Þjóðviljinn - 08.12.1973, Blaðsíða 9

8 SIDA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 8. desember 1973.
Laugardagur 8. desember 1973. ÞJÓÐVILJINN — SIÐA
(Jtsýni til norfturs frá Breibholtshverfi
Geirharður
Þorsteinsson
arkitekt:
„BREIÐHOLT HIÐ EFRA”
Fella- og Hólahverfi
I Þjóðviljanum 22.11.'73 birtust
nokkrar myndir úr Kella- og
llólahverfi hér i borg, i greininni
nefnt „Breiðholt hið efra” og
fylgdi þeim nokkur texti. Mynd-
irnar voru flestar allgóðar og
gófu sumar sannverðuga mynd
úr hverfi sem er að byggjast. Á
textanum var hinsvegar erfiðara
að átta sig og einkum þvi hver
væri tilgangurinn með honum.
Aðspurður segir höfundur þó að
texta og myndum só ætlað að
vekja fólk til umhugsunar og
umræðu um skipulagið i borginni.
Þótt slagorö og fuilyröingar gefi
ekki beinlinis tilefni til umræðu
þykir mór rótt að leggja hór orð i
belg, sem einn af „aðstand-
endum” skipulagsvinnunnar,
scm gerð var að myndaefni.
Einkum þykir mór nokkru varða
þegar hafin er skoðanamyndun
(innprentun) um „gott” eða
„vont” i umhverfi manna, að
Iram komi við það tækifæri rök
þau er liggja að baki ákvörðun
um; valkostir þeir er um er að
ræða, svo fólk almennt og einkum
þó ibúar viðkomandi hverfa geti
myndað sér sjálft (sjálfstæða)
skoðun á þvi hversu tckist hafi.
Kclla- og Ilólahverfi er i
upphyggingu og verður enn um
nokkurra ára bil. Það fylgir
jafnan byggingum að þær eru
ósjálegar, kaldar og drungalegar
á meðan verið er að byggja þær,
og þannig er með umhverfi þeirra
einnig. Þannig hefur það verið
með alla byggð sem við þekkjum
hór, einnig þá sem nú skartar
gróðri og hefur þægilegt yfir-
hragð. Þaðer þvi nokkuð snemmt
að minu áliti að kveða upp dóm
yfir hlutum, sem eiga eftir að
taka hreytingum, bæði varðandi
atriði er skipulag gerir ráð fyrir
og ennfremur af hálfu ibúanna
sjálfra.
ftg tel hins vegar æskilegt að
rætt verði um skipulagið, einnig á
þessu stigi, og vil hvetja til þess.
Ef af umræðu veröur legg ógtilað
henni verði beint að einstökum
undirstöðuatriðum skipulagsins,
en niðurstaða (eða dómur
felldur) dregin saman að lokum.
Sem dæmi um grundvallar-
spurningar má nefna:
1. Er heppilegra að bvggja „þétt”
eða „drcift” við aðstæður eins og
i Kella- og llólahvcrfi?
Kella- og Hólahverfi er i 90-105
m yfir sjó; hiti á vetrum er að
jaínaði minni en nær sjónum, hiti
á sumrum er hinsvegar stundum
meiri; vindasamt er i Fella- og
Hólahverfi, einkum er austanátt
slæm, hinsvegar sýna mælingar
að norðanátt er á tiðum hægari en
vestar i Keykjavik: úrkoma mun
vera heldur meiri en á Reykja-
vikurflugvelli; þá er fjarlægð frá
Lækjartorgi að Kella- og Hóla-
hverfi sú sama og til Hafnar-
tjarðar.
Okkar niðurstaða, sem að þessu
unnum var, að rétt væri að
byggja tiltölulega þétt við þessar
aðstæður, og eru helstu rökin
þessi: Þar sem hverfið er i
nokkurri fjarlægð frá þjónustu
ber nauðsyn til að stuðla að henni
i hverlinu. Það sem einkum hefur
áhrif á hve mikil þjónusta þrifst i
hverfi er það, hve margir ibúar
eru þar til þess að notfæra sér
þjónustuna. Þannig eru nokkur
rök fyrir þvi, að byggja all-fjöl-
mennt hverfi við þessar
aðstæður.
Jafnframt þvi sem veðurfar
gerir æskilegt að tryggja sem
flestum stuttar og þægilegar
gönguleiðir, er talið æskilegt að
draga verslanir og þjónustu
saman i miðstöðvar með ákveönu
lágmarks viðskiptamanna--
„upplandi", ef tryggt á að vera að
vörur og þjónusta séu af þeirri
fjölbreytni sem æskilegt er. Þetta
ásamt hagkvæmnissjónarmiðum
eru helztu rökin fyrir þvi að
byggja þétt, einkum næst
þjónustu-miðstöðvunum, en láta
heldur óbyggt land vera þeim
mun meira utan hverfisins.
