Þjóðviljinn - 23.05.1974, Qupperneq 8

8 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 23. mal 1974.
Skip uleggj um
skólana
þannig að þeir
passi okkur
Auk þess að vera raf-
veitustjóri á ísafirði er
Aage Steinsson skólastjóri
Iðnskólans og tækni-
skólans, og mas. vélstjóra-
skólans, sem allir eru
undir sama þaki, og svo
situr hann í bæjarstjórn
fyrir Alþýðubandalagið.
Það var þvi eðlilegt að talið
snerist um hagsmunamál
bæjarins og skólanám
fyrst og fremst, þegar
Þjóðviljinn átti viðtal við
hann í prentaraverkfallinu
rétt fyrir páska.
Mikii útgerð er frá tsafirði eins
og allir vita, þaðan eru gerðir út
um 40 bátar á rækju og frá tsa-
firði og Hnifsdal 4 skuttogarar og
nokkrir stærri bátar, yfir 200
lestir, auk annarra minni.
Ahuginn beinist þvi ekki sist að
hafnarmálunum, þar sem nú er
orðið mjög aðkallandi að auka
aðlegupláss fyrir skip, eins og
viðar, þar sem skuttogarar hafa
bæst i flotann.
— Það er það verkefni hafnar-
málanna, sem nú er mest
áriðandi og verið að vinna að,
sagði Aage. Ætlunin var að Iegja
hafskipakantinn og fá pláss fyrir
amk. þrjá skuttogara. En þegar
borað var og tekinn kjarni til
rannsóknar i fyrra kom i ljós, að
jarðvegurinn væri ekki nógu
traustur til að byggja kantinn
beint áfram i nægilega lengd að
svo stöddu. Nú hefur hafnamála-
skrifstofan leyft amk. 40 metra
lengingu, en siðan ekki meiri fyrr
en tekin hafa verið sýni og kæmi
þá til mála að breyta stefnu
kantsins, en við hér viljum helst
geta byggt hann beint áfram. 1
sumar verður þvi væntanlega
unnið að þessari 40 metra
lengingu og jafnframt borað og
gerðar frekari rannsóknir.
Aætlaðar hafa verið til okkar á
fjárlögum 25 milj. króna til þessa,
sem ég vona vissulega, að verði
notaðar, en undanfarin ár hefur
ekki verið unnið fyrir þau fjár-
framlög sem okkur hafa verið
ætluð við höfnina.
Árin 1966-70 var unnið hér að
smábátahöfn, Sundahöfninni og
siöan eftir nokkra hvíld farið að
lagfæra bryggjuna i Hnifsdal og
unnið við það og dýpkun inn-
siglingarinnr sl. sumar. Atti að
dæla um 100 þús. teningsmetrum
úr sundunum, en aðeins lokið við
30 þús., þá gat dæluskipið Hákur
ekki athafnað sig lengur vegna
veðurs og var settur i að dæla upp
inná pollinum fyrir lóð, sem ætluð
er undir heiisugæslustöð, sjúkra-
hús og elliheimili.
Stendur á skipulaginu
Aage rekur, að upphaflega hafi
átt að byggja sjúkrahús uppi i
hliðinni i bænum, en eftir borgar-
fund verið sæst á að setja það i
krókinn við eyrina, þar sem nú
þarf að búa til land undir það.
Hefur það verk gengið mun
hægar en vonast var til ma. vegna
bilana i Háki, en fyllingarefnið er
gróft og veldur mikilli ániðslu á
allan búnað skipsins. Dæla þarf
upp um 100 þúsund tenings-
metrum og hefur heilbrigðis-
ráðuneytið lánað fé til verksins.
Hefði allt verið með felldu hefði
átt að vera byrjað að teikna bæði
elliheimilið, sjúkrahúsið og
læknamiðstöðina núna og hægt að
hefja undirbúning að
byggingunum i sumar, en þá
stendur á skipulaginu.
