Þjóðviljinn - 22.09.1973, Blaðsíða 8

8 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 22. september 1973
Þessi mynd sýnir slúlku á Akureyri i starfi götusópara. Fyrir nokkrum
árum heföu menn rekið upp stór augujaö sjá fulltrúa „veika” kynsins i
sliku starfi, en nú er öldin önnur, og ungu stúlkurnar'eru ekki lengur
meö neinn pempiuskap hvaö störf varðar. (Ljósm. SJ.)
RAFLAGNIR
SAMVIRKI
annast allar almennar raflagnir. Ný-
lagnir, viögerðir, dyrasima og kall-
kerfauppsetningar. -
Teikniþjónusta.
Skiptið við samtök sveinanna.
Verkstæði Barmahlið 4
SÍMI 15460 milli 5 og 7.
MALASKOLINN MIMIR
BRAUTARHOLTI4 - SÍMI iooo4
ENSKAN
Talæfingar fyrir fullorðna. Byrjendaflokkar.
Framhaldsflokkar. Samtalsflokkar hjá
Englendingum. Smásögur. Ferðalög.
Daglegt mál. Bygging málsins.
Lestur leikrita. Verzlunarenska.
Síðdegistímar og kvöldtímar.
Dragið ekki að innrita yður.
(lirirOmii laiiflid
^ ||III
BIJNAÐARBANKI
ÍSLANDS
Búvöruneyslan innan-
lands og útflutningur
Upplýsingar úr Frey um mjólkur- og kindakjöts -
framleiðslu og ráðstöfun hennar
Þegar litið er á tímabil
síðustu 12 ára lætur nærri
að mjólkurframleiðslan í
landinu sé hæfileg fyrir
innanlandsmarkað og megi
vart minni vera til þess að
fullnægja eftirspurn á öll-
um árstímum. Hins vegar
er framleiðsla á kindakjöti
verulega meiri en nemur
innlendri neyslu, svo að
umfram eru að jafnaði um
25-30% heildar framleiðsl-
unnar. Þetta er þó miklum
sveiflum undirorpið, því að
neyslan er verulega háð
kaupgetu. Auknar niður-
greiðslurá kjötverði innan-
lands geta því að vissu
marki haft sömu áhrif og
auknar útflutningsuppbæt-
ur.
Ef saman færi að bændur
þyrftu skyndilega að auka
f járstofninn og slátrun væri
því lítil, en aftur væri
kaupgeta almennings í
betra lagi, væri umfram
kjötframleiðsla til útflutn-
ings varla meir en 10%
hennar allrar — að því er
ætla má.
ÞJV
I nýútkomnu hefti af búnaðar-
blaðinu Frey, útgef. Búnaðarfé-
lag islands og Stéttarsamband
bænda.er fróðleg grein eftir Guö-
mund Sigþórsson hagfræðing um
„þróun framleiðslu og neyslu bú-
vöru”. 1 grein hans kemur m.a.
fram, hvað flytja hefur þurft mik-
ið út af mjólkurafurðum og
kindakjöti á undanförnum 12 ár-
um.
Guðmundur segir i grein sinni:
„Svo sem kunnugt er, hefur
undanfarin ár þurft stuðning út-
flutningsbóta til að flytja kjöt og
mjólkurafurðir á erlenda mark-
aði, svo bændur fengju grundvall-
arverð fyrir búvörurnar. Útflutn-
ingsbótaheimildin er takmörkuð
með lögum og mega þær mest
nema 10 prósentum af heildar-
framleiðsluverðmætum búvöru-
framleiðslunnar i landinu, óskipt
á búgreinar. Fyrirkomulag út-
flutningsbótagreiðslnanna er til-
komið vegna nauðsynjar þess að
hafa ætiö nægar búvörur fyrir
Lífeyrissjóður Sóknar
Stjórn Lifeyrissjóðs Sóknar hefur ákveðið að afgreiða umsóknir
um lán úr sjóðnum aðeins tvisvar á ári, vor og haust.
