Þjóðviljinn - 07.05.1972, Blaðsíða 5

Sunnudagur 7. maí 1972 — ÞJÓÐVILJINN — SlÐA J
* að er nú orðið svo langt síð-
an að róttækir fræðimerm um
félagsmál hér á landi hurfu ofan
í botniaust fen vísitölu, starfs-
grucjdvallar, hönnunar, stöðlunar
og hagfóta, að fornar kenningar
maixista um fyrkmyndar þjóð-
£ékg ftamtíðarinnar eru orðnar
eins og fjarlægur hálf-gleymdur
draumur. Þó rámar einstaka
menn, sem aldrei voru neink sér-
íræðingar í díalektiskri söguskoð-
un, en því betur heima í díiítant-
iskum hugarórum sjálfra sín, að
Marx og Engels hafi iðuiega ver-
ið að hamra á því að takmarkið
með vaidatöku sósíalista, óg þar
af leiðandi alræði öreiganna, væri
hið stéttlausa þjóðfélag þar sem
ríkisvaldið hýrfi úr sögunni, —
gott ef þeir sögðu ekki orðrétt:
— ríkið deyr út, — ríkið lognast
út af. Raunar gættu þessir gömlu
vísindamenn þess að tímasetja
ekki þetta merka andlát nákvæm-
lega, og getur þessvegna orðið
einhver bið á að útförip verði
auglýst, — einkum þar sem menn
fá ekki betur séð en að í þeim
þjóðfélögum heims sem lagt hafa
út á braut tilrauna til sósíalisma
verði ríkisvaldið öflugra með
hverju árinu sem líður, og líkara
sprækum æskumanni en karlægu
gamalmenni. Kannski eru til ein-
hverjir fræðimenn á meðal vor
sem kunna skýringar á þessum
fyrirbærum, og gætu látið þær
í té, ef þeir slyppu stundarkorn
undan járnhæl hagfótarins, — en
það er ekki á okkar færi
vo eru aðrar stjórnir sem stofn-
aðar eru til að halda velli og
lognast aldrei út af, heldur verða
æ öflugri og þróttmeiri með
hverju ári sem líður, íþrótta- og
ungmennafélaga, stangveiðimanna
og skíðakappa, kvenfélaga oggóð-
gerðarstofnana, stjórnmákflokka
og ekki sízt hinna ýmsu samtaka
verkalýðsins. Og aldrei hefur
gangan verið fjölmennari en hjá
hinum síðast nefndu á mánudag-
inn var, 1. maí, hér í Reykjavík.
Það er kannski tímanna tákn að
dagskrá Ríkisútvarpsins byrjaði
þá með hugljúfri bæn þjóðkirkj-
unnar, og síðan hófst Kröfu-
keyrsla bíieigenda klukkan 10.
Hún þótti takast með afbrigðum
vei, og greiniiega sterk stjórn þar
á bak við skipulagninguna, sem
krafðist lægri tolla á atvinnubíla,
og „enga kafbáta í samningunum"
— hvað sem það nú þýðir. Þegar
lestin kom niður í Bankastræti
voru tveir barnakarlar að mót-
mæla verðhækkun á ís með
súkkulaðidýfu í sjoppunni þar
á horninu, og tóku síðan undir
með einum kollega sínum sem
stóð á gangstéttinni fyrir framan
ískrásirnar með kornabarn í
kerru, og mótmælti hækkuðum
tollum á farartæki sonar síns.
Gerðu aðrir vegfarendur góðan
róm að máli þessara borgara, og
fengu sér síðan sæti í Málara-
glugganum og virtu fyrir sér bíla-
sortirnar. Sumir töldu ekki nema
þrjá atvinnubílstjóra í lestinni, —
en það var líklega vegna þess, að
þeir kunnu ekki að telja nema
upp að bremur — hinsvegai
böfðu allir óskipta samúð með
gamla Skódanum sem skrölti með
nakin framhjól niður brekkuna
og mótmælti þar með tollahækk
un á aurbrettum. Aftur á móti
söknuðu áhorfendur Kröfukevrsl-
SMASTRSK A SKJON
VIÐ DÍALEKTÍKINÁ
unnar margra fínustu bílstjóra
höfuðborgarinnar og glæsilegustu
ökutækjanna, þótt við og við
brygði fyrir mjög yndislegum
sjálfskiptingum sem eyða þerta
um 30 á hundraðið í innanbæjar-
keyrslu, til að mótmæla væntan-
legum benzínhækkunum og var
þeim klappað lof í lófa. Má full-
yrða að það hafi verið einróma
álit fótgangandi barnakarla að
allur mótmælaaksturinn hafi ver-
ið þátttakendum til sóma, og von-
andi stjórn bílaeigendafélagsins
einnig hvaming til frekari átaka
í framtíðinni.
