Þjóðviljinn - 07.09.1972, Blaðsíða 7

6. SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Kimmtudagur 7. september 1972
Nú þegar lslendingar taka i ti-
unda sinn þátt i Olympiuleikum
er ekki úr vegi aö minnast þess
þegar tslendingár tóku i fyrsta
sinn þátt i leikunum, en það var á
4. Olympiuleikunum 1908 i Lond-
on. Til þeirra leika fóru sjö ts-
lendingar á vegum ungmennafé-
laganna til þess að sýna islenzku
glimuna og einn þeirra, Jóhannes
Jósefsson, tók einnig þátt i grisk-
rómverskri glimu. Jóhannes, sem
á þessum árum var einn frækn-
asti iþróttamaður þjóðarinnar og
aðalhvatamaður að stofnun
fyrsta ungmennafólagsins á tsr
landi og siðar Ungmennafólags
íslands, var þvi fyrstur tslend-
inga til þess að taka þátt i Olym-
piuleikunum.
Uessi fyrsta þátttaka tslend-
inga á Olympiuleikunum hefur af
sonar á fyrstu árshátið Ung-
mennafélags Akureyrar (UMKA)
árið 1907 ,,að koma þvi til leiðar,
að vér tslendingar stöndum eigi
verrað vigi til sæmdarvænlegrar
þátttöku i hinum olympisku leik-
um innan fimm ára hóðan i frá,
en aðrar þjóðir að tiltölu,” ella
telja sig minni heita mega, kom
fólögum hans mjög á óvart enda
þótt Uórhallur ætti i rauninni við
leikana 1912 en ekki 1908. Uessi
heitstrenging t->órhalls var upp-
hafið á undirbúningi og þátttöku
lslendinga i Olympiuleikunum
1908, sem Jóhannes Jósefsson sá
þó um að öllu leyti, en ekki t>ór-
hallur.
Uað var engin tilviljun, að hug-
myndin að þátttöku íslendinga i
Olympiuleikunum 1908 kom úr
röðum meðlima UMKA. Meðlimir
iþróttagrein sem aðrar þjóðir
þekktu ekki. En meira bjó að
baki. 1 grein sem Jóhannes skrif-
aði i Norðra 15. janúar 1908, þar
sem hann hvetur þjóðina til þess
að senda glimumenn á leikana og
koma þannig ,,einu af mestu vel-
ferðarmálum þjóðarinnar” i
framkvæmd, segir hann:
,,Hversu mikið myndum við ekki
vinna við það, að senda islenzka
glimumenn til leikanna. Mitt álit
er að, að öllu sjálfráðu, væri þá
islenzku glimunni vel borgið. þvi
eins og við fyrst fórum að leggja
rækt við sögur vorar. þegar út-
lendingar fóru að fá ást á þeim,
eins mundi verða með glimuna.
að þegar aðrar þjóðir væru búnar
að viðurkenna hana þá yrðum við
neyddir til að leggja meiri rækt
við hana en við nú gerum ef við

Dr. Ingimar Jónsson:
Glimuflokkurinn sem fór á ólympiuleikana 1908. Neðsta röö f.v. Pét-
ur Sigfússon og Jón Pálsson. Miðröð: Guðmundur Sigurjónsson,
Jóhannes Jósefsson og Páll Guttormsson. Efsta röö: Hallgrimur
Benediktsson og Sigurjón Pétursson.
Fyrsta þátttaka
Islendinga
í Ólympíuleikum
Jóhannes Jósepsson glimukappi gaf sig ekki fyrir Dönum.
einhverjum ástæðum íallið i
skuggann af þátttöku islendinga i
Olympiuleikunum 1912 i Stokk-
hólmi, en að henni stóð tþrótta-
samband tslands. Hún er þó fyrir
margra hluta sakir merkilegri at-
burður i sögu islenzkrar iþrótta-
hreyfingar, þvi hér var ekki að-
eins um fyrstu þátttöku tslend-
inga i Olympiuleikum að ræða,
heldur og fyrstu keppnisför is-
lenzkra iþróttamanna á alþjóð-
legt iþróttamót og um leið fyrstu
tilraun Islendinga til þess að afla
islenzku glimunni viðurkenningar
annarra þjóða og vinna henni
sess á ólympiuleikum.
