Þjóðviljinn - 15.01.1974, Blaðsíða 7

Þi iðjudagur 15. janúar 1974 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 7
Stjórnarfarið i Brasiliu er eitt
það grimmasta og ruddalegasta.
sem fyrirfinnst nú á timum.
Margir geta sagt sögur þvi við-
vikjandi, þar á meðal prestar,
lögfræðingar og þlaðamenn.
begar þeir tala við erlenda blaða-
menn, fara þeir framá að nafna
þeirra sé ekki getið. Yfirvöldin i
Brasiliu skara aö þvi leyti fram
úr þeim i Grikklandi og á Spáni i
fúlmennskunni, að hjá þeim er
algengt að drepa fanga eftir að
þeir hafa verið pyndaðir. Það er
einfaldlega gert til að tryggja að
þeir kjafti ekki frá.
Útrýmingarsveitir
A vegum hersins og lögregl-
unnar starfa sérstakar út-
rýmingarsveitir. Þær ræna raun-
verulegum eða meintum
stjórnarandstæðingum, pynda þá
og myrða siðan, ef þeim likar svo
við að hafa. Siðastliðið ár hurfu
margir á þann hátt, þeirra á
meðal José da Mata Machado,
fyrrverandi þingmaður, og
maður að nafni Gildo Lacerda.
Þeir voru handteknir i Sao Paolo
og sakaðir um að tilheyra
marxisk-leninsku félagi. Opin-
berlega var tilkynnt að þeir hefðu
játað á sig að hafa mælt sér mót
við einhvern ,,óvin rikisins” i
Recife. Þangað var farið með þá
og þeir myrtir þar. í tilkynningu
lögreglunnar hét það svo að þeir
hefðu af slysni orðið fyrir skotum
,,þegar kom til átaka á götum
borgarinnar.”
Sextánda mars siðastliðið ár
var jarðfræðistúdent að nafni
Alexandre Wannuchi Leme hand-
tekinn. Hann var velþekktur
meðal stúdentanna i háskólanum
i Sao Paolo. Samkvæmt tilkynn-
ingu frá öryggislögreglunni
„varð hann fyrir bil og beið
bana” seytjánda mars. Leme var
jarðsettur á ókunnum stað. Til-
raunir fjölskyldunnar og presta,
sem gengu i málið, til að fá likið
afhent, urðu til einskis.
Dó úr „blóðleysi”
1 april i fyrra gaf Amnesty
International út lista yfir tuttugu
og fimm menn, sem iögreglan
hafði handtekið og látið höfðu lifið
undir dularfullum kringum-
stæðum um nokkurra mánaða
bil. Listinn var sendur Medici
forseta og hann beðinn að skipa
nefnd til að rannsaka málið. Yfir-
völdin hafa ekki ennþá svarað
bréfinu. Meðal þessara tuttugu og
fimm drepnu manna var blaða-
maður að nafni Pfutzenreuter,
sem samkvæmt tilkynningu lög-
reglunnar dó úr „blóðleysi”
mánuði eftir að hann hvarf. I
janúar voru Lincoln Cordero Oest
og Liiis Ghilardini drepnir „viö
flóttatilraun”, og áttunda janúar
drap lögreglan sex menn, sem
komu til Recife i þeim tilgangi að
vera þar á fundi, eftir þvi sem
yfirvöldin sögðu. t febrúar „ök
vörubill yfir” mann að nafni
Antonio Benetzzo, meðan hann
var I höndum öryggislögregl-
Samkvæmt heimildum i Rio de Janeiro hefur
brasiliska herforingjastjórnin lánað systurstjórn
sinni i Chile sérfræðinga i misþyrmingum og pynd-
ingum.
Þessir sérfræðingar skóla og þjálfa liðsmenn
chilisku valdaræningjanna i pyndingum. Brasilia
hefur nú haft herforingjastjórn i tiu ár. Á þeim tima
hefur sú stjórn komið sér upp fjölmennri og þraut-
skipulagðri leynilögreglu, og i yfirheyrslustöðvum
þess liðsafla þykja pyndingar sjálfsagður hlutur.