N,
okkrir nikótínistar og alkóhól-
istar áttu leið um Bakarabrekk-
una og kvörtuðu sáran undan
hækkunum á fíknilyfjum sínum,
án þess að mótmæla nokkuð áð
ráði, en miskunnsamir og gjaf-
mildir bindindismenn tóku sig til
og splæstu á hina fyrst töldu, áður
en tóbak og sprútt ryki upp úr
öllu valdi, þannig að neytendum
þess yrði unnt að halda daginn
hátíðlegan.
Að loknum þessum kærleiks
verkum fóru menn svo í mat og
gæddu sér á tiltölulega chækkuð-
um steikum og búðingum, þannie
að ekki yrði garnagaul til að
trufla gönguna miklu, þegar safn
azt var saman á Hlemmi upp úi
hádegi. Og aldrei hefur skipulag-
ið verið með meiri fuilkomnun
síðan verkalýður Reykjavíkur
gerði 1. maí að sínum degi 'fyrir
hálfri öld, — og aldrei fyrr annar
eins aragrúi þátttakenda. Lit-
skrúðugir fánar blöktu í góðviðr-
inu, og 50 sinnum 50 merki, og
50 mílna snurpulína í gegnum
alla halarófuna til að halda fast í.
Það þótti ýmsum smellnasta upp-
átækið, og við vitum um einn á
bezta aldri sem sá sér leik á borði
á snúrunni og greip í hana á sama
stað og fögur kvenhetja hafði
þegar náð taki. En kappinn hafði
þá beðið of lengi og var orðið
svo kalt á klónum að konan sleit
sig lausa úr krepptum hnefa hans
og stakk hendinni í kápuvasann.
Varð því ekki úr frekari trúlofun^
í það sinn, en vonandi hefur öðr-
um tilfinningamönnum tekizt
betur.
^vo blésu lúðrasveitir drengilega
í bak og fyrir, og á Lækjartorgi
stóðu loks allir sem einn, af því
að kjörorð dagsins var það sem
allir eru sammáia um: 50 mílna
landhelgin 1. september í haust.
— Það var ekki fyrr en einn
ræðumanna fór að minnast á
Víetnam að maður fór að sakna
einhvers í mestu kröfugöngu ald-
arinnar. Eftir talsverð heilabrot
kom svo í ijós hvað það var —
bað voru kröfurnar — þær voru
>°ngar. Það lá við að maður færi
' miðri einhuga samstöðunni að
öfunda sænska krata af kröfu-
göngum þeirra, þar sem megin-
áherzlan var lögð á að mótmæla
þjóðarmorði verndara vorra.
verður seint fuilþakkað þetta
framtak, sem vakið hefur verð-
skuldaða atliygli út um ailan
heim, og aðdáun þeirra sem for-
sjónin hefur samansett á þann
hátt að þeir sleppa við þá ámát-
legu raun að þurfa að hugsa eins
og leiðarahöfundar Vísis. En það
er rétt og faliegt af fólki að sýna
koliegum þeirra á Mogganum
samúð og skilning, eins og skít-
brettalausa Skodanum í Banka-
stxæti, — af því að það má ekki
á milii sjá, hvorum þau skáld sýna
meiri samúð og skilning — Jón-
asi Hallgrímssyni eða William
Rodgers.
kJvo hefur það líka borið við
hér á Iandi að stofnuð hafa verið
félög, sem sett hafa sér í upp-
hafi það mark að ná á sem
skemmstum tíma árangri, sem
geri frekari umsvif þeirra óþörf
með öllu, og stjórn þeirra lognist
þar með út af. Þannig var það
þegar Laxness, Þórbergur og
Kristinn E. stofnuðu ásamt fleiri
góðum mönnum MÍR um árið. Þá
var meiningin að koma á tengsl-
um íslenzkra menningarstofnana
og sovézkra, sem verið höfðu með
minna móri, þannig að frjáls og
eðliieg samskipti tækjust milii
þeirra, og varð félagimu vel ágengt
lengi framan af. MÍR hefur að
vísu ekki lokið ætlunarverki sínu,
en hefur á seinni árum smámsam-
an verið að lognast út af, — lík-
lega mestan part vegna skoðana
margra ágastra félagsmanna á
valdamönnum í Kreml, og fram-
ferði þeirra heima og erlendis, og
langar meira til að segja þeim að
éta skít en hafa við þá nokkuð
sarnan að sælda.