Umsóknir vegna vorúthlutunar þurfa að berast skrifstofu sjóðsins
fyrir 1. april og vegna haustúthlutunar fyrir 1. október.
Hámark láns er nú 250.000 kr. til 15 ára. Aðeins er lánað gegn veði
ihúseignum allt að 50% af brunabótamatsverði (þ.e. það lán, sem
lifeyrissjóðurinn veitir, að viðbættum áhvilandi forgangsveð-
skuldum, má ekki vera hærri upphæð en sem nemur helmingi
brunabótamatsverðs) eða sé það ekki fyrir hendi, þá af mats-
verði, sem ákveðið er af 2 mönnum, sem fjármálaráðherra hefur
tilnefnt.
Athygli skal vakin á, að ekki verður auglýst ofíar eftir umsóknum
um lán úr sjóðnum.
Umsóknareyðublöð eru afhent á skrifstofu sjóðsins, Skólavörðu-
stig 16, simi 17588. Jafnframt eru þar veittar upplýsingar um gögn
þau, er umsækjendur þeir, sem lánsúthlutun fá, þurfa að leggja
fram til þess að lán fáist greitt.
Afgreiðsla sjóðsins er opin mánudaga-föstudaga kl. 2-5.
innlendan markað hvernig sem
árar i landbúnaði. Einnig hefur
þurft að flytja umfram fram-
leiðslu búvöru til landa, þar sein
að greiddar eru verulegar fjár-
hæðir til lækkunar i framleiðslu-
kostnaði búvöru, sem veldur þvi
að það verð, sem útflutningurinn
skilar, er mun lægra óniður-
greiddum framleiðslukostnaði á
vörunum.”
Mjólkurdrykkja
viröist ekki
fara vaxandi
í landinu þrátt
fyrir fjölgurí
þjóðarinnar
Mjólkurframleiöslan
er hæfileg
Með grein sinni birtir Guð-
mundur töflu þar sem sýnd er
framleiðsla mjólkur og ráðstöfun
hennar frá 1961. Hefur mjólkur-
framleiðslan sveiflast á milli 108
og 126 þúsund tonna, var i lægra
markinu við upphaf timabilsins,
en i hámarki bæði árið 1965 og á
siðasta ári. Um eöa uppundir 60
þúsund tonn af framleiddri mjólk
fer til drykkjar, eða i það sem
greinarhöfundur kallar neyslu-
mjólk. 40 til 50 þúsund tonn fer i
vinnslu og tæp 4 tonn til fóðrunar.
Afgangurinn fer þá eöa gæti farið
til útflutnings, og er það ekki
nema fá ár svo mikið, að verulega
muni um. Þannig var þessi afn-
gangur20% árið 1965, og 14% 1964
og 1970. Af sjálfu leiðir að mjólk-
urframleiðslan hlýtur að vera
misjöfn eftir árstiðum og þvi
verður að vera nokkur afgangur
yvir allt árið til þess að aldrei sé
þurrð.
Guðmundur segir i greininni:
„Notkun neyslumjólkur hefur
nánast staðið i stað undanfarandi
ár, þrátt fyrir árlega fjölgun
landsmanna um sem næst l,4pró-
sent á ári, sem á 10 árum gerir 15
prósent aukningu.
Mjólk, sem fer i vinnsluvörur til
neyslu innanlands, sem eru
smjör, rjómi, ostur, nýmjólkur-
duft o.fl. er mjög misjöfn að
magni til frá einu ári til annars.
Er það einkum háö verölagi var-
anna en einnig nokkuð kaupgetu
almennings. Má það sjá af þvi, að
á upphafstimum verðstöðvana,
þ.e.a.s. árin 1967 og 1971, varð
griðarleg aukning i kaupum á
mjólkurafurðum -og að árin 1968-
1969 fór neysla i þessum vörum
minnkandi, sömu ár og verulega
dró úr kaupgetu almennings.
