Þjóðviljinn - 10.12.1970, Síða 10

Harper Lee:
Aö granda
söngfugli
39
Það sem eftir var dagsiins leið
í miidri deyíð eins og ævinlega
ef einhver úr fjölskyldainni koan
í beiinsókn, en þegar við heyrð-
um bíl koma akandi uipp inn-
keyrskma, hvarf deyfðin aftur
eins og dögg fyrir sólu. Þaö
var Atticus að koma heim frá
Montgomery. Jemmi steingleymdi
hinum nýja virðuleika sínum og
æddi yfir stokka og steina til að
bjóða hann velkominn. Ég fylgdi
fast á eftir. Jemmi þreif skjala-
töskuna hans og litlu ferðatösk-
una, og ég fflaiug upp í fangið á
honum, fann léttan, þurran koss
hans og sagði:
— Ertu með bóik handa mór?
Veiztu að frærika er héma?
Atticus svaraði báðuon spum-
ruogue
i/ EFNI
/ SMÁVÖRUR
TÍZKUHNAPPAR
HARGREIÐSLAN
Hársreiðsln- og snyrtistofa
Steinu og Dódó
Laugav. 18 HL hæð (lyfta)
Simi 24-6-16.
Perma
Hárgreiðslu- og snyrtistofa
Garðastræti 21. SÍMI 33-9-68
SINNUM
LENGRI LÝSING
neOex
2500 klukkustunda lýsing
við eðlilegar aðstæður
(Einu venjulegu perurnar
framleiddar fyrir svo
langan lýsingartíma)
NORSK ÚRVALS
HÖNNUN
Heildsala Smásaia
Einar Farestveit & Co Hf
Bergstaðastr. 10A S(mi 16995
ingum mínum með höfuðhneig-
ingu og spurði svo:
— Hvernig litist ykkur á að
hún flyttist hingað til okkar um
tíma?
Ég sagði, að það vær: ósköp
indælt, sem var auðvitað upp-
spuni, en undir vissum kringum-
stæðum er nauðsynlegt að Ijúga
— ekki sízt þegar engu verður
um þokað.
— Sjáið þið til, okkur fannst
tími til kominn að þið börnin
femgjuð dálitla . . . Jú, sjáðu til,
Skjáta, sannleikurinn er sá, sagði
Atticus. — Hún frænka ykkar
gerir bæði ykkur og mér mikinn
greiða: ég get ékki verið heima
hjá ykkur allan daginn og sum-
arið verður ekki auðvelt.
— Nei, pabbi, sagði ég án þess
að skilja neitt hvað hann átti
við. Hins vegar hafði ég sjálf
hugboð um að tilkoma Alexöndru
frænku á vettvang stafaði ekki
fyrst og fremst af ákvörðun Atti-
cusar, heldur hennar sjálfrar.
Prænka hafði tamið sér að vita
alltaf hvað Fjölskyldunni var
fyrir beztu, pg ég gerði ráð fyrir
að búferlaflutningur hennar félli
undir það.
Maycomb tók henni reyndar
með opnum örmum. Ungfrú
Maudie Atkinson bakaði krydd-
kökur með svo miklu rommi i
deiginu, að ég fann dálítið á mér.
Ungfrú Stefanía Crawfórd átti
langa fundi með Alexöndru
frænku og samtölin samanstóðu
éinkum af athugasemdum frænku
og litlum innskotum ungfrú
Stefaníu: Æjá, æjá, æjá. Ungfrú
Rakel ■ í næsta húsi bauð frænku
í kaffi síðdegis og herra Nathan
Radley gekk svo langt að koma
sem'snöggvast jnn í garðinn okk-
ar og segja, að þáð gleddi hann
að hitta hana.
