Þjóðviljinn - 28.06.1973, Qupperneq 2

2 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 28. júni 1973.
Af sjónvarpsþætti um utanríkismál
Fyrirfram héldu menn að
sjónvarpsþáttur undir
stjórn Eiðs Guðnasonar um
utanríkismál yrði harla
merkilegur þáttur, jafnvel
merkilegt framlag til um-
ræðna um utanríkismál.
Hverjum hann hefurvaldið
vonbrigðum og hverjum
ekki skai ósagt látið, en hér
á eftir verða rakin um-
mæli, sem eftir höfðingjun-
um eru höfð í áður sögðum
sjónvarpsþætti, en það voru
ýmist formenn eða vara-
formenn stjórnmálaflokk-
Benedikt Gröndal, varafor-
maftur Aiþýftuflokksins: Við eig-
um að reyna að nota okkur NATO
i landhelgismálinu, siðan eigum
við að taka NATÖ-málið til athug-
unar. (Er hægt aft hugsa sér
dæmigerftari fslenzkan krata?)
Félagsmálaráðherra, Hannibal
Valdimarsson: Við eigum ekki að
blanda saman landhelgismálinu
og NATÖ-málinu. Þaö hlýtur að
leiða til ósamstöðu, sem yrði
ógæfa fyrir málstað okkar i land-
helgismálinu. (Hannibai virftist
verfta mildari maftur meft árun-
um, þvi hann gefur það i skyn
meft þessum orftum sinum, að
hann sjái i gegn um fingur vib úr-
tölumenn krata og sjálfstæftis-
manna.)
Ragnar Arnalds
samkomulag næst á þessum sex
mánuðum, er hægt að segja
samningnum upp meö 12 mánaða
fyrirvara.
Ben. Grön.: Alþýðuflokkurinn
er hlynntur endurskoðun ,,varn-
arsamningsins”. Viö eigum aö
taka við stjórn tækja i herstöð-
inni. (Herskáir menn kratar!)
NATÓ-Geir: Öþarft aö segja
samningnum upp. Engar kannan-
ir sýna fram á, að breytinga sé
þörf á vörnunum. Það er þörf
varna á Islandi enn um sinn. (Þaft
var eftirtektarvert hve þeir fóst-
bræftur, Ben.Grön. og NATÓ-Geir,
vitnuftu mikift í álit erlendra
manna á nauftsyn hers á islandi.
Sérstaklega hafa þeir komift sér
saman um aö vitna mikift i um-
(
fréttafrelsisins. Sennilega á hann
þar við hina töpuftu baráttu
Heimdellinga fyrir þvi, að fá inni
með ályktun sina um landhelgis-
málift i Mogganum á dögunum.
Honum er flest mannlegt viftkom-
andi honum NATÓ-Geir.)
Ben. Grön.: Norðmenn hafa
mestar áhyggjur af þvi, aö herinn
fari héöan. (Ath.: Hér gleymdi
Ben. Grön. aft skýra frá þvi,
hvafta Norftmenn þetta væru).
NATó-Geir: Meöan USA her er
hér, verður ekki ráðizt á Island án
þess að strið verði viö USA. (Hef-
ur nokkur heyrt nýverift af strifti
Breta vift USA? Sá láti fréttastofu
Þjv. vita hift bráftasta.)
HV.: Eftir endurskoöun samn-
ingsins kemur til kasta alþingis

anna, þó að undanskildum
Bjarna Guðnasyni, sem
aldrei er tekinn með ef
fulltrúar stjórnmólaflokka,
eða samtaka, eiga að segja
skoðun sína á málum.
Það skal tekið fram
strax, að hlutur stjórnanda
verður að engu gerðir í frá-
sögn þessari, þó svo hann
hafi ekki i annan tíma stað-
ið sig betur sem stjórnandi
spurninga- og viðræðuþátt-
ar.
Þá skal og tekið fram, að
öll ummæli foringjanna
verða þeim merkt, en hug-
leiðingar skrifara koma
síðan í sviga eftir ummæl-
um hvers og eins.
Taki svo hver sem vill.
Utanrikisráftherra, Einar
Agústsson: Framsóknarflokkur-
inn hefur ekki breytt afstöðu sinni
til NATó vegna landhelgismáls-
ins. Hins vegar tel ég að almenn-
ingsálitið haf breytzt i garö NATÓ
eftir herskipainnrás Breta inn
fyrir 50 milna landhelgi okkar.
(Þetta sýnir aft stjórnmálamenn-
irnir, þeir sem þaft vilja vift hafa,
eru ekki algjörlega lokaftir úti frá
fólkinu i landinu, þó svo ýmsir
embættismenn, sein þeir hafa
fengift i arf frá fyrri stjórnum, séu
bæfti blindir og heyrnarlausir).