Oátttakan i Olympiuleikunum
1908 var ekki siður tengd sjálf-
sta'ðisbaráttu þjóðarinnar en
þátttakan 1912, og hún var auk
þessa mikið afrek hinnar ungu
uppvaxandi ungmennafélags-
hreyfingar þegar tekið er tillit til
þess. að tslendingar höfðu á þeim
árum nánast engin kynni haft af
iþróttum annarra þjóða og Olym-
piuleikum.
Heitstenging
Þórhalls Bjarnasonar
Kyrstu verulegu kynni is-
lenzkra iþróttamanna af Ölym-
piuleikum sem haldnir höfðu ver-
ið árin 1896, 1900 og 1904, voru af
hinum svokölluðu Milliólympiu-
leikum i Aþenu árið 1906, en þar
unnu iþróttamenn frá Norður-
löndunum mörg fræg afrek. Þá
þegar vaknaði áhugi þeirra á
þátttöku af hálfu tslands i Olym-
piuleikum, en eflaust gerðu þeir
sér ekki vonir um að úr þátttöku
yrði innan tiðar. Þetta má m.a.
Ijóst vera af þeirri staðreynd að
heitstrenging Þórhalls Bjarna-
l'élagsins höfðu bundizt böndum
um að efla andlegt og likamlegt
atgervi islenzku þjóðarinnar og
vinna að heill hennar i hvivetna.
Efling iþrótta var einn aðalþátt-
urinn i þessari viðleitni þeirra.
Það var þvi eðlilegt, að þeir
kæmu augum á, að þátttaka is-
lenzkra iþróttamanna i alþjóð-
legu iþróttamóti eins og Olympiu-
leikum væri kærkomið tækifæri
til þess að efla iþróttir á tslandi
og vekja athygli umheimsins á
tilveru þjóðarinnar.
Tilgangur glímusýning-
anna
Eltir árshátið UMKA hóf Jó-
hannes Jósefsson strax að undir-
búa þátttöku íslendinga i Ólym-
piuleikunum 1908 og sóttu um
heimild fyrir tslendinga til þess
að taka þátt i þeim og sýna is-
lenzku glimuna. Jóhannesi barst
svar um haustið. undirritað af Sir
llenry Williams, þar sem Islend-
ingum (UMKA) var veitt heimild
til þess að sýna islenzku glimuna
á leikunum og — að þvi er virðist
— að taka þátt i keppnisgreinum
leikanna, sem þó siðar reyndist
vera misskilningur eins og vikið
verður að.
Eflaust átti Jóhannes sjálfur
hugmyndina að þvi að sýna is-
lenzku glimuna á ólympiuleikun-
um. þvi fáum var eins umhugað
um hana og Jóhannesi á þessum
árum. Hugmyndin var auk þess
eðlileg. þvi fátt annað en sýning á
glimunni gat réttíætt för is-
lenzkra iþróttamanna á iþrótta-
mót erlendis. tslendingar þekktu
litið til þeirra iþróttagreina sem á
dagskrá leikanna voru, en gátu
hinsvegar státað af kunnáttu i
ekki vildum skapa oss þjóðar-
skömm.”
