Þjóðviljinn - 12.09.1971, Qupperneq 3

Sunnuidagur 12. september 1971 — ÞJÓÐVTLJINN — SlÐA 2
□ Þann 1. september voru liðin 13 ár frá
því, að reglugerðin uim 12 mílna fiskveiðilög-
sögu við ísland gekk í gildi. Þá reglugerð und-
irritaði Lúðvík Jósepsson sjávarútvegsráðherra
30. júní 1958. Nú stendur fyrir dyrum að alþingi
staðfesti uppsögn landhelgissamninganna við
Breta og Vestur-Þjóðverja og útfærslu fisk-
veiðilögsögunnar eigi síðar en 1. sep't. 1972.
Það mun einnig koma í hlut núverandi sjávar-
útvegsmálaráðherra að gefa út nýja reglugerð
um sitækkun fiskveiðilögsögunnar. í tilefni 13
ára afmælis útfærslu landhelginnar og að 1 ár
er þar til næsta skref verður stigið, var þatta
viðtal haft við Lúðvík Jósepsson:
Samstaða
þjóðarinnar
tryggir
sigur
Viðtal við LÚÐVÍK JÓSEPSSON,
sjávarútvegsráðherra
um landhelgismálið 1958 og 1971
Er ekld svipuð aðstaða
í landhelgismálinu nú
og- var árið 1958?
— Jú. vissulega er margt
svipað um landhelgismálið nú
og þá. Þá var stækkuninni
mótmælt eins og nú og aðal-
lega af sömu aðilum.
Þá var klifað á ólöglegum
aðgerðum eins og nú. Þá var
okkur hótað á beinan og ótoein-
an hátt edns og nú. Og þá var
lagt hart að okkur að bíða
eftir ráðstefnu edns og nú.
Hefur afstaða annarra
þjóða breytzt frá því
sem þá var?
— Jú, vist hefur afstaða þjóða
breytzt til landhelgismálsins á
þessum 13 árum.
Árið 1958 studdu Rússar 12
mflna landlhelgi, en nú eru þeir
á móti stærri landhelgi sem
almennri reglu. Flestar þjóðir
Bvrópu voru okkur óhagstæðar
1958 og eru það enn í dag
Nú eru hinsvegar komin til
mörg ný ríki sem styðja okk-
ar sjónarmið, og önnur hafa
harðari afstöðu í málinu nú
en 1958, eins og t.d Kanada.
En afstaða okkar
íslendíngfa?
— Afstaða okfcar íslendinga
er í meginatriðum hin sama nú
og hún var 1958. Enn er nokk-
ur ágredningur með forjrstu-
mönnum flokkanna. Sumir vilja
bíða, eins og þeir vildu líka
1958. Þeir bera öTIu við, nú
eins og þá, en flásf áddrei til
þess að taka afgerandi áfcvarð-
?nir. En svo að segja öll þjóð-
in er einhuga í málinu, nú
eins og þá Og það er það
sem máli skiptir.
Hvað heldur þú að hafi
valdið bví að Brefar
sendu hingað herskip?
— Ég held að það sé eng-
in vafi á því, að Bretar sendu
hingað herskip sín og reyndu
hér ólöglegar veiðar; í trú á
það. að við gæfumst upp og
semdum við þá. eins og þeir
höfðu reynt að knýja okkur til
með öðrum ráðum. Þeir trúðu
þvd að þjóðin væri klofin f
málinu og að sá klofningur
myndi segja til sín þeigar veru-
lega reyndi á.
Ástæðan til þess að Bretar
trúðu því að þjóðin væri kJof-
in í málinu, var málflutningur
nokkurra úrtölumanna og sér-
staklega skrif Morgunblaðsins.
Bretar ráku sig hins vegar á
að þvi fór viðs fjarri að Sjálf-
stæðismenn almennt væru deig-
ari en aðrir í landhéLgismél-
inu
Hvernig tókst Bretum
að stunda fiskveiðar
undir herskipavemd? -
— Tilraun Breta til að halda
hér uppi ólöglegum veiðum
undir herskipavemd fór algjör-
lega út um þúfur. Þeir gjátu
að vísu haldið skipum sínum
herskipanna.
