberu stjómvaldd ber að rök-
sdy'ðja ákvarðanjr yðar. Það er
yður skylt eftir íslenzkum
sitjórnsýsdurétti. Stjómarathöfn
yðar er réttarskýrandi".
Framhald af 1. síðu.
af kostnaði við þurrkví semrík-
isflramlag, án þess að ríkdðætti
þó nokkum Mut í fyrirtækimi,
auk þess sem önnur mannviiriki
tengd þurrlkvínni nytu 40% rík-
istflramlagis. Viröast þessar at-
huganir hafa strandað á því að
eklki flannst viðunandi Jausn á
þvi hvemig sjá æibtí fyrir stofn-
kostnaði.
Enn var máJið tekið upp á
þingi 1961 af þedm mikJa áhuga-
manni Gíslla Jónssyni. Gerö:
harnn þá tillögu um nýjar tekj-
ur handla hafnarbótasjóði, 2%.
gjald af kostnaðairverðd nýrra
sfcipa, og skyldi helimdngiur þedrra
teikna renna til þess að koma
upp og reka þurrfcví í Reytoja-
vík Ýxnsar athugasemdir voru
gerðar við þessa huigmynd Gísla
og var hún að lotoum atflgjreidd
mieð rökstaddri dagskrá, þarsem
m.a. var vísað til þess að þurr-
kvíarmálið vært í athugun hjá
ríkiisstjóminni. En um þá at-
hugiun heyrðdst þvi miður ekkiert
mieira.
★ MikiIJ áhugi utanþings
Málið var mdteið rætt utan
þingsdns. Það var m.a, áhugamál
verfcalýð&félaiganna í málm- og
skipaiðnaði; einnig stutt af at-
vinnurekendum í þedm greinum.
Oft var fjaUað um mállið íborg-
arstjlóm Reyfcjavifcur og í hafn-
amefnd. Síðast komst storiður á
málið þegar Alþýðubandalags-
menn í borgarstjóm báru fram
tílflögu 1967 um athugun á þuir-
toví og var af því tílefni sam-
þyktot svotfelld álytotan: „Með
því að 1 áfangi Sumdahafnar er
í bygginigu teJur borgarstjóm
nauðsyrílegt að kanna ýtarlega
þörf fýrir dráttarbraut eðaþurr-
toví í tengsJum viö 'hina nýju
höfn“.
Árangurinin er xni a. rato-
inn í greinawgerð Gunnara B.
Guðmundssonar hafnarstjóra sem
birt er með frv. sem fylgisfcjall;
þar mó sjá bvemig málin standa
nú. Niðurstaðan þar er ednnig
játovæð.
Á Batnandi fjárhagsskiflyrði
Sú saga sem ég héf rakið hér
ber vott um mikinn seinagaj-ig,
og vafalaust væri hægt að láta
faffiJa þung orð um flramtaks-
leysd. Við stoulum þó ekki gleyma
því að állt fram undir þettahafa
aðstæður verið sldkor að það
hefði verið mikið álitamál hivort
þuirrkví gæti staðið undir rekstri
sínum fjárhagsflega, þótt almenn
rök fyrir nauðsyn slífcrar stofn-
unar hafli verið auglljós. Hins
vegar hafa fjárhaigslegar for-
sendur sdítorar {ramfcvæxndar sí-
feMt verið að batna efttr því sem
farskipasitóffil olkfcar hefur aukizt.
f þessu sambandi má minna á
að þegar fjárhagslegar forsendur
voru kannaðar 1955 voru fslenzk
flutningaskSp 24 taflsdns, þar af
7 stærri en 2.000 brúttólestir og
8 undir 1.000 brúttólesitam. Nú
eru hliðstæð skip hinsvegar 40
alls, þar af 13 stærri en 2.000
brúttóllestir og 17 mimni en 1.000.
Hliðstæð aukning mun að sjélf-
sögöu halda áflram á ókomnum
árum, ef hér verður eðlileg þró-
un í atvinnumáflum. Auk þessa
er mikið um flerðdr erlendra
skipa hiingað til lands og á haf-
svæðunum umhverfis fsland, og
er oft um það spurt ftrá eriend-
rnn aðilum hvort viðgerðarað-
staða sé hér á Jandi. Er þvífull-
komdega eðlilegt að reikna með
nokkrum tekjum af bjónustu við
erflend stoip.
I áætlun Gunnara B. Guð-
mundssonar hafnarstjóra er sú
niðuretaða um relkstar vasntan-
legrar þurrtovíar að retostrartekj-
ur af þjónustu við íslenzk skip
edn saman „geri etotoi mikiðum-
fram að sitanda undir kostnaði“,
edns og fcomdzt er að orði. Sé
hins vegar bætt við þá áætlun
viðgerðum f þógu eríendra'skipa
virðdst ljóst að retostraraftooma
þurrtovíar getí nú þegar verið
eðlileg og traust, og muni flara
batnand: á éteomnum árum.