Rfðandi lögregla ræðst með brugðnum sverðum á fólk, sem komið var sainan til sorgarmessu eftir sextán ára gamlan skólanema
reglan hafði myrt.
12.000 pólitískir
fangar í Brasilíu
Stroessncr cinra-ðishcrra i
Paragvæer maður alveg að skapi
Brasiliustjórnar. Brasiliskir
aðilar hafa fcst lé i kvikljárrækt,
bönkum og tryggingafélögum i
Paragvæ, og i sameiningu ætla
þcssi tvö riki að byggja Ilaipu-
stifluna i Parana—fljóti. Það
verður stærsta rafaflstöð i heimi,
af þeim sem eru knúnar með
vatnsorku. Brasilisku hers-
höfðingjarnir hafa einnig verið
örlátir á lán við ihaldsstjórnina i
Bóliviu.
Algengt aö fangar séu drepnir „á flótta”.
unnar. Dauði stúdentaleiðtogans
Roques var tilkynntur fyrst
þremur mánuðum eftir að hann
hvarf. Yfirvöldin sögðu dauða
hans hafa borið að höndum er
hann „sýndi mótspyrnu við hand-
töku.”
Fyrir niu árum, þegar herinn
rændi völdunum af Goulart, lög-
lega kjörnum forseta landsins,
lýstu herforingjarnir þvi yfir að
markmið þeirra væri að koma
aftur á lýöræði i landinu. Fyrir
fimm árum, þegar núverandi for-
seti Medici kom til valda, gaf
hann sama loforð. En þvi fer
fjarri að hershöfðingjarnir hafi
hugsað sér að sleppa völdunum á
næstunni. Þeir eru þegar búnir að
útnefna einn úr sinum hópi,
Geisel að nafni, til að taka við af
Medici. Hann stjórnar sem
stendur Petrobras, oliufélagi
Brasiliu. Geisel tekur við forseta-
völdum fimmtanda mars næst-
komandi og verður fjórði hers-
höfðinginn i forsetastóli eftir
valdaránið.
Undirbjuggu innrás
i Úrúgvæ
Brasilisku hershöfðingjarnir
fögnuðu falli Allendes af heilum
hug og hafa siðan aðstoðað sálu-
félaga sina i Chile á ýmsan hátt,
meðal annars meö þvi að sjá
þeim fyrir pyndingafræðingum.
Brasilia styður mestu afturhalds-
stjórnirnar i Rómönsku-Ameriku
og i hitteðfyrra, þegar likur voru
taldar á þvi að hinn róttæki
Seregni sigraöi ihaldsdólginn
Bordaberry i forsetakosning-
unum i Úrúgvæ, undirbjó
Brasiliustjórn innrás i Úrúgvæ.
En Seregni tapaði kosningunum
og i júli i fyrra, þegar allsherjar-
verkfall ógnaði efnahag Úrúgvæ,
sendi Brasiliustjórn
Úrúgvæstjórn þrjú hundruð vöru-
bila með ýmsum vörum og bætti
þar við þrjátiu miljón dollara
kreppuláni.
Ekki er búist við að neinar
breytingar lylgi valdatöku
Geisels hershöfðingja. Talið er
vist að hann feti i fótspor fyrir-
rennara sinna, ritskoði blöðin
stranglega, bæli niður sljórnar-
andstöðuna og stundi pyndingar.
Amnesty International telur
llklegt að tólf þúsund póliliskir
fangar séu i Brasiliu, og i skýrslu
sinni nalngreina þessi samtök um
þúsund manns, sem sætt hafa
pyndingum. Enginn veit hversu
margir hafa veriö drepnir. En
ekkert lát er á þvi að herinn og
lögreglan skjóti handtekið fólk er
það „reynir að flýja.” Margir
hafa horfið eins og jörðin hali
gleypt þá.
Jan Tystad.fréttaritari
Dagbladet i Brasiliu.