Nýju vcrkamannabústaðirnir
— Hópur, sem vann verðlaun i
samkeppni skipulagsstjóra um
skipulag úti á landi, tók fyrir
norðurhluta Vestfjarða sem
úrlausnarefni, og fannst okkur
hér þá liggja beint við að fá
hópinn til að vinna að skipulagi
tsafjarðar. En við höfum orðið
fyrir vonbrigðum, — ekki að þeir
hafi ekki unnið ágætlega það sem
þeir hafa gert, heldur hitt, að
verkið gengur bókstaflega ekki
neitt. Arkitekt sjúkrahúsanna og
læknamiðstöðvarinnar biður
þannig enn eftir deildarskipu-
laginu, sem átti að vera tilbúið i
janúar, getur ekki láti
sinar teikningar i iullan gang og
þannig erum við orðnir 2
mánuðum á eftir áætlun. Hins-
vegar hefur Innkaupastofnun
rikisins þegar unnið mjög gott
undirbúningsverk.
Sjúkrahúsið verður i B-flokki
samkv. nýju heilbrigðislögunum,
þe. að nokkru deildaskipt, með
lyflækninga-, handlækninga- og
langlegudeild auk fæðingarstofu
og fl. t sama húsi verður heilsu-
gæslustöð með aðstöðu fyrir 4
tannlækna og alla aðra heilsu-
gæsluþjónustu. Að auki er gert
ráð fyrir minni heilsugæslu-
stöðvum á stöðunum kringum
Isafjörð, en sjúkrahúsið þar
verður einskonar kjölfesta fyrir
heilbrigðisþjónustu á norðan-
verðum Vestfjörðum. Annars
segir Aage fyrirsjáanl. vandræði
með Flateyri og Þingeyri vegna
samgangna á vetrum, stundum
er ekki einu sinni hægt að komast
þangað á snjóbilum allan
veturinn og getur verið greiðara
fyrir ibúa þar að komast til
Reykjavíkur en norður til tsa-
fjarðar.
— Elliheimilið, sem við höfum
nú, rúmar 16-18 vistmenn og er
mjög þröngt, segir hann, og full-
nægir náttúrlega hvergi nærri
þörf né kröfum. Þetta hefur ein-
göngu gengið af þvi að þar hefur
verið ágætis forstööukona, en það
er enginn framtiðarstaður og
þangað fer ekki inn nema fólk
sem enganveginn getur hjálpað
sér á neinn annan máta. Til er
elliheimilisnefnd, orðin um 30 ára
gömul, og safnað hefur verið i
sjóð, sem nú nemur um 20 milj.
kr., en auðvitað ést þetta jafn-
óðum upp i dýrtiðinni og hefði
þetta auðvitað verið digrari
sjóður ef hægt hefði verið að
byrja fyrr.
Margarástæðureru til tafanna.
Fyrst sú, að upphaflega stóð til að
byggja elliheimilið I tengslum við
sjúkrahús, en meðan kostnaður
sveitarfélaga af sjúkrahús-
byggingum átti að vera 40% auk
innbús, þannig að hann varð
nokkurnveginn helmingur móti
rikinu, var þetta tómt mál að tala
um. Nú hefur hinsvegar orðið sú
breyting, að sveitarfélagið greiði
20% móti rikinu.
A þessu timabili hafa svo
viðhorfin breyst og nú almenn
skoðun, að ekki megi hafa
sjúkrahús og dvalarheimili i
of nánum tengslum. Við höfum
valið þá leið að byggja þessar
tvær stofnanir nálægt hver
annarri, þannig að elliheimilið
njóti eldhúss og annarrar aðstöðu
án þess að fá sjúkrahúslykt. Og
staðurinn er fallegur, einkum
fyrir dvalarheimili aldraða
fólksins, sem ég er viss um að vill
ekki láta slita sig úr tengslum við
bæjarlffið með að vera td. fyrir
utan bæinn.
Húsnæðiseklan
gífurleg
Það kemur i ljós, að það er ekki
bara gamla fólkið, sem vantar
þak yfir höfuðið. Húsnæðiseklan
er gifurleg á tsafirði. Skólarnir
Aage Steinsson
eru i húsnæðishraki og fjöldann
allan vantar af ibúðum.