Umframframleiðslan, sem er
mismunur heildarframleiðslu og
innlendrar ráðstöfunar, er þar af
leiðandi, og vegna árferðis-
sveiflna i mjólkurframleiðslunni,
mjög misjöfn. Arið 1961 var hún
aðeins 4 prósent af framleiösl-
unni, eða innan þeirra marka að
nægði allt árið um kring, en var
komin i tæp 20 prósent f jórum ár-
um seinna. Á s.l. ári nam um-
framleiðslan 7,4 prósentum,
sem er með þvi minnsta er má
vera til að tryggja næga neyslu-
mjólk árið um kring.
Horfur eru á að framleiðsla á
mjólk árið 1973 nemi um 130 þús-
und tonnum. Er það álit byggt á,
að mjólkurkúm hefur fjölgað um
2 prósent og kelfdum kvigum um
7 prósent frá árinu á undan.”
25-30% kindakjöts
til útflutnings
Guðmundur Sigþórsson birtir
með grein sinni töflu um fram-
leiðslu og ráðstöfun á kindakjöti.
Reiknast honum svo til að árleg
framleiðsla hafi að undanförnu
verið 11-13 þúsund tonn, og eru
þetta nokkru lægri tölur en oft
sjást þar eð hér er fyrirfram
dregin frá sú rýrnun sem verður á
kjöti frá slátrununs það er end-
anlega selt. Notkun innanlands
hefur verið allt frá 7,4 þúsund
tonnum á ári (1969) og upp i 9,6
þúsund (1971). Að sama skapi er
afgangurinn mismunandi mikill
eða allt frá 1.600 tonnum 1971 og
upp I 5,2 þúsund tonn 1969.
Guðmundur segir:
„Neysla á kindakjöti hefur ver-
ið all misjöfn frá ári til árs svo
sem taflan sýnir. Kemur það til af
verulegum sveiflum i niður-
greiðslum og þá um leið á verði
kjötsins og mismunandi kaup-
getu.
T.d. varð neyzla á kindakjöti
1607 tonnum minni árið 1968 en
árið 1967 sem i prósentum gerir
16,7. Að visu varð framleiðsla á
kindakjöti með almesta móti
haustið 1967 svo að verulegur af-
gangur varð til útflutnings þrátt
fyrir mikla notkun innanlands.
Svo sem er um mjólkurvörur
koma greinilega fram áhrif af
verði kindakjöts á neysluna
þau ár, sem ráðist hefur verið i
niðurfærslu á verðlagi og kaup-
lagi i landinu með auknum niður-
greiðslum á búvörum.
Mismunur framleiðslu og inn-
anlandsnotkunar er mjög breyti-
legur, eða allt frá 14 prósentum i
41 prósent af framleiðslunni. Hef-
ur þar mestu um valdið mismikil
markaðsþörf innanlands en einn-
ig nokkuð áhrif árferðisins á
framleiðsluna. Þessum óstöðug-
leika fylgja þau vandkvæði, að
erfiðara er að vinna upp og halda
góðum mörkuðum erlendis en
ella. Að visu má að nokkru jafna
þennan mismun með þvi að leyfa
sumarslátrun svo sem gert hefur
verið, en þvi fylgir óhjákvæmi-
lega aukakostnaður hjá framleið-
endum og aukinn slátrunarkostn-
aður.
Aætlun um þróun neyslu á
kindakjöti innanlands bendir til,
að þar sé að vænta verulegrar
aukningar, eða um 2-2 1/2% ár-
lega, sem er meiri aukning en
nemur fólksfjölguninni.
Verulegrar aukningar er að
vænta i framleiðslu á kindakjöti,
bæði vegna meiri afurðasemi og
bústofnsaukningar. Sýna forða-
gæsluskýrslur, að sauðfé hefur
fjölgað um 5,4 prósent á sl. ári.
Miðað við að sauöfé fjölgi að
hausti um 2 prósent eru horfur á
að framleiðsla á kindakjöti verði
7 prósent meiri en var á sl.
hausti”.
Sunnudagsferðir
Kl. 9.30 Haustlitaferð til Þing-
valla Verð 600 kr.
Ki. 13 ögmundarhraun. Verð
400 kr.
Ferðafélag tslands.