Það sem fyrir Jóhannesi vakti
með þvi að sýna glimuna á
Olympiuleikunum var sem sé, að
afia henni aðdáenda meðal
annarra þjóða og ályktaði rétti-
lega að það hlyti að hafa jákvæða
áhrif á islenzkt iþróttalif og þá
sérstaklega fyrir þróun glimunn-
ar á lslandi, ef aðrar þjóöir tækju
að iðka hana. En Jóhannes ætlaði
glimusýningunum enn meira
hlutverk. Þær áttu að vera fyrsta
skrefið i þá átt að vinna glimunni
sess á Ólympiuleikum framtiðar-
innar. Þetta sést á eftirfarandi
tillögu. sem samþykkt var á' al-
mennum borgarafundi. sem
UMKA efndi til á Akureyri 24.
janúar 1908:„Kundurinn lýsir þvi
yfir, að hann álitur það mikilsvert
fyrir oss islendinga, að islenzkar
glimur geti i framtiðinni orðið
einn þáttur hinna olympisku
leika. Álitur hann, að fyrsta
sporið i þá átt sé stigið með þvi,
að þær verði sýndar við leikana,
sem fram eiga að fara i sumar."
(Norðri. 28. janúar 1908)
Þetta var megintilgangur'
glimusýninganna á Ólympiu-
leikunum 1908. Og þótt sú fyrir-
ætlan. að gera glimuna að
ólympiskri keppnisgrein, væri
óraunhæf, gaf hún þátttöku
íslendinga i leikunum sérstakt
gildi i augum þjóðarinnar og átti
sinn þátt i þvi. að hún varð
metnaðarmál fslendinga. Mestu
máli skipti þó. að íslendingar
kæmu fram á leikunum sem sjálf-
stæð þjóð og undirstrikuðu með
þátttöku sinni tilveru þjóðarinnar
og kröfur hennar um sjálfstæði.
Danir reyna aö hindra
þátttöku islendinga
tslendingum var þvi fyrir öllu
að forðast öll afskipti Dana af
þátttökunni, sem gætu leitt til
þess, að litið yrði á tslendinga
sem danska þegna. Islendingum
kom þvi ekki til hugar að þiggja
tilboð. sem bárust frá dönskum
iþróttafrömuðum i ársbyrjun 1908
um að styrkja tslendinga til þátt-
töku i leikunum, þvi þeir gerðu
sér ljóst, að það þýddi að
999 999 95?9 999 999 999 999
Kimmtudagur 7. scptcmber 1972 ÞJóÐVILJINN — SIÐA 7.
fslendingar yrðu þá að koma
fram á leikunum sem Danir,
en „til slikrar farar mundi
enginn islenzkur iþróttamaður
vilja verða — þvi íslendingar vilj-
um við allir vera". (Theodór
Arnason i Ingólfi 26. janúar 1908).
Hvort þessi tilboð voru fyrstu
tilraunir danskra iþróttafrömuða
til þess að hindra sjálfstæða þátt-
töku íslendinga i leikunum, skal
hér ósagt látiö, en það átti eftir að
koma fram, að þeir stefndu að þvi
marki. Það varð Islendingum og
ljóst þegar ráðherra Islands
HannesiHafstein gaf út þá yfir-
lýsingu ii i marzmánuði að
Islendingum væri ekki heimilt að
taka þátt i leikunum nema þá sem
Danir og óvist væri hvort gliman
fengist sýnd á leikunum. Sagt var
að landsstjórnin hefði sent fyrir-
spurn til undirbúningsnefndar
leikanna og fengið þessi svör.
Um þar var ekki að villast, að
þessi fyrirspurn landsstjórnar-
innar átti rætur sinar að rekja til
danskra ráðamanna, enda var
Hannes Hafstein um þessar
mundir staddur i Danmörku.
Yfirlýsing landsstjórnarinnar
ruglaði Islendinga i riminu og
kom eflaust mjög flatt upp á
Jóhannes, sem taldi sig hafa
tryggt sjálfstæða þátttöku
tslendinga i leikunum. Svar
undirbúningsnefndarinnar var
hins vegar i samræmi við reglur
Alþjóðaólympiunefndarinnar, en
samkvæmt þeim höfðu aðeins
þær þjóðir rétt til þess að senda
keppendur á leikanna, sem
Alþjóðaólympiunefndin hafði
viðurkennt með þvi að viður-
kenna ólympiunefndir eða
iþróttasamtök þeirra. Alþjóða-
ólympiunefndin hafði ekki viður-
kennt islenzk iþróttasamtök,
hvorki UMKA eða UMKI vegna
þess að ekki var sótt um viður-
kenningu þeirra.
