Þjóðviljinn - 12.09.1971, Page 1

Þjóðviljinn - 12.09.1971, Page 1
Myndin til vinstri: Heimsmynd norrænna manna við lok víkingaaldar, dregin af A. A. Björnbo. Myndin til hægri: Herskip frá 13. öld, kalkmálverk í Sam- strupkirkju við Kalundborg í Danmörku. Myndin að neðan: Á uppdrætti Olaus Magnus, sem prent- aður var í Feneyjum 1529, sjást þýzkt og skozkt kaupfar skiptast á skotum suð- vestan við Island, og hallar greinilega á hið skozka. WW/' fmmm wMM// Landhelgisblað Þjóáviljans sepfember 1971 69.809 ferkm og óx um 26.904 ferkm. 1959 Samþykkt þingsályktun á Al- þingi af öllum flokkum þess efnis að vinna skuli að því, að afiLa viðurkenrúngar á rétti Is- lands til landgrunnsins álls. 1961 Viöreisnarstiörnin gerir land- helgissamningana við Breta og síðar við Vestuir-Þjóðverja. Með; þeim fengu þessar.þjóöir heimild til að veiða í íslenzkri fisk- veiðiiögsögu á afmörkuðum svæðum til ársins 1964. Jaifn*: framt skuidbundu . íslendingar sig til að tilkynna l>essum þjóð- um frekari útfærslu með 6 ménaða fyrirvara og hlýta því allar fiskveiðar á landgrunns- svæðinu skyldu háðar einhliða ákvörðun islenzkra stjómvalda. Á grundvelli þessara laga hafa síðari útfasrslur verið fram- kvæmdar. 1949 Islendingar segja upp land- helgissamningi Breta og Dana frá 1901 1950 Gefin út reglugerð um fjðg- urra mílna friðað svæði fyrir Norðurlandi. 1952 Gefin út reglugerð 19. marz um 4 milna fisveiðilögsögu frá beinum grunnlínum umihverfis 1273 Þegar Islendingar höfðu geng- ið Noregskonungi á hönd, taldi ■Noregskonungur sig hafa full- veldi á norðurhöfum. Væri hann einráður um sigjlingar og verzlun frá Björgvin um Hjalt- land, Færeyjar, Island og jafn- vel allt til Grænlands. 14. öldin Miðlínuaðferð höfð við ákvörð- un landhelgi. Samkvæmt því áttu þjóðir yfirráð yfir hafin-u miðja. vegu til næsta lands. Hvað ísland snerti voru mörkin þá miðja vegu milli Islands og Færeyja annars vegar og Is- lands og Grænlands hins vegar. 16. öldin í stað miðlínukenningar kem- ur sjónhelgikenning. Landhelgi rikis var eins stór og sjón gat helgað. Bretar töldu sjónhelgi 21 sjómílu en Hollendingar voru sjóndaprari og töldu sjónhelgi 15 sjómílur. 17. öldin Hollendingurinn Hugo Grotius setur fram kenninar um hið frjálsa haf, sem væri öllum frjálst til siglinga og fiskveiða. Hann grundvallar alþjóðalög um höf og hafrétt. Er Grotius oft nefndur á fundum Haf- botns nefnd a ri n n ar í Genf í þessum mánuði Samfcvæmt gömlum heimild- um landhelgi Islands. er talið að frá 1631 hafi landlhelgin við ísland verið 4 danskar mílur eða sem næst 16 sjómílum. 1631 —1859 Á þessu tímabili er talið að landhelgi Islands hafi aldrei verið þrengri en 16 sjóm'ílur. Hins vegar gefa dönsk embætt- isbréf frá 1741 til kynna, að í upphafi tímaibilsins gæti land- helgi Islands hafa verið sem svarar til 48 sjómílna, siðar 31 og loks 16 sjómílur. 1859 —1901 Samkvæmt dönskum lögbók- um var landhelgin á yfirráða- svæði Dana þ.á.m. við Island 16 sjómílur. en Danir fram- kvæmdu aðeins löggæzlu að 4 sjó-mílum. Á þeim tíma lentu sýslumenn m.a í deilum við landhelgisbrjóta vegna slælegr- ar gæzlu danskra herskipa. 1901 við langdrægni fállbyssna. Þriggja sjómílna landhelgin við Island var samtals 24.530 km2. 1922 Landhelgisgæzlan, sem Danir höfðu séð um, hafði verið mjög umdeild og fram komið óskir af Mands hálfu, að yfirtaka' umsjón hennar. Árið 1922 tóku Mendingar að sjá að nokkm leyti um rekstur varðskipanna, fyrst með björgunarskipinu Þór. Fullvalda þjóð, sem í ýmsum tilvikum átti í réttardeiium við Dani þurfti sjálf að sjá um allar greinar löggæzlu í land- inu en ekki eftirláta það mönn- um er stöhfuðu undir öðru rík- ismerki. allt lar>d. Geikk reglugerðin i gildi 5. maí. Varð lögsagan við ]>essa breytingu 42.905 km2 1 kjölfar þessarar útfærslu settu Bretar löndunarbann á íslenzk skip og reyndu fleiri viðskipta- bönn. 1958 Þann 24. maí néðist sam- komulag í vinstri stjórninni um að gefa út reglugerð um 12 mílna fiskveiðilögsögu. 30. júní það ár undirritaði þáverandi sjávarútvegsmélanáðherra Lúð- vík Jósepsson reglugerðina og va.r hún gefin út. Regluigerðin gekk í gildi kl 12 aðfaranótt hins 1. september. Nofckru áður fluttu allar þjóðir togara sína út tfyrir 12 mílna mörkin — nema Bretar. Þeir hófuvopnaða árás á Islendinga, stærsta riki NATO í Evrópu réðst á það minnsta. Þarf ekki að rekja þá sögu hér. Með 12 mílna út- færstanini varð landihelgin að málið fseri fyrir Alþjóða- dómstól. Með samningnum vöru gerðar nokkrar grunnlinubréyt- ingar og staskkaði fiskveiðilög- sagan um 7,3% við það 1971 Viðrædur um landhelgismálið milli þingflokka. 1 lok þings verður ágreiningur og stjóm og stjórnarandstaða leggja fram sín hvora tillöguna í landhelgis- málinu. Viðreisnarstjórnin læt- uir meirihiuta alþingis sam- þyfckja sínar tillögur, en í al- þingiskosningunum 13. júní fellur stjórnin Þann 14. júlí tekur ríkisstjóm Alþýðuþandalags, Framsóknar- flokksins og Samtaka frjáls- lyndra og vinstri manna við völdum. í málefnasamningi stjórnarinnar segir: að land- helgissamningunum yið Breta og Vestur-Þjóðverja verði sagt upp og ákvörðun tekin um út- Framhald á 2. siðu. Danir og Bretar gera hinn fræga landhelgissamning. ■ Þar er viðurkennd 3ja sjómílna land- helgi á dönsku yfirráðasvæði. Viðmiðun við samningagerðina var sú kennig, að landhelgi skyldi miðast við skolhelgi þ.e. 1948 Alþingi samþyfckir lög um vnísindalega vemdun fiskimið- anna. en í þessum landgmnns- lögum lýsir Alþingi yfir þvl, að

x

Þjóðviljinn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.