2. Er rétt að taka inikið tillit til út-
sýnis? Eða hve mikilvægt er
útsýni i mati á móti öðrum
„gæðum"? (kostum)?
Af Breiðholtshvarfi er allmikið
útsýni, en þar sem landið til
ráðstöfunar er háslétta, er örðugt
að sjá öllum fyrir útsýni nema
með þvi að byggja á brúnum og i
aðliggjandi brekkum sléttunnar
eingöngu. Þetta hefur reyndar
verið gert að nokkru, þar sem
skólar og iþróttasvæði eru fyrst
og fremst þar sem ekki nýtur út-
sýnis en ibúðabyggðinni einkum
beint þangaö, sem. bygginga-
grunnar eru sæmilegir, og þar
sem tiltölulega mörgum má
tryggja nokkuð útsýni. Af um það
bil 2000 ibúðum, sem nú eru til-
búnar eða á lokastigi i Fella- og
Hólahverfi mun a.,.k. 1000 njóta
óvenju mikils útsýnis, aðrar 500
njóta allmikils útsýnis, en þær
ibúðir sem ekki njóta útsýnis eru
einkum raðhús á einni hæð, og
ibúöir á neðstu hæðum fjölbýlis-
húsa. Enda mun næsta sjaldgæft
að svo sé annarsstaðar.
3. Er það almcnn skoöun að óhæft
sé að stilla saman lágri og hárri
byggð: hver eru rökin?
t Kella- og Hólahverfi er á
nokkrum stöðum stillt saman
einnar- og fjögurra hæða byggð.
Við Vesturberg t.d. eru einnar-
hæðar raðhús við aðalgangstig og
i námunda við skóla, verzlanir og
strætisvagnastöðvar. En jafn-
Iramt þvi sem þessi raðhús eru
sjálf miðsvæðis hafa þau jákvæð
áhrif á umhverfi hærri
byggðarinnar, sem án raðhús-
anna mundi vera allmiklu
berangurslegri en nú, en hærri
hús mundu væntanlega yfir-
þyrma gangstíginn, sem þarna
liggur milli háu og lágu húsanna.
Þannig mætti varpa fram fleiri
spurningum, en þetta læt ég
nægja að sinni eða a.m.k. þar til
séð er hvort áhugi er fyrir þess-
konar umræðu.
Reykjavik, 29.11.’73.
innlend
47% veltuaukn
ing hjá SÍS
A árlegum kaupfélags-
stjórafundi i Reykjavik 23.-24.
nóv. flutti Erlendur Einarsson
forstjóri StS yfirlitserindi um
starfsemi Sambandsins það
sém af er árinu. Þar kom m.a.
fram að mikil veltuaukning
hefur orðið hjá Sambandinu
fyrstu niu mánuði þessa árs
frá sama timabili s.l. ár, og
nemur hún 47%. Hafa allar
deildir aukið veltu sina sem
hér segir: Innflutningsdeild
64%, Véladeild 53%, Sjávar-
afurðadeild 53%, Búvörudeild
33%, Skipadeild 31% og
Iðnaðardeild 34%. Væri vonast
til, aö þessi aukning myndi ná
að vega upp á móti stór-
auknum kostnaðarhækkunum
á flestum sviðum, sem væru
m.a. nær 28% launahækkun á
timabilinu hjá mánaðar-
kaupsfólki i Reykjavik, um
35% vaxtahækkun innanlands,
hækkaðar afskriftir og stór-
hækkaöir erlendir vextir.
Fjárfestingar 126,6 milj.
Þá kom einnig fram i erindi
forstjóra, að fyrstu niu
mánuði ársins hefur Sam-
bandið fjárfest fyrir 126,6 milj.
kr. Stærsti liðurinn er vegna
kaupa á Disarfellinu, en auk
þess hefur talsvert verið fjár-
fest i verksmiðjunum á Akur-
eyri og i nýju fóðurblöndunar-
stöðinni.
Fáir farþegar
í nóvemher
5592 farþegar komu til
landsins i nóvember-mánuði.
2568 tslendingar og 3024 út-
lendingar. Aðeins 13 komu
með skipum, hinir meö flug-
vélum. t október var tala far-
þega mun hærri, eða 8600.
Að vanda komu flestir út-
lendinganna frá Bandarikjun-
um eða 1691. Frá Danmörku
216, Sviþjóð 182, Vestur-
Þýskalandi 153, Bretlandi 162.
Noregi 109, Frakklandi 103.
Finnlandi 63, Sviss 55, Kanada
44, Hollandi 29, Júgóslaviu 22
Austurriki 19, Ástraliu 17
Belgiu 16, ttaliu 13, Suður-Af
riku 12, Spáni 12, Japan 11
tsrael 10 og færri frá öðrum
löndum.