Sjónvarpsáhugamanna þar með
dáið út. N
Svo er það núna fyrir nokkrum
dögum að einn af dagskrárgerðar-
mönnum Ríkisútvarpsins tekur
fjölda fólks tali á almannafæri og
leggur fyrir það spurninguna:
Horfið þér á Sjónvarp Varnar-
liðsins? Yfirgnæfandi meirihluri
svarar með fögnuði játandi, —
og þá kemur í ljós að Félag Sjón-
varpsáhugamanna hefur borið sín
áhugamál fram til sigurs, með
því einu að deyja og lognast út
af þegar í upphafi. Hvað hefðu
Marx og Engels sagt um þetta?
Ætli það hefði ekki komið svo-’
lítíð smástrik á skjön við día-
lektíkina, sem þá hefði aldrei
órað fyrir, og ekkert botnað í
nema að kynna sér fyrsr til hlítar
nútíma íslendingseðli eins og það
gerist stórbrotnast.
N
M.
Bandaríkjamanna, sem nú stendur
sem hæst hinu megin á hnett-
inum.
En þótt kröfurnar hafi ekki
verið háværar á mánudaginn 1.
maí skyldu menn ekki æda að
stjórnir verkalýðsfélaga borgar-
innar séu búnar að gleyma ætl-
unarverki sínu, fremur en stjórn
Stúdentaráðs sem tók rösklega við
sér þegar átti að tromma með
Rodgers Kanaráðherra inn í Áma-
garð og sýndi þar með að ein-
hver manndómur er þó til í ís-
lendingum inn við beinið, og
leð enn meiri fyrirgangi var
þó stofnað mörgum árum síðar
eitt merkasta menningarfélag
sem sögur fara af á íslandi •—
Félag Sjónvarpsáhugamanna, —
sem safnaði þegar í stað 15 þús-
und stuðningsmönnum, og gaf út
bænarskjal undirritað af þeim, þar
sem Kanar vom með sám kveini
beðnir að auka styrk sjónvarps-
stöðvarinnar á Keflavíkurflug-
velii, — í þeirri von að hið nýja
menningarfélag mætti betur njóta^
hersetunnar, og eflast og styrkjast
í starfi sínu. En þá ber svo undar-
lega við að sá bregzt sem sízt
skyldi, — yfirhershöfðinginn á
Vellinum lýsir yfir að hann hafi
ekki leyfi til að senda hinum ís-
lenzku menningarfrömuðum sjón-
varpsprógtömm sín, þau verði að
takmarkast við berstöðina eina
samkvæmt bandarískum lögum,
— púnktum basta, — og Félag
ú em aiiskonar vinstri angur-
gapar að rexa út af þessu marg-
nefnda sjónvarpi, og krefjast þess
að það verði takmarkað við her-
stöðina eina, — þeir sem gleggst
vita segja að það sé tæknilega
leikur einn að takmarka það við
beisinn og næsta nágrenni, meðan
herinn hangir hér enn, þrátt fyr-
ir málefnasamning vinstri stjórn-
arinnar. En hvað er næsra ná-
grenni? — Það er víst nokkuð
stórt, — og því von að yfirhers-
höfðinginn á Vellinum spyrji í
örvæntingu, eins og við höfum
sannfrétt: If it’s okey with Inner
Njarðvík and Outer Njarðvík,
why then isn’t it okey with
Njörður Njarðvík?
Við höfum líka sannfrétt að
þessi mál séu öll í athugun, —
og vonum að formaður útvarps-
ráðs fari nú að láta hendur standa
fram úr ermum, og krefjist þess
að landsiög séu virt í þessum
efnium, og Rikisútvarpið fái að
njóta einkaréttar síns á öllum
sendingum á öldum Ijósvakans á
íslandi, en láti ekki málið lognast
út af í endalausu þrasi am hver
eigi fyrst að gera hvað. Við erum
ekki í nokkrum vafa um fuRnaðar
sigur formannsins, — og emnig
það, að þegar þar að kemur sæmir
Kanahershöfðinginn hann heið-
urstitlinum: Goddam Njarðvík.
GarrL
HÁRGREIÐSLAN
Hárgreiðslu- og snyrtistofa
Steinu og Dódó
Laugav. 18 DQ hæð (lyfta)
Slmi 24-6-16.
Perma
Hárgreiðslu- og snyrtistoía
Garðsenda 21 Simi 33-9-68
Dagstofu-húsgögn
Borðstofu-húsgögn
Svefnherbergishúsgögn
Góð greiðslukiór og
verð mjög hagstætt
HNOTAN
húsgagnaverzlun,
Þórsgötu 1. Sími 20820.