„Samkomulag stjómarflokkanna um upp-
sögn samninganna og um útfærslu eigi síð-
ar en 1. sept. 1972 stendur í fullu gildi og
verður tillaga um uppsögn lögð fyrir Al-
þingi strax í þingbyrjun.“
^ „Engin þjóð getur fallizt á að fulltrúar
annarra þjóða felli úrskurð um mál, sem
varðar líf eða dauða þjóðarinnar.“
^ „Við létum ekki mótmæli Brefa aftra okk-
ur 1958 og eigum heldur ekki að gera það
nú“
^ „Við höfum sigurinn í okkar höndum. Það
eina sem máli skiptir er samstaða þjóð-
arinnar.“
innan hinna nýju landhelgis-
marka. En þeir fiekuðu lítið
sem ékkert. Þeir urðu að
hnappa togurum sínum í kring-
um herskipin. Frá þeim máttu
veiðiskipin ékki fara. Þetta
leiddi til þess að mikill meiri-
hluti af fiskimiðunum við land-
ið var raunverulega friðaður
fyrir veidisókn Breta. Það var
broslegt að hlusta á tal brezku
togaraskipstjóranna sem bundn-
ir voru í hnappheldu herskip-
anna. Þeir sögðujst ekkert getá
fiskað og þeir jétuðu að úti-
lokað myndi reynast að fá sjó-
menn til þessara starfa áfram.
Þú telur, að við
íslendingar höfum
sigrað í þessari deilu?
— Já, vissulega, því þrátt
fyrir þennan sérkennilega og
niðurlægjandi herskipaleik Breta
var öllum ljóst að við íslend-
ingar höfðum sigrað í land-
helgismálinu á árinu 1958.
Enda lýstu flúlltrúar allra
stjómmálaflokka því yfir á Al-
þingi, að á því vasri enginn
vafi. 12 milumar voru orðnar
staðreynd, þrátt fyrir alla her-
skipatilburði Breta.
Nú hefur mikið verið
um það rætt, að segja
skuli upp landhelgis-
samningunum við Breta
og Vestur.Þjóðverja.
Hvað vilt þú segja
um það?
— Það er rétt. Afflmikdð
hefiur verið um það rætt að
segja upp landhélgissainninign-
um við Breta og Vestur-Þjóð-
verja frá 1961, fyrir 1. septem-
bar1 tál þess að þeim vasri
þá sagt upp með 12 mánaða
fyrirvara. miðað við útfaerslu
landhelginnar í 50 mílur 1. sept.
1972.
Það er sfcoðun rikisstjómar-
innar að samningamir frá 1961
séu raunverulega ekki bindandi
fyrir ofckur, m.a. vegna gjör-
breyttra aðstæðna.
Samningnum verður sagt upp
flormlega eigi að síður. Ríkis-
stjómin og sérfraaðingar henn-
ar telja 6 mánuði fullgildan
uppsagnartíma og enga nauð-
syn á 12 mánaða fresti. Þar
sem Cyrir lá að ekki gat orðið
fullkomin samstaða vegna af-
stöðu stjómarandstöðunnar, um
uppsögnina fyrir 1. sept.
þótti ekki ástæða iA þess að
það væri gert. Samkomulag
stjómarflokkanna um uppsögn
samninganna og um útfærslu
eigi síðar en 1. sept. 1972 stend-
ur þvi í fullu gildi og verður
tillaga um uppsögnina lögð
fyrir Alþingi strax £ þingbyrj-
un.
HvaÖ er að segja um
Hafréttarráðsfef n una.
Telur þú líklesi; að hún
verði haldin 1973?
— Enn er allt í óvíssu um
það hvort hafréttarráðstefnan
verður haldin árið 1973 eða
ekki. Agreiningur um hafréttar-
reglur er mikill og vist gæti
svo farið að ráðstetfnunni yrði
frestað í nókkur ár.
Framhald á næstu sfðu.