Hannibal Valdimarsson
Geir Hallgrimsson (NATÓ-
Gcir) varaformaftur Sjálfstæftis-
flokksins: NATö-málið er eitt,
landhelgismálið er annað. (Ein-
kcnnilegt hve NATÓ-sinnar vilja
gera þaft Ijóst aft landhelgismálift,
hermálið og NATÓ-málift séu þrjú
mál, aft minnsta kosti tvö. Þetta
cr þeim nokkuft sameiginlegt, öll-
um) Við verðum að hafa traust á
NATó. Ég veit það eftir áreiðan-
legum heimildum, að 12-13
NATÓ-riki standa með okkur i þvi
að knýja Breta út úr landhelg-
inni. (Þetta tvitók NATÓ-Geir.
Eru þetta ný tíftindi hér heima, en
þess ber aft gæta aft NATÓ-Geir er
nýkominn heim frá mikilli sam-
drykkju NATÓ-vina i Briissel þar
sem þessu hefur aft likindum ver-
ift hvislaft i eyra hans af veldjús-
uftum NATÓ-vini frá Portúgal,
Gri kklandi efta Tyrkiandi, efta þá
einhverjum enn öftrum lýftræftis-
rikjum NATÓ.)
Kagnar Arnalds, formaftur
AIþýftubandaIagsins : Alþýðu-
bandalagið er andvigt þvi aö her-
stöðvamálið verði notað sern
skiptimynt i landhelgismálinu.
NATÓ er okkur engin hlif i land-
helgismálinu. Herinn suður i Mið-
nesheiði hefur heldur ekkert gert
til þess að aðstoða okkur i þessu
máli; þess i stað hefur hann gefiö
Bretum upplýsingar svo þeir
gætu látið njósnaþotur sinar
fljúga yfir landhelgina og stað-
setja islenzku varðskipin.
(Sjálfsagt yrfti ég ásakaftur um
hlutdrægni ef ég setti ekki eitt-
livaft út á orftræftu RA, en ég er
honum of sammála til þess aft
gera þaft. Þó vil ég siftur aft mcnn
kalli þessar brezku smáflugur,
sem hér eru á sveimi yfir landinu
njósnaþotur; mér finnst þaft of
mikift vift þær haft. Held aft nóg
væri aft kalla þær pílur, eða eitt-
hvaft í þeim dúr sem litift er en
skjótt i förum.)
E. Ag.: Þeir sem áður voru
stuðningsmenn NATÓ eru farnir
að sýna efasemdir um að NATÓ
séþað sem þeir héldu fyrir innrás
Breta.
Ben. Grön.: NATÓ-ráðið hefur
engin áhrif á aðgerðir einstakra
NATÓ-landa. (Þar lágu Danir i
þvi. Sérstaklega þó þeir sem
haldið hafa aft NATÓ gæti eitt-
hvað og réfti einhverju.)
NATÓ-Geir: öll NATÓriki hafa
Einar Agústsson
neitunarvald. bað er öðruvisi en i
Varsjárbandalaginu, þar sem
meirihlutinn ræður. (Rússagrýlu-
dýrkun NATÓ-Geirs er enn söm
vift sig. Vonandi aft hann haldi
þessari dýrkun sinni áfram enn
um sinn, þá tekst honum kannski
að koma þingflokki Sjálfstæðis-
flokksins niftur um 4 af 20 eins og
honum tókst aft koma borgar-
stjórnarmeirihluta sama flokks
úr 10 og niftur i 8 i borgarstjórnar-
tift sinni. Og vel á minnzt: Hver
var aft tala um Varsjárbandalag-
ið? Ekki hefur neitt riki þess ráö-
izt meft herskip inn i landhelgi
okkar. Ætli NATÓ-Geir yrfti ekki
fljótur aft hringja suftur i Miðnes-
heifti ef slikt gerftist, og þá hlyti
herliðiö aft koma til aftstoftar,
nema hvaft? Aft það yrfti röskun á
valdajafnvæginu?)
Ben.Grön.: Við eigum að nota
NATÓ eins mikið og hægt er og
eins lengi og hægt er. (Vitift þér
enn af krötum, efta hvaö?)
E. Ag.: Sex mánaða fresturinn
er byrjaður að liða, og honum
lýkur 25. des. (Þ.e.a.s. á jóladag.
Vei valið hjá Einari, ef tillit cr
tekift til kristintrúhneigftar þjóft-
arinnar.)