Smám saman komst allt í eðli-
legt- horf og allt gékík aftur sinn
vanagang. Það var nasstum eins
og hún hefði alltaf átt heima
í húsinu. Framlag hennar til
fundanna í trúboðsfélaginu átti
ekki lítinn þátt i því að auka
veg hennar sem húsmóður (hún
trúði Calpumiu ekki fyrir því að
útbúa góðgætið sem átti að halda
lífi í félagsskapnum undir hin-
um óendanlegu skýrslum um
kiristindóm í Kína). Hún gekk
í bókaklúbbinn í Maycomb og
varð ritari hans. 1 öllum félögum,
bæði í bænum og uppi í sveit,
var Alexandra frænka alveg sér
á parti: hún hafði klausturskóla-
siði; kæmi einhver votbur af
ósiðsemi á daginn, var bún skel-
eggur baráttumaður gegn henni
og auk þess var hún óborganleg
kjaftakind. Þegar Alexandra
frænka geikk í skóla, var hugtak-
ið vanmetakennd ekM til í orða-
bókum, svo að hún hafði enga
hugmynd um hvað það táfcnaði.
Henni leiddist aldrei og ef hún
eygði einhvem möguleika til þess,
kratfðist hún þess sem hún áleit
frumburðarrétt sinn: réttinn til
að hagræða, skipuleggja, betrum-
bæta, aðvara og getfa heilræði.
Hún sá sig aldrei úr færi til
að benda á ágalla annarra ætta,
til upphefðar okkar eigin ætt að
sjáifsögðu, og þessi siðvenja
hennar vakti fremur kátínu með
Jemma en að honum gremdist
hún: Frænka ætti aö gæta tungu
sinnar — ef skyggnzt er niður í
fejothm, þá fcemuir það s|SHisa@t I
Xjós að fliesit tfóikíð í Mayoorrtb
er i ætt við ókkur,
Við eitt tækifæri lét Alexandra
fraenka móðan mása umsjálfsmorð
Sams Merryweather og. lét meðal
annars þau orð falla að það
heföi alla tíð verið einhver sjúk-
leg hneigð í þeirri ætt. Ef sex-
tán ára stúltou varð það á að
flissa á æfingu hjá toirkjutoórn-
um, sagði frænka: — Já, það er
ekki um að viUasf; allar þessar
Penfield-stelpur eru lausar á
kostum. Það virtist vera ein-
hverskonar „hneigð“ í hverjum
einasta manni í Maycomtb:
drykkjuhneigð, nízkuhneigö, geð-
veikihneigð og svo framvegis og
svo framvegis.
Þegar frænka fullyrti einu
sinni að þessi hneigð Stefaníu
Crawford til að vera með nefið
niðri í öllu, væri arfgeng, sagði
Atticus: — Kæra systir, ef nánar
er að gáð, þá er kynslóðin okkar
sú fyrsta í Finchættinni sem
giftist etoki systkinabömum.
Dregurðu þá ályktun af því að
í Finch-ættinni sé hneigð til
sifjaspella?
Frænka sagöi nei, auðvitað
ekki, en það væri þess vegna
sem við hefðum svo fallegar
og nettar hendur og fætur.
Ég gerði mér aldrei ljóst af
hverju hún hafði svona feikilegan
áhuiga á erfðaeiginleikum. Eftir
öðrum leiðum hafði ég myndað
mér þá skoðun, að fínt fólk
væri fólk sem notaði hæfileika
sína á sem beztan hátt, en Alex-
andra frænka virtist hafa þá
furðulegu skoðun, að því lengur
sem fjölskyldan liefði setið kyrr
á jarðarskika, því fínni væri hún.
— Eftir því að dæma er
Ewells-fólkið þá fínt fólk, sagði
Jemmi.
Sá ættmeiður sem Burris Ewell
og bræður hans vom greinar á
hafði staðið í sama lóðarhlett-
inum bakvið öskuihaugana í May-
comb í meira en þrjá ættliði o-g
framfleitt sér á snöpum og sveit-
arstyrk.
