Þjóðviljinn - 29.11.1972, Síða 7

Miðvikudagur 29. nóvember 1972 ÞJÓDVILJINN — StÐ’A 7
Rœtt við Hjalta Páhson, forstjóra In /ijlutningsdeildar SÍS
Mikil
uppbygging
á döfinni
Vísitalan
hækkaði
um 1 stig
Kauplagsnefnd hefur reiknað
visitölu framfærslukostnaðar i
nóvemberbyrjun sl. og reyndist
hún vera 176 stig eða einu stigi
hærri en i byrjun ágúst 1972.
Hækkun framfærsluvisitölu frá
ágústbyrjun til nóvemberbyrj-
unar var nánar tiltekið 0,8 stig.
Hækkanir námu alls 2,3 stigum,
en þar komu til frádráttar 1,5 stig
vegna nýákveðinnar hækkunar á
fjölskyldubótum frá 1. nóvember
að telja, úr 11 þúsund krónum i 13
þúsund krónur með hverju barni
á ári, að þvi er fram kemur i
fréttatilkynningu frá Hagstofu ís-
lands.
r
Obreytt
verðlags-
uppbót
Verðlagsuppbót breytist ekki 1.
desember, en verður áfram eins
og gilt hefur siðan 1. júni si., að
þvi er segir i fréttatilkynningu
Hagstofunnar:
„Samkvæmt 6. gr. laga nr. 87/-
1972, um timabundnar efnahags-
ráðstafanir, skal á timabilinu 1.
september til ársloka 1972 greiða
verðlagsuppbót samkvæmt kaup-
greiðsluvisitölu 117 stig. Eftir
fyrirmælum i siðari málsgr.
sömu lagagreinar gildir þetta þó
ekki. ef kaupgreiðsluvisitala,
reiknuð samkvæmt ákvæðum
kjarasamninga, hækkar meira en
2,5 stig. Ef svo fer, skal verðlags-
uppbót verða 17% að við-
bættri hækkun umfram nefnd 2,5
stig.
Samkvæmt útreikningi Kaup-
lagsnefndar er kaupgreiðsluvisi-
tala frá 1. desember 1972, reiknuð
eftir ákvæðum kjarasamninga,
2,49 stigum hærri en 117 stig. Ber
þvi samkvæmt nefndum laga-
ákvæðum að greiða 17% verð-
lagsuppbót frá og með 1. desem-
ber 1972, eða óbreytta frá þvi,
sem gilthefur siðan 1. júni 1972.”
Breytingar hjá
atvinnu*
rekendum
I haust sagði Björgvin Sigurðs-
son lausu starfi sinu sem fram-
kvæmdastjóri Vinnuveitenda-
sambandsins frá n.k. áramótum.
Nú hefur Ólafur Jónsson, hdl.,
verið ráðinn framkvæmdastjóri
Vinnuveitendasambands tslands
frá og með 1. janúar n.k.
Ennfremur hefur Brynjólfur
Bjarnason, viðskiptafræðingur,
nýlega verið ráðinn til að vera
deildarstjóri Hagdeildar Vinnu-
veitendasambandsins, en hún
mun taka til starfa um n.k. ára
mót. Brynjólfur er 26 ára gamall
og er að ljúka námi i rekstrarhag-
ffæði við University of
Minnesota.

Frá Sundahöfn (likan).
Innflutningsdeild Sambands
islenzkra samvinnufélaga er
mikið fyrirtæki, og skiptist i 7
undirdeildir. Á 1» fyrstu
mánuðum þessa árs varð
heildarsala deildarinnar 1231
miljón króna. og hafði aukizt
um 200 miljónir miðað við
sama tima i fvrra. Deildin
endurgreiddi kaupfélögunum
33 miljónir króna i arð á s.l.
fjórum árum, og þar af til
KRON 3,9 miljónir króna.
Söluhæsta undirdeild Inn-
flutningsdeildar StS er
Birgðastöðin. sem sér um sölu
á mat- og kjörbúðarvörum.
Hafði þessi eina deild selt fyrir
422 miljónir 10 fyrstu mánuði
ársins, og er um að ræða 27,9%
aukningu miðað við 10 fyrstu
mánuði siðast liðins árs.
