Þjóðviljinn - 05.07.1974, Blaðsíða 6

6 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 5. júli 1974
TÖLULEG ÚTTEKT Á KOSNINGUNUM
Breytingar á flokka-
fylgi eftir kjördæmum
Alþýðu-
bandalagið
Alþýðubandalagið jók fylgi
sitt, mælt i hlutfallstölu at-
kvæða, i 6 kjördæmum af 8 frá
þvi sem var i siðustu kosning-
um.
Mest varð aukningin á Vest-
fjörðum, liðlega tvöföldun hvort
sem litið er á atkvæðahlutfall
eða -tölu. Mjög myndarleg varð
aukningin á atkvæðahlutfalli i
Norðurlandi eystra og á Vestur-
landi. 1 Norðurlandi eystra er
Alþýðubandalagið nú komið
verulega yfir þá atkvæðatölu
sem Björn Jönsson hafði þar
nokkurn tíma.
Alls var atkvæöaaukning Al-
þýðubandalagsins 2.867 atkvæði
frá 1971 til 1974. Aukningin i
Reykjavik var 1.023 atkvæði, á
Reykjanesi 691, á Vesturlandi
247, á Vestfjörðum 301, i
Norðurlandi eystra 516, á Aust-
urlandi 159. í tveim kjördæm-
um, Norðurlandi vestra og Suð-
urlandi, varð smávegis tap,
samtals 70 atkvæði.
Eins og siðast er Alþýðu-
bandalagið hlutfallslega sterk-
ast á Austurlandi, og er þar með
rétt liðlega fjórðung gildra at-
kvæða. Næst sterkasta vigið er
Reykjavik, þar sem Alþýðu-
bandalagið nýtur stuðnings
rúmlega fimmta hvers manns. í
báðum þessum kjördæmum jók
Alþýðubandalagið fylgi sitt, þó
aðeins minna en nemur fram-
sókn flokksins á landsmæli-
kvarða.
Það er sérstaklega ánægju-
legur vottur um sterka stöðu Al-
þýðuþandalagsins á Austur-
landi, að þar skuli það bæta við
sig, þrátt fyrir aukna uppskeru
Samtakanna þar.
•
Framsókn
Framsóknarflokkurinn varð
fyrir smávægilegu hlutfallslegu
tapi, en vegna fjölgunar á kjör-
skrá bætti hann við sig atkvæð-
um, samtals 1.743 i landinu.
í Reykjavik bætti Framsókn
hlutfall sitt frá þvi sem siðast
var, og komst aftur i sömu
prósentu og flokkurinn hafði
haft 1967, en það var þá met hjá
þeirri gömlu.
Einnig bætti Framsókn stöðu
sina á Suðurlandi, en þar hafði
nokkuð tapást siðast. Fylgi
flokksins er þar þó veikara en
löngum áður.
í Reykjaneskjördæmi hefur
Framsók haft 20—40% atkvæða
við þrennar undangengnar
kosningar, en nú fór hlutfallið
niður fyrir 18%. Einfaldast virð-
ist að rekja þetta tap núna til
hernámsstefnu Jóns Skaftason-
ar. Annars vegar hefur hann
rekið marga af fyrri fylgjendum
flokksins upp i fangið á íhaldinu,
hins vegar hafa menn snúið til
vinstri frá Jóni.
Á Vesturlandi er smávegis
tap á hlutfalli hjá Framsókn, en
öllu alvarlegra er það á Vest-
fjörðum þar sem fylgið fer niður
fyrir 30% sem það hékk i síðast.
Þá varð mikið fylgistap i kjör-
dæminu, en 1967 hafði fylgi
flokksins verið þar i hámarki,
eða yfir 38%.
Athyglisvert er að i
Norðurlandi vestra, þar sem
sterkur möðruvellingasvipur
Hefur Eykon ekki tiltrú bænda
fyrir norðan?
Vl-maðurinn Unnar Stefánsson
beit i skjaldarrendur, en dugði
ekki til.
Lltið lagðist fyrir kappann
Björn Jónsson, og léttan sjóð
bar hann til dr. Gylfa.
var á framboði Samtakanna
(var ekkert framboð siðast)
tapar listi forsætisráðherrans
aðeins 21 atkvæði.