En redfcnimgsleg aflkoma þurr-
kvíar segir ekfci söguna alla. Ó-
bein áhrif af starflsieimd slldfcsfyr-
irtækds yrðu mjög mikil. Um
þessar mundir er árlegur kostn-
aður vegna stoipaviðgerða okkar
erlendis fcd. um 120 mdljónir kr.,
en með tidkomiu þurxikivíar mundi
verulegur hluti þeirrar upphæðai-
sparast og atvinna Syt.i ast inn í
landið. Þurrtoví myndd treysta
mjög málrn- og stoipasmíði hér-
lendis, en þar er um að ræða
ednhverja mi'kilvægustu iðngrein
fsflendingai, iðngredn sem er í
mjög nánum temgslum við eðli-
lega aitvinnuvegi oktoar, fisk-
veiðar og siglingar. Og einnig
ber að minnast þess autona ör-
yggis í sdglingium til landsdnssem
þessi framtovæamd hefði í flör
með sér.
I greinargerð hafharatjóra er
taldð eðlilegt að fyrsti áfangi
þunrtovíar verði miðaður við
5.000-6.000 tonna stærð, og jafn-
framt verðd giert réð fyrir stækk-
un upp í 10.000-12.000 tonn. Mið-
að við núverandi verðlag er á-
æfclað að fyrsfci áfiamgi þurrkví-
ar kosti um 120 mdjjónir króna,
en auk þess þarf fjölþætta aðra
starflsemi í tengslum við þurr-
toví. Sfciptir þar mesfcu að í sam-
bamdd við þurrikví þart að skapa
góða aðstöðu fyrir nýsmíði stál-
staiþa, til þess að nýta á sem
heganlegastam hátt vinnuafl og
vélakost. Virðist eðlilegt að í því
sambandd verði athuiguð sérstak-
Jega flramtíð Landssmiðjunnar,
sem verið hefur olnþogabam rík-
isstjórnarinnar árum saman, en
gætí. flengið mjög mitoillvæg verk-
efini í tengsium við þurrtoví.
it Fjáröflun til stofnkostnaðar
Til þess að hirinda þessum
framtovæmdum af stað þarf aill-
mdkið fjármagn, þótt dkkur sé
það á engan hátt otfviða, þegar
þjóðartekjumar em kctmnar yf-
ir 40 miljarða toróna á ári. Ég
hetf áður grednt fró hugmyndum
Gísla Jónssonar í þvi sambandi
um gjalJd! af kostnaðairverði nýrra
skipa. I greinargerð Gunnars B.
Guðmundssonar er rætt umaðra
hugmynd, að Jagt verði gjald á
þau sfcip, stærri en 100 brúttó-
llestir. sem ledta hatfnar á fslandi,
t.d. 10 kr. á brúttólest, innhedmt
einu sinni á ári. Slífct gjald af
innlendum og erlendum skipum
miundi nexna rúmum 9 mdljónum
króna á ári edns og safcir standa
og ætti í upphafi að renna til
þes® að greiða stofnkostnað þurr-
tovíar. Vera máaðmenn sjái ann-
marfca á þessari hugmynd etoki
síður en tillöigu Gísla Jönssonar,
en ég vil leggja áherrílu á að
menn láti etokd sldto ágrednings-
efni tetfja fýrir framtovæmdum.
Hvaða fjáröflunairleiðir sem
flarnar verða mun raunin veröa
sú að lokum að upphæðiimar
verða tetonar úr sameigdnlegum
sjóði landsmanna. Hér er um að
ræða mjög mdtoið nauðsynjamál,
samedgiirilegt hagsmunamál þjóð-
arinnar afllrar. Þedr fjánmiunir
sem fram verða lagðir munu
skila sér aftur margfaldlega. Það
skdptir rnesita máli að burrtovíin
verði í félagslegri edgn og hafi
jafnt Reykjavdkurborg sem rífc-
issjóð að bafchjarli, bednt og ó-
beint, aufc bess sem einkaaðilar
verði kvadddr tdl sem beztrar
samvinnu.
★ Athafnir —■ ekki bolla-
leggingar
Ég mdnntist á það í uppbafi að
máldð heffði gengið sednt. Ástæð-
an er að sjálflsögðu að verikeffnið
er svo stórt að þeir aðilar sem
um málið hafla fljallað, hafla ekki
haft tootaiagn til að ráða viðþað.
Tillaga okkar Eðvarðs er tilraun
til þess að rífa málift upp úr
þeirri sjálfheldu og tryggja þá
vinnu og það fjármagn sem til
þess þarf að hægt verfti að hefj-
ast handa sem fyrst. Við leggjum
til að hafður verði hliðstæður
háttur og við unddrbúning oMu-
hrednsunarstöðvar, að stofnað
verði sératafct félag til þess að
ijúka undirbúningsrannsóknum
og hrinda málinu í framkvæmd.
