Þjóðviljinn - 01.07.1973, Síða 8

8 SÍÐA — ÞJÓÐVÍLJINN Sunnudagur 1. júll 1973
Sunnudagur 1. júli 1973 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 9
ÖIl listaverk á almannafæri ættu að vera þannig að hægt sé að prlla I þeim, einsog I þessu verki
Asmundar Sveinssonar.
MIÐBÆJAR-
POSTILLA
Að sóa þremur korter-
um af ævinni i miðbæ
Reykjavikur er i sjálfu
sér ekki mikill spandans,
einkum ef þess er gætt
að mannlifið i miðbæ
höf uðstaðarins er
ákaflega fiölskrúðugt á
sólskinsdegi seint i júni
Og þá er bara að sjá
hvað augu, eyru og rit-
vélin gera úr þessum
þrem stundarfjórðung-
um.
Strætisvagnar, vörubilar,
sendiferðabilar, fólksbilar,
mótorhjól, skellinöðrur, reiðhjól,
barnavagnar og kerrur, öll þessi
farartæki renna i gegnum hjarta
höfuðborgarinnar i hundruða og
þúsunda tali hvern dag, dögum,
vikum og mánuðum saman. Og
yfir þessum farartækjum öllum
þjóta svo flugvélar,og gnýrinn frá
þeim bætist við gný bila og
vélhjóla og útúr þessu öllu saman
verður svo til þessi undarlegi ert-
andi hávaði, sem þó er aldeilis
hættur að vera hávaði i eyrum
borgarbúans, heldur niður sem
aðeins undirvitundin tekur eftir,
nema skynfærum sem láta að
stjórn sé beitt til að heyra.
Þegar reykurinn úr öllum bil-
unum svifur yfir götunum á
kyrrum sólskinsdögum er hér-
umbil dásamleg tilhugsun að
Imynda sér miðbæinn billausan,
aðeins fullan af gangandi fólki,
hjólandi fólki og fólki með barna-
vagna eða kerrur. Og tilhugsunin
ein um ungar, leggjalangar og
fallegar konur hjólandi um mið-
bæinn, eða ýtandi á undan sér
vögnum og kerrum, getur fengið
mann til að fyrirgefa malbikinu,
en þó ekki bilunum.
Húsin i miðbænum eru flest
nýmáluð, þau þeirra sem
sjást frá Lækjartorgi. Gætir þar
beinna áhrifa frá Torfumönnum,
sem tóku sér bessaleyfi og
máluðu Bernhöftstorfuna á vor-
dögum i óþökk okkar ólajós, og
nú er ég ekki lengur i liði með
honum á móti Torfunni, þvi hún
er bara ágæt eins og hún er orð-
inn, nú, svo ekki sé nú talað um
hvernig hún gæti hugsanlega orð-
iö, fengju Torfumenn að ráða
hvernig húsin yrðu nýtt, en
nytsemd af húsum er frum-
forsendan fyrir þvi að þau geti
talizt einhvers virði.
Og forsætisráðherrann hefur
lika smitazt, þvi búið er að gera
Stjórnarráðshúsið sem nýtt utan
að sjá og hvitta alla veggi.
A Lækjartorgi sjálfu eru aðeins
þrir eða fjórir setbekkir, og i mið-
bæinn vantar marga slika til við-
bótar, þvi margir eiga leið um og
eru fótalúnir eða vilja hreinlega
fá tækifæri til að slóra. Og þar
sem klukkan á Torginu er nú orð-
in rétt, geta menn fylgzt með þvi
hversu lengi ennþá þeim er óhætt
að sitja.