I Norðurlandi eystra fer
Framsókn niður fyrir 40% at-
kvæða, og hafði það ekki gerst
þar fyrr.
A Austurlandi hafði Fram-
sókn stórtapað síðast, eða um
17% af hlutfallslegu atkvæða-
magni. Enn rýrnaði heldur fylgi
flokksins, en þó varð atkvæða-
tap hans minna en nam fylgis-
aukningu F-listans undir for-
ystu möðruvellingsins Ólafs
Ragnars Grimssonar.
Atkvæðafælan Jón Skaftason,
bæði á hernámssinna og her-
námssandstæðinga.
Dr. Gylfi Þ. Glslason býr sig nú
til að standa yfir höfuðsvörðum
jafnaðarstefnunnar á tslandi.
Geir Hallgrimsson nýtur jafn
mikils styrks og Ólafur Thors
gerði 1956, þegar hann þurfti að
sætta sig við myndun vinstri
stjórnar.
SAFROVIM
Samtök frjálslyndra og
vinstri manna töpuðu als staðar
stórmiklu, nema á Austurlandi
þar sem bæði unnust atkvæði og
hlutfall. Tilfinnanlegast var
tapið I Reykjavik, þar sem feng-
ust aðeins litlu fleiri atkvæði en
sérvitringa- eða gamanframboð
hafa áður hlotið.
A Vestfjörðum töpuðust yfir
500 atkvæði, enda naut nú ekki
lengur atfylgis Hannibals. í
Norðurlandi eystra töpuðust
yfir 600 atkvæði sem ekki var
furða þar sem Björn Jónsson lá
sjúkur maður á lista Gylfa suð-
ur i Reykjavik.
Svo virðist sem fyrrverandi
framsóknarmenn eða alþýðu-
flokksmenn hafi yfirleitt ekki
megnað að styrkja Samtökin,
þótt þeir kæmu nú nýir og áber-
andi til liðs við þau.
Alþýöu-
flokkurinn
Alþýðuflokknum bættist nú
liðsmaður, sem einhvern tima
heföi þótt mikill veigur i, Björn
Jónsson, en ekki megnaði hann
að hressa upp á orðstir dr.
Gylfa.
1 Reykjavik tapaði Alþýðu-
flokkurinn yfir 400 atkvæðum
þrátt fyrir liðsemd Björns Jóns-
sonar. Og i Norðurlandi eystra
töpuöust um 50 átkvæði, svo að
ekki hafi gamlir Björnsmenn
hlýtt kalli.
Hlutfallslegt fylgistap Al-
þýöuflokksins var yfirleitt um 2
prósentustig í Reykjavik, i
Reykjaneskjördæmi, á Austur-
landi og á Suðurlandi.
Hlutfallslega mest er fylgi Al-
þýðuflokksins enn þá i Reykja-
neskjördæmi, heil 13%. Þar sem
annats staðar má þó flokkurinn
muna sinn fifil fegri, t.d. hafði
hann yfir 26% i kjördæminu i
haustkosningunum 1959.
Eina kjördæmið þar sem Al-
þýöuflokkurinn vinnur á er
Vestf jarðakjördæmi, 31 at-
kvæði. Má segja að litið dragi
þar vesælan, þvi að almælt er að
sjálfur Hannibal hafi agiterað
fyrir þá Sivhvat, Orðhvat og
Fóthvat á bak við tjöldin.
Trúlega hefur forysta Alþýðu-
flokksins vænt sér einhvers af
Suðurlandi, enda höfðu listar
jafnaðarmanna fengið yfir þús-
und atkvæði i Vestmannaeyj-
um, á Selfossi og i þorpunum á
Suöurlandi við sveitarstjórnar-
kosningarnar i vor. En vl-
manninum Unnari Stefánssyni
tókst að stugga burt um helm-
ingnum af þessu fólki. Kunnugir
telja að i pólitiskum efnum falli
Unnar að dr. Gylfa eins og flis
við r....
1 kosningunum 1971 hrundu
um 4 þúsund atkvæði af Alþýðu-
flokknum, sem honum höfðu
fallið i skaut 1967. Að þessu sinni
losnaði dr. Gylfi við um 700 at-
kvæði til viðbótar.