Bandaríkin fara í stríö
EFTIR ART
BUCHWALD
— Nei það er ekki hægt,
sagði Wanamaker vinur minn
i strætó i gær.
— Nú hvað er ekki hægt?
— Þú færð fólk aldrei til að
fórna bensini, kyndingaroliu
og öllu sem þvi fylgir án þess
að gefa út striðsyfirlýsingu.
— Ertu að verða vitlaus
eða hvað? Þú ætlast þó ekki til
að Bandarikin fari i strið'.
— Eg sagði gefa út striðs-
yfirlýsingu en ekki fara i strið.
Við verðum að telja fólki trú
um að þjóðin eigi i striði ef það
á að sætta sig við kreppuráð-
stafanirnar sem stjórnin beit-
ir.
— En hvernig getum við
lýst striði á hendur einhverj-
um án þess að fara i strið?
spurði ég.
— Einfalt vinur minn. Við
fórum i strið i Indókina án
þess að gefa út striðsyfirlýs-
ingu. 1 þetta sinn köstum við
striðshanskanum án þess að
fara i strið.
— Wanamaker, ertu að
stinga upp á þvi að við lýsum
striði á hendur Indókina?
— Nei andskotinn, það
mundi ekkert gagna. Enginn
myndi fást til að spara út á
strið þar. Við verðum að lýsa
striði á hendur einhvers lands
sem allir hata og er að pina
okkur alla daga.
— Hvaða landi hefurðu i
huga?
— Frakkland, svaraði
Wanamaker.
— Viltu að við lýsum striði á
hendur. Frökkum? spurði ég
steini lostinn.
— Það er eina landið i
heiminum sem Bandarikja-
menn myndu vera fúsir til að
aka á 50 milna hraða til að
sigra það.
— En á hvaða forsendum
getum við lýst striði á hendur
Frökkum? spurði ég.
— Frakkar móðguðu Henry
Kissinger i Brússel á dögun-
um.
— Það eru striðsaðgerðir,
viðurkenni ég.
— Þegar við gefum út
striðsyfirlýsinguna aðhöfumst
við ekert nema að stappa stál-
inu i fólk á heimavigstöðv-
unum. Við segjum fólki að i
hvert sinn sem það skrúfar
fyrir hitann fái Pompidou
kvef! Við heitum á Banda-
rikjamenn að þola matvæla-
skort svo sá dagur megi risa
að við marsérum niður
Champs Elysées á nýjan leik.
Við bendum á að hver oliu-
brúsi sem við spörum þýöir
einni flösku minna af léttvini á
frönskum matarborðum.
— Við skipuleggjum
pappirs- og úrgangssöfnunar-
herferð. Það verður að sann-
færa alla þjóðina um mikil-
vægi þess að beygja Frakka i
duftið.
— Þetta væri hægt, sagði ég
Við gætum gert striðsmyndir
sem sýndu Frakka beita ame-
riska túrista ofbeldi,grimmd.
— Blöðin okkur myndu
verja siðu eftir siðu i upptaln-
ingar á öllum þeim raunum,
sem Frakkar hafa skapað
Efnahagsbandalaginu, stakk
Wanamaker upp á.
—■ Bob Hope færi að semja
striðsbrandara.
— Og Raquel Welch héldi
„sjó”.
— Og þegar orkukreppan er
liðin hjá og öllum finnst þeir
hafi lagt fram sinn skerf til að
sigra Frakka lýsum við yfir
friði, sagði Wanamaker.
— Með sæmd vitanlega,
sagði ég.
— Auðvitað verðum við að
endurreisa Frakkland að
striöinu loknu, sagði Wana-
maker.
— En þú sagðir að við
myndum ekkert gera þeim
annað en lýsa striöi á hendur
þeim. Af hverju skyldum við
fara að endurreisa landið ef
við höfum ekkert tjón unnið
þvi?
— Vegna þess að Banda-
rikjamenn endurreisa alltaf
lönd sem þeir hafa sigrað.
Hvers konar skepnur heldurðu
eiginlega að við séum?
( ÞH þýddi)