Þátttaka islenzkra iþrótta-
manna i keppnisgreinum
leikanna var þvi útilokuð. öðru
máli gegndi hins vegar um
sýningu á iþróttagreinum, enda
fékk Jóhannes staðfestingu á þvi
hjá Henry Williams, að tslending-
ar mættu sýna glimuna á leikun-
um. Krá þessum málavöxtum
skýrði Jóhannes i Norðra 28.
april, og segir þar einnig, að fyrst
Islendingar þurfi milligöngu
Dana ef þeir vilji taka þátt i ein-
hverri keppnisgrein leikanna,
muni mörgum ,,ekkert vera um
það gefið, að fslendingar keppi
þar i grisk-rómverskri glimu eins
og ætlazt var til i fyrstu.”
Glimufélagiö Ármann
stefnir
þátttökunni i voða
Þessi afskipti islenzkra og
danskra ráðamanna af fyrir-
hugaðri þátttöku Islendinga báru
sem sé ekki þann árangur að
koma i veg fyrir sýningu á
islenzku glimunni á leikunum.
Hins vegar urðu þau til þess að
stefna þátttökunni i hættu með
öðrum hætti, þvi sú óvissa sem
skapaðist vegna þeirra varð til
þess. að forráðamenn Glimu-
félagsins Ármanns i Reykjavik
gerðu tilraun, sem átti eftir að
stefna þátttökunni i voða, til þess
aö ná forustunni af UMKA i þessu
máli. Án samráðs við UMKA
fengu þeir dr. Helga Pjeturss,
sem staddur var i Berlin, til þess
að fara til London til þess að út-
Hallgrimur Benediktsson.
vega glimumönnum bústað og
vera þeim til leiðbeiningar.
í London náði dr. Helgi hins
vegar aldrei tali af Henry
Williams, heldur lenti i miklu
þjarki við de Courcy Laffan,
brezkan meðlim Alþjóðaólympiu-
nefndarinnar, sem ekkert vissi,
frekar en dr. Helgi sjálfur, um
viðskipti Jóhannesar og Henry
Williams, og tjáði dr. Helga að
tslendingar fengju hvorki að taka
þátt i leikunum né sýna islenzku
glimuna og þar af leiðandi enga
aðstoð af hálfu undirbúnings-
nefndar leikanna. Dr. Helga var
þvi nauðugur sá kostur að senda
svohljóðandi skeyti til Islands:
„fselnzk glima verður ekki sýnd:
kyrrsetjið mennina”. (tsafold
26.9. 1908).
Þessi tiðindi bárust Jóhannesi
þegar hann og félagar hans komu
til Reykjavikur nokkrum dögum
fyrir brottför, en Jóhannes lét þau
ekki á sig fá og bjargaði þar meö
fyrstu þátttöku Islendinga á
Ólympiuleikum.
íslenzka gliman
sýnd, þrátt fyrir
mótmæli Dana
1 London sýndu islenzku glimu-
mennirnir i fyrsta sinn á
ólympiuleikvanginum daginn
fyrir setningu leikanna, sem þeir
fengu ekki að taka þátt i af ofan-
greindum ástæðum. Dönsku
iþróttafrömuðurnir létu þessa
glimusýningu afskiptalausa,
enda tilheyrði hún ekki sjálfum
leikunum. En þegar gllmumenn-
irnir ætluðu nokkru siðar að sýna
glímuna samkvæmt dagskra leik-
anna kom i ljós hversu mikil
alvara Dönum var i þvi að hindra
fslendinga i þvi að koma fram á
leikunum, þvi þegar glimumenn-
irnir ætluðu að ganga inn á leik-
vanginn höfðu nokkrir tugir
danskra iþróttamanna undir for-
ustu Fritz Hansens, formanns
dönsku ólympíunefndarinnar,
skipað sér fyrir innganginn. Það
átti sem sé að hindra þátttöku Is-
lendinga með valdi, fyrst annað
dugði ekki til. En á þessu augna-
bliki birtist Henry Williams, og
undan honum urðu Danir að láta.