Sú starfsemi, sem
Innflutningsdeildin rekur
hlýtur að þurfa mikils pláss
við. Lagerpláss deildarinnar
er að þvi er virðist i of litlu
húsnæði við Grófina, og þar
sem aukin umsvif
deildarinnar hljóta að kalla á
aukið húsrými fyrir vöru-
lagerinn, spurðum við Hjalta
Pálsson, forstj. Innflutnings-
deildarinnar, l'yrst um
byggingaráform deildarinnar,
er við hittum hann að máli
fyrir skömmu.
— Samb. hefur fengið lóð,
skammt innan við Sundahöfn,
eða réttara sagt innan við
Kleppsspitalann. Þar er fyrir-
hugaðað koma upp framtiðar-
birgðastöð. Framan við hana
verður byggt viðlegupláss,
fyrir skip Sambandsins.
— Hvað sparast við
byggingu slikrar birgða-
stöðvar?
— Við þetta sparast margt,
en mest viö flutning á vörunni.
Þarna mundi varan koma
beint úr skipinu og færi á
lyfturum inn i birgðastöðina
eftir eðlilega tollafgreiðslu, en
þaðan yrði henni siðan dreift.
Þetta er verulegur sparnaður
frá þvi sem nú er, þvi við þurf-
um að sækja vöruna i hin
ýmsu pakkhús skipa-
félaganna.
— Er hugsanlegt að smá-
sala verði i beinum tengslum
við þessa birgðastöð?
- Jú, það er vel hugsanlegt,
en ekki á okkar vegum þvi
smásalan er réttilega i hönd-
um kaupfélagsins hér, og
annars staðar á landinu i
höndum kaupfélaganna á
staðnum. Norðmenn hafa
byggt smásöluverzlun við
hliðina á slikri birgðastöð.
Með þessu móti geta þeir
sparað sér flutnings-
kostnaðinn, sem annars er
töluverður frá birgðastöð til
verzlunar. En þegar
verzlunin er við hlið birgða -
stöðvar, i sama húsinu, er
hægt að færa verzluninni
vöruna meö innanhússfæri-
böndum og lyfturum, auk þess
sem verzlunin losnar að veru-
legu leyti við að liggja með
stóran vörulager og binda fé
sitt i honum.
- Hve margar vöru-
tegundir flytur Innflutnings-
deildin inn?
— Mér telst til að við séum
með á skrá hjá okkur i birgða-
stöðinni rétl um 1700 vöru-
númer. Þessi vörunúmer eru
alltaf umdeild, .og eftir þvi
sem þeim fjölgar verður
velluhraðinn minni. Þvi er
reynt að fækka vörunúmerun-
um, en jafnlramt reynt að
lullnægja eftirspurninni.
Al einstökum deildum
Innflutningsdeildar er
velnaðarvörudeildin með um
1300 vörunúmer, en bús-
áhaldadeildin, sem er með
auk búsáhalda l.d. leikföng,
sportvörur og verkfæri, er
með yfir 3000 númer. Þannig
að allt i allt eru okkar deilchr,
sem mata verzlanir kaup-
félaganna, með i kringum 6000
mismunandi vörunúmer.
— Verður einhver frekari
uppbygging á vegum SIS við
Sundahöfn?
— Eins og við komum að
áðan, verða byggð þarna auk
vörugeymslu og skrifstofu-
húsnæðis bryggja, bryggju-
plan og tollvörugeymsla.
Þarna verður afgreiðsla á
langferðarbilum, og örugg-
lega 'verður um enn frekari
uppbyggingu að ræða á þessu
svæði.
- Verður ekki reist l'óður-
blöndunarstöð þarna á vegum
Innflutningsdeildar?
— Við Sundahöfnina, á svo
nefndum Korngarði, er búið
að byggja og taka i notkun
lijalli l’álsson
kornturna. Við hliðina á þess-
um kornturnum er Sambandið
núna að byggja fóður-
blöndunarstöð. Fóðurmagnið
sem kemur til landsins er ein-
hvers staðar á stærðar-
gráðunni 60 þúsund tonn, og i
l'yrra var innflutningur okkar
40 þúsund tonn. Afkastageta
þessarar verksmiðju, sem sett
verður upp við Sundahöfnina,
er með 10 tima vinnu á dag 25
þúsund tonn, en áætlað er að
þörfin fyrir fóðurblöndu
austan frá Lómagnúp og upp i
Hvalfjarðarbotn sé rösklega
15. þús. tn. hjá okkar viðskipta
vinum. Stöðin er höfð þetta
stór, þvi það Kemur töluverður
kral'tur i neyzluna um sauð-
fjárburð, og altur þegar
kemur fram á vorið.