Og þó var ef til vill eitthvað
til í þvi sem Alexandra frænka
sagði. Maycomb var gamall bær.
Hann var þrjátíu kílómetmin
fyrir austan. Æiixcbhöfða, Xurðu
langt frá fljótinu af svo gömlurn
bæ að vera, en Mayccmb hefði
reyndar staðið nær fljótinu,. ef
ekki hefði verið fyrir athafnir
Sinkfields nokkurs, sem í árdaga
hafði rekið drykkjukrár þar sem
fjár- og svínaslóðirnar mættust
— einu krána sem til var í þá
daga. Sinkfield var enginn sér-
stakur föðurlandsvinur, seldi
bæði indíánum og frumbyggjum
brenniyín og skotfæri ög honum
stóð nákvæmlega á sama hvórt
hann tiihe>xði Alabama eða
Creed-svæðinu, svo framarlega
sem reksturinn gekk vel. Og það
gerði hann einmitt á því tímabili
þegar landstjórinn sendi út af
örkinni hóp landmælingamanna,
sem skyldu mæla svæðið og á-
kveða hvar stjórnaraðsetrið skyldi
vera framvegis. Landmælinga-
mennimir hölfðu aðsetur á krá
Sinkfields og tilkynntu nú gest-
gjafa sínum að hann væri á
yfirráðasvæði Maycomb-sýslu og
sýndu honum á kortinu staðinn,
þar sem stjórnaraðsetrið yrði
trúlega reist í fyllingú tímans.
Ef Sinkfileld hefði ekki . gripið
til kænlegs herbragðs hefði May-
comb trúlega risið í mið.ium
Winstonmýrunum, sem var ósköp
ömurlegur og heilsuspillandi
staðuic. Bn þazmig fióar að May-
comb spraitt upp eins og greinar
á taré, en tréð var Sinfcfield-krá-
in, vegna þess að Sintofield hellti
gesti sína fiulla, vélaði þá táú að
taka fram kortin og sýndl þeim
síðan hvar þeir gætu sniðið burt
skika og laigfært ójötfnur, þannig
að miðdepill sýslunnar yrði þar
sem honum hentaði. Daginn eiftir
sendi hann þá heimleiðis með
kortin sín og fimm flöskur af
heimabruggi i hnakktösfcunum:
tvær handa hvorum landmæl-
ingamanni og eina handa níkis-
stjóranum.
Maycomb var í upphafi reist
sem stjórnaraðsetur og fyrir
bragðið slapp bærinn við allan
þann sóðaskap og óhreinindi, sem
einkenndi annars aðra bæi í Ala-
bama af sömu stærð. Frá fyrstu
tíð voru allar byggingar traust-
legar og sterkar. Dómhúsið reis
stolt og tígulegt, og göturnar voru
breiðar og bjartar. Það var líka
furðu mikið af menntamönnum
í Maycomb: til þeirra fór mað-
ur þegar draga þurfti úr tönn,
þegar skrásetja þurfti bíl, þegar
hlusta þurfti hjartsláttinn, setja
átti peninga í bankann, frelsa
sál eða gera aðgerð á múldýri.
En þegar allt kemur til alls er
vafasamt hversu klókindalegt
bragð Sinkfields var. Hann kom
nýja bænum fyrir afltof langt
frá hinu opinbera samgöngutæki
þeirra tíma — hjólaskipinu á
fljótinu — og maður frá norður-
hluta sýslunnar var tvo sólar-
hringa á leiðinni til Maycomb,
ef hann vantaði einhverja bús-
hluti. Af þessu leiddi að bærinn
óx etoki vitundarögn fyrstu hundr-
að árin, heldur stóð þarna eins
og lítil, afmörkuð eyja innanum
baðmullarekrur og gamla skóga.
