Þjóðviljinn - 04.01.1975, Blaðsíða 2

2 8!ÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 4. Janéar 1*75
Kakwirakeron og annar af hinum siöustu móhikönum.
Nýtt indiánamál í Bandarikjunum
Drögum okkur út úr
heimi hvítra manna
Enn eitt indjánamál er
að koma upp í Bandaríkj-
unum og er í tengslum við
þá hörku sem færst hefur í
réttindabaráttu frum-
byggja Norður-Ameríku og
greinilegast hefurtil þessa
komið fram í töku þorps-
sins Wounded Knee.
Þeir sem nú eru á ferS eru af-
komendur þeirra sex írokesa-
þjóöa sem áöur bjuggu i norður-
hluta New York rikis, Vermont,
Ontario og Quebec i Kanada. Þeir
hafa sest að á um 600 ekra skóg-
lendi þar sem áður voru ung-
lingabúðir og gera tilkall til 9
miljón ekra lands i New York og
Vermont sem þeir kalla Ganien-
keh, Land tinnunnar. Þessir „sið-
ustu móhikanar” — i bókstafleg-
um skilningi — aka i bilum á fundi
við hvita manninn og striðsmenn
þeirra eru lögfræðingar sem veifa
ávörpum og 200 ára gömlum
samningum. En tilgangur þeirra
er sá aö taka upp aftur forna siðu.
Yfirvöld New York rikis létu
fyrst sem þetta mál mundi gufa
upp af sjálfu sér. Indjánarnir
komu i mai, og höföu með sér
nokkra nautgripi, kaninur, svin,
geitur, þeir settu niður grænmeti
og felldu nokkur tré til að loka
slóðum um svæðið. Þeir visuðu á
brott öllum hvitum mönnum,
kurteisir en ákveðnir og mönnum
bar ekki saman um það hve
margir þeir væru — sumir sögðu
um 30, aðrir töldu þá um 100
talsins.
Samningarog skothríð
Ibúar næsta þorps, Big Moose,
hvöttu stjórnvöld hvað eftir ann-
að til aö gripa i taumana. En það
var ekki fyrr en i september að
New York rikið sneri sér til alrik-
isdómstóls með kröfu um að
indjánarnir yrðu fluttir á brott —
og var krafan grundvölluð á þvi,
að i amerlsku byltingunni hefðu
móhikanar barist meö englend-
ingum og siðan samið um að láta
lönd sin af hendi.
Indjánar mótmæltu og sögðu að
land móhikana hefði verið af
þeim haft með svikum þáverandi
fylkisstjóra.
Seint i október sauð upp úr,
þegar tvær fjölskyldur sem áttu
leið hjá Big Moose urðu fyrir
skothrið frá búðum indjána, sem
að sinu leyti halda þvi fram að
þeir hafi átt hendur sinar að
verja. Lentu þau mál fljótt i lög-
fræðilegum hnút þvi að indjánar
segja, að staðaryfirvöld hafi ekki
dómsvald yfir þeim, heldur verði
málið aðeins tekið upp á grund-
velli beinna viðræðna foringja
hinna sex irokesaþjóða við full-
trúa stjórnarinnar i Washington.
Indjánar segja að draumur
þeirra sé að draga sig út úr heimi
hvita mannsins og læra að lifa
aftur án bila og sjálfvirkra
þvottavéla, að lifa I samræmi við
náttúruna eins og feður þeirra
gerðu áður. Einn af talsmönnum
þeirra, Kakwirakeron, segir, aö
þeirgeri aðeins tilkall tií almenn-
ingslendna, þeir hafi engin áform
um að gera tilkall til lands sem nú
er i eigu einstakra hvitra manna,
enda væri það ekki rétt sam-
kvæmt þeirra Miklu lögum.
Iðnaðarráðuneytið Arnarhvoli
y/vinnuyélanámskeiðs
Stjórnendur vinnuyéla
á Norðurlandi
Námskeið fyrir stjórnendur vinnuvéla
verður haldið á Akureyri 17.—26. janúar
næstkomandi.
Námskeiðið er haldið i samræmi við
ákvæði i samningum verkalýðsfélaga og
atvinnurekenda á starfssvæði Alþýðu-
sambands Norðurlands.
Væntanlegir þátttakendur þurfa að hafa
a.m.k. eins árs starfsreynslu á jarðýtu,
gröfu eða krana.
Þátttaka tilkynnist Jóni Ásgeirssyni, á
skrifstofu A.S.N., Glerárgötu 20, Akur-
eyri, simi 11080, eða Þórólfi Árnasyni, á
skrifstofu Norðurverks h.f., simi 21777.
Nánari upplýsingar hjá ofangreindum að-
ilum.
Stjórn námskeiðanna.