- Hvenær verður fóður-
blöndunarstöðin tekin i not-
kun?
- Kyrirhugað var að taka
hana i notkun seint i janúar.
Að öllum likindum dregst
þetta i nærri þvi þrjár vikur en
i febrúar ætti hún að vera
komin i gagnið. Verksmiðjan
verður mjög vélvædd, og fáir
menn koma til með að vinna i
henni.
Hversu stór innflytjandi
er Innflutningsdeildin, ef
miðað er við heildarinn-
llutning landsmanna?
— Það er ekki gott að gefa
upp tölur i þessu sambandi, en
þó væri hægt að taka til ein-
staka vöruflokka, en slikar
lölur gætu jafnvel gefið ranga
heildarmynd. Nánast held ég
að ekki sé til nein heildarmynd
af þvi hversu stórir við erum á
þessu sviði.
— Oft heyrist talað um það
að Samvinnuhreyfingin hafi
misst sjónar af stefnumiðum
sinum. Heldurðu að þetta sé
rétt?
— Nei, það held ég ekki. Það
er ekki hægt i öllu að bera
saman það sem þá var og nú
er. Það hefur ýmislegt breytzt
f þjóðlifinu á þessum sjötfu
árum sem hreyfingin hefur
starfað.
Sambandið og kaupfélögin
þurfa að vera i takt við þær
breytingar sem eiga sér stað á
hverjum tíma. Ef þeim tekst
það, þá eiga þau enn eftir að
áorka miklu. —úþ
Vegna tíðra heybruna
Blaðinu hefur borizt cftirfar-
andi orðsending frá Rafmagns-
eftirliti rikisins til rafverktaka,
hænda og annarra seni lilut eiga
að máli vegna tiðra hey- og hlöðu-
bruna að undanförnu.
Undanfarin ár hafa verið alltið-
ir eldsvoðar á sveitabýlum og
einnig i heyhlöðum i þéttbýli og
valdið stórtjóni. Rafmagnseftir-
litið hefur reynt að grafast fyrir
um orsakirnar i hverju tilviki
fyrir sig og hefur ýmislegt nýtt
komið i ljós, sem nú skal frá
greint.
Á bæ á Norðurlandi var
geymsla, sem i voru tvö ljósker,
fest á vegg og voru þau bæði meö
hlifðarglerjum. Aðeins var pera i
öðru ljóskerinu. Frágangur ljós-
kera var óaðfinnanlegur til notk-
unar i geymslunni. Nú var
geymsla þessi tekin undir ehy og
þá ber það við dag einr. að elds-
verður vart 1 klst. eftir að kveikt
er á ljóskérinu.
Auk skemmda á heyi urðu
verulegar skémmdir á húsum,
bæði af eldi og vatni. Sjónarvottar
telja ótvirætt að elsupptök hafi
verið við áðurnefndan lampa, út
frá heyryki , sem fallið hafði á
lampann. Eftirlitsmaður raf-
lagna á veitusvæðinu telur alltið-
ar ikviknanir frá ljóskerum jafn-
vel þótt þau séu með hlifðarglerj-
um t.d. handlömpum og þess
háttar, af völdum heyryks, sem á
þá f e 1 1 u r .
Erlendar upplýsingar hafa
staðfest að þetta er rétt og i er-
lendri timaritsgrein i timaritin
,,Der Elektromeister” er skýrt
frá stórbruna á búgarði af
þessum sökum . tkviknunin átti
sér stað frá fasttengdum 110W
skipslampa er festur var láréttur
á timburbjálka, en milli bjálkans
og lampans var asbestplata.
Tæpri klukkustund eftir að kveikt
var á lampanum varð vart eld-
bjarma frá honum, á gagnstæð-
um eldvarnarvegg. Þegar að var
komið - logaði heyryk ofan á
hlifðargleri lampans og breiddist
eldurinn út á svipstundu, og varð
ekki við neitt ráðið. Raflögnin var
aðeins 6 mánaða gömul og hafði
verið skoðuð og fullnægði þá i öllu
ströngustu öryggiskröfum.
Hér er aðeins rætt um eldsvoða,
sem orsakazt hafa af hita frá ljós-
kerum og heyryki án þess að
nokkuð hafi verið athugavert við
raflagnirnar.
Þá vaknar sú spurning, hvað
hægt sé að gera til þess að fækka
eldsvoðum af þessum sökum.
Frh. á bls. 15