— Húsnæðisleysið hefur verið
og er það sem tvimælalaust
stendur fjölgun ibænumlangmest
fyrir þrifum. Það erum ekki bar
við, sem störfum við skólana,
sem finnum áþreifanlega fyrir
þessu. Allir atvinnurekendur
kvarta yfir þvi sama. Með komu
nyju togaranna og þeirri stefnu
atvinnubyggingar úti á landi, sem
rikisstjórnin hefur rekið, hefur
þrónun snúist við og fólk úr þétt-
býlinu syðra er farið að sækja út i
strjálbýlið. Það hefur
td. ekki skeð i marga áratugi
annað en að fólki fækkaði á Vest-
fjörðum, en árið 1973fjölgaði fólki
hér, að visu ekki nema um 0,2%,
en þróunin er ótviræð. Hér á
tsafirði fjölgaði um 32 1972 og
svipaða tölu 1973. Það er lands-
málastefna rikisstjórnarinnar,
landhelgismálið, uppbygging
sjávarútvegsins og sú upp-
bygging sem virðist ætla að verða
i niðursuðuiðnaði, sem þetta er að
þakka. Ástandið er gjörbreytt frá
jjvi sem verið hefur.
Ekki sýnist vera mikið undir-
lendi til bygginga á tsafirði, en
Aage segir, að nú sé búið að
skipuleggja byggingarsvæði i
Hnifsdal, og fyrirhugað að fram-
tiðarbyggð verði einnig i inn-
firðinum. Auk þess á enn að vera
hægt að koma fyrir 40-50 einbýlis-
eða raðhúsum við núverandi
byggð. Litið hefur verið byggt á
vegum bæjarins sjálfs, eitt 20
ibúða fjölbýlishús árin 1966-68, og
var þá ætlunin að halda áfram á
sömu braut. En þá komu til
Bi^eiðholtsframkvæmdirnar
frægu, sem áttu að ná til alls
landsins, mas. sett á laggirnar
nefnd til að kanna þörfina, og
varð þetta til að stöðva opinberar
byggingaframkvæmdir á tsafirði
i bili. En eftir að ný lög um verka-
mannabústaði komu til var farið
af stað aftur og er nú verið að
ljúka 20 ibúða blokk samkvæmt
þvi kerfi. Átti að skila fyrstu
ibúðunum 1. mai og hinum i
haust, en allt húsið, utan og innan
með frágenginni lóð að vera til-
búið 1. nóvember nk.
Verkamannabústaðakerfið er
reyndar dýrt fyrir sveitarfélögin,
sem þurfa að greiða 40%
kosntaðar, en Byggingasjóður
verkamannabúst. 40%, og ibúðar-
kaupandi 20%, en frá dregst
almennt lán Húsnæðismála-
stjórnar.
— En þótt þessar 20 ibúðir
bætist við leysir það litið, segir
Aage, þvi samkvæmt lauslegri
könnun kom i ljós, að þeirra I stað
losna aðeins 4 ibúðir. Ýmist býr
fólkið i svo lélegum ibúðum fyrir,
að þær eru óibúðarhæfar, eða
þetta er ungt fólk, sem hefur búið
heima hjá foreldrum sinum.
Við bindum miklar vonir við
nýju lögin um leiguibúðir sveitar-
félaga, sem miklu auðveldara er
að byggja eftir en verkamanna-
bústaðalögunum, þar þarf
sveitarfélagið aðeins að leggja
fram'20% En þetta er eitt af þeim
atriðum, þar sem meirihluti
bæjarstjórnar hefur ekki staðið
nógu vel i stykkinu. Það hefði
þurft að vera búið að undirbúa að
fá eitthvað af tilbúnum ibúðar-
húsum samkv. þessum lögum
strax núna á þessu sumri, þvi þar
sem jafnmikill vinnuaflsskortur
er og hér, sérstaklega á fag-
mönnum, verður að leysa þessi
mál fljótt. En þar erum við búnir
að missa af strætisvagninum að
sinni af þvi að menn hafa ekki
verið nógu vakandi. Annars geri
ég ráð fyrir,að meginreglan verði
að leysa leiguibúðamálin með
f jölbýlishúsabyggingum.