Fertug
fríkirkja
Þann 14. þ.m. á Frikirkjan i
Hafnarfirði 60 ára afmæli.
Þessara timamóta i sögu
kirkju og safnaðar verður
minnst n.k. sunnudag, með
sameiginlegri kaffidrykkju
safnaðarfólks i veitingahúsinu
Skiphóli eftir messugjörð i
kirkjunni. Um kvöldið verður
efnt til aðventukvölds i kirkj-
unni.
Frikirkjusöfnuðurinn var
stofnaður i barnaskólanum i
Hafnarfirði 20. april 1913, og
stofnendur voru nálega 100.
Kirkjubyggingin hófst seint
i ágústmánuði, byggingar-
meistari var hinn kunni at-
hafnamaður Jóhannes Reyk-
dal. Kirkjusmiðin gekk svo
vel, að kirkjan var vigð og tek-
in i notkun 14. des. 1913. Raf-
lögn var lögð i kirkjuna i upp-
hafi, en það mun hafa veriö
fyrsta kirkjuraflýsing á ts-
landi. Fimm prestar hafa
þjónað söfnuðinum til þessa
dags: ólafur Ólafsson
1913—1930, Jón Auðuns
1930—1946, Kristinn Stefáns-
son 1946—1966, Bragi
Benediktsson 1966—1971, Guð-
mundur óskar ólafsson 1971
og siðan.
Söfnuðurinn hefur alla tið
staðið undir kostnaði við safn-
aðarstarfið og ekki notið opin--
berrar aöstoðar. Tekjur kirkj-
unnar hafa einungis verið
kirkjugjöldin og frjáls fram-
lög safnaðarins og annarra
velunnara. t söfnuðinum eru
nú um 2200 manns, þar af er
um helingur gjaldskyldur.
Koggi og
sjóveikitöflur
A nýafstöðnu þingi
Sambands bindindisfélaga i
skólum urðu miklar umræður
um vandamál i heimavistar-
skólum. Þykja óeðlilegar
hömlur á þvi að ná sambandi
við nemanda af gagnstæðu
kyni i slikum skólum. Þá var
vakin athygli á vaxandi
notkun ýmissa vimugjafa svo
sem spritts og sjóveikitaflna
innan skólanna. Hið bindinis-
sama æskufólk taldi nauðsyn-
legt að endurskoða reglur
heimavistanna sem oft hamla
eðlilegu félagslifi.
Sigrun Guðjónsdóttir
Rauði fiskurinn
- ný barnabók
Sigrún Guðjónsdóttir, hin
ágæta listakona, sem m.a.
vann samkeppnina um þjóð-
hátiðarplattana, hefur gefið út
barnabókina Rauða fiskinn. t
máli og myndum segir frá
fagurrauðum fiski sem heitir
Simbi. Simbi er öðruvisi en
allir hinir fiskarnir, en hann
fréttir að þaö hafi sést annar
fiskur eins og hann, og Simbi
fer af stað að leita að honum.
Bókin er offsetprentuð hjá
Solnaprent og er mjög falleg
gjöf handa litlum börnum.
Sinfóníu-
hljómsveitin
í Hlégarði
Tónlistarfélag Mosfells-
sveitar hefir ýmiskonar verk-
efni á stefnuskrá sinni, en þó
aðallega tónleikahald.
Félagið stefnir ávallt að þvi
að efna til tónleika vor og
haust, og aö þessu sinni verða
hausthljómleikar i Hlégarði
fimmtudaginn 6. desember kl.
21.00. Tekist hefir að ná i
Sinfóniuhljómsveit tslands, og
mun hún leika verk eftir
meistara s..s. Mozart,
Brahms, Handel, Kaldalóns
o.fl. Stjórnandi hljómsveitar-
innar er Páll P. Pálsson, en
hann hefir útsett lag Kalda-
lóns, Suðurnesjamenn.
Patti fer í
siglingu
Patti fer i siglingu heitir bók
„fyrir röska stráka” eftir
F.W. Schmidt, sem Leiftur
hefur gefið út.
Patti er litill ikorni sem
tveir leikfélagar takast á um,
en annar þeirra, sá sem er af
riku foreldri, vill ekki fara i
ferðalag 'mikið og langt án
Patta. Spinnast af þessu
langar flækjur. Þýðandi er
Gisli Asmundsson kennari.
Grafarvogur
Elliðavogur
Ártúnshöfði
Arbæjarsaí'n
Árbæjarhverfi
Elliðaár
Bakkahverfi (Brh. I)
Hólahverfi
Hverfismiðstöð
Verslun
Hólaskóli
Áusturdeild
verslun
Skeiðvöllur
Fjölbrautaskóh
íþróttasvæði
Fellaskóli
Hverfismiðstöð
Verslun
Fellahverfi
Seljahverfi (Brh. II
\