Mannlifið I miðbænum er afar
fjölskrúðugt. Karlar, kerlingar,
menn, konur, stúlkur, drengir og
stelpur og strákar af öllum stærð-
um og af allskyns lit, með
allskyns ætlunarverk með
miðbæjarferð. Sumir karlar
sitja og drekka svartadauða af
ölflöskum, sem ekki eru jafn
fyrirferðarmiklar i vasa og
sjálfar Dauðaflöskurnar, aðrir
sitja og hvila sig á leiðinni úr
einni búðinni i aðra, sumir hlaupa
og mega ekki vera að þvi að biða
eftir grænu ljósi á götuvitunum,
umferðarhálfvitunum, eins og
einn smávinur minn kallar þá, og
hlaupa yfir á rauðu og skjótast
milli bilanna; örfáir rogast með
stóra pinkla, flestar konur með
skrautlega innkaupapoka úr
verzlunum borgarinnar; sumir
sjá allt I einu gamlan vin og hraða
sér til hans brosandi út að eyrum,
aðrir sjá einhverja sem ekki er
heppilegt að hitta og skjótast
burtu undirleitir, eða skimandi i
allar áttir nema þá sem sá lítt-
kæri er i.
Fatnaðurinn er ekki siður
fjölbreytilegur en fólkið sem
klæðist honum, og ógjörningur að
segja frá honum, nema þá i ljóði,
og það get ég ekki. Hinsvegar er
annar fatnaður, sem allir geta
sagt frá, það eru höfuðfötin. Það
eru margir með slik föt.
Alpahúfur, skýlur, hatta. Hattar
eru andstyggileg föt. Ungar og
fallegar konur verða fullorðnar
og lifsleiðar á svipinn þegar þær
eru komnar með hatt, og flestir
karlmenn hjárænulegir. Hinsveg-
ar bera aliir húfur með prýði,
og sem betur fer nota ungar
stúlkur meira húfur en hatta og
slæöur.
I Bakarabrekku situr fólk og
sólar sig, og þefar af grasinu og
moldinni, sem malbikið hefur enn
ekki kaffært. Kærustupar
krunkar saman og á gangstéttinni
framan við parið standa þrir
menn og stinga saman nefjum, en
hinum megin götunnar stendur
skrifstofufólkið og búðafólkið,
Þessar sitja viö fótstall meistarans, en sjálfur snýr hann bakinu i
óhrjáiegar bakhliðar Austurstrætishúsa.
Klukkan á Torginu er farin að ganga rétt dögum saman.
Sumir virðast svolitið eintnana í miðbænum einsog til dæmis þe
roskna kona.
Þaö getur verið gott aö fela sig milli trjánna viö isátið, sérstaklega ef
kilóin eru orðin nógu mörg áður en átið byrjar.
þar sem vanalegt er að mynda
þingflokk Sjálfstæðisflokksins,
sitja tvær konur og borða is. Von-
andi er þetta fyrirboði um næstu
flokksmynd.
Sumir menn, einkum þeir sem i
þinghúsið komast ekki til starfa,
kalla þingmenn óttalega fugla.
Ekki veit ég hvort þeir eru það.
En einn fugl er i Alþingishúsinu
þessa stundina, þvi i loftgati á
vegg Kringlunnar, undir einni
gluggaboru, á smáfugl sér
samastað, að likindum hreiður,
og drit hans litar veggina.
Niður við Iðnó situr fólk i sól-
baði og borðar is, þeim megin
sem að Tjörninni snýr. Endurnar
hreyfa ekki brauðið sem góða
fólkið er að gefa þeim, þvi
góðmennin eru alltaf svo mörg á
svona dögum, og endurnar yfir-
fullar. Bjarghring hefur veriö
komið fyrir á ljósastaur við
Tjarnarbakkann ef einhver skyldi
nú detta útf, en eins og allir vita
nær vatnið i Tjörninni fullvöxnum
manni i hreöjar. En vari er á öllu
beztur.
A flötinni milli MR og MT liggja
tvær brúnmögur og sóla sig, en
hlaupa upp með irafári þegar
ljósmyndarinn nálgast þær. Það
þarf að sjálfsögðu engan að
undra.