Fjórum árum siðar, i Stokkhölmi
1912, áttu fslendingar einnig i
höggi við Fritz Hansen.
Auk þessara glimusýninga,
komu glimumennirnir fram i fjöl-
leikahúsi i London meðan á
leikunum stóö og glimdu þar við
hvern sem vildi, eins og það var
látið heita. Þessar glimur urðu
frægar á fslandi, en settu þó
nokkurn blett á þessa frægðarför,
Framhald á bls. 11.
999 999 999
UMSAGNIR ER-
LENDRA BLAÐA UM
LANDHELGISMÁLIÐ
Um þessar mundir hafa
flest blöð nágrannaþjóð-
anna birt greinar og jafn-
vel greinaflokka um land-
helgismálið. Margar þessar
greinareru mjög ýtarlegar
og gera oft ailgóða grein
fyrir helztu röksemdum is-
lendinga í málinu og ræða
þær frá ýmsum hliðum.
Þjóðviljinn birtir nú í dag
úrdrætti úr nokkrum
slikum greinum og mun
halda þvi áfram á næst-
unni.
Otti um
framtíð EBE
1 greinum, sem skrifaðar hafa
verið um landhelgismálið i
franska dagblaðinu ,,Le Monde”,
erekki mikið fjallað um fiskveiði-
deilurnar sjálfar, enda hafa
Krakkar litinn áhuga á þeim, þar
sem hiutur þeirra i fiskveiðum i
Norður-Atlanzhafi er mjög litill.
Hins vegar skrifa þeir öllu meira
um þær afleiðingar, sem land-
helgismálið kann að hafa fyrir
aðild Norðmanna og Dana að
Efnahagsbandalaginu.
Le Monde óttast að virðingar-
leysi Breta og Vestur-Þjóðverja
við Islendinga kunni mjög að
skaða málstað Efnahagsbanda-
lagsins i Noregi, þar sem tslend-
ingar njóti mikillar samúðar. Ein
helzta rökserhdin gegn aðild
Norðmanna að;EBE sé nefnilega
sú, að stórþjóðirnar muni ekki
hika við að nota sér þá aðstöðu
sem EBE veitif þeim til þess að
niðast á smáþjóðum bandalags-
ins. Deilur lslendinga við stór-
þjóðirnar kunna að styrkja þessa
röksemd.
Le Monde telur siðan, að verði
aðild Norðmanna að EBE felld
muni það hafa mjög viðtækar af-
leiðingar, og þá sé hætta á að úr-
slit atkvæðagreiðslunnar i Dan-
mörku verði á sömu leið.
Krönsk dagblöð hafa einnig velt
þvi mjög fyrir sér i fúlustu alvöru
hvað gerast muni, ef islendingar
fari fram á vernd Bandarikja-
manna gegn Bretum.
Engin von
um sundrung
meðal íslendinga
Brezki blaðamaðurinn Peter
Longworth hefur skrifað greina-
flokk um landhelgismálið i all-
mörg smærri blöð ensk, sem eru i
eign Westminster press ltd.
Þessar greinar einkennast af all-
góðum skilningi á málstað tslend-
inga.
Longworth varar Breta sér-
staklega við að binda nokkrar
vonir við sundrung meðal Islend-
inga og leggur áherzlu á, að þeir
séu alveg einhuga um þetta mál.
Hann segir m.a.:
,,,Stjórnin i London skilur
ástandið ekki til fulls, fyrst utan-
rikisráðuneytið og landbúnaðar-
ráðuneytið búa sig undir alls-
herjar „þorskastrið”.