Auglýsingasíminn er
17500
PJODVHJ/NN
sjónvarp nœstu viku
Sunnudagur
17.00 Jólastundin okkar Jóla-
skemmtun i sjónvarpssal
með hljómsveit Ragnars
Bjarnasonar og leikurunum
Guðrúnu Asmundsdóttur og
Pétri Einarssyni. Jóla-
sveinninn kemur I heim-
sókn. Leikstjóri er Kjartan
Ragnarsson. Umsjónar-
menn Sigriður Margrét
G u ðm u n d sdó tt ir og
Hermann Ragnar Stefáns-
son. Sýning aðeins fyrir
Noröur- og Austurland.
18.00 Stundin okkar Þátturinn
byrjar með heimsókn til
dverganna Bjarts og Búa.
Söngfuglarnir syngja og
sýnd veröur mynd um strák
sem heitir Jakob. Þá verða
lesin bréf sem þættinum
hafa borist. Oli og Maggi
koma I heimsókn, nokkrar
stúlkur úr Þjóðdansafélagi
Reykjavikur dansa viki-
vaka, og að lokum verður
sýndur leikþáttur um Stein
Bollason. Umsjónarmenn
Sigriöur Margrét Guðm-
undsdóttir og Hermann
Ragnar Stefánsson. Stjórn
upptöku Kristin Pálsdóttir.
19.00 Hlé
20.00 Fréttir og veður
20.25 Dagskrárkynning og
augiýsingar
20.30 Dansar úr Leðurblök-
unni Islenski dansflokkur-
inn flytur dansa úr Leður-
blökunni eftir Jóhann
Strauss. Ballettmeistari
Alan Carter. Stjórn upptöku
Tage Ammendrup.
20.50 Maður er nefndur
Hafsteinn Björnsson t þætt-
inum er rætt við Hafstein
Björnsson og sýnd upptaka
frá miðilsfundi sem fór
fram i upptökusal Sjón-
varps fyrir skömmu.
Umsjónarmaður Rúnar
Gunnarsson.
Max von Sydow
21.50 Vesturfararnir Fram-
haldsmynd i átta þáttum,
byggö á sagnaflokki eftir
sænska höfundinn Vilhelm
Moberg. 3. þáttur. Skip
hlaðið draumum. Þýðandi
Dóra Hafsteinsdóttir.
(Nordvision) Efni 2.
þáttar: Karl Óskar, smá-
bóndi I Smálöndum, og
Kristin, kona hans, ákveða
að flytjast til Vesturheims.
Með þeim fara Róbert,
bróðir Karls Óskars, Arvid
vinnumaður og trúboðinn
Daniel, móðurbróðir Krist-
ínar, ásamt áhangendum
hans.
22.40 Að kvöldi dags Sr. Val-
geir Astráðsson flytur hug-
vekju.
22.50 Dagskrárlok
21.45 í Grænlandsis Þýsk
heimildamynd um starf-
semi danska iseftirlitsins,
Is-Recco, við Grænland.
Þýöandi Stefán Jökulsson.
22.05 Höggmyndaskáldið
Einar Jónsson A þessu ári
eru 100 ár liðin frá fæðingu
Einars Jónssonar, og 20 ár
eru siðan hann lést. I mynd-
inni sem gerð var siðastliðið
sumar er greint frá lifi
Einars og list. Meðal annars
er svipast um í Hnit-
björgum, listasafni Einars,
og brugðiö upp myndum frá
æskuslóðum hans, Galtafelli
I Hrunamannahreppi. Þulir
Magnús Bjarnfreðsson og
Hörður Bjarnason. Kvik-
myndun Sigurliði
Guðmundsson. Handrit og
stjórn upptöku Andrés
Indriðason. Aður á dagskrá
25. desember 1974.
22.50 Dagskrárlok
Mánudagur
20.00 Fréttir og veður
20.30 Dagskrárkynning og
auglýsingar
20.35 Onedin skipafélagið
Bresk framhaldsmynd. 14.
þáttur. Teflt á tvær hættur
Efni 13. þáttar: í afmælis-
veislu Williams sonar
Elisabetar og Alberts
Frazer, nefnir Róbert hann
Daniel. Albert fyllist grun-
semdum og Elisabet stað-
festir að lokum, að Daniel
Fogarty sé hinn rétti faðir
barnsins. James fer til
Kanada með útflytjendur.
Bólusótt kemur upp á
skipinu og Jeremy, bróðir
Söru, deyr. Albert segir
Elisabetu að hann hafi i
huga að taka tilboði banda-
risks skipaverkfræðings um
starf I Bandarikjunum.
Þýðandi Óskar Ingimars-
son.
21.25 Eddukórinn syngur jóla-
og áramótasöngva Stjórn-
andi Eddukórsins er Friðrik
Guðni Þórleifsson. Stjórn
upptöku Tage Ammendrup.