Sjálfstæðis-
flokkurinn
Við þessar kosningar vann
Sjálfstæðisflokkurinn alls stað-
ar á nema i Norðurlandskjör-
dæmi vestra, þar sem fram-
boðslistinn fékk 0,1 prósentu-
stigi lægra hlutfall atkvæða en
siðast. Virðist svo sem bændur
þar nyrðra hafi verið að launa
Eyjólfi Konráð, 2. manni list-
ans, fyrir Moggann sinn!
1 Reykjavik fékk Sjálfstæðis-
flokkurinn 50,1% atkvæða.og er
hann þar með búinn að yfir-
vinna tapið sem hann varð þar
fyrir við siðustu tvennar þing-
kosningar þar áður. Árið 1963
var flokkurinn með Ivið hærra
hlutfall I Reykjavik (50,7%),
einnig við fyrri kosningarnar
1959 og 1956.
1 vor fékk Sjálfstæðisflokkur-
inn um 3 þúsund atkvæðum
fleira I borgarstjórnarkosning-
unum i Reykjavik en i alþingis-
kosningunum um daginn. Má
það raunar furðu gegna, að
flokkurinn skuli geta tapað svo
miklu á aðeins 5 vikum, og er
það varla einhlit skýring að
fylgið sé alltaf minna við kjör til
þings en borgarstjórnar.
I Reykjaneskjördæmi vann
Sjálfstæðisflokkurinn umtals-
verðan sigur og komst upp i
hæsta hlutfall (yfir 47%) sem
hann hefur haft þar siðan nú-
verandi kjördæmaskipun var
tekin upp. Þó má geta þess að
flokkurinn hafði yfir 44% kjör-
fylgi þar við sumarkosningarn-
ar 1959. Á þessari fylgisaukn-
ingu eru tvær skýrigar, hvor
annarri tengdar. önnur er tap
Jóns Skaftasonar i kjölfar her-
námsstefnu hans. Hin er ein-
faldlega sú, að návist hersins
mengi hið pólitiska andrúmsloft
byggðanna á Reykjanesskaga
og dragi úr viðnámsþrótti fólks
gagnvart ihaldinu og öðrum
fulltrúum hins „þögla meiri-
hluta”.
Þrátt fyrir ávinning nú hefur
ihaldið aldrei verið lægra á
Vesturlandi en i þessum kosn-
ingum, sé horft eitthvað til
baka. Nú er það með réttan
þriðjung, en var t.d. með um
45% á svæðinu i kosningunum
1956.
A Vestfjörðum kemst Ihaldið
upp fyrir Framsókn og nær tæp-
um 36% atkvæða. Sjálfstæðis-
flokkurinn hafði þó verið með
þetta hlutfall og hærra á 6. ára-
tugnum, t.d. yfir 42% 1956.
1 Norðurlandi vestra hefur
Sjálfstæðisflokkurinn aldrei
verið lægri en nú, þökk sé
Eykon!
I Norðurlandi eystra er Sjálf-
stæöisflokkurinn nú i hámarki,
rúmlega hálfu prósentustigi
hærri i hlutfallslegu kjörfylgi en
1956.
A Austurlandi tapaði ihaldið
siðast, en nær nú þeim hlutfalls-
lega styrk sem það hefur löng-
um haft þar. Þó var árið 1967
með betri útkomu þarna fyrir i-
haldið en nú er.
Á Suðurlandi stendur Sjálf-
stæðisflokkurinn aðeins sterkar
að vigi en að jafnaði áður, og
yfirvinnur tapið frá 1971. Hlut-
fallstalan núna (42,7%) er þó
ekki neitt að ráði hærri en t.d.
1967 (42,0) eða sumarið 1959
(42,4).
íhaldið er í
minnihluta
Það sem skiptir mestu máli
við úrslit þessara kosninga er
þetta: 5 flokkar buðu fram við
þessar kosningar og komu
mönnum á þing. Einn þeirra er
hreinræktaður ihalds- og auð-
valdsflokkur, en 4 þeirra eru
vinstra megin við hann og
sprottnir úr róttækum alþýðu-
hreyfingum. Þessir fjórir flokk-
ar fengu samtals um 65 þúsund
atkvæði, en ihaldsflokkurinn
fékk tæp 49 þúsund.
bj—
HVAÐ GERÐIST FYRIR „AUSTAN SÓL OG SUNNAN MÁNA”?