Það hefur verið góð tizka i
nokkurn tima að skipta tslend-
ingum i ,,hauka” undir forystu
fiskimálaráðherrans, kommún-
istans Lúðviks Jósepssonar, og
,,dúfur”, sem fylgi Einari Agúst-
syni utanrikisráðherra að
málum. Þessir tveir menn eru
vissulega ólikir á margan hátt.
Jósepsson kemur frá héraði, sem
beiö mjög mikinn efnahagslegan
hnekki á árunum fyrir 1970 vegna
ofveiði á sild, og hann er strang-
trúaður fylgismaður 50 milna
landHelgi.
Ag'^stsson er þægilegri i við-
mótb/klunnaleg útgáfa á Pierre
Trudeau frá Kanada. Hann er vel
klæddUr og klipptur samkvæmt
tizkunni.
En pótt hann kunni að hafa
verið fylgjandi sveigjanlegri
stefnu og diplómatriskari undir-
búningi, er enginn vafi á þvi, að
Ágústs,son er lika fylgjandi 50
milna fandhelgi. Hann er ekki
einungis þaö, heldur er hann
einnig fylgjandi þvi, að landhelg-
in verði smám saman stækkuð
svo, að hún nái yfir allt land-
grunnið, en það nær sums staðar
80 milur frá landi. Það væri
hættulegÞ að vanmeta þann ein-
hug. sem kemur alls staðar fram
á Islandi og i öllum stéttum þjóð-
félagsins.”
Longworth bendir einnig á það,
að Islendingar hafi ekki rofið
siðustu tengslin við Danmörk fyrr
en á styrjaldarárunum, og þess
vegna hafi ,,allir helztu stjórn-
málamenn lándsins fengið upp-
eldi sitt i harðri stjórnmálabar-
áttu.” Hann segir að „þjóðernis-
stefna sé kennd i skólum eins og
trúarbrögð”, og allri þessari orku
sé nú beitt til þess að berjast fyrir
50 milna mörkunum.
i ýmsum öðrum greinum lýsir
Longworth rækilega þeim
hættum, sem fiskstofnunum stafa
af ofveiði, og skýrir frá mikilvægi
fiskveiðanna fyrir tslendinga. En
hann telur þó, að það spilli mál -
stað tslendinga mjög á þessu
sviði, hvað þeir hafi gengið rösk-
lega fram i ofveiði á sild, og það
sé þeim að kenna hvað litið sé nú
eftir af þeirri fisktegund.
írum ekki i óhag
Þótt irska dagblaðið „The Irish
Times” reki vandlega röksemdir
Breta i landhelgismálinu leggur
þaö áherzlu á, að útfærsla
islenzku landhelginnar sé á engan
hátt trum i óhag, heldur þvert á
móti, þvi að hún kunni að auka
markaðinn fyrir irskan fisk.
Blaðið telur einnig að deilan hafi
almenna þýðingu og mörg rök ts-
lendinga minni á þau rök sem
notuð voru í trlandi gegn aðild
landsins að EBE.
Blaðið skýrir siðan vandlega
frá öllum röksemdum tslendinga
i málinu, en frásögn þess er tals-
vert ólik frásögnum brezkra
blaða: írar fallast alveg á að 12
milna mörk séu á engan hátt
heilög, heldur hafi 25 riki stærri
landhelgi. Sömuleiðis eru þeir
flestum næmari á söguleg rök,
sem vænta mátti,og skýra þvi frá
breytingum landhelginnar á fyrri
öldum og hvernig hún var smám
saman minnkuð.
Að lokum bendir blaðið á það,
að vegna aðildar tra að Efna-
hagsbandalaginu, muni fulltrúar
landsins verða að greiða atkvæði
gegn tslendingum á ráðstefnunni
i Genf, þegar hún verður haldin.