Þriðjudagur
20.00 Fréttir og veður
20.30 Dagskrárkynning og
auglýsingar
20.35 Söngur Sólveigar.
Finnskt framhaldsleikrit I
þremur þáttum. Aðalhlut-
verk Leena Uotila, Lii-
samaija Laaksonen og Aino
Lehtinmahi. 1. þáttur. Þýð-
andi Kristin M'ántyla. Sagan
gerist I Finnlandi um og
eftir heimsstyrjöldina siö-
ari. Aöalpersónan er finnsk
stúlka, Sólveig, og er saga
hennar rakin frá fæöingu til
fullorðinsára. Foreldrar
hennar eru drykkjufólk, og
sinna litiö um barnið svo
uppeldið lendir að mestu á
afa hennar og ömmu.
(Nordvision — Finnska
sjónvarpið)
21.20 Ór sögu jassins. Þáttur
úr myndaflokki, sem
danska sjónvarpið hefur
gert um jassinn og sögu
hans. Rætt er við fræga
jassleikara og söngvara,
sungnir negrasálmar og
leikin jasstónlist ýmiss
konar. Meðal þeirra sem
fram koma i þættinum, eru
Sonny Terry, Eubie Blake
og Bessie^ Smith. Þýöandi
Jóhanna Jóhannsdóttir.
(Nordvision — Danska sjón-
varpiö)
22.00 Heimshorn. Frétta-
skýringaþáttur.
22.30 Dagskrárlok.
Miðvikudagur
18.00 Björninn Jógi Bandarísk
teiknimynd. Þýðandi Stefán
Jökulsson.
18.20 Gluggar Bresk fræðslu-
myndasyrpa. Þýðandi og
þulur Jón O. Edwald.
18.45 Filahirðirinn Bresk
framhaldsmynd. Spila-
gosarnir Þýðandi Jóhanna
Jóhannsdóttir.
19.10 Hlé
20.00 Fréttir og veður
20.30 Dagskrárkynning og
auglýsingar
20.35 Umhverfis jörðina á 80
dögum Breskur teikni-
myndaflokkur I 16 þáttum
byggður á samnefndri sögu
eftir Jules Verne um sér-
vitringinn Fileas Fogg og
hnattreisu hans. 1. þáttur.
Þýðandi Heba Júliusdóttir.
21.00 Vesturfararnir Sænsk
framhaldsmynd, byggð á
samnefndum sagnaflokki
eftir Vilhelm Moberg. 4.
þáttur. Landið sem beið
þeirra Þýðandi Dóra Haf-
steinsdóttir. (Nordvision)
21.50 Heimsókn Handan við
Hraundranga Þáttur þessi
var kvikmyndaður að
Staðarbakka i Hörgárdal,
þar sem sjónvarpsmenn
dvöldust daglangt og fylgd-
ust með hversdagsstörfum
fólksins i skammdeginu.
Þátturinn var á dagskrá á
annan dag jóla. Umsjónar-
maður Omar Ragnarsson.
22.30 Dagskrárlok
F östudagur
20.00 Fréttir og veður
20.30 Dagskrárkynning og
auglýsingar.
20.35 Tökum lagið. Breskur
söngvaþáttur, þar sem
hljómsveitin The Settlers
leikur og syngur létt lög.
Þýöandi Jóhanna Jóhanns-
dóttir.
21.00 Kastljós. Fréttaskýr-
ingaþáttur. Umsjónarmað-
ur Svala Thorlacius.
21.50 VilIidýrin.Breskur saka-
málamyndaflokkur i sex
þáttum. 2. þáttur. Illvirki.
Þýðandi Kristmann Eiðs-
son.
22.40 Dagskrárlok.
Laugardagur
16.30 tþróttir Knattspyrnu-
kennsla Þýðandi og þulur
Ellert B. Schram.
16.40 Enska knattspyrnan
17.30 Aörar IþróttirUmsjónar-
maður Ómar Ragnarsson.
18.30 Lína Langsokkur Sænsk
framhaldsmynd fyrir börn
og unglinga, byggð á sam-
nefndri sögu eftir Astrid
Lindgren. 2. þáttur. Þýð-
andi Kristin Mántylá. Aöur
á dagskrá i október 1972.
19.00 Hlé
20.00 Fréttir og veður
20.25 Dagskrárkynning og
auglýsingar
20.30 Læknir á lausum kili
Breskur gamanmynda-
flokkur. t greipum réttvis-
innar Þýðandi Jón Thor
Haraldsson.
20.55 Ugla sat á kvisti Get-
raunaleikur með skemmti-
atriðum. Umsjónarmaöur
Jónas R. Jónsson.
21.35 Dagbók önnu Frank
Bandarisk biómynd frá ár-
inu 1959, byggð á dagbók
hollenskrar gyðingastúlku.
Leikstjóri George Stevens.
Aðalhlutverk Mille Perkins,
Joseph Schildkraut, Shelley
Winters og Richard Beym-
er. Þýðandi Jón O. Edwald.
Myndin gerist i Amsterdam
I heimsstyrjöldinni sfðari og
lýsir lifi gyðingafjöl-
skyldna, sem lifa i felum
vegna ofsókna nasista.
00.05 Dagskrárlok