Það berst töðuilmur af flötinni
neðan við Menntaskólann, þvi
nýbúið er að slá. Uppi á
listaverkinu Sól, sem Ásmundur
Sveinsson gerði á sinum tima og
sett var þar niður, prila tveir
strákar. Það ætti að gera öll lista-
verk sem sett eru upp á opnum
svæðum þannig úr garði, að hægt
sé að prila i þeim. Þá er bæði
hægt að horfa á þau og finna fyrir
þeim.
Annars segir mér kunnugur, að
eftir að listaverkið Sól, eða
Sólskin, en sá kunnugi er ekki
viss hvort heldur það heitir, var
sett niður hafi i heilan mánuð þar
á eftir ekki komið þurr stund.
í Bakarabrekkuna eru nú
komnir þrir sjóarar, vinir minir,
að hvila sig. Einn þeirra vill að ég
segi eitthvað ljótt um ihaldið og
hafi það eftir honum i blaðinu. Ég
læt ekki fallerast, þvi álengdar sé
ég Einar Björgvin, fyrrum blaða-
mann á Timanum, sem nýkominn
er heim frá útlandinu. Hann segir
mér að hann hafi komið með heim
með sér tvö skáldsöguhandrit,
annaö að unglingasögu, en hitt er
öllu svakalegra: Sannar lýsingar
á mönnum og málefnum fyrir
tveimur árum eða svo, þar sem
ýmsir frægir menn koma við sögu
og sagt er frá hvernig eru að
innræti og hvernig þeir vinna að
viögangi sjálfra sin.
Ég þori ekki að segja frá meiru
i þessari spgu. Enda eru þrjú
korterin liðin, og þarmeð er ég
sloppinn fyrir horn, þvi ekki átti
aö segja frá nema þvi sem sást,
heyrðist og fannst á þessum
nauma tima. —úþ
Skálmað yfir götuna á rauðu ljósi.
sem auðvitað er að svikjast um i
vinnunni og andar að sér
bilareyknum og skælir sig
framani sólina. Strætó stoppar
þarna einhvers staðar, þvi fólk
stendur i þyrpingu, heldur dautt
framan i sér eins og allt fólk sem
biður eftir strætó, sumir
kappklæddir og aðrir regnklæddir
og láta sem sólin sé alls ekki til.
A Austurvelli situr fólk á
bekkjum, sumt. Aðrir eiga að
vera að vinna. Og eins og vera ber
með þá sem stunda bæjarvinnu,
taka slikir lifinu með ró og sóla
sig. Það er alltaf hægt að taka
til hendi þegar ský dregur fyrir
sólu, eða þegar rignir. Slikt og þvi
likt getur það fólk leyft sér sem
vinnur hjá sjálfu sér, eins og
borgarstarfsmenn og forstjórar.
Það ljótasta við hús á íslandi er
bakhliðin á þeim. Þar eru húsin
við Austurvöll engin undan-
tekning, ómáluð og jafnvel ómúr-
uð.
Þegar ég ætlaði að fara að
hugsa um blómin og lyktina af
þeim, gengur Tómas I saltfiskin-
um framhjá mér og ekki er hægt
að festa hugann við neitt annað
um stund en veraldargróða og
gæði. Og þegar hann er horfinn og
veraldargróðinn við það að vikja
fyrir náttúrufegurðinni kemur
Jónas Haralz stikandi eftir
Austurvelli, rétt eins og hann eigi
hann einn og sjálfur og aftur fer
ég að hugsa um veraldar-
vandræðfii, og alla vixlana sem
eftir er að borga.
En það stendur stutt, þvi við
stingum okkur inni Alþingishúss-
garðinn, sem er afar fallegur og
gróðursæll. Tryggvi Gunnarsson
trónar þar á stalli og mænir
bronzaugum á þinghúsið, og á
bekknum utanvert við Kringluna,
Hann Hilmar rak eitt sin pylsubar við hliðina á Laugaveg 28. Nú vinnur
liann hjá Hótel Borg, og í frfstundum hjalar hann viö yngismeyjar með
/kisulórur saumaðar á rassinn.