En þar sem þeir séu talsmenn
smáþjóðar, sem sé að byrja að
gera sér grein fyrir auðæfum
eigin fiskimiða, verði þeir aö hafa
nokkra samúð með þeim.
Linkind
gagnvart
fámennum
hagsmunahópi
Danska blaðið Information birti
leiðara um landhelgismálið 1.
september, þar sem það rakti
vandlega allar röksemdir tslend-
inga og skoraði á aðrar þjóðir að
viðurkenna rétt þeirra á öllu
landgrunninu.
Blaðið segir, að landhelgis-
málið nú stafi einungis af þvi að
rikisstjórnir nokkurra stórvelda
séu svo linar gagnvart tiltölulega
fámennum hagsmunahópum aö
þær vilji ekki viðurkenna lifs-
nauðsynleg hagsmunamál smá-
þjóðar.
Blaðið skýrir svo frá rök-
semdum tslendinga og helztu
mótbárunum gegn þeim, en tekur
sér um leið fyrir hendur að
svara þessum mótbárum. Það
segir, að samningurinn frá 1961
hafi að visu mælt svo fyrir að
öllum deilumálum framtiðarinn-
ar skuli skotið til alþjóðadóm-
stólsins i Haag, en það sé ekki
unnt að leggja tilveru þjóðar fyrir
dómstól, sem dæmi einungis eftir
lagabókstöfum.
Blaðið segir að ýmsir telji að
kröfur tslendinga um verndum
fiskstofnanna og vilji þeirra til að
auka eigin fiskveiði séu i mótsögn
hvað við annað, en það telur að sú
mótsögn sé ekki mikil þvi unnt sé
að gera hvort tveggja, ef er-
lendum risatogurum sé haldið
burt; það bendir lika á, að risa-
togarar veiði ekki aðeins mikið,
heldur eyðileggi um leið upp-
vaxtarsvæði lisksins.
Að lokum bendir blaðið á, að
þær Norðursjávarþjóðir, sem leiti
nú að oliu á hafsbotni. vilji ekki að
deilt sé um einarrétt sinn á þvi
sem flýtur i landgrunninu. Þær
ættu þvi aö viðurkenna rétt ls-
lendinga á þvi sem flýtur og
syndir á landgrunninu.
Barátta
Islendinga og
Norðmanna
sú sama
Norska blaðið „Dagbladet”
birti i fyrradag leiðara um land-
helgismálið, þar sem sagt var að
barátta íslendinga væri sú sama
og barátta Norðmanna fyrir
verndun náttúruauðlindanna frá
árunum fyrir heimsstyrjöldina og
til þessa dags.
Dagblaðið segir, að stórþjóð-
irnar tali hátiðlega um „frelsi
hafsins” i þessu máli. En i raun
og veru sé frelsið einungis fyrir
hinn sterkasta. tslendingar hafi
engin not fyrir slikar reglur, þvi
að þeir geti ekki farið til stranda
Þýzkalands eöa Englands til að
veiða fisk. En Bretar og Þjóð-
verjar vilji nota þjóðaréttinn
sem skálkaskjól til þess að fá
frelsi til að moka þeim þorski,
sem finnst á islenzka landgrunn-
Blaðið segir svo, að mönnum
geti þótt það leitt aö tilhneiging til
einhliða aðgerða I landhelgismál-
um fari nú vaxandi viða um heim.
En það sé einungis óhjákvæmileg
afleiðing nútimafiskveiðitækni,
þvi að nútimafiskveiðar i stórum
stil á fjarl. miðum geti aðeins ver
ið einhliða aðgerðir, er ekki
komi neinum til gagns nema fisk-
veiðijöfrunum. Svarið við þeim
hljóti að vera mótmæli gegn
ránuyrkjunni og tilraunir til aö
vernda náttúruauðlindirnar með
öllum tiltækum aðferðum. Þetta
hefur verið baráttumál Noregs
frá árunum fyrir styrjöldina og til
þessa dags og nú er það baráttu-
mál tslands, segir blaðið að lok-
um.