A þessum sex mánuðum verður
samið um það hvort herinn verð-
ur eða fer. Ef hinsvegar ekkert
mæli Norömanna þar um, og þörf
Norfturlandaþjóftanna fyrir her á
tslandi. Þó hefur engin Norftur-
landaþjóft viljaft bjófta erlendum
herjum aðstöðu i landi sinu, þó
svo herir Norfturlandaþjóftanna
séu svo fámennir og vanmegna,
aft ef á löndin yrfti ráftizt stæftu
þeir ekki fyrir neinu stórveldi.
Auk þess eru Danir byrjaftir að
draga úr eigin herstyrk. En einu
gleymdu þeir. Nefnilega því, aft
Norðurlönd hvert og eitt eiga sér
sina Ben. Grön.-a og NATÓ-
Geira. Þaft eru einmitt þessir nor-
rænu Grön.-ar og NATÓ-Geirar
sem vitna um varnarþörf á ts-
landi, hvort sem þeir búa á
Skandinaviu eða tslandi. lslend-
ingar þekkja þessa tvennu, Ben-
Geira, hvar sem þeir kunna aft
skjóta upp kollinum, og eru auk
þess hættir aft taka mark á þeim.)
HV.:Þaö er réttur tími fyrir
endurskoðun „varnarsamnings-
ins” nú. Og nú er rétta augnablik-
ið til þess að krefjast endurskoð-
unar á honum.
RA.: Okkur er vansæmd af
gagnslausum her, og með þvi að
hafa USA-her hér erum við að
flækja okkur i hernaðarbrölt
USA, svo gæfulegt sem það nú er.
Við getum verið vinir USA-
manna án þess að þeir hafi hér
her. Það er blátt áfram hlægilegt
að hugsa sér að koma hér upp is-
lenzkum her. (Er þetta ekki ein-
mitt mergurinn málsins: Enginn
ætlar sér að slíta vináttutengsl,
né heldur stjórnmálatengsl, vift
USAj þaft er aðeins farift fram á
þaft, aft þeir fari héftan meft her
sinn. Það á ekki aö þurfa aft þýfta
vináttuslit, nema þá aö vináttan
sé veikum þráftum bundin. Og þvi
virftast engir trúa af islenzkum
mönnum, nema, já, nema her-
námssinnar! Þær eru margar
þversagnirnar i veröldinni.)
NATÓ-Geir: Skálaræður hafa
þeir haldið Nixon og Brézjnéf,
samt eru menn drepnir, og enn er
verið að reyna að fá viðurkennt
fréttafrelsið i ýmsum löndum.
Rússar hafa hert tökin heima
fyrir, þess vegna eigum við að
passa okkur. (Tungunni er tam-
ast þaft sem hjartanu er kærast.
Nýkominn heim frá veizlum suft-
ur i Brilsscl getur NATÓ-Geir
ckki slitift sig frá skálaræðum. Og
svo var þaft þetta meft viðreisn
hvort her verður hér áfram eða
ekki. (Þetta styftur enn kenning-
una um þann mildileik, sem
hugarfar Hannibals hefur tekift
siftustu árin.)
E.Ag.: Ég veit ekki um þing-
meirihluta fyrir þvi aö segja upp
þessum samningum. En þing-
menn hugsa sjálfstætt (!) og af-
staða þeirra getur ráðizt af fram-
vindu mála næstu 6 mánuðina.
Ben. Grön.: Nýjan varnar-
samning þarf að gera. tslending-
ar eiga að taka við stjórn i her-
stöðinni. Margir möguleikar eru
fyrirnýjum herverndarsamningi.
HV.: Ef niðurstaðan verður sú,
að hér eigi enginn her að vera,
vona ég að herinn verði ekki hér.
NATÓ-Geir: Vona að meirihluti
alþingismanna sé vanda sinum
vaxinn. ( ... og felii þaö aö herinn
verfti látinn fara, ég tapa, tapa,
tapa, tapa. . . Þaft skal viftur-
kennt, að þessi setning er afteins
Bcnedikt Gröndal
ágizkun um það sem NATÓ-Geir
hugsaöi eftir aft hafa talaft um
vandavöxt alþingismanna.)
RA.: Krafa þjóðarinnar i dag
er: — Herstöðvalaust ísland 1974.
Ben. Grön.: Utanrikisráðherra
Bretlands verður sjötugur á næst-
unni. Væri ekki tilvalið að senda
honum þorsk i afmælisgjöf?
(Þætti lokift. Þetta voru siftustu
orft stjórnvitrings af islandi árift
1974. Sýnum samstöðu. Tökum
undir orft vitringsins. Senduin sör
Alec Home þorsk af isfandi.
Sendum honum Ben. Grön.) — úþ