Enda þótt Maycomb yrði ekki
fyrir skakkaföllum meðan styrj-
öldin milli fylkjanna 3tóð yfir,
urðu endurbyggingarlögin og síð-
ar kreppan til þess að bærinn fór
að vaxa. En hann óx inn á við.
Fáir íhittust til hans, sömu fjöl-
skyldurnar héldu áfram að gift-
ast inn í söniu fjölskyldúrnar, og
þegar frá leið urðu allir íbúar
bæjarins keimlíkir í útliti. Stöku
sinnurn kom það fyri.r að einhver
sneri aftur frá Montgomery eða
j Mobile með maka þaðan, en því
! fylgdu aðeins óverulegar gámr
á hinum slétta ættaþmótsiffleti.
Áslandið var ennþá þessu lfkt,
þegar ég var bani. Að vísu var
eins konar stéttarskipting í May-
comb, en í mínum augum leit
hún þannig út: roskna fólkið í
bænum, sú kynslóð sem búið
hafði í samfélagi um árabil, gat
lesið hvert annað niður í kjölinn
rétt eins og í opinni bók: það
taldi sig gerþekkja skoðanir
hinna, hegðun, skapgerðarein-
kenni, já meira að segja kæki,
enda hafði allt þetta verið end-
urtekið ár eftir ár, kynslóð eftir
kynslóð, aðeins orðið ögn penna
með tímanum. Athugasemdir á
boð við „Allir Crawfordar eru
með nefið mðri í öllu“, „Þriðji
hver af Merriweather fólkinu er
eixthvað sjúklegur", „Delafield-
íólkið veit ekki þegar það lýg-
ur“, „Allir Bufordar hafa þetta
göngu.lag“, voru einfaldlega vörð-
ur við veginn, eins konar kenni-
leiti. Takið aldrei við tékka frá
neinum Deíafield án þess að
spyrjast fyrst fyrir í bankanum.
Ungfrú Maudie Atkinson er með
flöskuaxlir, af því hún er af Bu-
íordættinni. Ef frú Grace Merri-
weather laumast í ginið í flösk-
MQTORSTILLINGAR
f M
>|í*hjqlastillingab ljósastillingar
B
LátiS stilia i tíma.
Fljót óg öcugg þjónusta.
13-10 0
FÍA7Æ AIROSOL hreinsar andrúmslofíiú á svipsínndu
Indversk
undraveröld
Vorum að taka upp margt fagurra og sér-
kennilegra muna frá Austurlöndum fjær,
m.a. útskorin borð, hillur, fatahengi, vindla-
kassa, o.m.fl. Reykelsisker, kertastjaka,
ávaxta- og konfektskálar, könnur, blóma-
vasa, öskubakka, borðbjöllur, vindla- og
sígarettukassa og margt fleira úr messing.
Úr rauðariði: borð, innskotsborð, styttur,
vindlakassa, veggmyndir og margt fleira.
Frá Thailandi: handofna borðdúka og renn-
jnga m/serviettum. Einnig útskorna lampa-
fætur og Thaisilki. Margar tegundir af
reykelsi. Hvergi meira úrval af fögrum,
handunnum munum, tilvaldra til jóla- og
tækifærisgjafa.
SNORRABRAUT 22.
rj'- t

Volkswageneigendur
Höfum fyrirliggjandi BRETTl — HURÐIR — VÉLALOK
og GEYMSLULOK á Volkswagen 1 allflestum litum. —
Skiptum á einum degi með dag-sfyrirvara fyrir ékveðið
verð — REYNIÐ VIÐSKIPTIN
Bílasprautun Garðars Sigmundssonar,
Skipholti 25 — Sími 19099 og 20988.
Tökum að okkur
breyting'ar, viðgerðir og húsbyggingar.
Vönduð vinnn
Upplýsingar í síma 18892.
JOLASKYRTURNAR
Ó.L.
j miklu og fallegu úrvali.
PÓSTSENDUM.
Laugavegi 71. Sími 20141.