Við teljum að þessi aðferð sé
skynsamleg vegna þess að verk-
efnið er of umsviflamdkið og
stórfc jafnvél fýrir Reykjavflkur-
höfn, þótt þar hafi vaffalaust ver-
ið ágætlega að því unnið. 1 því
sambandi má minna á að enn er
ólokið ýmsum mdkilvægum og
kostnaðarsömum athugiunum á
staðaxvali þurrtovíar, bæðd í
landi og neðansjávar Pélag það
sem við gerum tifllögu um á
hins vegar að flá kostnað sdnn
endurgreiddan frá fyrirtækinu,
þegar það hefur hafið starfrasksiu,
þótt einnig sé hugsanlegt að und-
irbúningsffélagdð verði að hluta
til eignaraðili að þurrfcvínni og
leggd þá fram tiltoositnað sinn
som hlutafé.
En í sambandi við þessa hug-
mynd viljum við flutningsmenn
þó geta þess að hún er oktour
ekkert sálúhjálparatriði. Telji
menn eðlilegra að hafa annan
hátt á erum við til viðtals um
hverskyns breytingar á þessari
tillögu. Forsendur oktoar eruein-
vörðungu þær að nú veirði tefcn-
ar ákvarðamdr og hafizt handa,
aldarfjórðungs bollaleglgingum
þartf að ljútoa og fláta athaffnir
tafca við. Vil ég vænta þess aö
sú hugmynd hljóti góðar undir-
téktir hér á þingi, ektoi sfzt vil
ég gera mér vonir um að þetta
mál nj'óti þess að borgar-
stjórinn í Reytojavik Geir HaR-
grionsson er nú I okfcar hópi, en
hann hefur að sjállflsögðu fýlgzt
vandlJega með þessu méli aðund-
anfömu og ilétið f Ijös áhugai ó
framgaingi þass. i
Þá tók Geir Hallgrímsson til
máls, eins og fyrr var saigfc og
laks Magnús aftur; þakkaði hann
góðar undirtektír og ræddl ein-
stök atriðd sam fram koimu í
rseðu Geire.
Fundi Hauk og var miálinu vís-
að til iðnaðametfndlar.
i
3 menn sóttir á
björgunarbáti
út í Viðey
Bjargunarbáturinn sem tovenna-
deild SlysavamaféJaigsdns færðd
lögreglunni fyxir nofckru kom að
góðum notam síðdegis í fynra-
diag. Þá var tiJkynnt svo til
isamtímiis flrá 3-4 stöðum í bæn-
um að bál hefðj verdð tovedtot í
Viðey. Fóru tveir Jögrogilxximenn
og hafnsögumaður í björgunar-
báitnxxm út í eyna til að toanna
málið og SVFÍ var gert viðvairt.
Þrdr menn höfðu verjð á sdgl-
ingu á bát náJægt eynni báitur
þeirra rekizt á stein og fárið aB
hripleka og þeir toomizt naum-
lega í land. Báiturinn lá brot-
;nn í fjörunni, hafði öldrugang-
Ur vertð notokuð mifcill á þessum
tima. Menndmir kveitota bál tii
að láta vita af sér og voru þedr
fluttir í Jand á björguniarbáitn-
xxrrx.
AB á suðurlandi
Framhald af 3. síðu.
laigsstartfseimi hjá Alþýðubanda-
laginu á Suðxxxlandi í vetur og
haiust?
— Já, starfsemi hefur verið
talsverð. Auk: þessaratr skemmt-
unar hötfum við haldið fundi sem
hafa tekizt ágætlega, síðast á
Selfossi xxm fyrri hélgi, þar sem
fjallað var um landbúnaðarmál.
Þá er á döfinni hjá ofctour blaða-
útgáfa og gerum við ráð fyrir
að eitt blað komi út fyrir jól,
en ritnefndin hefur unnið að
etfnissöfnun að undanfömu. Rit-
nefndina skipa Bergþór Finn-
bogason, Gunnar Beneditotsson og
ÓJatfur Einarsson.
Þess ber að geta að Alþýðu-
bandalagið í Vestmannaeyjum
gefur út sitt sérstaka blað —
Eyjablaöið.
Munið
Happdrætti
Þjóðviljans.
Grerið skil
sem fyrst.
greinina. Ath. fyrjr bændur.
ERLING ELLINGSEN
forstjóri
verður jarðsiunginn firá Dómtoi'rkjunni miðvjtoudaiginn
9. diesember KL 14.
Guðrún Ágústa Ellingsen Marie Ellingsen.
Haraldur Ellingsen Ásbjörg Ellingsen
Erling Ellingsen María Ellingsen
Elín Ellingsen
Innilegustu þaktoix fyrix auðsýnda saraúð víð amdJát og
jarðarflötr
ARA EINARSSONAR,
húsgagnasmíðameistara, Sandgerði.
Einnág þötokum við alla veiitfca aðsiboð í veikindium hians.
Erla Thorarensen,
böm, foreldrar og systkini.
VO CRfrezt
RHCIK9
i