Flestár konur
vinna utan heimilis
A Isafirði er rekið 1 dagheimili
fyrir börn, fyrir og eftir hádegi,
þannig að það virðist aðeins
miðað við foreldra sem vinna úti
hálfan daginn eða þá að börnin
séu sótt og þeim gefið að borða i
hádeginu og siðan þotið með þau
aftur á dagheimilið.
— Já, þetta er eitt brýnasta fé-
lagsmálið, sem hér þarf að leysa,
segir Aage. Atvinnuvegirnir eru
algerlega háðir vinnu kvenna og
langflestar konur hér vinna úti,
en bæði barnaheimilismál og
leikvallamál eru i ólestri. Þarna
hafa fyrirtækin ekki siður hags-
muna að gæta en foreldrarnir og
mættu gjarna taka þátt i að leysa
málin. Við Alþýðubandalags-
menn höfum viljað meina, að fara
ætti á stúfana við þau og flutt till-
lögu um það i bæjarstjórn, sem
var samþykkt, en siðan varð ekk-
ert úr framkvæmdum. Nú vonast
maður til, að nýju lögin um þátt
rikisins i dagheimilarekstri og
uppbyggingu virki hvetjandi, þótt
ég telji hinsvegar, að slikar fram
kvæmdir hafi aldrei verið það
dýrar, að það hlyti ekki að borga
sig fyrir bæjarfélagið að standa
myndarlega að þeim á stað eins-
og þessum.
Það kemur fram að Aage finnst
atvinnulífið vera einhæft, þótt nóg
sé um vinnu.
— Konur vinna t.d. aðeins við
fiskvinnsluna, frystihúsin og
rækjuverkun, og svo i verslunum.
Of litið er um framboð á léttari
vinnu fyrir fólk. Frystihúsavinna
er erfið og hæfir ekki öllum og
sumt fólk hefur hreinlega orðið að
flytjast burt af þessum sökum,
þótt það hefði fegið vilja búa hér
áfram að öðru leyti. Nú er loks að
vakna hér áhugi á lagmetisiðn-
aði, þe. þegar menn sjá þróunina
annars staðar og sölupólitikina i
sambandi við Sölustofnun lag-
metisins. En fyrir utan fiskiðnað-
inn er hér annars ekki annað en
venjulegur þjónustuiðnaður, tré-
smiði og járnsmiði og svo skipa-
smiði.
En fólksekla háir skipasmiðinni
og þótt stöðin geti fengið fólk ann-
ars staðar frá, vantar húsnæðið.
En einmitt iðngrein einsog skipa-
smiði tel ég að ætti að efla i strjál-
býlinu, þvi hún er ekki bundin þvi
að vera nálægt stórum markaði.
Margir skólar
í litlu húsnæði
A ísafirði er starfandi fjöldi
skóla, en flestir eiga við sama
vandamálið að striöa: húsnæðis-
skort.
— Mikil breyting hefur orðið
varðandi fjölbreytni skólahalds
hér. Áður voru hér aðeins barna-
og gagnfræðaskóli og svo hefur
starfað tónlistarskóli alllengi af
miklum dugnaði og um langt ára-
bil húsmæðraskóli. Nú hefur hús-
mæðraskólanemum fækkað og
nýir kennsluhættir verið teknir
upp, þannig að hann starfar aðal-
lega i námskeiðum. Það hefur
gefist vel og margir piltar hafa
m.a.s. sótt námskeiðin i mat-
reiðslu. Um leið er húsnæði Hús-
mæðraskólans notað fyrir handa-
vinnu- og matreiðslukennslu
barna- og gagnfræðaskólans.
Menntaskólinn hefur nú starfað
nær 4 ár og útskrifar fyrstu stúd-
entana i haust. Aður hafði iengi
verið rekinn 1. bekkur mennta-
skóla við gagnfræðaskólann og
gefist vel. Hinsvegar hefur ekki
"■* ... - > .1